April 3, 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 3

girdik mi sokulduk mu? Yazan EKILIM MK ZB İşte, genç Türk inkılâbının ferdasında, Almanyanın yarım asırdan ziyade, Türkiyede kazan- dığı nüfüz ile şeref ve itibarı mec- lisi meb'usan kürsüsünde “şenaet. kelimesile tavsif edilecek kadar ı:ülım etmesine karşılık İngiltere | 'FrunıınınTurklyıdekl an'anevi | uk ve itibarları o mertebe | Yükseldi ve adeta infilâk etti. Çünkü; sultan Abdülhamidin 1907 deİngiliz büyük elçisine söylediği tab'asının yüzde sekseni, İngiliz | Muhibbi'idi. , * Te'klyede hissiyatın bu şekilde Stahürü, Türklerin seciyesinde Tevent olan “ muhafazakârlık , Ve * an'aneperestlikten ileri geli- Yordu. Ve, bu inkişaf, Almanlar için, çok korkunçtur. Çünkü, yarım asırlık Cermen mesaisinin boşa Sıkmanı tehlikesi vardı. Alman faaliyetleri ve İngiliz- Fransız ataleti: Almanların, İstanbuldaki el- Sileri, uzun müddet Türkiyede lunmakla, Şarkın ve Türkiye- Din efkâr ve temayülâtını, her- €sten iyi tetkik etmiş zeki ve #eytan bir diplomat, Baron Mare- Hal idi ve Mareşal, bu inkişaf arsısımda, mukabil tedbir al- Makta vyakit kaybetmedi. Türkiyede, —inkilâbı — vücu- © geliren ve adeta, bir dar- bel hükümet şeklinde olan bu ihulâli idare eden ordu ve Ordu zabitanı olup İktudar mevki- ini, bunların, elinde tutacakları Sok aşikârdı. Fon Der Colç paşanin Türki- Ye hizmetine alınması neticesi olarak "Türk, zabit sınıfına Al- Man müessesatına derin bir hür- Met ve Almanlara karşı şeref ve İtbarla bakmak hissinin zikre- iş, olmasında istifadeyi ka- Sırmadı ve bu hissi harekete ge- :r"kı maksadı, yolunda kullan- Genç Türklerde, pan - İslâm- ;ı'ı:k temayülünü hisseden Baron —20'— $, S. « meğe var gayretile çalıştı. Bu- rada Pan - İslâmcılığın — doğru | weya yanlış bir siyaset olup ol- | madığını izaha girişmiyeceğiz. Aynı zamanda da, İngiltere ile Fransa, bu Genç Türk temayü- lünü görmekle Türkiyede, hü- kümeti —ile almış — olanlara ve — bunların teşebbüslerine soğukça bakmağa başladılar. Filvaki, Pan-İslâmizm gibi, tarihin kaydetmediği böyle bir hayalin tahakkuku gayrı mümkin idi &e de, en çok İslâm tab'aya malik olan bu iki hükümet, Genç Türklerin bu siyasi temayüllerini .hoş görmediler; inkişafın âtisine seyirci kaldılar. Hal ve vaz'iyet bu şekilde bulunurken, Asmanlara “gökten inme, bir diğer fırsat ta kendini arzetti. Genç Türkler, hükümeti elle- rine aldıkları zaman, maliye ha- zinesini tamtakır buldular. Hat- ta, alelâde hükümet işinl tedvir edecek para dahi yoktu. Buna çare, bu sıkıntıdan kurtulmanın yegâne yolu, hariçten istikrazdı. Genç Türkler, İngiltere ile Fran- saya müracaat ettiler. Genç Türk inkilâbının. pek yeni ve müstakar bir şekli idare ile hü- kümetin teessüs etmiş olduğun- da — şüpheli bulunar İngilizler, Osmanlı hükümetine borç para veremiyeceklerini ve Fransızlar ise Osmanlı maliyesini mürakabe etmek şartile borç para verebi- leceklerini soylediler ve Türkler, bu iyilik bekledikleri kapıdan, eli boş, geri geldiler. Bu fırsatı kaçırmıyan Alman- lar, Osmanlı