19 Nisan 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 2

Sahife 2 Milli — istiklâl İktisadi derdimiz mücadelesinden sonra mali istiklâl mücadelesi yapmamız zaruridir İçtihat Mecmuası sahibi Doktor Abdullah Cevdet B. in iktisadiyatımıza dair Türk rans verdiği malümdur. ocağında mühim bir konfe- İşte o konferansın verildiği sırada zaptolunan bir sure- tni, mevzunn ehemmiyetine mebni aşağıya dercediyoruz. Dünkü nüshadan mabat Bizim beyaz kömürümüz, yani | tükenmez ve hazır. kuvvet olan sukutu miyahlarimiz da çoktur. Egin kazamızm Kadı gölü şelâlesi, binlerce beygir kuvvetini temsil etmektedir. Zerre kadar bundan istifade edilmeyerek asır- lardan beri akup Murat nehrine namurat dökülüp gitmektedir. Trabzonun yanındaki Deyirmen dere suyunun cereyanından isti- fade edilerek bütün Trabzon ve civarı tenvir olunabileceğini ve bütün bu tesisin iki senede Trab- zon ve cinarının petrol parası olarak Rusyaya verdiği para ile yapılacağı hesabedilmiştir. Balkan harbi esnasında Ka- radeniz sahil şehirlerinde yaptı- ğam tetkik seyahati esnasında bu neticeye varmış ve o zaman ber tafsil İçtihada yazmıştim. Fransa bu beyaz kömürden 1,085,000 beygir kuvveti istihsal etmektedir. Bu miktar 10 milyon beygir kuvvetine çıkabilir, 5 mil- yon beygir kuvveti istihsal için bir proje hazırlanmıştır. 182 numaralı İçtihatta beyaz kömür unvanlı makalemizde buna dair mühim tafsilât vardır. Asırlardan beri saban ve to- hum bekleyen topraklarımız hi- sapsızdır. Bu kadar servet yığın- larına malik olan bir milletin fakir ve na ümit olması ayıp ve") Burada, bundan sekiz asır evvel yaşamış Şark mütefekkiri (Sadi) nin meşhur tenkidi — beytini hatırlamamak mümkün değildir. — Tercümesi şudur: Bulut, rüzgâr, ay ve gü- neş çalışıyorlar taki senin eline ekmek geçsin, sen gafletinin yü- zünden aç kalıyorsun. Kamerin mahsulatı ziraiye üzerine faideli tesiri san zaman- larda Garplılarca malüm olmuş- ken bu Şarklı dahi — sekiz yüz sene evvel bunu - söylemiş- namahaldir. Tefrika No : T Evet, her tarla bir — istih- | | kamdır. Tarladan küvvet haysiyet çıkar. Nüfus azlığımı- zın bir. sebebi de bu topraklar- | dan ilim ve nur kuvvetile isti- | fade etmeyi — bilmediğimizdir. | Bin kerre söylenmiştir. ve çok | malüm bir hakikattir, tenasül | tegaddi fazlalığının mahsulüdür. Bizim köylülerimiz, fazla değil, | geregi kadar da tegaddi edemi- yor. Remazan iftarını bir maş- rapa su ve yarım ekmekle ya- pan köylüyü gördüğünü İktisat ve | Vekâleti müfettişlerinden Doktor arkadaşim yana yakıla söyliyor- du. Petekte kendilerine az bal bı- rakılan arıların oğul vermedik- leri ve oğul almak istenildiği vakit petekte arılar için çok bal bırakıldığı malümdur. Balı ya- panlara biraz sehavetkârane bal bırakılırsa oğul verir, arılar ar- tar ve bal yapan mahlukler ço- galır, kollar çogalır tarlayı eken- ler, istihsal edenler artar. Top- raklarımız kimsesizlikten, Kısır- hıktan kurtulur, nüfusumuz ve nüfuzumuz artar. Adet kuvvettir. Bu söz “Mus- solini, nindir, İtalyada her sene 500,000 can artar.Bu nüfus'şim- diye kadar her sene, ezcümle gimali ve cenubi Amerikaya hicret ederlerdi. Muasolini bu muhacereti men etti,memlekette nüfusun mütekâsif olmasını ha- yırlı gördü. Bizde, nüfusumuz nakadar artarsa artsın muhacerete ih- tyaçımız, olmaz — 760,000 kilo- metre murabbaı arazimiz var, nüfusumuz ise 14 milyondur, halbuki, mesaha itibarile bu gün Türkiyemiz, Fransadan, Alman- yadan büyüktür. Romanya, Bul- garistan, Yunanistan ve Yogos- lavya hükümetlerinin. mecmu arazisinin yekünuna muadil ara- ' ziye malikiz, 19 Nisan 1980 ÂAnkarada bir macera İ7 Nisan Nısfi leyilden sonra ' g Pencereleri göğüsleyen seri bir rüzgârdan sonra, Toprak ko- kuları getiren Nisan yağmurları ne kadar latif oluyor Ankaranın üstüne mülayim bulutlar basmış, meltemlerle