12 Nisan 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

ali pl 12 Nisan 1932 AKŞAMDAN AKŞAMA me “ Amerikanism ,, © karşı aşı: Rusça Istanbul'daki Sovyet ceneral konsolosluğu, arada sırada, gaze- tecileri çaya davet eder. Bu ardan birine , geçen gün ben ” med'udum; gittim. Cidden münevver olan bir muhitte hoş birkaç saat geçirdik. Rusya gazetecilerinden olan madam Astahova ve diğer bazı meslektaşlarla görüştüğümüz sıra- da, bahis, rusçaya intikal etti. Istanbul'da bulunan ruslar, Beyoğlu dükkânlarında ve daha birçok yerlerde eh şöyle böyle, rusça konuşan bazı kimselere rastladık- larını söylediler. Filbakika, şehrimizin bilhassa ticaret muhitinde, ağızdan kapma, kulakdan dolma beşon cümle Rusça bilen bazı kimseler vardır. Fakat, zannetmem ki, münevver- lerimiz içinde, heves idipde, bu lisanı, - bir kitap ve gazete oku- yacak derecede, öğrenen bu- Tunsun. Artık mütaarife haline gelmiştir: Asrımızda bir münevvere bir tek lisan kâfi gelmemeğe başladı. Hattâ, bir ecnebi lisan da kâfi gelmiyor; iki, üç tane öğreniliyor. Akdeniz havzasında en ziyade geçen ecnebi dil Fransızcadır. Şimdi, birçok (gençler, Fran- sızca yerine İngilizceye rağbet ediyorlar. Harpte Almancaya ilti- fat edilirdi. Bu saydığımız üç ecnebi lisan, elbette, gençlerin öğrenmesi iktiza eden dillerdir. Lâkin, bunlardan bir tanesi oku- yabilecek bir bale getirdikten sonra, ikinci ecnebi dil olarak Rusçanın öğrenilmesi, bir gencin münevverlik kabiltiyetini fevkal- âde arttırır kanaatindeyim. Alman'lar: “Bir insan kaç lisan bilirse o kadar insan hüviyetini nefsinde cemeder!,, derler. Rus dilinin birçok faideli husu- siyetleri vardır ki, diğer lisanlarda bunların mecmuuna birden ihtimal rastlanılmaz. Evvelemirde, Puskin'den itiba- ren, şimal komşumuzun edebiyatı, beynelmilel mikyasta şan ve şeref kazanacak bir raddeyi bulmuştur. Sonra, Ruslar, bir çok diğer milletler gibi, kendi manevi kuv- vetlerile mağrur olmamışlar; diğer dillerin eserlerine de ehemmiyet vermişlerdir. Bu sebeple, Rusca- nı son derece zengin bir terceme kütüphanesi (omevcuttur. o Garp şaheserleri (o Rusçaya (o terceme edilmekle (o bırakılmamış; hattâ, uzak ve yakın şarktaki millet- lerin dikkati ocelbeden muhal- ledatı rus diline Berhayat bulunan Türk muharrir- lerinden beş altı tanesinin eser- leri bile rusçaya terceme edil- miştir. Bu derece vasi bir terceme edebiyatına malik dil, ancak rus- çadır sanırım. Rusça olarak, milyon basan kitap ve gazeteler vardır. Anha minba bu dil bitişik komşumuzun dilidir ve yüz elli milyon insan tarafından konuşulur. Beş dane alman ve İngiliz edibinin ismini sıra ile sayamayan Türk münev- veri pek çoktur; amma, şu Rus mubarrirlerini herkes bilir: Tolstoy Fukaradan biri — Şu apartı manlara baktıkça ağzımın suyu akıyor Amer*Pey... & nakledilmiştir. Kontenjan Listelerdeki mal tüccara nasıl verilmeli? Ankaradan gelen haberler bir tacirin Kontenjan listesinde ki bir malın, nihayet altıda birini alaca- ğına dair hükümetin karar vermek üzere olduğunu bildiriyor. Bu ha- ber piyasada iyi karşılanmamıştır. Bu mesele hakkında şu izahatı aldık. — Tacirlerin arasında derece farkları vardır. Bir tacir ayda 60 vagon mal getirir, diğer bir tacir iki vagon getirir, gümrük idaresi tacirlere o müsavi nisbette mal verirse, büyük ticaret evlerinin tatili faaliyet etmesi icap eder. Hükümetin, böyle bir karar verdiği doğru ise, toptan iş yapan ticarethaneler ortadan kalkacaktır. Kontenjan usulünün daha salim bir surette tatbik: için bir çare vardır : Hükümet, gümrük kayıt- larına bakmalıdır. Bir tacir senelerden beri kaç vagon mal getirtiyordu ?... Tabii her tacir, sermayesine ve işine derecesine göre, ayda on vagon, yirmi vagon mal getirmekteydi. Gümrük idaresi, bu nisbet dai- resinde tüccara tevziat yapabilir. Tıp talebe