14 Şubat 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 2
GÜNLÜR MARRLE Terkoös mes'elesi “MosLee » Dün galeyana gelen birkaç mektep talebesinden nsürekkep bir gurup Beyoğlundaki Terkos şirketi binasına giderek hararetli nümayişlerde — bulunmuşlardır. Nümayiş esnasında şirket binası- nın bazı camları da kırılmıştır. Bu gibi hâdiseler aslında yapılmaması — temenni — edilen , şeylerden olmakla beraber, her medeni memleket de vukuu kes- retle görülen şeylerdendir. Tabit, mes'eleye polisçe vazı- yet edilmiş olduğu için, hakikat yarın daha ziyade ve resmen anlaşılmış olacaktır. Dünkü hâdiseye sebebiyet veren saikin ne olduğu anlaşıl- mamıştır. Bununla beraber taş- kınlığı yapan mektep efendile- rinin, geçen gün müessif bir su- Tet te mektepleri yanan Feyziati lisesi tarafından yapıldığ söyle- niyorsa da, talebeden ele geçen olmadığı için mes'ele iyice anla- pılamamıştır. Alâkadarlar, Terkos şirketine karşı yapılan tecavüzün münha- | eiren (Harik muslukları) dolayı- sile yapıldığını iddia etmekte- © dirler. Şu halde, vukuu arzu edil- miyen hâdisenin birinci derecede müsebbibi ( Harik muslukları ) olmuştur. Filhakika, Terkos şirketinin büyük caddelerde ve ehemmiyetli Bnevkilerde bulundurduğu ( Harik muslukları ) İstanbulun 'htiyacını tatmin edebilmekten cok uzaktır. Hatta, vakit vakit çıkan yan- ginlarda susuzluk yüzünden bir çok hanımanlar mahvolup git- mekte de bulunuyor! İşte işin iç yüzü budur. Ortada bir şirket vardır. Bu şirket İstan- bulun su ihtiyacım üzerine almış- tır. Şu vaziyete nazaran da, şir- ketin İstanbalda sık sık vuku bulan , yangınlara karşı da su bulmak ve yetiştirmek hususunda bir ta- ahhüdü olup olmadığı noktasını araştırmak icap ediyor. Eğer şirket böyle bir taahhüt altına girmiş ise, neden mukavele- name ile teyit ve tevsik edilen bir maddenin tatbikine cebredil- miyor? Bu hata kime aittir? Istan- bulun yana yana kül olması mı bekleniyor? Yok, şirketin mukavelesinde böyle bir kayt ve buna benziyen bir madde yoksa, şu en mühim “ mes'eleyi ihmal etmiş olan kimdir? Niçin Terkos şirketi mukavelesine böyle bir kayt sokulmamıştır? Çok büyük bir teessürle kay- dedelim ki, dün tahrir heyetimi- zin Şehremanetl rezdinde yaptığı tahkikat, acı bir ihmal haki- katini meydana çıkarmış bulu- nuyor ! © elim hakikat te şudur : Terkos şirketi ile nafin vekâ- leti arasında vaktile yapılmış olan Mukavelede şirketin ( Harik mus- lukları) yapacağına dair herhangi İr kayt mevcut bulunmamaktadır Bu itibarla, şirket icbar edi- lemiyor, hatta : Ötede berideki muslukların da,vaklile bir cemile olmak üzre şirket tarafından yapıldığı tahakkuk ediyor. e kurt yeniğinin nerede olduğu etrafile “lli!lhlı oluyor! Bu gün İstanbulda (Terkos) şirketi işleri yüzünden fâci bir vaziyet hâsıl olmuştur. İstanbul cayırcayır yanıp gitmekte, orlada ( Su ) na- mına bir şeyler bulunmamaktadır. Tabiatile de şikâyetlerin ayyuka çıktığı görülmektedir. Terkos şirketi mukavele müd- B.M. Meclisi — baten Çok ciddi bir müzakereye | Gizli teşki başlamak üzredir. Ankara 18 (A.A) Büyük