8 Mart 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 2
8 GÜNLÜR MAHALE Zavallı kitapçılar Geçenlerde müşkil vaziyetle- re düşen kitapçıların şikâyetleri- ne makes olmuştuk. Geçen sene- denberi çok acıklı buhrarlar ge- çiren Türk tabiler büyük mahru- miyetler içinde kıvranmaktadır- lar. Evvelce maarif vekâletinin verdiği yanlış bir emir üzerine bu günkü zarurele düşen tabiler, ciddi bir himaye görmiyecek olur- sa, önümüzdeki sene için kitap ihtiyacını tatmin edecek eli para tutan bir tabi bulmak ve görmek hakikaten müşkil olacaktır, Çok seneler evvel, mektebe giderken istibdat — idarelerinin menettiği kitapları : hürriyet ki- taplarını, basmağa cesaret eden, © zamanın telekkilerine göre muzir adedilen bu kitapları teda- rik etmekten çekinmiyen tanın- miş müesseseler, bugün mahvol- muş hale gelmişler ve düşmüşler- dir. Halbuki, yeni harf inkilâbın- da da aynı hareket ve meslek heyecanından doğan - tehaliki gösteren gene bu müesseseler idi. Bunların vaziyetlerini düşünmek, umumi masraflar arasında kendi- lerine yardım etmek te hükümetin vazifesi değil irfan hayatı namı- na borcu idi. Bu mükellefiyete müukabil, Devlet sermayesile ha- reket eden ve zarardan çekinme- mesi pek tabii olan bazı müesse- seler kitap işlerile oğraşımağa başladı. Kitapçıların geçen seneki zararları bu sene iş yapamamakla iki üç misline çıkarılmış oldu. Yalnız, tabi Işlerile oğraşan devlet müesseselerinin kitapçı işini kendisine inhisar ettirmesi mümkin gibi görülse de, bunun imkân — dahiline sokulmıyacağı şüphesizdir. Görülüyor ki, kitapçılar el- | lerindeki sermayeyi kaybetmek- ten mütahassil bir zaruret içinde ezilirken, ayrıca — resmi reka- | betlere maruz - kalmışlardır. Bir taraftan kendilerine Devlet yardım etmiyor veyahut edemi- yor.Diğertaraftan devlet matbaa- S1 gibi resmi müesseselerin re- kabeti kitapçılığı büsbütün eziyor. | İşte bu iki imkansızlık karşısında, | Türk kitapçılar ezilip gitmekte- | dirler. Menileketin irfanina seneler- den beri hizmet etmiş olan bu yardıma mühtaç müesseselerin,hiç olmazsa maarif vekâletinin yanlış emri yüzünden oğradıkları zarar- lar telâfi edilseydi ... ARİF ORUÇ İzmir pamuk rekoltesi | İzmir iktısadi — mıntakanın 1929 senesi pamuk rekoltesi havaların ademi müsaadesine rağ- men geçen sene rekoltesinden 3 milyon fazlasile sekiz milyon kiloya baliğ olmaktadır. Mevsim iptidasından bugüne kadar İzmire B milyon kilo safi pamuk gelmiş bunun 2 milyon 303 bin 200 kilo- | #u satılmıştır. Nısfından fazlası Amerikada ae — T5 bin kişi nümayiş yaptı VVashington, 6 (A.A.) Burada işsizler larafından ya- pılan büyük nümayiş esnasında bir çok kimseler tevkif edilmiştir. Retti cümhur M. Hoover bu es- nada nümayiş ye.inde ancak bir kaç yüz metre mesafede bulunan bürosunda çalışmakta Idi Nev- Yorkta takriben 75 bin kişi nü- mayiş yapmış ve bir çok hatipler muhtelif kürsülerde nutuklar söy- lemişlerdir. Bir kısım halk enternasyonal marşını teganni etmiştir. Fransa Felâket hakkında iştigalı