29 Ocak 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

ml İN İL Bu hr | ii , İsi <i “4 İngiltereye sipariş edilen 11 vapur Sipariş nasıl kararlaştı? Sonra neden tevkif edildi ? Denizbank'ın istifa eden müdürü B. Yusuf Ziya Öniş'in beyanatı Denizbankın eski müdürü B, Yu- suf Ziya Öniş Almanyaya ve İngiltere- ye yapılan siparişler hakkında Cüm- huriyete şu beyanatta bulunmuştur. B. Yusuf Ziya, Almanyaya yapılan acıklı bir vaziyetin tasfiyesi ıztırarın-. da kaldığını söylemiş ve bulâseten demiştir ki: «Bü vaziyeti nazarı dikkate alarak yeni bir program hazırlamak mecbu- riyetinde kaldım. 11 vapur siparişine Yüzum gördük. O sırada İzmir fuarı- nin açıhş resminde bulunmak Üzere İzmire giden Başvekil Celâl Bayar ile görüştüm. İngiliz kredisinden iki mil- yon İngiliz ilrasının Denizbanka tah- sisine muvafakat ettiler. Bundan sonra sipariş için hummalı bir faaliyet başladı. 31 teşrinlevvel 938 tarihinde bütün firmalara taah- bütlü birer mektup yazdık, Kati fi yat tekliflerini 7 teşrinisani 938 tari- hine kadar bildirmelerini rica ettik. Bazı firmaların müracaatı üzerine bu mühlet 14 teşrinisaniye talik edildi. Verilen teklif mektupları idare mec- Misi azası, umum müdür, 3 muavin, hukuk müşaviri, tercümanlar ve fir- maların mümessilleri (huzurunda açıldı. Bilâhare idare meclisi azasın- dan Yusuf Ziya Özenci, Sedat Urul, umum müdür muavinlerinden Tahir şKevkeb ve Harun İlhandan mürekkep İbir komisyon tekliflere göre bir ra por hazırladı. İngilterenin Svan Hun- ter firması birinciliği almıştı. Raporu Ankâraya götürdüm. İkti- sad Vekili Şakir Kesebir ve Deniz ti- caret müsteşarı Sadullah Güney İle birlikte tetkik ettik. Münakasanın Svan Hunter lehine neticelenmesi için karar verdik. İstanbula döndükten sonra uğraş- tım ve bu firmanın 34 bin İngiliz Hra- sı tenzilât yapmasını, ayrıca vapurla- nn büyütülmesini temin ettim. İdare meclisini tekrar topladım. Keyfiyetten kendilerini haberdar et- tim ve bir mektup yazarak İktisad Vekâletinden tasvip edilmesini iste- dim. Vekâlet 22 kânunuevvel 938 de teklifimizi kabul etti, hemen muka- yele akdi için müsaade verdi. Esasen mütehassıslarımızla hukuk müşw virlerimiz bu mukavelenin projesini hazırlamışlardı. Tali mukaveleyi oimzalıyacağımız sırada 29 kânunüevvelde İktisad Ve- kâletinde değişiklik oldu. Elimizdeki salâhiyete rağmen yeni vekli B. Hüs- nü Çakırın direktifini almak üzere Ankaraya gittim. Mukavele muvafık görüldü. Vekilin kanaatini Başvekil de tekid ederek müsaade istihsal et- mek üzere iken ortaya İnpeks me selesi çıktı. Bütün devlet müessese- lerinin İngiltereden temin olunan kredilerden istifadeleri İmpeks tahki- katınm neticesine kadar durduruldu- ğundan vapur siparişi meselesi tabi- atile bugün tevakkuf halindedir.» Mebus intihabatı Dün Başvekilin riyasetinde . yapılan toplantıda kararlar verildi Ankara 28 (Telefonla) — Bugün Başvekil Dr. B. Refik Saydamın baş- kanlığı altında Dahiliye Vekili B. Falk Öztrak ve Parti genel sekreteri 'B. Pikrinin huzurile bir toplantı ya- pılmıştır. Bu toplantıda mebus inti- habatının kanuni formalitere uy- gun şekilde yapılabilmesini