8 Şubat 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 2

Türk kitapçılar | Birinci sahifemizde ( Türk neş- riyat yurdu) diye tanınmış maruf bir mektep kitabı tabiinin Başve- kilimize hitaben kaleme alarak neşredilmek üzre,bize gönderdi- ği bir istidasını basıyoruz. Filhakika feci vaziyetlerini Baş vekilimize anlatmak istiyen tabi ( Naci ) Beyin evvelâ Başve- kâlet makamına, yahut Maarif , Vekâletine müracaat etmesi lâ- zam'gelirdi.Fakat mumaileyh bun- dan evvel usulüne tevfikan lüzum gösterdiğimiz müracaatları yaptı- gını söyliyor. Nitekim istidanın mukaddemesinde de ayni iddiadan bahis cümlelere tesadüf edilmek- tedir. (Türk Neşriyat yurdu ) mü- essislerinden Naci Beyin evvelki istidalarının ne postada ne de Türk Cümhuriyeti Başvekalet daire- sinde kaybolmasına ihtimal veri- lemez. Bu emniyetli vaziyete na- zaran da istid'aların Başvekilimiz tarafından ait olduğu makamla- ra, belki Maarif Vekâletine Ha- vale buyurulmuş olacaktır. Şu halde Türk Tabilerin ga- yet tabii bir hak olarak hükümet- ten diledikleri yardımın yapıl- masına maddi imkân görüleme- miş olduğuna kanaat etmek zaru- reti hâsıl olmaktadır. Gerçi, şu tasarruf ve iktısat zamanlarında hükümet bütçesine yük olmağa çalışmak doğru ola- mazdı. Lâkin ortada merhum ve mağfur ( Mustafa Necati ) Bey zamanından müdevver bir yanlış- hi tashihini icapettiren resmi emir ve vaatler vardırki: kitapçılar işte bu yüzden mahvolmak dere- celerine gelmişlerdir. Yoksa tabilerin ( yeni Türk harflerinden asla şikâyet ve sızıl- tıları yoktur ve işitilmiyor ! Hatta, yeni harflerin kabulün- den üç dört ay evvel bu günkü müşteki ( Naci Kasım ) bey Lâtin harfleri unvanile neşrettiği mühim eserin mukaddemesinede bu harf- lerin kolaylığından bahseden ilk tabi idi. Tabilerimizi bu gün çok elim waziyetlere sokan (Mustafa Necati) merhum zamanında verilmiş olan hesapsız. bir emrin çok acı neticesidir. Şöyle ki: Yeni haflerimiz ari- fesinde ve gazetelerde münakaşa- lar olurken, Vekâlet kitapçılara bir emir vermiş, bu emirle, mektep kitaplarının yalnız sahife numa- raları ( yeni Türk rakamlarile ) olmak şartile kitapların eski Arap haflerile basılabileceğini bildir- Mmiştir. İşte bu gün Türk tabilerin ellerini kollarını bağlıyan emri vaki bir müddet sonra yine ( merhum ) zamanında verilen karar olmuştur. İkinci karar birin- €İyi nakzediverince kitapçıların senesi için vaktinde hazırla- mış oldukları yüz binlerce liralık kitapları ellerinde kalmış , zaten #ermayesi piyasa malı olmıyan tabiler tam bir zarara oğramışlar- dır. Bu meyanda borçlananlar da olmak gayet tabil'idi. O zaman merhüm Necati be, kitapçılara tazminat vadinde v lunduğu, vefatından sonra da bir- şey yapılamadığı anlaşılıyor. Hal- buki, şu mes'elede tabilerin bir sun'u yoktu. Taksirleri de olamaz- dı. Aldıkları resmi tebliğe imtisal ederek kitaplarını eski harflerle bastırmışlar, — sermayelerini bu H SA 9 Morİau 93'7i Poking b _—“ salör Peking saları YEkOr / gorama Wz *,n:(e ea e' V gt İ * Taşa tutuyorlar | Londra konferansı yeniden garip safhalar göstermeğe başladı ! —— rrrotsasse — e) fenmid— Valladolid, 7 (A.A) Bir takım talebe vatani bir- lik binasını taşatutarak camlarını ve armalarını