Millet Meclisin Cumar- tesi günkü ruznamesine dâhil mevat meyanında irtikâp, rüşvet, zimmet, ihtilâs ve diğer cürüm- lerle maznun olan eşhası askerl- yenin muhakemesi usulü hakkin- daki kanun lâyihası bulunmak- tadır. Büna nazaran zabitan ve askeri memurlarla ordu mensup- ları işbu kanun neşri tarihinden üç ay içinde kendilerinin ve karılarının emlâkini, servetini ve bunların menşelerini gösteren bir beyannameyi müteselsilen sicil âmirine vereceklerdir. Te- berru vesair suretle mezkür ser- vetlerde tezayüt veya tenakus | Bomba attılar e a dahil bulu- nanlar sur'atle şehre dağıldılar | | Hanoi 18 (A A) | Şubatın onuncu günü otoma- bil içinde geçen bir Anlamlı Paul Doumer köprüsü üstünde yolcu- ların evrakını tetkika memur bir polisi Yüvelverle yaralamış ve yolunu kapamak istiyen iki köy- lüyü de öldürdükten sonra kaç- mıştır. Fakat, öğleden sonra yer- liler tarafından ele geçirilmiştir. | Gizli teşkilâta dâhil bisikletli ba zı kimseler şehrin muhtelif yerle- rine bomba atmışlardır. Maddi hasarat ©hemmiyetsizdir. Nüfus- ça zaylat yoktur. Bunların mak- sadı ahali arasında beyecan uyan- 2U )9 Pefing s3lazı B Aan' ge$ vt Bir tablo — NRŞE— Bunun için istizah takriri verildi Paris 12 (A.A) Meb'usan meclisinde celsenin nihayetine doğru sosyalistlerden M. Rivicre, müstakiller salonun- daki “Harp cinayettir!, namın- daki tablonun kaldırılması hak- kında bir istizah takriri vermiş- tir. Dahiliye müsteşarı bu tak- ririn — müzake esinin — tehirini istemiştir. Mumaileyh, mezkür tablonun halk tarafından yapı- | lan şiddetli protestoları üzerine vukua geldiği takdirde on beş gün dırmak Ve Yenbaya asker gönde- | zarfında keyfiyeti ayni surette mafevke bildirilecektir. Verilen rilmesine Mani olmak idi. Yenbaydan alınan son telgraf- beyanname ile yaşayış ve maişet| larda çıkan hâdiselerin mahdut tarzı dikkati celbeden zabitler, askeri memurlar ve ordu men- supları hakkında Kolordu Ku- mandanları ve yüksek makamlar | tarafından tahkikat yapılır. Ankara: 18 (A.A) Büyük Millet Meclisini bugün Reis vekili Rafet Beyin riyasetin- de toplanmıştır. Ocak piyango bâsılatı karşılık gösterilmek su- retile Türk Ocaklarıniın aktede- ,ceği istikraza Maliye Vekâletinin kefalet edilmesine dair kanunun | birinci müzakeresi yapılmış ve kabul edilmiştir. Mühtelif vekâ- | letlerin 929 senesi bütçelerinin mühtelif fasıl ve maddeleri ara- sında 36,200 liralık münakale icrası ve munzam tahsisalt itası bakkındadi kanun kabul edilmiş- tir. Meclis cumartesi günü top- lanacaktır. Gazeteci öldü - Triyeste 18 (A.A) Popolodi Triyeste gazetesi ida- rehanesine atılan bomba parça- larile yaralanmış olan gazeteci Neri ölmüştür. çÇ detinin bitmesine iki sene kal- dığı için, yeni tesisat yapmağa yanaşmamakta kendi menfaati noktai nazarından ne kadar hak- h ise, Hükümetin meydanda olan bir ihtiyacı senelerdenberi gör- memesine nemana vermek lâzım- gelir? Terkos şirketinin iki senelik kısa bir zaman için yeni tesisat yaparak yük altına girmek isteme- mesi, gene şirket hesabına gayet tabi:dir. Yetmiş