30 Haziran 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 1
Bı İ yaR â y . İSTANBUL : V. ABONE : Ankara caddesi İ Dahbil için seneliği 1400 TELGRAF : İstanbul Yarın > Hariç » ü 2700 TELEFON : « 4248 İLÂN : Tarifeye tabidir. POSTA KUTUSU : — 395 j K Fiati 5 kuruş Sene: 2 — N: 191 — Başmuharriri : Arif Oruç — 830 Haziran — Pazartesi — 1930 - Çok hasta liman -— Liman idaresi islâh edilmezse, it- halat, ihracat işleri bir gün durur Limanı nasıl öldürüyorlar ? Tahmil ve tahliye ücretleri fahiş bir | | | Bir kaç gündenberi *“Yarın, tahrir heyetinin “Monte Karlo Preniligi . diya tavsifettigi İs- tanbul Liman İnhisar şirketi ile, Hükümetin ehemmiyetle meşgul olması icabediyor. Lozanda kabotaj kakkı Türk- lere intikalettiği zaman, ya- arasındaki faaliyetlerine niha- yet verilmek itibarile, memle- kette bihakkin umumi bir sevinç hasıl olmuştu. Kabotaj meselesi ehemmi- yetli bir mesele idi. Çünkü Türk kara sularında Balık avlamak hakkile limanlardaki tahmil ve tahliye işleri de va- tandaşların ellerine geçecek, Türk Limanlarını satan yabancı Acentaların fuzuli olarak yap- tıkları dizbarko muamel eleri lmemleketin öz evlatlarına intikal- edecekti. Son zamanlardaki iktısat ve maliye siyasetinin bozukluğu- na defatla işaret edilen İsmet Paşanın Lozandaki sabık mu- vaffakıyetlerinden biri de işte bu kabotaj muvaffakıyeti Idi, Samimiyetle kayt ve itiraf edilmelidir. ki : Lozanda elde edilen fiıdan Türkiyede çorak sabalara dikilmiştir. »Buklened meyvanın, istismar edilmemi akibetine uğraması tabil idi. Kabotaj sevincile ilk agız- da seyri sefain kadrosu tevsl edildi. Şüphesiz bu da iyi bir görüş ve düşünmüş idi. Diğer taraftan sermaye sahibi bazı vatandaşlar, denizciliğe sarıl- mışlar, münferit, küçük teşek- sküller vücude getirmişlerdi. Pek yazık ki kendilerini inki- şaf sahasında ilk göğüsliyen, bir hamlede ezmek Istiyen devlet teşkilatı arasında dev- let Bütçesile tevessü eden ve- yri sefain idaresi — olmuştu, Seyrisefain idaresinin son va- ziyetini kayda lüzum yuktur. Hülasa: Kabotaj meselesi üzerine Limanlardaki hususi tahmil, tahliye faaliyetlerine nihayet veren Ecnebi vapur ! acentelerini, gene teşebbüs fik- yemekle Doktor Mazhar Üsman B. bir müddetten beri fakir fukarayl çok müteselli eden yemek İiste- leri neşretmektedir. Dün bir mu- harririmizi meşhur dokturumuzun nezdine göndererek izahat rica ettik. Mazhar Osman bey diyor ki: — “ Az ve ucuz yemekle vucuta Mâzım olan gıdayi alabilir. Yaz geldi, iklimimiz ve İti- yadımız İktizası yazın yemek- lerimizde az et, az yağ olmalı- bancı gemilerin Limanlarımız | küller görülüyor, kaydediliyordu. rine sahip bazı vatandaşlar ls- tihlafetmişlerdi. Bunlar, Lozan muvaffaki- yetinin verdigi cesaretle var- larını yoklarını küçük Deniz vasıtalarına, mavna, duba, sal gibi vasıtalara — hsretmişlerdi: esaslı, faydalı birlikler, teşek- O zaman Hükümete düşen va- zife, bu yeni teşekkülleri biri birine baglatmak, onlara kredi sermaye ile yardımetmek, asri vesaitle çalışmalarını teşvikede- cek bir şirket te'sisettirmek olacaktı. Fakat bu şirket aslâ imhisar şeklinde olmıyacaktı. Hele Devlet nüfuzu liman işine karıştırılmamak labüt idi. Devlet inhisarcılığı , Liman işleri gibi çok nazik, memleke- tin ticaret hayatı ile alâkadar müesseselere girmemeliydi.