kırmışlardır. Polis binanın cephesine vazedilmiş olan | Primo dö Rivera'ya ait kitabeyi himaye etmek için müdahale et- miştir. Belçika Rus münasebatı Brüksel, 6 (A.A) Meb'usan meclisinde M, Van- derveld'in hariciye nazırı bulun- duğu sırada bugün iltizam etmekte olduğu siyaseti takip efmemiş ol- duğunu hatırlatmışlır. Mumaileyh M. valderveld'in nazırlığı zama- nında Belçikayı' Sovyetleri tanı- maktan men'eden sebeplerin hali hazırda da mevcut olduğunu ilâve etmiştir. M. Hymans, netice ola- rak Ruslarla tekrar iadei müna- sebatı girişilen taahhüdata riayet edileceğine dair teminat almak şartile derpiş edebileceğini söyle- miştir* Belçika hariciye nazırı, ec- nebilerin SBelçikada siyasi tahri- kâtta bulunmaklarına — kat'iyen müsamaha etmiyecektir. Nazırın bu beyanatına cevap veren M. VVandervelde evvel- ce Ruslarla tadei münasebatın aleyhinde bulunduğunu fakat, hali hazırda ahval ve şeraitin tamamen değişmiş olduğunu söy- lemiştir. Mumaileyh, Ruslarla iadei münasebat hakkında müza- kerata girişilmesinin Belçikanın menfaati icabı olduğunu ilâve etmiştir. Sınai ihtilâflar Londra, 7 (A.A) M. Mac Donald, sınai ihtilâf- ların muhafazakârlarla liberalle- rin muhalefetini davet edebile- ceğini nazarı dikkate alarak a- vam kamarasına bu husus hak- kında bir lâyiha tevdiine karar vermiştir. İşit te inanma Londra, 6. (A.A.) M. Mac Donald, kadın sulh teşkilâti mümessillerine deniz konferansının sulh yolunda mü- him bir merhale teşkil ettiğini we bunu takip edecek konferans- ların daha iyi neticeler verece- ğginden ümitvar olduğunu beyan etmiştir. Kadın misyonerle esir Şanghay, 6 (A.A) 39 Şubatta Changshu dan fKi- anfou'ya giden bir seyyah vapuru içinde bulunan Fenlandiyalı bir takım kadın misyonerler haydut- lar trarafından esir edilmiştir. memleketin irfanı uğruna kaybet- mişlerdi. Yine tabilidir ki , tabiler fena vaziyette bulunmamış olsalardı Baş Vekil Paşaya kadar mükerrer tazallümde bulunmaktan elbette müstağni bulunacaklardı. Maarif işlerine bilhassa bu sene ziyade ehemmiyet ver- mek l:ııl(lnlîııılıinıı gösteren İsmet Paşanın , Maarifin temeli olan tabiliği kurtarmak çarelerini dej! bulacaklarına emniyetimiz vardır. Kitapsız okumak ve kitapçısız kitap olamiyacağı şüphesizdir. t ARİF ORUÇ * Londra, 8. (A.A;) M. Stimson neşretmiş olduğu bir beyannamede diyor ki: İngil- tere ile beraber bütün harp ge- mileri sınıflarında bahri bir ten- dül tesisi husustunu vazarı itibare aldık. Zırhlılar miktarını tenkis etmek suretile İngiliz ve Ameri- kan filoları arasında 1932 senesi yerine 1931 senesinde müsavat husule getirmeği derpiş eyledik. İngilizler için her biri bin ton hacmında ve & pusluk toplarla mücehhez 15 kravezör ve Ame- | rika için ayni hacimde ve ayni teslihata maliki18 kruvazör tek- Hf ediyoruz. Fakat, daha küçük kravezörler için İngilterenin 42 bin ton fazla hacme sahip olma- sını - kabuül ediyoruz. Bundan başka İngiltere ile Amerika ayni hacimde ve tamamen yekdiğeri- ne müsavi Kkravezör filoları bu- lundurmak hakkına malik ola- caklardır. Tayyare gemilerile torpito muhripleri için de Ameri- ka ile İngiltere arasında teadül esasını kabul ediyoruz. Tahtelbahirlere gelince: Bun- ların isttabi hacımları