sekiz senelik makine- lerin bu günkü büyük İstanbul-n (su) ihtiyacını elbette tatmin ede- miyecek bir hale geldiği de göz önünde bulundurulacak olursa, Hükümete düşen vazife ancak şu olabilirdi : Şirketi medeni vesaitle çalış- mağa icbar edecek şekilde tes- viye çareleri bulmak, şehrin her tarafına ihtiyaç nispetinde (Ha- tik muslukları) yapılmasını temin etmek ! Terkos şirketi bu yeni şartları kabul etmediği takdirde de icabı- na bakmak... ARİF ORUÇ miktarda silâhendazların mensup oldukları grubu terkedip gitmele- rine münhasır kaldığı, iki bölü- ğün İsyanı hakkındaki haberin doğru Olmadığı tasrih edilmek- tedir. Askerlerle elbirliği eden siviller Peşinci ve altıncı bölük- lerin bulundukları kışlayı işgal etmişler, bayraklara, zabitlere ve kumandana silâh çekmişler ve birkaç bomba atmışlardır. Diktatör —>roeneta- — Ispanyayı selâmlamış Madrit 12 (A.A) M. Primo de Rivera Port de | Bouc'dan Lanacion gazetesine bir telgraf çekerek muvakkaten ter- ketmiş olduğu İspanyayı selâmla- mıştır. Mumaileyh bu telgrafında demiştir ki ; “Fikirlerimi tanzim etmek ve asa ımin Muvazenesi- nİ yerine getirmek İçin bir ayın kâfi geleceğini ümit ediyorum. —ayonşe— Kömür sanayii buhran reçiriyor Bruksel 12 ( ALA ) Kömür madenleri sahipleri kömür sanaylindeki buhran hak- kında ziraat naZirlile görüşmüşter ve bu buhrana çaâre bulmak için lâ- zimgelen tedbirleri derpiş eyle- mişlerdir. Rusl ırle kat'ı sebat mı ? Paris 13 (A.A) Meb'usan — Meclisinde M, Ybarnegarya Pariste bir Soyyet sefaretinin meY€üt — olmasının mahzurları ve tehlikeleri ve Bolşevik hükümetile siyasi mü- nasebatı kat'etmeği amir olan vahim sebep hakkında bir istizah takriri vermiştir. Mübayıat başladı İzmir: 13 —(A.A) Müzskirat inhisar idaresi alınan tedabir mucibince üzüm müba- yaasina başlamıştır. Mubayaatın hurda incirlere de teşmilşoluna- cağı ümit edilmektedir. kaldırılmış olduğunu hatırlatmış | ve tablonun yeniden teşhir edil- mesini emredeceğini ve Paris halkının ressamın mülhimi olan | hissin harpten nefret olduğunu anlıyacaklarını — ümit etmekte | bulunduğunu - ilâve — eylemiştir. M. Rivlere teşekkür etmiş ve ( | takririni geri almıştır. | İrak parlâmentosunda ŞİCTCİĞ—tİğ_, bir mücadelesier olmakdadır: —e rceriyassa — Meb'uslardan kendisinden vaziyete dair Irakın siyasi vaziyati hakkın- | da parlâmeatoda — münakaşalar €ereyan etmiş ve bazı meb'uslar Irak Başvekiline hücumla kendi- sinden vaziyete dair izahat iste- | miştir. Mumaileyh Başvekilin | verdiği cevap şu idi : “ Sadun B. kabinesinin prog- ramını takip edip onun üzerinde yürüyoruz. İstiklâlimiz yolunda duracak herhangi maniayı arka- daşlarımızla izale etmeğe çalışa- cağız 932 senesi girince o zaman Tistiklâlimize $in verecek her şey- den azade olduğumuz halde Ak- vam Cemiyetine dâhil olacağız. , Başvekilin bu cevabı üzerine bazı meb'uslar Akvam Cemiyeti- ne girmek mes'elesini temin eden bir vesika Irakın elinde bulunma- dıktan başka bu girmek keyfi- yeline kanaat etmedikleri ve bi- naenaleyh İngiltere ile Irak ara- sında bu hususteki müzakeratın