karışan yağmur ser- Platileri yüzümü serinletiyor. Vakıt gece yarısını geçmiş. Ba- şımda bir ağırlık var. Alnımı ruzgür ve yağmura veriyorum. Sokaklar ıeoııı.b&nn(ç.u Kaya) yokuşlarında, zorlanmaktan, yir- gürültülerinin gelip, geçici Furtunalar tıcı ve — vahşi aksleri, Yazan : AYHAN | gibi aralıkta bir homurdayan geç kalmış otomobiller gelip, geçiyor. Şehir karanlığa gömülmüş, perdeleri çekilen pencerelerin unutularak — oralık — birakılmış pancurlardan, neş'esiz aydınlık- lar sızıyor. Ekmek endişesile bütün gün ugraşup didişenle, bu saatte yorgunluktan dermansız vücutlerile buhranlı dımaglarını, yarının sıkıcı meşgalelerini sayık layan ruhlara terketmiştir. İçerde (Poker ) oynarlardı : kaba kahkahalar, sık sık hiz- metçilere işaret veren zil darbe- lerine karışıyor. Fettan ve işveli hanımların şakrak ve latif gül- i Bütçeden tasarrüf. Silâhla 7,5 Milyon Sacete edilecektir. Tasarruf cetveli hazırlanmıştır Ankara 18 (Hu. Mu.) Bütçede yapılacak olan tasar- | rufat yedi buçuk milyon liradır. Bu tasarrufun 5 buçuk milyon | lirası 930 senesindedir. 1 Milyon teşviki sanayi kanunu mucibince verilmekte olan prinlerden 1 mil- yon İirasıda müteferrik bazı masraflardan temin edilecektir. Tasarruf cetvelinin pazartesi 'gü- nüne kadar bütçe encümenine tevdii muhtemeldir. Zeplin avdet etti Friedichshafan, 17 (A.A.) Zeplin, 18.50 de burada ka- raya inmişlir. ——— Türkiyemizin toprağı, nüfu- sumuz şimdikinin üç misli olsa rahat rahat besler. Kilometre başına 16 kişi düşüyor, halbuki Belçikada kilometre başına 200 den ziyade nüfus düşer, bu memleketin yalnız sanayi mek- teplerinde kız ve erkek olarak 210 bin talebe vardır, bütün dünyanın tramvaylarını — onlar yapar ve her halde bütün dün- yanın tramvaylarında bilfiil his- sedardırlar. Londranın “ Tub , denilen yer altı şimendiferlerini Belçika- hlarla Amerikalılardan müteşek- kil bir şirket yapmıştır. ve bu şimendifer yer altından, bu gün sekiz milyon nüfusu havi olan Londrayi devreder, asansörle yer vüzüne çıkılır ve asansörle bu şimendiferlerin istasyonuna enilir; trenlerin hareketleri ara- sındaki fasıla iki dakikadir, yani bir treni kaçıranın, diğer treni beklemek için kaybedeceği za- man iki dakikadan ibarettir. 1904 te Londrada bulundu- ğum zaman hal bu merkezde idi ve o zaman Paris, Londra- nın izdiham ve faâliyetline na- zaran ölmüş bir şehir gibi idi, Şimdi Manş denizi altında bir tünel yaparak İngiltereyi Fran- saya raptetmek projesinin Lon- drada kabul bulunduğunu bu haftanın yevmi gazetelerinde okudum. meri gıcıklayıcı sağnaklar halin- de Derinden derine inikâslar ya- Piyor.!Onlar kafadarlarile haf- tanın yedi gününü aralarında taksim etmişlerdi, Pazar gece- leri amcama isabet ediyor diğer günlerde bazı mütahitlerle zeva- tı aliyenin konaklarına inhisar ediyordu, Mütat gecelerde bura- toplanmek — zarurı degil- miş mazereti olanlarla başka yerlere gidenler hareket ve ar- zularında serbest bulunuyorlardı. Bazı geceler olurmuşki Poker ve ya Bakaradan kaybedenler dans- lara iştirak ederler safak söküp tanyeri ağarıncaya kadar zevk edip eğlenirler velveleli hayatı kemirip yipratan üUzun günleri uykuda atlatırlarmış Bir vakit- ler ( Tabakhane ) denilen ma- halden geçen çay kenarına şim- di bir asansör yapılmasını tasav- vur edenler varmış. Bu asansör- larda TELTÜMRRAMTAŞRARR AAAT n L U — Ne alâ ırı tahdit | edelim derken | Almanlar yenikr- uvazor yapıyor; Berlin, 17 ( A.A ) menlerin bir kruvazör inşası için bütçeye 2 milyon 910 bin | mark konulması hakkındaki ka rarını tastik etmiştir. Beynelmilel banka yüzünden çıkan bir mesele Berlin, 17: (A.A) Gazeteler, Rayhişbank mü- dürünün Fransız beynelmilel banka dürlüğüne umumi mü- intihap karşı serdetmiş olduğu itirazlar- da israr eylemekte bulunduğunn beynelmilel banka idare