yurdundaki hadise Geçenlerde tıp talebe yurdunda bir hadise olmuş, talebeden bir kısmı muayyen saat haricinde yurda geldikleri için yurt müdürü tarafından muaheze edilmişlerdi. Bu hususta müfettişlerin ve alâkadar makamların yaptıkları tahkikat neticelenmiştir. Hadisede alâkadar görülen tale- beden on altı talebeye müebbet, yirmi iki talebeye de muvakkat tart cezası verilmiştir. Bu suretle müebbet tart cezası alanların tıp yurdile alâkaları kesilmiştir. Müebbet tart cezası alan tale- benin ekserisi tıp fakültesi dör- düncü sınıf, muvakkat ceza alanların çoğuda birinci sınıf talebesidir yannan ara Maksim Gorki, i Aver- çenko, Puskin, Dostoiebski... Hattâ Turgenief, belki Lermantof, An- dreyef, Mayakofski... Gençlerimize, Rusça öğrenmeği bilhassa şu sebepten tavsiye ede- rim: Meselâ Ingilizce öğrenenler, son “Amerikanism,, cereyanının sevkile havaileşiyorlar; halbuki, Rus üdebası, ekseriya insanı idea- listliğe sevkeder ki, bu meyl türk münevverleri için elzemdir. Rusça, bugün gençliği saran “Amerika- nism,, hastalığına karşı yapılacak en mükemmel bir emniyet aşısı mesabesine geçecektir. (Va - Na) Akşam ŞEHİR HABERLERİ istimlâk Belediyenin teklif ettiği usul nedir? Belediye istimlâk hususunda bir çok müşkülât karşısında kalı- yor. Bir sokağı açmak için istimlâk edilecek binaya takdir edilen kıymeti bina sahibi ekse- riyetle kabul etmiyerek mahke- meye gidiyor, bu suretle istimlâk muamelesi aylarca uzuyor. Belediye bunu nazarı dikkate alarak istihlâk usulünü değiştir- mek için hükümete bir teklifte bulunmuş, bu teklif şurayı devlet heyeti umumiyesinde müzakere edilmiştir. Vali Muhiddin bey de bu hususta heyeti umumiyeye izahat vermiştir. (Belediyenin (teklifi şudur: Bir binaya kıymet taktiri için heyet teşkiline hacet yoktur. Her binanın vergi resmi kaydına göre iradı gayrı safisi vardır. Bu iradı safiye bakarak evvelce tayin edi- len bir nisbet dahilinde kıymet taktir edilerek istimlâk muamelesi yapılacaktır. Bu suretle mahkemeye gitmeğe haçet kalmıyacak, nisbet ve iradı gayrı safi miktarı malüm olduğuna göre ortada bir hesap yanlışlığı görülürse bu yanlışlık kolayca tashih edilebilecektir. Belediyenin teklifi şurayı devlet heyeti umumiyesinde de muvafık görülürse yeni lâyiha meclise sevkedilecektir. Şehir bütçesi Mezbaba ve darülaceze bütçelerinin tetkiki bitti Karaağaç müessesatı ile Darül- acze bütçeleri daimi encümence tetkik edilmiş ve şehir meclisine verilmiştir. Bundan başka muh- telif işlere ait daimi encümenin hazırladığı bazı talimatnamelerde şehir meclisine tevdi edilmiştir. Aldığımız malümata göre Kara- ağaç müessesesinde etten alınan kesim resminin indirilmesi için hazırlanan proje esasen meclisçe kabul ( edildiğinden (Karaağaç müessesesi varidatından yüz bin lira daha eksilecektir. Bundan başka, encümen soğuk hava deposunda alınan rüsumun da müteahhitle vaktile yapılan mukavelenin hitamında indirilmesi için meclisten salâhiyet kararı istemektedir. Iş kanunu lâyihasının tetkiki Ticaret odasında iş kanunu lâyibasının tetkikine devam edil- mektedir. Nakliye müesseseleri, tütün şirketleri, iş kanunu hak- kındaki fikirlerini, bir raporla iş komisyonuna bildireceklerdir. Tütün satışı Samsun ve Trakyada satış hararetlendi ,Italyan reji şirketi, Samsun piyasasında tütün mübayaatına devam etmektedir. Italyan reji heyeti en ziyade Bafrada bulun- maktadır. Heyet şimdiye kadar 120 bin kilo tütün satın almıştır. Ilk zamanlar satış fiatleri iyi gidi- yordu. Kilosu 160-190 kuruşa kadar tütün satılmıştı. Son zamanlarda fiatlar 120 kuruşa kadar inmiştir. Italyan rejisi Samsun piyasasında 500 bin kilo tütün alacaktır. Trakyada da tütün satışları hararetli bir şekilde devam etmek- tedir. Bir Ingiliz tütün kumpanyası şimdiye kadar 200 bin kilo kadar tütün satın almıştır. Fiatler 20 - 30 kuruş arasında temevvüç etmektedir. Kahve az! Kahveye nohut karıştırıl- ması gittikçe artıyor Nisan ayına mahsus kontenjan listesinde Istanbula 300 çuval kahve ayrılmıştır. Bu miktar bir kaç tacirin eline geçmiştir. Verilen malümata göre, 300 çuval kahve Istanbulun ihtiyacını temine kafi değildir. Yalnız bir kuru kahveci eskiden, bir ay zarfında 150 çuval kahve sarfet- mekteydi. Aylardan beri kahve itbalâtı yarı yarıya azalmıştır. Eldeki stok mallar da bitmiştir. Fakat kahvelerde, evlerdeki kahve sar- fiyatına hiçbir halel gelmemiştir. Eskiden bir adam, ne kadar kahve içiyorsa, şimdi de yine o kadar kahve içiyor. Kahve ithalatile, kahve sarfiyatı arasındaki büyük nisbetsizlik göze çarpmaktadır. Bu şerait altında kahveye ka- rışan nohut mıktarı artmıştır. AKŞAM ABONE ücretleri Türkiye Ecnebi SENELİK 1400 kuruş 2700 kuruş 6G AYLIK 750 » 1450 » 3 AYLIK 400 » 800 » 1 AYLIK 150 » — xe Abono ücretleri doğrudan doğruya AKŞAM idaresi namına gönderilmelidir. Adres tebdili için yirmi beş ku- ruşluk pul göndermek lâzımdır. Zilhiççe 6 — Kasım :157 S. İmsâk Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı E, 8,55 1043 5,29 9,12 2 1,36 Va, 3,41 o 5,39 12,15 15,56 18,45 20,20 — amam Idarehane: Babıâli civarı Acımusluk sokağı No. 13 .. Şuna bak hele: (A.) beyin Amca Beye göre... “ Bu (B.) efendinin 66 bin 55 bin lira sarfederek yaptırdığı | liralık apartımanıl.. apartımanl... .. Şu da (C.) beyin 99 bin liralık apartımanıl.. Kerem ve yeniler Bir kariilm bana bir şiir gön- dermiş... Okudum aklıma geldi. Ne zamandan beri şöyle içten gelen, sıcak, samimi, züppe tarafı olmıyan şiire hasretiz... Şimdi bu satırları okurken aklıma Keremden parçalar geliyor: Telek beni bağa bağıban eyledi Ba& ağlar, bağıban ağlar, gül ağlar Dost bağının akmaz oldu suları Sünbül ağlar, susam ağlar gül ağlar Yarı bulsam kına yaksam eline Alıp gitsem vatanına, iline Nola bir dem sarılaydım beline Kemer ağlar, kaftan ağlar bel ağlar Ördek gibi gezdik gölden göllere Çaylak gibi uçtum çölden çöllere Kerem eder düştüm dertli yollara Gelen ağlar, geçen ağlar, yol ağlar Diyebilirim ki aklımda bu kadar uzun ve doğru kalan şiirlerden biride budur.. Şu Kerem'in yanık, dertli hislerine bakın : Yarı bulsam kına yaksam eline, Nola bir dem sarılaydım beline, Kemer ağlar, kaftan ağlar, bel ağlar.. da inceliğe bakın. Bir de karik min bana gönderdiği şiire : Pabucumun altı delik,. Ceketimiz pırtıldı üstelik.. Usta vermedi metelik.. Hiç yetişmez oldu gündelik Pabuç delik. . Şapka delik.. Ceket delik.. Pantalon delik Yok metelik Züpbelik.. Vallahi ne derseniz diyin.. Ister eskilikle itham edin, ister Nuhu- nebilikle benim bu! yeni tarza aklım ermiyooooor!. Sokakları tamir Tamir edilecek sokaklar tefrik ediliyor Belediye bütçesine bu sene sokakların tamiri için yüz yirmi bin lira konduğunu yazmıştık. Belediye ve mahli fırka teşek- külleri harap sokakların mıktarını, hangi sokakların birinci derecede tamire muhtaç olduğunu tayine başlamıştır. Belediye, işlek ve mektep bulu- nan sokakları diğerlerine tercihan tamir ettirmek fikrindedir. Bun- dan başka, çoluk çocuğun tehli- keye maruz kalmaması ve vesaiti nakliye ile hayvanların bir yere saplanmamaları için sokak içlerinde bulunan açık lâğım ağızları, ku- yular da kapatılacaktır. Tunus rejisi tütün alacak Tunus tülün rejisi, Türkiyeden tütün satın alacaktır. Bu münase- betle bir münakasa açmıştır. Ih- racat ofisi keyfiyetten tütün ta- cirlerini haberdar etmiştir. Avrupada Stok Türk tütünü Bir gazete, Ayrupa piyasala- rında 40 bin kilo stok Türk tütünü olduğunu yazmıştır. Bu haber, tütün ticaretile alâkadar daireler tarafından tekzip edilmektedir. ... Ne diyeyim, böyle bir apartıman yaptırmadan allah canımı almasıul A. B. — Dünyaya kazık ka- « kacaksın > demekl... Linke MİL İN na