hükümetine, mü- sait şeraltle, bir buçuk milyon İngiliz lirası teklif ve naçar bir mevkide olan Genç Türkler, bu teklifi kabul ederek Almanyadan istikraz ettiler. İngilizlerle Fransız- lar, partiyi kayıbetmis ve Almanlar kazanmış oldular, İşte, Almanya- Teşal, bu temayölü Alman leşkil eitiğinden kuvvetlendir “mel ve menfaatlerinin esasını İ ya dönmenin iptidası bu istikraz akdından başlar. (Devamı var) —— Polis haberleri Çengelköyünde çörkün bir- | Hacanın başına gelenler hadiss Çenğelköyünde müskürat fab- *ahibi Tevfik Cenani beyin metci Kadriyenin od..:::'“' kızın üzerine çullana; ..:ı" tecavüz etmek İstemiştir. — OT Kadriyenin feryadı Üzerine Kkudurmuş aşık yakalanarak polise teslim edilmiştir. Bir sarhoşun marifetleri Sütlücede Bademcikte oturan bile Hayriye hanımın zevci #oför Mustafa evvelki gece sarhoş Slarak Sabri efendinin evi önün- de üç el silah atarak kaçmıştır. Amma açık gözmüş ı Üsküdarda Hasan ağa mahal- 'esinde oturan Muammer, hanım .A'l:nd. bulunmadığı sırada kiracı Met odasına girmiş altmış li _P;::e bazı eşyasını çalıp kaç- Şehremininde Hacı Yusuf s0- kağında oturan sabıkalı esrarkeş Rauf komşusu hoca Hasan efendi ile kavga etmiş üzerine üç el silah atmıştır. Tramvaya binerken Unkapanında ikamet eden Muhlis hanım dün Eminönünde tramvay beklemekte iken 60 hıra- *1 yankesici tarafından çalınmış- tır. Nit Romanyada | kadınlar Romanyadav kadınlar Belediyeden sonra ayan ve mebusan meclisle- Cocuk bayramı geçen sene- kinin ayni olucak Dün Himayei Etfalde Çocuk haftası komisyonu - toplanmıştır. Komisyona kolordu,Vilâyat, ma- arif fırka ve Türk ocağından ve himayel ” etfalin şubelerile hanımlar merkezinden birer aza iştirak etmiştir. İçtimaa Sivas meb'usu Şemsettin bey riyaset eylemiştir. Himayel etfal umumi merkezinden gelen program tet- kik edilmir ve bunlardan şehri- mizde kabili tefrik edilmiştir. Bu suretle dünkü içtimada İstanbulda çocuk bayramı için büsbütün başka ve esaslı bir program vücude getirilmiştir. Çocuk bayramı 28 Nisanda başlıyacak ve bir hafta süre- cektir. Geçen sene olduğu gibi çocuk- lardan mürekkep bir hey'et Türk ocağına — yaz'iyet edecek ve aralarından bir idare hey'eti seçerek ocağı bir hafta idare edeceklerdir. bu idare hey'etinin gene ço- cuklar arasından seçilmiş bir reisleri olacaktır. Çocuklar, tıpkı geçen seneki gibi vilâyeti, fırkaya, emanele gidecek resmi ziyaretlerde bulu- nacaklar, vali, fırka müfettişi de çocuklara iadel ziyaret eyliye- ceklerdir. Bundan başka Fatih ile Be- yoğlu arasında çocuklar grup grup geçit resmi yapacaklardır. O gün bütün vesaiti nakliyeye binen çocuklar yalnız iki saat zarfında bedava istifade edebi- leceklerdir. Sinema ve tiyatrolar da 23 Nisanda çocuklar bedava olarak kabul edeceklerdir. Tanzım edilen program Cum- rtesi günü fırkada ki ihtiaf komi- syonunda bir kere daha tetkik edilecek ve sonra tesçil olunacak- Eskiden olduğu gib? gürbüz çocu- lar müsabakası yapılacak ve sırf çocuklara mahsus balo verile cektir. Adliyede — 5c0s3 e— Ağır cozada bir. katil