meclisi ikinci reisliğine bir Alman'nın | tayin edilmesi sayesinde hitam bulacağını yazmaktadır. Yelkenli tayyareci öldü Berlin, (A.A) tayyare şampiyonu Yelkenli Nehring, tecrübe nasında ölmüştür. D M Beriand beşinci seneyi doldurdu Paris, 18 (A.A) Gazetelere nazaran, M. Beri- senesini dün ikmal etmiştir. Fran- sanın harici siyasetini beş sene- den fazta idare etmiş olan üç devlet adamı vardır: Talleyrand, Guizot ve Delcasse. Kömür Mmadeninde heyelân La Luvyer, 17 (A.A ) bir kömür Sainet Vaastta madeninde vukua jgelen bir he- yelân neticesinde iki kişi ölmüş- | tür, Künl fabrikasında yangın Toledo, 18 (A.A) Öcuğa'dan bildirdiğikik göke; bir yanğın bir küul fabrikasını tahrip etmiştir. 30,000 libre mi- ktarındaki istokun mukafazasına muvafak olmuş ve bu suretle | Miştir. la her akşam ( Eski Hisarın ) yalçın tepesine çıkılacak orada yüksekte yapılacakğgazino par- kında cazbantlarla İlk bahar müsamereleri verilecekmiş camle Zeynel Abidin bey efen- di nisanın yirmi üçünde millet bagçesindeki fevkalade müsame- reye şimdiden hazırlanıyorlardı. am- Amcam 'bu gece çok neşeli idi mağrur Rükzan Hanım Efen- di ile, kocasının İstanbulda iki fabrikası olduğu söylenen dol- gunca bir hanımın arasına otur- Muş Lazıstan ve Dersem meb'usu oldukları lisanlarındaki hususi- yetlerden anlaşılan — mebuslar sezdirmeksizin kuvvetli bilöfler Yapıyordı.'Berikiler kayıp ettik- ce, Rükzan Hanımın taktirlerine mazhar olan Ramiz amca kurnaz bir filki gibi sırıtıyor dolgun yu- muşak endamlı hanımın kulağına iğilerek bir şeyler fısıldıyordu. İmparatorluk meclisi, encü- | M, Güesney'in | edilme sine yazmaktadır. Berliner tageblat | gazetesi; bu baptaki muhalefetin tayeranı es- | and, hariciye nazırlığının beşinci büyük bir felâketin önüne geçil- | MIZ Bütçe Fransız meclisii” | kararını tehir etmiştir. de kabul edildi !Ecnebi eshamı Ve" gileri tadil edildi Paris 17 (A*; Ayan meclisinde karşi 273 ve Mebi 26 reye karşi * reyle kat'i surette kabul miştir9 Varidat miktarı 56 yar 465 milyon Franga b."fd makta ve 66 milyon 910 bi bir fazlalık göstermektedir. Bütçe reye meclisinde | gilerin tahfifi projesinin mikt#' ” 1 milyar 877 milyondan İb olup bilhassa ecnebi — eshö üzerine mevzüu vergiler YÜ" 25 ten yüzde 19 € indlrilm'l'"'/ı Fırtmadan bir kule //ıl.'ık!'ı' A Buenes Ayres, '17 (A d Şiddetli bir fırtına şehif | varında inşa edilmekte (olan kuleyi (yıkmıştır. Beş amele müştür. Boenos Ayres - Rio de Jeneyro hava yolu Riyo dejaneyro,17 ( A« Buenos Ayres'ten gelen tayyare buraya vasıl olmu$ A bu süretle Buenos Ayres-Riyo Janeyro yolcu hattının - küf resmini icra etmiştir. Amerikanın bir aylık ihracatı N Vashington, 17 (A Ticaret nezareti, Mart ayff D | daki ihracat miktarını za mlf yon dolar tecavüz etmiş 010" ğunu ve| geçen saneki mıknb';ğ— 4 100 milyon dolar” olduğunu dirmektedir. Tarife konferant' müesseseler meclisi tarafi! tezyidi — surt teklifi - ki hakkındı deri eldivenlerin tinde vukubulan etmiş ve danteller Saristeki İlııl_ı/ı(ıı ııı'İıf(İl')": Paris, 17 (A.A')'î Müstantik, geçenlerde vukt” bulan bir arbedeye iştirak © miş olan iki İtalyan'ın ihzart talep etmiştir. Bu arbede emi/ F l sında iki İtalyan ölmüş idi. 4£ Bir daf'asında muvaffak oltf yarak ehemmiyetli bir para İ mukabil tarafı tutan atmışif' olduğu halde gözleri sürmeli ©| dudakları boyalı çok şişman hanım ile dilber kerlmesifir — müstehzi alkışlarına mos, kesildi, Rükzan asabiyetle daklarını ısırmış Seyans fabı tör zevcesine geçmişti Limont ve Şampanyalar dolup boşal muvakkaten masadan G'k“w. iki mütahit büyük parti bir | ahhüt işinden bahsederek AA daşıyorlardı. Amcam m'hwa' yetini gizlemek için onlari d"_) etti: (devamı V& v di” B. buromanit ene K VU sonra yaşayacağı haya nn yöre tasavvur ederek yd* mışlır. «Ayhan» Ankaranın bundan 10 $ |