temin edecek kararlar verilmiştir. Bu ka- İrarlar vilâyetlere teviğ edilmiştir. iskenderunda serbes gümrük mıntakası Teşkil edilen komisyon âzaları bayramertesi Hataya gidecekler Ankara 28 (Telefonla) — İskende- runda tesis edilecek serbes gümrük mıntakasının yerini tesbit etmek Üze- re Hatay mümessilimiz B. Cevad Açıkalının başkanlığı altında bir ko- misyon kurulması Vekiller heyetince kararlaşmıştır. Alâkadar Vekâletlerin mümessille- rinden teşekkül edecek olan bu ko- misyona serbes mintakanın biran ev- vel tesisisini temin için hususi bâzı salâhiyetler (verilmiştir. Komisyon Aâzaları bayramertesi Hataya hareket edecektir. Baytarlar Ziraat Vekili şerefine ziyafet verdiler Ankara 28 (Telefon) — Şehrimizde- ki baytarlar Ziraat Vekili B. Muhlis Ekmen şerefine Ankarapalasta 100 kişilik bir ziyafet vermişlerdir. Ziya. fette Vekilin meziyetlerinden ve zira- ate ifa ettiği hizmetlerden bahsedil- miştir. B. Muhlis Erkmen gösterdikleri bin, ,alâkadan dolayı baytarlâra teşekkür- lerini bildirmiştir. Izmir valisi B. Fazlı Güleçin Dahiliye Vekâleti müsteşarlığına nasbı habri doğru değil Ankara 28 (Telefonla) — İzmir va- isi B, Fazlı Güleçin Dahiliye Vekâleti müsteşarlığınaa. tayini hakkındaki haberler üzerine Dahiliye Vekâleti namına söz söylemeğe salâhiyetli bir zatla görüştüm: — Dahiliye Vekâleti müsteşarlığı henüz inhilâl etmemiştir ki yerine başka bir zatın getirilmesi mevzuu- bahs olabilsin» dedi, Sigorta tarifele- rinde tenzilât İktisad Vekâleti tarifeleri yeni baştan tedkik ettiriyor Ankara 28 (Telefonla) — İktisad Vekâleti sigorta tarifelerini yeni bsş- tan tedkik ettirmeğe karar vermiş- tir. Bu maksadla Vekâlette bir ko- misyon teşkil edilmiştir. Bu komis- yon, tarifelerin indirilmesi imkânla- rını araştıracak ve yeni bir tenzilâtlı tarife hazırlıyacaktır. Dil, tarih, coğrafya fakültesi dekanlığı Ankara 28 (Telefonla) -—- Ankara dil, tarih, coğrafya fakültesi dekanı profesör B, Muzaffer Göker, tarih cemiyeti umumi - kâtipliğinde daha serbes çalışabilmek ve önümüzdeki yaz mevsiminde toplanacak beynel- milel arkeoloji kongresi hazirlıklarile meşgul olmak üzere vazifesinden 1s- tifa etmiştir. Bu vazifeye siyasal bil- giler okulu direktörü B, Emin vekâle- ten tayin edilmiştir. Bir Japon kömür ocağında infilâk 'Tokio 28 (A.A.) — Fukuoka bölge. #inde Kassuya kömür madeninde vu. kubulan bir infilâk neticesinde 19 ki- şi toprak altında kalmıştır. Akibetle. Ti meçhuldür. ,Reisicümhur | İtalyanlar, Fransa yola gelmezse Dün uzun müddet | Başvekâ: lette B. Refik Saydamla görüştüler Ankara 28 (A.A) — Relsicümhur İsmet İnönü bugün saat 11 de Baş- vekâlet dairesini teşrif ederek Başve- kil Refik Saydamla uzun müddet görüşmüşlerdir. Başvekilin teşekkürleri Ankara 28 (A.A.) — Başvekil Dr. Refik Saydam Başvekâlete tayinlerin- den dolayı her taraftan almakta olduk. ları tebrik telgraf ve mektuplarma karşı teşekkürlerile samimi hislerinin #blâğına Anadolu ajansını memur buyurmuşlardır. Maliye ve Maari. Vekilleri geldiler İki Vekil bayramı İstanbulda geçirecek Maarif Vekili B. Hasan Âli Yücel ile Maliye Vekili B. Fuad Ağralı bu sabahki