yekânunun mümkin Olduğu kadar az ol- masını arzü ediyoruz. .Bılırl konferansta hazır bulunan 5 devletin kabulü takdirinde tali- telbahirlerin — külliyen - ilgasına memnuniyetle muvafakat ede- ceğiz. Fakat herhalde tahtelba- hirlerin ticaret gemilerine karşı diğer harp gemilerinin tabi ol- dukları beynelmilel ahkâma tabi olduklarını istiyoruz. Amerika tarafından Japonyaya yapılan teklif bütün harp gemileri sınıf- ları için ayni nispette değildir. Mes'eleleri bizim mes'elelerimize doğrudan doğruya bağlı olmıyan Fransızlarla İtalyanlara — hiçbir teklifte bulunmadık. Fakat, on- ların mes'elelerinin halledilmesi vücuda getirilmesi matlup olan itilâfın tahakkuk etmesi - için esastır. Londra 6 A.A.) Akşam üstü neşrolunan bir tebliğde şöyle deniyor: Bahri konferansın birinci komitesi bah- ri teslihatım tahdidi hakkındaki iki nevi sistemin arasını bulmak imkânını tetkike baslamıştır. - İtalya bahri küvvetler nis- lesini müzakere etmiştir. Fransa hafif kravezörlerle torpito mnh- riplerinin ayni sınıfa ithalini tek- NFf etmiştir.Japonlar, bu teklife müzaheret etmişler, İngiltere ile Amerika aleyhinde bulunmuşlar, İtalya ise bilâhare bu hususiaki fikrini beyan — etmek hakkını muhafaza etmiştir. Londra, 6 (A.A) İngiltere hey'etile dominyon- lar hey'eti bu gün toplanmışlar- dır. Bu içtimada İngiltere tara- fından Fransız murahhasına ve- rilen cevap müzakere edilmiştir. İngilizlerle Amerikalılar tahtel- bahirlerin — “ insanileştirilmesi , lehindedir. Birinci komite öğleden sonra Saint James sarayında toplan-; mıştır. Konferans metaisini tesri için sarfı gayret edilmiştir. Tokyo, 7 (A.A.) Japon ricali M. Stimsonun İngiltere ile muadelet plânının esaslarını teşrih eden beyanatı hakkındaki - tefsirlerinde kaça- maklı bir lisan kullanmaktadırlar renin & Amerikanın 3 ve Japonyonın 1 zırhliyi küvyvetle- rinden harice çıkarmaları hak- kındaki teklife müteallik olarak Japon bahri muhafili bunu kâğıt üzerinde Japonyaya müsait gibi görünmekte olduğunu ve fakat hakiket halde Japon filosunun muvazenesini ihlâl edeceğini be- yan etmektedirler. Salâhiyettar bir menbadan bildirildiğine göre, bütün bu tek- lifler - halihazırdaki şekillerile Japonya tarafından kabili kabul değildir. Bundan başka Amerikan tek- liflerinin ihtiva ettiği mes'eleleri hey'etlerin salâhiyetlerini teca- vüz eylemekte olduğunu ve bu mes'elelerin hükümetler arasında müzakere edilmesi icap ettiği söylenmektedir. Şimendifer amelesi grevi Bombay 6 (A.A. ) Şimendifer emelesi grevinin vaziyetinde salâh hasıl olduğu söylenmektedir. Büyük hatlarda- | ki servisler ifa edilmektedir. petlerinin ve hacmi istiabiler ye- | künunun evyelden tespiti sure- tindeki ihtirazı kaydını yeniden ileri sürmesine rağMen müzake- ratta esaslı terakkiler husule gel- miştir. Komite sonra müuhtelif harp gemileri için kabul edilecek tasnifin Müzakeresine girişecektir. Bu me$ ele hakkında da oldukça ileri gidilmiştir. Komitenin muahhar içtima- imda nazarı itibare alınması İla- zım gelen karar suretlerini tanzim etmek ve bazı teknik mes'eleleri tetkik eylemek için mutahassıs- lardan mürekkep bir komite teş- kil edilmiştir. Reuter Ajansının istihbarına nazaren birincl komite kravezör- ler