9 Aralık 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

AKŞAM 9 Kânunuevvel 1938 Dün Geceki ve Bu Sahahki Haberler ş Demir muhafızlara karşı | Atatürkün kabri | Fransız mebusan mecli- | sinde hararetli bir celse takibata devam ediliyor Kabinede fadilât yapılacağı söyleniyor, Adliye Nazırı bir otomobil kazasında yaralandı Bükreş 8 — Hükümet demir mu- hafızlara karşı aldığı şiddetli tedbir- leri büyük bir azimle tatbike karar vermiştir. Kodreanu'nun yerine de- mir muhafızlar reisliğine seçilen avu- kat Boyan hükümetçe tevkif edil- mek için aranmaktâdir, Demir mu- hafızlar, hükümet aleyhine gizli be- yannameler dağıtmışlardır, Hükümetin takibatından kurtula- bilen bir kaç yüz demir muhafız, Rü- tenyaya iltira etmişlerdir. Oradan Almanyaya gidecekleri söylenmek- tedir. Demir muhafızların tedhiş hare- kâtı, ecnebi memleketlere iltica et- miş bir takım kimseler tarafından Romanya kabinesinde bugünlerde bazı tadilât yapılacağı musirren Söy-” lenmektedir. Değişecek nazırlar arâ- sında Dahiliye Nazırı Kalinesko'nun adı zikredilmektedir, Adliye Nazırı bir otomobil kazasında yaralandı Bükreş 8 — Adliye Nazırı B. Diya- mandi zevcesile beraber seyahat ederken Ploesti şehri civarında oto- | mobili şiddetli yağmurdan (patinaj yaparak başka bir otomobile çarp- mıştır. Nazırla karısı ağır suretle yaralanmışlardır. Romanya yahudilere karşı tedbir alıyor Bükreş 8 (A.A.) — Romanya Dahi. liye Nazırı, bir nutuk söyliyerek ez- cümle hükümetin yahudi meselesinde halihazırda pek büyük bir faaliyet sar- fetmekte olduğunu ve son derecede müşkül olan bu meselenin muslihâne bir surette halli gayesini elde etmeğe Kl bulunduğunu beyan etmiş» e cezri bir hal sureti bu- Tuncaya kadar ecnebi yahudilerle Ro. manya tabiiyetini zayetmiş olan yahu. dilerin Romanyaya girmelerine mani olmak için lâzımgelen bütün tedbirleri ittihaz etmiştir. Avam Kamarasında müstemleke meselesi Müstemlekât müsteşarı, hükümetin Filistinde bir uzlaşmaya varmak istediğini beyan etti Londra 9 — Avam Kamarasında İngiliz hükümetinin. Pülistindeki si- yaseti etrafında mühim bir münaka- şa olmuş, bir çok mebuslar, şiddetli tenkidlerde bulunmuşlardır. Bu tenkidlere cevab veren müstem- lekât müsteşarı demiştir ki: — sİngilterenin Pilistinde muâz- zam bir gemizon bulundurmasına imkân yoktur. Binaenaleyh hükümet bir uzlaşmaya varacak tedbirleri al- mağa mecburdur. Hükümet bu hisle bareket etmekte ve bu maksadla Arabların “ve alâkadar hükümetlerin iştirakile Londrada konferansı içti- maa davet etmiş bulunmaktdaır. Londra $ — Avam kamarasında müstemleke meselesi hakkında mü- him bir müzakere olmuştur. Müzake- reyi amele fırkasından B. Noel Baker açmıştır. Bu za!, eski Alman müstem- lekelerinin Almanyaya geçmesini B. Hitlerin açıkça istediğini söylemiş ve demiştir ki: «B. Hitler, Münih konferarisının er- tesi günü bu isteklerde israr etmiştir. Almanya ve İtalya, memleketlerinin nüfusunu suni surette arttırarak, müstakbel harplerde kullanacaklarını ümid ettikleri kuvvetleri arttırmak İs- tiyorlar, Biz, bu gayeye erişmeleri için onlara müstemlekelerde mahreçler temin etmeğe mecbur değiliz. B, Hitlerin ırk nazariyeleri göster- miştir ki, kendisine geri kalmış mil- Jetleri emanet etmenin ihtimali yok- tur. Harp çıkarsa bize taarruz için yeni hareket üsleri vermemizi akıl ka- bul öder mi? Tanganika mıntakası, yahut Garbi Afrika sahilleri Alman- yaya verilirse, Hitler derhal zenciler- den mürekkep büyük ordular