Paris, 6 (A. A.) Son feyezanlardan müteessir olan ahaliye hükümetçe yapıla- cak muavenet hakkında meclisi meb'usanda vuku bulan iİstizaha cevaben başvekil M. Tardieu hü- kümetin 30 milyon tahsisat talep ettiğini fakat, Felâketin veha- | Met ve azameti karşısında bu kredinin 50 milyona iblağ edil-; diğini söylemiş ve daha tahsisat talep edeceğini Bundan sonra başvekil felânet hakkında hükümetin aldığı ha- berleri meclise bildirmiş ve retsi- cümhurun yarın feyezan şahası- na gideceğini ve kendisinin mü- şarünileyhe refaket eyliyeceğini ilâve etmiştir. N Mantauban 7 (A-A) Sular yavaş yavaş çekilmete- dir. Ahali evlerine aydet etmeğe başlamıştır. Posta müvezzileri ilk tevzilerini yapmışlardır. Telgraf ve telefon muhaberatırim ne vakit tesis edileceğini timdiden tehmin naşlar çıkarılmışlır. Amele Bir heyet kabul etti Sevilla, 6 (A.A) Nümayiş yapan bir çok amele alay halinde hükümet dairesine gitmişlerdir. * Vali ile belediye reisi amela tarafından gönderilen bir heyeii kabul etmişlerdir. Nümayişler sükün içinde ceryan etmiştir. Komünistler polislere çattı Bilbao, 7 (A-A.) Komünistlerle polis arasında bir müsademe olmuştur. Bir çok: | revolver ateşi teati edilmiştir. Bir jandarma ile bir nümaytlş- ci ağır surette yaralanmışlardır. buradaki pamuk fabrikaları tara- istihlâk — edilmektedir . Asgari fiat elli iki; azamisi Yöz üç kuzuştur. Şimdiye kadar ecnebi memleketlere 272 bin 600 kilo pamuk ihraç edilmiştir. Bulgaristanda abideler Maarif Nezareti M. Straşimi- role Bratsigovo, Peruştitsa ve tak köylerinde ” ?i:'ıli k ıbını.m,:"""ıı::ılııi.n a edilecek abideler mes') öi ika memur etmiştir. .Bratsigovo ve — Peruştitsada yerler intihap edilmiş ve abidele- rin rekzi için vesaiti nakliye cemedilmiştir. Batakta da para toplamak iç'n bir komite teşekkül etmiştir. Bir çok kimseler tevkif olunmuş- tur. / £& Lille, 7 Ç(A.A.) Roubaiks, Tourcoing ve Lille- deki bütün amele komünistlerin Adavetine rağmen çalışmaktadır- lar, Romanyada tayinler Bükreş, 7 (A.A) M. Mirto, müstafi M. Junlan'ın yerine adliye nazırlığına tayin e- dilmiştir. M. Voicu Nitzesco ke- za müstafi M. Vladın yerine ti- €aret nazaretine tayim olunmuş- tur. M. Mirto dan münhal kalan dahiliye müsteşarlığına meb'us- lardan M. Angelesco tayin olun-: lunmuştur. ilâve etmiştir. | etmek mümkün değildir. Birçok | Iı Amanullah han —e Anl(;u'a) samimi telgraflar çekti Ankara, 7 ( Husust ) Amanullah han buradaki dos- tlarmıma samimi - teşekkür telgraf- ları çekmiştir, Sabık kral pek yakında tekrar görüşeceğini de ilâve ediyor. Memuürlar arasında Ankara, 7 (Hurusi) Memurin 35 nci maddesi lef- sir edilecektir, Memurlar arasında çok mü- him bir tasfiye yapılmaktadır. Yeni devirler İktısadi inkişaf için ne lazımsa yapılacakmış! Ankara 7 (Husust ) Birçok devletlerle ticaretimiz esaslı bir şekilde inkişaf ettirile- cektir. Bu meyan'da Mısıra da en ziyade mazharı müsaade millet muamelesi yapılacaktır. İlk temas Pazattesiye yapılacak Ankra,? (Hususi) Düyunu umumiye