ekspresle Ankaradan şehrini» ze gelmişlerdir. İki Vekil bayramı şehrimizde geçir- dikten sonra Ankarâya döneceklerdir. “ Ankarada teşyi Ankara 28 (Telefonla) — Maarif Vekili B. Hasan Âli Yücel, Maliye Ve- kili B. Fuad Ağralı bu akşamki eks- presle İstanbula hareket etmişlerdir. B. Hasan Âli Yücel ve B, Fuad Ağım hı istasyonda Vekil arkadaşları me- buslar ve Vekâlet erkânı tarafından uğurlanmışlardır. Son dakika Ingiliz kabine- sinde değişiklik Milli Müdafda Vekâletine amiral Şafild geldi Londra 29 — İngiliz Kabinesinde değişiklik yapılmıştır. Mili Müdafaa Vekâletine amiral Şafild gelmiştir. Mili Müdafaa Vekili Tomas İnskip Müstemlekât Nazırı olmuştur. Ziraat Nezaretine Sir Rejinald Dorman, Vezne Nazırlığına Lord Monster gel- Italya kralı Berline gidecek B. Hitler nutukta bunu bildirecek Berlin 29 — Gazetelerin beyanatına göre B. Hitlerin yarın akşamı Rayhiş- tağda söyliyeceği nutukta fevkalâde heyecanlı sözler beklememelidir. B. Hitler ağlebi ihtimal İtalya kralının yakında Berlini ziyaret edeceğini bil- direcektir. İspanyada İtalyan tayyareleri Roma 29 — Neşredilen bir tebliğe göre İtalyan tayyareleri Kâtalonyada 67 tayyare düşürmüş, 1 milyon kilo bomba atmıştır. İtalyan tayyareleri 5 avcı tayyaresi kaybetmiştir. 5 ölü, 8 yaralı vardır. İngiliz parlâmentosunda mühim bir müzakere Londra 29 — Politika vaziyeti hak. kında bugünlerde parlâmentoda ri him bir müzakere olacaktır. Bu arada hiç şüphesiz müstemleke işi de görü- şülecektir. Muhalefet reisi B. Atle söz alarak vaziyetin vehametine hüküme- tin nazarı dikkatini çekecektir. İstanbul kasablarından beş kişilik heyet Ankarada temaslara başladı Ankara 28 (Telefon) — İstanbul kasablarından beş kişilik bir heyet buraya geldi. Kasablar İstanbul et ihtiyacının tamamile karşılanmasını temin etmek üzere Belediye tarafından konulan narhın kaldırılması için İk. tisad Vekâletinden alâkadar şube mü, dürlerile temas ettiler. Heyet, İkti. sad Vekilini de ziyaret edecektir. söz topundur diyorlar Bir Italyan gazetesine göre Fransa Italyan | çeliğini tatmak isterse yoluna devam edebilir Paris 28 (A.A.) — «Romadan He- yas ajansına bildiriliyor.» Her hafta ittiham eden Relazlone Internazionali gazetesi diyor ki: <Paris eğer İtalyan milletinin çeli- ğini tatmak arzu ediyorsa takib et- tiği mânasız siyasete devam edebiliy.» Bu gâzete beynelmilel marksiszm Fasını ve Minorgue adasını işgal et- mek tasavvuruna dair tefsirlerde bu- Yunan bu gazete şöyle diyor: «Paris bu şantajın altında Franko- nun muzaffer olmasını katiyetle İs- teyen faşist oİtalyaya karşı kinini saklamaktadır. Fakat Fransa müda- fa2 edilmesi lâzım gelen üçüncü bir hudud tehlikesini nasıl isterse öyle tasavvur edebilir. Bu tehlikenin ken- dini göstermesi münhasıran Fransa hükümetinin nasyonalist İspanya ile tesis edeceği münasebetlere bağlıdır.x| Gazete şunları ilâve eylemektedir: «İspanyol meselesi * halledildikten sonra İtalyanın talebleri meselesini halletmek lâzım gelecektir. İspanyol meselesinin halli Fransız. İtalyan uyuşmasının ilk şartıdır, Fakat Fran- sanın vaziyeti gittikçe sarahaten menfi bir şekilde tecelli