teşkil edecektir.» Eiçiliklerde deği- şiklik haberleri Hükümetçe bugüne kadar alınmış bir karar yoktur Ankara 8 (A.A.) — Bazı gazeteler elçiliklerde tebeddülât - icrası karar- laşmış olduğunu bildirmişlerdir. Anadolu ajansının haber aldığına göre, elçiler arasında değişiklik yapıl- ması hükkında hükümetçe bugüne kadar alınmış hiç bir karar mevcut değildir. Tren altında feci bir ölüm Denizbank yazı işlerinde çalışan on sekiz yaşlarında bayan Hayrünnisa, dün öğle üzeri Kizıltopraktan kalk- mak üzere bulunan trenden aşağı at- larken muvazenesini kaybederek te- kerlekler arasına düşmüş, aldığı ağır yaralar neticesinde ölmüştür. Kaza hakkında Üsküdar müddei- umumiliğince yapılan tahkikatta ba- yan Hayrünnisanın dikkatsizliğinin kurbanı olduğu tesbit edilmişlir. Mareşal Fevzi Cakmak Atina 9 — Türkiyo büyük erkânı harbiye reisi mareşal Fevzi Çakmak bugün - buradan İstanbula hareket ecekti ie B. Mussolini, B. Hitler ile görüşmiyecek Kont Cianonun da Münihte B. Ribbentropla görüşeceği tekzip ediliyor Berlin 10 — İki Fransız gazetesi tarafından neşredilen ve B. Ribben- tropla İtalya Hariciye Nazırı Kont Cianonun Münihde, B. Hitler ile B. Mussolinin başka bir yerde gizli bir mülâkat yapacaklarına dair olan haber salâhiyettar i dan katiyetle tekzib edilmektedir. Manisa Nafia müdürü İstan- bula tayin edildi Ankara 8 (Telefonla) — Manisa Nafla müdürü B. Etem İstanbula, İs- tanbul Nafia müdürü B, Cevdet Ma- i nisa Nafia müdürlüğüne tayin edi mişlerdir, Sovyet Dahiliye komiseri Moskova 8 (A.A.) — Tas ajansı bildiriyor; Nikola Yejov, kendi talebi üzerine, Dahiliye halk kemizerliği va- zifesinden affedilmiştir. Nikola Yejor, su yolu ile nakliyat halk komiserliğini muhafasa eyle mektedir. Sovyetler Birliği dahiliye halk in okavrentiy Berla Tali komisyon mütehassıs- ların fikirlerini sormağa karar verdi Ankara 9 — Atatürkün mübarek naşının vazedileceği anıtın yerini tes- bit etmek için Başvekâlet müsteşarı B. Kemâlin riyasetinde kurulan tâli ko. misyon. mesaisine devam ediyor. Tâli komisyon, mütehassıs bir heyetin fi- kirlerini sormağa karar vermiştir. Mütehassis heyet güzel sanatlar aka- demisi profesörlerinden mimar B. 'Taut, heykeltraş B.-Belling, Nafia ve- kâletinden profesör B. Len, B. Prost ve B. Yansenden müteşekkildir. Heykeltraş B. Belling ile mimar B. Taut buraya gelmişlerdir. Tâli komis- yon bu hafta toplanacak ve mütehas- sısların fikirlerini dinliyecektir. Sıvas - Erzincan hattı açılıyor Açılış törenini ini Nafıa Vekili yapacak Erzincan 8 (A.A.) — Sıvas - Erzu- rum hattının Erzincanda işlemeğe açi* ışı töreni ayın 11 inde Bayındırlık Bakanı B, Ali Çetinkaya tarafından yapılacaktır. Ankaradan gelecek davetlilerden başkacivar vilâyetlerin vali, Halkevi | ve Belediye reislerinin iştirak edecek- leri heyetlerle diğer birçok kimseler törende hazır bulunmak üzere şehri- mize geleceklerdir. İstasyonda büyük bir tak yapılmış, elektrik tesisatı da tamamlanmıştır. Belediye, dahili aksamından bazı kısımları henüz ikmal edilmiyen ye- ni Halkevi binasının salonunda dâ- vetliler şerefine bir ziyafet verecektir. Diyarbakırdan Jrak ve Irana Dmiryolu inşaatı faaliyetle ilerliyor Ankara 8 (A.A.) — Diyarbakırdan Irak ve İrana doğru uzatılmakla olan demiryolunun Diyarbakırdan itibaren 13 üncü kilometresine kadar olan altı kısım üzerindeki inşaat faaliyetle ilerlemektedir, Bu kısımlar üzerinde İ âyni zamanda inşa edilmekte olan mühim ve büyük köprülerin inşaatı bitmek üzere olduğundan yakında ray tefrişatına başlanacaktır. 