mümessil- leri ile ilk temas Pazartesi günü saat on sekizde olacaktır. Evkafa kılıf Şurayı devlet yeni evkaf lâyıhasını müzakereye başlıyor Ankara 7 ( Hiüsusi ) Evkafın asri bir şekle Ifrağı hakkındaki lâyıha gelecek hafta Şurayi devlette müzakere edile- cektir. Olmayacak duvaya amin diyelim. . " I Dört idam !.. Evrakı meclise tevdi ol- undu!.. Ankar, 7 (Hususi) Tosyanın Deden köyünde Ali oğlu şevki, Arapsunun Ecikağılı köyünden olup mucur kazasının Kabaca köyünde oturan Kâhya oğullarında Abbas oğlu ibrahim ve köse oğlu Mehmet Mustafa, Uzun zatm köyünden - Musa oğlu | Aptullahın olüni Cezasına çar. pılması hakkında başvekâlet te- zkereleri meclise geldi. Yardım 3öylemi olur ! 4 Paris, 7 (A.A) Fransanın cenubi gârbisinde- ki feyezanlardan 12 departıman müteesssir olmuş bir milyar hasar vukua gelmiş 600 kişi ölmüştür. Paris, ? (ALA) Meb'usan meclisi feyezanda felâkete üğrıyanlar için hüküme. tin talep etmiş olduğu 100 mil- yon frank krediyi ittifak ile ka- bul etmiştir. Fiatlar boyüna iniyor Londra, 7 (A.A) İngiltere bankası iskonto fi- atlarını yüzde dörde endirmiştir. K, Ce A LA A u 53)971 Peking 1:3/921 ”;,â’;,_ış KA ] Arnavutlukta t Kabine işleri Tiran, 6 (A.AJ Yeni kabine M.Pandelli Eva- ngelinin — riyasetinde — teşekkül etmiştir. Rauf bey Fiço hariciye nezareti ile vekâleten dahiliyo nezaretini deruhte eylemiştir. İdealizm Gizli hizmet edecekler Ceneve, 6 (A.A) cenubi Amerikada Gizlice hizmet etmek isteyen 13 köylü | levkif edilııılıllrî BU d zN IFelâkettenlsonf | Naşlar meydana çıkr Montauban, 7 Sular çekildikçe * naşlar harabeler meydana çıkmak! Boğulanlardan şimdiye kadal! nız 15 kisinin hüviyeti tespit miştir. Paris, T (A İngiliz sefiri Fransanın bi garbisinde vukua gelen 9 felâketler dolayisile M. B lcessürlerini mübeyyin bir -| tup tevdi etmiştir. $ Montauban, 7 (4 Sular tedricen çekilm 25 santimetre kalınlığında bif mur tabakası bırakmaktadir. — Tulus, 6( Â Sular çekilmektedir. Mo mıntakasında geniş bir hayattan eser yoktur. kadar 400 ölü bulunmuştur. İ& | ev yıkılmış veya yıkılacak B* ıelııılyli_r. K Herman şirketi yalnız Türk köy lüsünü soymiyor, devletin alaca milyonlarca veraset vergisi üZ rine de oturmuş bulunuyor ! Birinci sahifeden devamı ııl safsataya vurmak sure- tile mütemadiyen milli mena- fu baltalamak cüretinde bulunan bu adamların, şimdi de Çekosılo- vakyada yeni yeni fırıldal.lar çe- virmekte oldukları tahakkuk et- mektedir. Çekoslovakyadan gelen gaze- teler, Herman şirketinin iç yüzü- nü gösteren dehşetli neşriyat ile mâalamal| bulunmaktadır. Bu meyanda (Pragda) bulu- nap gazetimizin neşriyatını tema- men takipeden bir zat idarehane- * * * Prağdan gelen mektup surel, Efendim. Herman kumpanyasının Tir- yestede sahte menşe şehadetna- melerile Türk tütünlerinin iyi na- mını berbat etmesi yüzünden, bütün çek fabrikaları şikâyetçi idi. Fakat bu . fabrikalar işin iç | yözünü bilmiyorlardı. Herman kumpanyasının Türk tütünü diye verdiği mahlut gübre gibi tütün- leri hakiki