da- vasının muhakemesine buş- landı. Geçenlerdei Üsküdarda bak- kal tofanı öldüren Arslanın mu- hakemesine dün ağırcezada de- vam olundu. Ülviye, Muzaffer, Zekiye. H. lar yalan şehadetle maz- nun mevkiinda bulunuyorlardı. * Müstantiklik Arslanın idam talebile — mahkemeye sevket- miştir. Maznun teafanı öldürdüğünü temamen inkâr etmiştir. Ka- dınlarda yalan söylemediklerin- de israr etmişlerdir. Dün 16 şabit dinlenecekti, vaktin ademimüsadesinden şahit- lerin bir kısmının istimaından sonra muhakeme diğer bir gü- Dükkaândan paraları aşırmıs | ve talik olundu. ü Bakkal Dimitrinin kurtuluşta- ı:üldmndın 21 lira ve erzak salan Istiratı dün yakalanmıştır. M&O lra kaptırmış Galatıa'alı Almet Muhsin efendi solu tramvayla geçerken n TASInı yankesiciye kaptırmış- yer Ü FK Türk - Belçiha mahkemesi Türk - Belçika muhtelit mah- kemesi bu hafta davalara başlı- yacaktır. — ereterssa — Kız ameli hayat mektebi müdiri mahkemeye verildi (3,500 ) Hra sui istimalde bu- lunan kız ameli hayat mektebi sabık müdürü mahkemeye veril- miştir. " : Tasarruf cemiyetinin sergi için faaliyeti Milli tasarruf cemiyeti Anka- rada açılacak sanayi serg' sine 120 sandık yerli malı nümunesi : rine iştirâk Romanyada kadınlar geçen se- neden beri gerek muntehip ve gerek muntehibisani olmak üzere intihap hakkını ihraz etmiş olmak- Ja bu defa ilk defa olmak için belediye intihabatına iştirak et- mişler, rey pusulalarını bizzat götürüp rey sandıklarına atmış- dır. Rumanyalı kadınların inti- habatta iştirakları esnasında er- keklerden ziyade vukur ve ciddi- yet göstermiş olduklarından bu husus hükümetin nazarı dikkatı- nı celpetmiş ve kadınların mebu- san ve ayan meclislerine de işti- rakı tekarrur eylemiştir. Filvaki — elyevm Romanya hükümeti intihap kanununun ta- dili ile meşgul olup yakında meb- usan meclisine yeni bir intihap kanunu lâyihası tebliğ edecektir. Bu ynni kanunda kadınların da meb'usan ve ayan meclislerine Mühim rapor! Ticaret odasının şayanı dikkat raporu İstanbul ticaret ve sanayi oda- dası tarafından İstanbul vilâyeti dahilinde günden güne terakki eden kumaş fabrikalarının vaziyeti | hakkında bir rapor tanzim edil- | miştir. Bu raporda 1924 senesinden- beri işleyen Sureyya paşa kumaş fabrikası senevi 120,000 metro kumaş yapmağa başlamıştır. Yunan işgali zamanında tah- rip edilen Karamusal kumaş ve şayak fabrikası ise İstanbulda yeni bir fabrika tesis etmiştir. Hereke kumaş fabrikası ise 1924 senesinde 127781 metro kumaş 1929 senesinde 150,205 metro; 1926 senesinde 158000 metro kumaş çıkarmıştır. Aynı zamanda ı Herek fabrikasınna 30000 metro lüks kumaş yapılmıştır. Senayi ve Maadin bankasının tahtı idare- sinde işleyen bu fabrikanın kıy- meti hakkında bankaca yapılan keşif atıdeki miktardadır. Hereke fabrikasi 1926 sene- sndeki 526527 liradır. 