131 - 1607 ine! kilometreler arasında yedinci kısmın da fenni hazırlıkları ikmal edilmiş olup yakında münaka- saya konacaktır. Hat 170 inci kilometredeki Reşan İs- tasyonunda biri Tatvan ve Van üze- rinden İran hudüduna doğru şimale diğeri de Paşur suyu ile ve Dicle neh- rini takiben ve Cizre üzerinden geğe- rek Irak hududuna doğru !ki kola ayrılacaktır. Irak hududuna kadar olan kısmın haritaları ikmal edilmiş- tir. Şimdi bu haritalar üzerinde hat- tın güzergâhı tesbit edilecektir. iran hududuna: giden hattın da Bitlisten 40 kilometre kadar cenupta Duhan mevkiine kadar haritaları ik- mal edilmistir. Sürp Agop ve otobüs mesele- lerinin tetkikine başlandı Ankara 8 (Telefonla) — Devlet Şü- Tası Mülkiye dairesi Sürp Agop me- zarlığı meselesini tedkike başlamıştır. Bungünlerde kararını verecektir. Şüra umumi heyeti de otobüs mese- lesi hakkında Mülkiye dairesinin yer- diği lüzumu muhakeme kararını mü- zakere etmeğe başlamıştır. Umumi he- yet önümüzdeki pazartesi günkü top- lantısında bu mesele hakkında da bir karar verecektir. Hatay gümrükleri başmüdürü Hatay gümrükleri umum müdürü B. İhsan Rasim şehrimize gelerek Ankaraya gitmiştir. Hatay gümrükleri umum müdürü Ankarada hükümetle temas ederek yükssk rütbeli gümrük memurların- dan mürekkep bir kadronun Hatay gümrüklerine gönderilmesini rica ede- Muhtelif fırkalara mensub mebuslar hükümetin icraatını tasvib ve tenkid ettiler Paris 8 Mebusan (meclisi saat 16 da istizahların umumi müzâ- keresine Cümhuriyetçilet federasyo- nunun hatibi Laurentin beyanatile başlamıştır. Lanrent, evvelâ Halk cephesinin resmen ilân edilmemekle beraber, if- lâs etmiş bulunduğunu müşahede et- miştir. Bu arada, sosyalist lideri Leon Blum müdahale etmek istemişse de sağ partileri «iflâs, iflâs» diye bağır- mışlardır, Laurent sözlerine devam ederek de- miştir ki: «Cümhuriyet federasyonu Milli Mü- dafaa endüstrisini tam randımanını tekrar iadeye katiyen azmetmiş bulu- nan bir hükümete İtimad beyan ede- bilir. Federasyon Daladier'yi hükü- met otoritesinin teessüs ettiğini isbat etmesinden dolayı tebrik eder. 30 teş- rinisani tarihi bu yolda bir zaferdir. Toessüfle karşıladığımız, İtalyan hâdiseleri hüsnüniyet sahibi bütün Fransızların kütle halinde toplanması lüzumunu gösterir. Cümhuriyetçiler federasyonu, Daladier'yi takip ettiği doğru yolda takip eyliyecektir.» Laurentten sonra kürsüye çıkan müstakil radikal Chatau, hükümetin, harici siyasetini tasvib etmekle bera- ber mali siyasetini tenkide etmiş ve kendisinin dahili sulh ve sükün siya- setine taraftar olduğunu söylemiştir. Hatip, son greve iştirak etmiş olan Jar hakkında af ilânı istemiştir. Sağ cenah müstakillerinden Dom- mang ise, bilâkis hükümeti, almış ol duğu enerjik vaziyette sebat etmek şartile. tutacağım — bildirmiş ve kö- münist partisinin feshini istemştir. Sosyalist Regis, kararnamelerin herkesden ziyade işçi sınıfını sermâ- yenin lehine olarak mütezarrır ettiği- ni ve fedakârlıkların bütün vatan- daşlar arasında mütesaviyen taksimi lâzım geldiğini kaydeylemiştir. Komünist partisi genel sekreteri Duclos, kararmamelerin derhal) ilgasi- ni istemiş; bunların adaletsiz olduğu- nu ve milli iktısat kalkınmasını temin edemiyeceğini söylemiştir. Düucles sözlerine devam ederek ame- 1e sınıfına karşı hükümetin takip et- tiği «küstahcas hareketi ve faşistliğe karşı takip eylediği «zelilâne» siyaseti tenkid eylemiştir. Ducles «hükümet çekilmelidir» Söz- lerile beyanatını bitirmiştir. Müzake- reye yarın devam edilecektir. Macaristanın yeni isteği Bir Macar gazetesi Transilvanyada Macarlarla meskün yerleri istiyor Büdapeşle 8 (A.A) — Magyaroag güzetesi, Trandivanya o Macarları meselesinin Münihte ilân edilmiş bu- lanan ve her milletin kendi mukad- deratı hakkında karar vedmesi şek- linde olan prensipe tevfikan halledil mesini istemektedir. Bu güzete, İtalyanın da Tunus, Korsika ve Nis için ayni prensipi ileri sürmekte olduğuna işaret ettikten sonra bu prensipin nihayet Nafia ile tramvay şirketi arasında her yerde muvaffakiyet kazanacağı Kanaalini izhar eylemektedir. Romanyada dört Alman tevkif edildi Bükreş 8 (AA) — Alman ekalli- yetine mensub Rümen tabiiyetinde dört kişi şüpheli faaliyetlerinden do- Jayı Alba şehrinde tevkif edilmiştir. Bunlardan biri üzerinde neye yara- dığı anlaşılmıyan bir şifre bulun- muştur. Boğazda iki vapur dün gece çarpıştı müzakere durdu İ Vapurlârdan biri ağır (Baş tarafı 1 inci sahifede) 1/750,000 lira bir kıymet takdir etmiş- lerdir. Vekâletin, nafia ile belediyenin şirketten olan matlâbatını indirdikten sonra 800,000 lira teklif etmesi pek makul bir fiattir. Şirketin imtiyazı 1941 senesinde bi- tiyor. Kumpanya imtiyazı bittiği, za- man mukavelesindeki şarllar muci- bince hatları ve müteharrik vasıtala- rı mükemmel bir halde devlete dev- retmek mecburiyetindedir. e Bugün borçları indirildikten sonra 800,000 liraya satmak istemediği imtiyazı hat- ti ve vasıtaları tamamile tamir ve tec- did ederek devlete birakmağa mecbur olacaktır. Şirket müzakerelerin durması üzeri- ne Belçikadaki merkezinden B. Spes- yalin gönderilmesini istemiştir. Bu murahhas 19 kânunüevvelde İstanbu- ia gelerek Ankaraya gidecektir. Hükümetin satın alacağı diğer şirketler Ankara 8 (A.A.) — Haber miza nazaran hükümetimizin satın almağa karar verdiği şirketler meya- nında İstanbul tramvay, İstanbul tü- nel, İstanbul hava gazı, İzmir tram- vay ve elektrik, İzmir su, Bursa elek- trik şirketlerile müttehid elektrik şir. keti elinde bulunan Edime, 'Tekirdağ, Balıkesir, Gaziantep ve Merşin elek- trik tesisleri vardır. Nafia Vekâleti satın alma kararını bu şirketlere tebliğ etmiş ve mezkür şirketler de satışa muvafakat ettik. l yaralanarak karaya oturdu Dün gece saat yirmi bir buçukta Sanyer önlerinde iki vapur çarpışmış- tır. İtalya bandıralı Glorono vapuru Boğazdan limana doğru gelirken, Pa- nama bandıralı ve gaz yüklü Bena va» puru da Karadenize çıkmak için Bo- gaza çıkıyordu. Bu iki vapur yanlış istikamet tâkip etmek yüzünden birls birine çarpmışlardır. Bu çarpışma ne“ ticesinde Bena vapuru sancak tarafım dan oldukça derin bir yara almıştır. Vapurun yarası tehlikeli olduğu içi Büyükdere kibrit fabrikası önlerinde baştan Kara etmeğe mecbur olmuştur« Alâkadar makamlar tahkikata başlas mışlardır. İtalya vapuru yoluna de- vam edip gitmiştir. Nevyork Belediye reisine “tehdid mektubu Vaşington 9 — Nevyork belediye reisi La Guardia dün akşam gazeteci lere yaptığı beyanatında Long İsland postahanesine namına tevdi edilmiş kırmızı bir paket aldığını söylemiştir» Paketin içinde bir tabanca kurşunu ve kurşun kalemle yazılmış ve altında gamalı haçlardan biri imzasını taş yan şu not çikmiştır: «Alman Nazi partisine hücumları na devam edersen bu kurşunu yiyecek” sin.» Mektupla kurşun polise verilmiştir. Sivas - Erzurum tahvilleri Ankara 8 (Telefonla) — Sıvas - BE“ zurum e iaieleini üçüncü