ne merkezde olduğunu ve mecbu- ri askerlik mes'elesi sabık kabine zamanında tatbik edilecekken bu- nun bu güne teahhurunu mucip olan sebepler hakkında izahat is- temişlerdir. Diğer bazı meb'uslar da, Müs- teşar bulunan İngilizlere fazla bazıları başvekile | kim, temin edecek? İngilter olarak salâhiyet veren Dahiliye nizamnamesinin vaz'ına itiraz ede- rek bunun sebebini sormuştur. Divaniye Meb'usu Abdülcebbar B. İrak'ta iktıdar mevkiine geçen kabinelerin muvaffakıyetsizlikle- rinden bahsetmiş ve buna karşı teestürünü azhar ederek şöyle demiştir. “ Bir kabinenin muvaffakiyet- sizliği için melâmete müstahak olmaz belki onun muvaffakiyetsiz- liğini mektum tutarsak o zaman kendisine melâmet tevcih edilir, Efendiler! halihazir. kabine reisi, 932 senesinde Akvam Cemi- yetine dâhil olacağımızı söliyor, Bunu kendisinden kemali meser- 14 Belı_g_ei Bey | S kosem :d İnhisar müdürü bi dava etti ! Herman Spirer tütün $iff tinin Türk tütünlerini ©P" tütünlerile karıştırarak Tiryesi” den sahte menşe - şehadet”? mesi aldığını yazmış ve 87 bu şirketin Kohen efendi tasile inhisar idaresini bulunan (1,400,000) kilo tütÜ okka başına (5) kuruş gı:ıll'J para vermek suretile satifi mak istemesine mani M için uzun uzadıya neşl'îf' bulunmuştuk. Hatta bu neşriyatımız rine Kohen ve şürakâsı l% idaresinin elindeki tütünlere V kuruş daha fazla vermeğe bur olmuş, bu suretle de M (16,000) Tira gibi azim meblağ kazanmıştı. Dün altıncı istintak d sinden yeni baştan aldığif bir iddianamede tütün inhitf | müdürü Behçet beyin de himize bir ( kesri haysi davası açmış olduğunu öğren Tabit bu davayı me yetle karşıladık.. Hakkında hürmetkâr bir lisan kullar' ğımız Behçet beye mukal Esinden dolayı teşekkür eti | bir vazife biliriz! hücum ede izahat vermesini istedil€ retle işlliyoruz. Fakat bir Akvam Cemiyetine dühulün Amele fırkasının o vakte k iktidar mevkiinde kalacağına kim teminat verecek ? ; Ahmet Davut B. namınd meb'us şöyle demiştir. L *Memlekette hükümet içif” | bulundukça, atimiz karanlık © | dukça bu gibi şözler doğru telâkki edilir? mes'uliyet netf” — istiklâl de nerede? Başvekil - Meb'usluğu bı Başvekil olduğuma pişm Memleketin iyiliği nerede yolun bana gösterilmesini daşlarımdan rica ve istirham derim. İngiltere ile pekçok mı deler aktetmiştik. Fakat, bu ahedolerin hiç birisinden olmadı. Çünkü, memleket t kiye doğru bir adım yürüm Binaenaleyh, mezkür muah lerin ilgasile müstakil bir de! gibi Akvam Cemiyetine girf esasını kabul eyledik. İngil hükümetinin — çıkardığı N kitap dahi, bunu, tasrih etn Biz, şimdiye kadar, I.d: lifler hakkında İngil h vap bekliyoruz. Iraktaki âli- miser, bü hususa dair şimt” kadar hiçbir cevap ıılıM İstiklâl esasları üzerin? reket ediyoruz demekten H! p dımiız matlup istiklâlimizi demektir. Müsteşarlar mes'elesine ce onların vazifeleri sırf f yi ç . j den başka birşey d.ıw"v ricali, Trakın hukukunun fazası yolunda her İM katlanmalıdırlar, Traklı olmak sıfatımla ? ket İraklılara olmadıktan millete mecburi askerliği * etmek mes'elesini pek i yorum,