1927 senesinde bu hizmete 46311 lira ilavefedilmiştir. Geçen sene fabrikanın yünlü kumaşları son tesisatila 165768 metroya kadar yükselmiştir. Bu sene ise fabrika 153812 metro kumaş yapilmıştır. Bu miktar evelki seneye nis- betle 13456 metro noksandır. — —.orazm — 19 seneye mahküm edilen Laş Hüseyin driyi öldüren Laz Hüseyin ılııx:nıı'ııhkıınıln&ı 15 sene ağır hapse mahküm olmuştur. Hakkı Şinasi Pş. gelecek Bir müddetten beri Ankarada bulunan Halk fırkası müfettişi Hakkı Şinasi Pi: Cumartesiye şehrimize gelecektir. rııııııııııııuııııı..... ? ÜmitYıldızı E Her çucuk yurdunün bir " ümit yıldızıdır. Fakir ve kim- sesiz çoçukları düşünen Hlma- yel Etfale 23 nisan Çocuk Haf- tasında yardım, bu ümit yıl- & dızlarını sönmektenmeneder. ! BUNURANAKMMANURUNERERNRN N düğü edecekler ! intihap hakkı tespit edilmiş bulu- nacaktır. Romanya hükümeti kadınla- rın teşriyi meclislere iştirakı ile muttasip bulundukları vatanper- verane hisleri ve hulusu i-tika- metleri sayesinde umumi hayatla inlizam ve inzibatın takarrürüne hadim olacaklarına ve fırka taş- kınlıklarını teskin edebilecekle- rine kani bulunmaktadır. Yarın Bizim kadınlarımızın — dahi meftur bulundukları güzide me- ziyetleri ve mücehliez oldukları içtimai terbiyeyi nazarı dikkate alırsak onlarında belediye mec- lislerinden sonra millet meclisine veher halde iştirak hakkını haiz olacaklarını — tastik — etmemek mümkin olmasa gerektir. Bulgarlitari " möktabür Bulgaristanda oe Türk mektepleri hususi- likten çıkıp millileşecekmi? Bulgaristan Maarif nazareti 4.147 numara ve 24 şubat 19830 tarihli umum hususi Türk mek- tepleri hakkında bir tamim ver- miştir ki, netice itibarile milli | benliği erilmek gayesini istihdaf etmektedir. Maarif nazaretinde hâkim olan ruh, Pomaklar hak- kında takip edilen maarif siyase- tini Türklere de teşmil etmiştir. Teşmilin bariz bir nümunesi olan bu tamim, umum Türklere ana vatana ilticayı adeta farz kıl- maktadır, Kavanini hazıra ile ve siyasi muabedatın akalliyetlere bahşettiği maddelerle taban tabana zıt olan bu tamimin hulâsal mün- dericatı şundan ibarettir: 1 — Şimdiyekadar iptidai ve birinci ve ikinci sınıflarda Bulgar lisanı okutulmadığı halde, hafta- da dokuz saat Bulgar lisanı oku- tulması mecburi kılınıyor, Birinci ve ikinciden yukarı sınıflarda ise, on birer saat lisan, tarih ve coğ- rafya dersleri okutulması mecbu- ri kılmmaktadır. 2— Umum iptidai Türk mek- tepleri baş muallimleri Bulgar olmak şarttır. İdare ve terbiye tamamile Bulgar — muallimlerinin ellerinde olacaktır. 38 — Bulgar olan baş mualli- mler, encümenin kâtipliği vazi- fesini görecek, encümende de rey sahibi olacaklardır. Pomak mekteplerinde, birkaç seneden beri tedrisat, kâmilen Bulgarcadır. Yalnız, haftada İki saat ol- mak üzere gene yerli bir Pomak hoca tarafından din dersi verilb- Meğe müsaade edilmektedir. Bir kelime ile, Pomak mektepleri hususi olmaktan çıkmış, tama- men millileşmiştir. Beş, on sene sonra yetişecek olan Pomak neslinin, babalarının ve dedelerinin beslediği — milli duygulardan temamen tecerrüt etmiş bir halde yetişeceğine şyüphe yoktur.Türkler için de aynı siya- setin tatbikine mukaddeme sayı- lan bu tamim, her, münevvı Türkün' kalbine bir hançer M lamak kadar vicdanhıraş bir ma- — nzarai elimedir.