Çün- kü: Devletin kendi nüfuzu,kendi kudreti ile kurduracagı bir Ti - cari idare, kadrolarını genişlet- meye. masrafını aşmağa mec - bur kalırdı. Hususi şirketlere benziyemezdi.Bütçesi açıldıkça elindeki nüfuza dayanarak, tarifeleri tezyidetmeğe mec- burdu, işler karışırdı, dolayı- ailede,, hususi dşlera resmi, e müşkülatı inzimam eder, inhisarın kestirip attığı Fiatlar —ithalat ve ihracat aşyası Üzerine te'sir yapardı. Halk, ayrıca üç kuruşluk bir şeyi beşe tedarik mecburiye- tinde kalırdı. Netice de inki- şafına pek muhtaç olduğumuz mahalli sermaye hareketleri de bogulur giderdi. Netekim, İsmet paşanın Lo- zanda <can verdigi Kabotaj tstifadesi, gene kendi Başve- kâleti zamanında zavallı İstan- bul Limanına gömüldü gitti. Ve, devlet inhisarcılıgının han- gi sahalarda faydalı olacagı bir türlü kestirilememiş olduğu bir defa daha anlaşılmış oldu Şimdi hummalı Hasta Le man, acı acı, hazin hazin sa- yıklayıp duruyor! Arif' Oru Fukaraya müjde ! Yemeklistelerineymiş? Mazhar Osman B. yemek- listelerini izah ediyor: Zeylıı? yağının kerametleri - Yaz sebzelerinin peh- livanları - Yemişle tedavi - peynir ekmek rin şahı... «r. Hele yağların çoğunun karışık olması, iyilerinin pek pahalıya satılması yüzünden mümkün ol- duğu kadı 'ıhırıyım." kullanılmaması ta- Zeytin yağınınkerametleri — Memleketimizde bi pek ucuz olan zeytin vı= ıı:ıĞ yağına tercih etmeliyiz. Hem saf ve ücuz hem de çok - #ihhidir. Şi!l d: ı:ı'l:-lıli :ı besler. Hele arığıl ya; rı barsakları bozmaz. # (Mabadi dördüncü skhifede) surette fırlatılmıştır , Liman şirketi müdürünün esrarengiz nüfuzu acentelere verilen ve milletin sırtından çıkan — haraç meselesinde meclisi idarenin haklı gürültülerini K Limanın neden ve nasıl öldü- rüldügünü bütün fecayi (bilanço- sile birer biref millet mazarına vaz edeceğimizi arz etmitşik . Bugün üzerine muazzam bir kâbus çökmüş olan biçare limanımızda tahmil |ve tahliye faciası hakkın” daki tahkikatımızı yazıyoruz : Tahkıkatımıza mazaran , İi- manda Liman şirketi denilen afet zuhur etmeden evvelki ve sonraki kayık #cretlerinin elemli mukayesesi şöyle bir cetvelde yeknazarda görülebilir : Eskiden Mavna yevmiyes BLira 9-12 Lira Salapurya İRE a.. bi h Orta kayık KK e 0 a Bu yalnız Byık ücretleridir. Limanda tahmil ve tahliye ücret- lerinin artmaypıda bir takım şa- yanı hayret olfüu manasız sebep- ler. Bu sebeplerden biri Liman- da mevcut vapur acentelerin Liman şirketinden haraç alma - larıdır! Şirket acentelere tahmil ve tahliyede gösterdiği nazar değ- meyecek suhuletlerden (!) dolayı malın nevine göre tam beş mah 20 den 40 kuruşa kadar bir ücret, yâni haraç vermketedir. Şirket yazdığımız yüz bin lerce liralık — akıllara — hayr verecek israfatına rağmen acentelerin yardımına muht! bir alildir. Halbuki hakikatta böyle bir ( Devamı dördüncüsahifede ) Bugün Gene muhakeme- |m aratorun emri « miz var! Geçende Baş muharririmizin tevkifi ferdasında gazeteyi çıkar- mak suretile güya evamiri hükü- mete muhalefet maddesinden dolayı mevkuf muharririmiz Şem- settin beyle tahrir arkadaşları- mızdan Kemal Ahmet bey aley- hine ikams edilmiş olan dava bugün Sulh ceza mahkemesinde görülecektir. ——erwsı geacse—— Dünkü maç AUADT NE A Macarlar Rum muh- telitini 38-1 yendiler ! — Maç tefsilâtı 5 inci sahifemizdedir. — aat DA CAAA —— ...—— susturmuştur Limanda tenezzühe yâtamadıkları için! Feci bir işsiz. duran kayıkların dün aldırdığımız elim Bir resmi Ki Ralde | Limanda kömür tahmil ve tahliyesi 300 senedenberi böyle yapılmakta idi, gene böyle yapılmaktadır. Bu usul hem iptidai, hem kazalı, hem avıptır ! Gene bir emri karakuşi ! | *_# var! Birinci Sadullah Hazretlerinin tensibi alisine iktiran eden diğer bir emri haber vermekle mübahiyiz dDi « İmprator Hz. in ehibbasını meccanen ve İzaz Ve ikram ile taşımaya mahsus Maiyeti seniye vapuru mahsusu (Karadeniz) Aldığımz malâmata nazaran , memür olan işletme ve güverte Seyrisefanin İmparatoru birinei müdürü Soneksellanı Burhanet- j Sadullah hazretlerinin emir ve | tin bey tarafından karadeniz İ iradelerini icap edenlere tebliga ' vapuru suvarisi Murat beye resmi
