7 Mayıs 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Hükümet Yaz-Boz'un iç yüzü Geçen — haftanın sonunda, Cumartesı günü, kraldan zıyade kralcı - Z: ferden ziyade metçi - gazeteler arasında Vatan'ı atlatarak 1 numa- rayı | almak "şeref ve nimetine nail i Sabah'ın başmakalesine koyduğu serlevhayı görenler sevindi- okumaya başladılar. ravo Hükümete!" , zira hükümetin her iyi hareketi vatansever bütün vatandaş- ları elbette ki memnun ederdi. De- gene bir muvaffakıyet kazanıl- mıştı Fakat başmakalenin sında meselenin ne olduğu anlaşılı- ordu: Teni ahın bravosu, hükü- metçe alınıp pıyasayı altust eden ve k fena neticeler doğuran bir kar rın gene hükümetçe bır hafta sonra iptal edilmesineydi kuyucular gül- mekten kendilerini alamadılar. u, pek acemice bir methü sena gayre- tiydi. 8 Mart günü Ankarada Döviz ko- mitesi Başbakan Muavini Fatin Rüş- tü Zorlunun başkanlığında mühim bir mesele hakkında karar almak üzere toplanıyordu. Toplantıya iştirak eden- ler Maliye Bakanı Hasan Polatkan Ekonomi ve Ticaret Bakanı Sıtkı Yır— calı, lşlet eler Bakanı Same ğa- oğlu idi. Görüşülecek olan Bedelsiz mal ithali tasarısıydı. Tasarının adı garipti. i mallar bedelsiz ithal edilmiyecekti. - Hattâ daha son- ra bu bedelin ateş pahasını bulacağı ıldı - Fakat ithal edecek olanlar dovızlerını hukumetten temin etmi- yecekler, d işarda birikmiş paraları varsa onlarla yurda mal getirecek- lerdi. Tasarının şampiyonu Fatin Rüştü Döviz komitesi erkânı: AKİS, 7 MAYIS 1955 . Zorluydu. Maliye .Bakanı Hasan Po- latkan da - dövizsizlikten ne yapaca- ğını bilemediğinden - teklife taraftar- dı. Yabancı memleketlerde parası o- lanlar vardı. Hattâ bunlardan bi mı bunu getırebılmek için hükümete mür t da etmişti. Anca eger ge- tırırlerse paraları resmi kur üzerin- aplanacaktı. Meselâ bir dolar 280 kuruş (8 Mart günü karaborsada 700 kuruştu) - karşılığı — sayılacaktı. Parayı mal olarak getırmek ise bahis mevzuu değildi, arasının kıymetini koruma kanunu gereğince servetin menşei sorulacaktı. Bu ise, pek çok kimsenin işine gelmiyordu. Hem dışarda parası olanlar dahi, is- tedikleri gibi mal getiremezlerdi. Be- delsiz' ithalât, buna cevaz veriyordu. Döviz komıtesı Bakanlar Kuruluna budyolda bir teklif yapmayı kararlaş- firi Bakanlar Kurulu tasarıyı 11 Mart günü ele aldı. 7 Mart günü 700 kuruş olan do lar 9 Mart günü 720 kuruşa fırlamış bulunuyor ve bir ta- kım seler hararetle döviz satın alıyorlardı Bakanlar kurulu o gün Bedelsiz ithalâtı gün dolar Sadece dolar değil, altın ve diğer dö- viz fiyatları da yükselmişti. Halbuki öviz komitesinin toplantısı Ba- kanlar Kurulunun toplantısı da giz- liydi. Bu yükseliş, haberlerin piyasa- ya sızdığı şüphesini uyandırdı. akanlar Kurulu Bedelsiz ithalâtı kabul etti ama, kararı Resmi Gazete- de neşrettırmedı Halbuki karar, an- cak Res azetede neşrınden sonra yururluge girecekti. Tam' 38 g muamele yapılmadı. Kararın dogru olup olmadığı hususunda tereddütler vardı. Pek çok Hükümet içinde muhtelif cereyanlar c İ kimse itiraz ediyordu. mevcuttu. gün lçınde İstanbul piyasa- SI bırbırıne girdi. Bir "döviz avı" baş- 1 dolara 10 lira 75 kuruş ve- renler 'dahi dolar bulamıyordu. Do- larlar ortadan bolmuş - kapatıl- mıştı. Altın fiyatları da - hükümet altın ithaline müsaade vermiş olduğu hald üyük sıçramalar kaydedi- yordu. Buna mukabil bazı f“ırmalar dolar satmaya başlamışlardı. bir bebı bu buluştu. Pek çok kim se b üyük unlara hazırlanıyordu Bunların arasında safdiller de vardı. Evlerini, apartmanlarını satıyor yağ- maya iştirake çalışıyo pekülâ- törler herkesten aaldı rası bulunanlar nı yapıyorlardı. Haberi duymayan mamıştı. O kadar ki gazeteler lehin- de veya aleyhinde - daha ziyade aley- hinde - uzun boylu neşriyat yapıyor- lardı. Fakat kararname Resmi gaze- tede intişar etmediğinden henüz yü- rürlüğe girmemişti. Yururlukte bir. hafta Kararname — 18 Nisan 1055 tarihin- de Resmi gazetede çıktı ve tat- bikine başlanıldı. bütün üphe ve tereddütler ortadan kalk- ithalât yürüyecekti. ve diğer dövizlerin zz r. O zaman, nedildiği gibi yürüyemiyeceğine ina- nıyor ve her an rdurulma- sına intizar ediyorlardı. Piyasa alt- üst olmuş, kararın reaksiyonu müs- Ağaoğlu - Zorlu - Polatkan - Yırcalı Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için değil 11