Türk mahsulü sanıyor- lardı. yüzünden Çekoslovaklar Türki- yeden her sene — aldıkları (3,000,000) üç milyon kilo tütü- nü almamağa karar verdiler. Hartciye vekâleti ile yeniden yaptıkları mukavelede ancak bir | Milyon almayı taahhüt ettiler. kilo birden kaybettiler. Fakat sizin neşriyatınız( çek ) matbuatını da harekete getirdi. İşin iç yüzü anlaşıldı. Sahtekar kumpanyanın mahiyeti meydana l çıktı. | Şimdi, çekler (iki ) hatta: | (üç ) milyon kilo almaga karar | verdiler. Bunun üzerine mühim bir münakasa açtılar. Münakasa Şeraiti bu ayın ( onuncu ) günün- den( nihayetine ) kadardır. Gün- derilecek ( nümuneler ) ve ( tek- lifler )bu müddet zarfında tedkik * edilecek ve karar verilecektir. Çek ricali Hermanın rezalet- lerinden son derece müteneffir oldukları halde Herman kompan- yası elyevm eski uyuştuklarından bazılarına istinat etmektedir. | Herman ve şürekâsının Tir- yeste teşkilatı erkânından biri (Praga) geldi. Prag tütün idare- sine Türk tüccardan kendi rakip- leri olan Salim Nuri, Ahmet, Mehmet Emin ve Abdi beylerle bir l maruf ticarethane aleyhine zihirli bir rapor verdi. Bundan maksatij İşte Hermanın sahtekârlığı | Türkler buyüzden ( 2,000,000) | Di mize Herman şirketinin lerine dâir neşriyat — yapan ' | ( Yarında ) çıkan yazıları ihti eden çekoslavak gazetelci fomar tomar göndermek tine katlanmıştır ) Pargdan gönderllen (Ç 1 | gazeteleri arasında arkadaşı bir de mektubu çıkmıştır. daşımız Herman - şirketinii seferde Türk tücarı aleyhine tütün idaresine zehirli rapof” verdiğini bildirmekte, ve hökt | metin dikatini celbetmemizi (#7 mektedir. da, ismini saydığım zevalın di kumpanyalarına rakip o (münakasaya girmek istemi dir) bahsettiğim (tezviramiz) poru kumpanyanın başında bul” — nan(Emil Spirer) tertip etmişti" j Hatta Emilin raporu kötürüp Tiryesteye dönen 467 mın Tiryestede “Bu türkler H? manın işlerine mani olmak yorlar ama göreceksinz bir hem tütün veremiyecekler ! söylediği tesbit edilmiştir. İşte hükümetin bu çok p propagandalara mani olmas! Türk tüccarın menfaatını ması ’lııımdır, ve: ilh... Nankürlüğe bakın Diğer taraftan Herman pany sının başında bulunat mil) ve ( Kohen ) ve .nuM | Türkiyede milli Hazneye ait ? yonlarca İiralık bir hakkı ııın'% i T lemeğe — muvaffak olduklar! T — kat'i suretde tesbit edilmiştir” | Şu adamların nınköf”*; İ bakmalı ki, kendilerini y ettikten sonfa — ölen anl M' (Hermanın) İstanbulda. buluğt öz ve hakiki kızı (Yulanda) İf İndeki gençektani İnlar eöREE, muvaffak olmuşlardır. By';L.- rk tebasından olduğu İçin d sından kalan azim servetin€ Tus etmesi veyine Hükümet€ Ti ç. ha yonlarca miras verğisi v nunen lâzım “ı“lğ:u eddı gün İstandulda sürünmektedi” Deylete miras vergisl serdi, memek için dehşetli flflu:u:ı'—' çeviren ) Emil spirer ) ve Şıb’ l gan (Köhen) alli adamın İ bu işte oynadikları oyunlar bETN da eyriça resmi tahkikat yapık mak içabeder. Tabii bu küstahların bu! sonrası için olsun mazaratla! mani olmak için yakalarını kacak değiliz!?