ve torpito muhripleri mes'e- İ Vurulan Reisjcümhur Meksiko,7 (A.A) Reisicümhur M.Rubio'nun çene- sindeki kemik parçaları çıkarıl- mıştır. Bir cinayet daha Tampico, 7. (A-A.) Vazifesi hitam bulmuş olan | Villaaltamira belediye reisi ile ahiren intihap edilmiş olan hale- fi şereflerine verilmişolan bir ziyafet esnasında öldürülmüş- lerdir. Cinayetin sebebi meç- huldür. İspanyada sansörün il gası Madrit 7 (A.A) güzete Mmü- ilgası hak- müsalt su- Mr Bereguer dürlerinin sansörün kımdaki - taleplerini rette karşılamıştır. Ramazan müsahebele | Tasarrufa daif | —a0i de— Tasarrufa — dalr okuyan ilk mektep muallimle ” rinden biri beni buldu ve dediki* — Ben 60 lira aylıklı bir M" allimim. İki büyük, bir Çocuğum ve zevcem var. aylık refah veya tasarruf t dursun,geçinmemize kâfi ge Bundan anlamalısınız ki, na: ile ameliyat arasında daima fâ'f vardır ye gazete sahifelerinde K” layca yapılan hesaplar, hayatif büyük zaruretleri karşısında Iw mahkümdur. Muallimle aramda şöyle bif mükâleme geçti kendisine sı — Tanıdıklarınız arasında hif — ıııelııl*d | | ae ticaretle meşgul bir kimse vöf mıdır ? — Vardır, dedi, meselâ n hallemizde bir Şakir efendi vaf” dır, bakkaldır. — Günde kaç saat çalışır ? — Dükkânını sekizde açar sekizde kapar. Yani on iki çalışır, — Tamam, benim bahsetti; tasarruf, yalnız para geğil a: zamada zaman tasarrufudur. Y& ni boş vakitlerinizi eyi 1s Yetmek ve çalışmak şartile ikti di vaziyetimizi düzeltiriz. ve r?” faha kavuşuruz; bakınız, o Şakif | efendi senede kaç gün tatil y | par? sayalım . bir senede 52 Cut (ma vardır, 8 de bayram tatille” ri... ne eder? 60 gün. e 365 gününden bu altmış günü çıkarırsak, geriye 300 gün kalır Demek Şakir efendi senede 305 gün ve günde on ikişer saat lışır. Bir de size gelelim: Sen 92 gününüz, üç ay mektep ta! leridir. Dokuz ayda 40 günd Cuma tatili,&0 gün perşembe Pazartesi yarım gün tatill 10 gün k. sani tatili 10 ramı ve bayram . 7 gün milli bayı lar. 16 gün de hastalık ve sebebile yaptığınız gayrı melh tatiller ki senede 215 gün eder: Bunu 368 ten çıkarınız, riye 150 gün kalır. Halbuki günde 8 saat çalışıyorsunuz. Ş4 kir efendi 12 saat çalışıyor. D€ mek ki ondan üçte bir nisp ü de az çalışıyorsunuz.Bunu da 147 | günden çıkarırsak senede 1i n gün kalır. KA Görüyorsunuz ki, siz efendiye nispetle çok az çalışıyd? sunuz ve çok zamanlarınız ' kalıyor. Muallim bir hakikati itiraf © denlerin samimiyetile gülüm — Hesabınıza teşekkür ed? rtim, dedi. Fakat boş : rımda nasıl çalışabilirmi? — Aileniz kaç kişidir ve yaşındalar. 4 — 35 yaşında bir zevcem, yedi ve beş yaşında iki kız ç e ğum ve on beş yaşında bir 4 mektebe gidiyorlar. —Güzel, şimdi siz boş larınızda bir ticarethanede ve hesap İşleriyle oğraşır ve ğ kırk lira kazanabilirsiniz. Zf; niz günde iki saat dikiş ök veayda 15 lira alabilir. kızınız. mektepten sonra ': üç saat makine ile çoraP ve ayda 15 lira alır. Oll"m; zamaf | yat sene 15 lira, sonraları 20 alır. Böylece ailenizin büt6t” | ayda 95 lira inzımam eder "l-l" günkü aylığın iki mislinde v, lasını ailece kazanırsınız: oğlunuz kazandığı paray! © aa tirse, 20 yaşında, hem bin j çocuğum var oğlum ve büyük #” — | .it 5 bir ticarethanede çalışır "“.. ğ