ediyor. Paris- İllerin anlaşmak istememezlikleri kar- şısında Avrupa hadiseleri ebedi bir kanunla çizilmiş olan mukadder mün- haniye doğru yaklaşabilir. Bu tak- dirde söz topundur. Fransa Avrup# nin emniyeti ve tamamiyeti için Di kiki bir tehlikedir. Fransa eğer Vİ şantajla kendine aid olmayan to Takları ilhak etmeğe kalkacak olurs# İlalyan milleti silâhlanıp hududidf geçerek âzami bir fedakârlıkla y# şamak hakkını ve Avrupanın inkiş#” fmı müdafaa edecek ve tarih bek” mından uzak veya yakın bir mazinifi unutmayan kalblerde açık bıraktığı | hesapları kati ve devamlı bir sureti? halleyliyecektir. Gazete netice olarak, Fransa) İtalyan çeliği ile tehdid etmekte © kararını «seri ve geri alınmaz» bir $* | kilde verecek olan Berlin - Rom8 mihverinin kuvvetinden bahseyl€ mektedir. Tunus ve Cibuti'de İtalyan — talepleri Münih 28 (A.A) — Evvelki gec€ burada 900 kişi önünde söylediği bir nutukla İtalyan Devlet Nazırı Fari- nacci, şöyle demiştir: sİtalya, civarında bulunan Tunu- sun İtalyanın cenubunu tehdid eden bir memlekete aid olmâsını hiç bir zaman kabul etmiyecektir. Cibutinin Fransada kalmasının Hamburgun bir ecnebi devletinin idaresi altında bulunmasından farki yokturs Farinacci, netice olarak Alman müstemleke teleblerinin haklı ve müstacel olduğunu beyan etmiştir. Bu nutuk, Münih radyosile neşre dilmiştir. Fransa Pirene hududuna takviye kuvveti gönderdi Fransız Kabinesi toplanarak müzakerede bulundu. Franko kuvvetleri, Fransız hududuna yaklaşıyor Londra 28 — Paristen gelen haber- lere göre Fransa hükümeti, Franko kuvvetlerinin yaklaşması üzerine Pi- rene hududuna takviye kuvvetleri göndermiştir. Fransız Kabinesi dün toplanmış ve 150,000 İspanyol mültecisinin ka- bulü © için Cümhuriyetçi İspanyol hükümeti tarafından yapılan müra- caat İle Fransanın Pirene hududla- nnda alınacak emniyet tedbirlerini müzakere etmiştir. Fransız mahafili, nefsi Fransa toprağında bu mülteci- lerin kalmasını arzu etmemektedir. Bu hususta verilen karar henüz me Tüm değildir, Barselondan 22 kilometre ötede Burgos 28 (A-A.) — Resmen bildi- rildiğine göre Frankistler Barselonun şimalinde 22 kilometre kadar ilerlis Filistin harbinde kullanılan bir alet Silâhlı adamların yaklaştığı- nı haber veriyor Kudüs 28 (A.A) — İngiliz kıtaları Lida civarında kâin Cimzu kasabe- sında Amerikada icad edilen bir âleti kullanmaktadırlar, «Policewoman electriguc» ismini taşıyan bu âlet gizli madenlerin bulunmasına yardım etmektedir. Âlet madeni eşya taşıyan bir adam yaklaştığı zaman uğultulu bir nevi ses çıkarmaktadır. Askeri bir vagona saklanan âlet sayesinde kıtalar on iki şüpheli şahsın yaklaş. tığını anlıyarak üstlerini aramışlar. dır, yerek bilhassa Badalona Mataro, Sabadell ve Ripollet'i işgal etmişler- dir, Frankistler Katalonya o cephesi- nin merkez mıntakasında $ kilomet- Te ve Pirene mıntakasında 10 kilo- metre kadar ilerlemişler ve bu sonun- cu mıntakada Puigeerda yolunda münakalât merkezi olan Mollet'i iş- gal etmişlerdir. Frankist ileri hareketinin sürati pek çok mikdarda harb malzemesi- nin iğtinam edilmesi imkânmı ver- miştir. 600 İtalyan yaralısı Napoli 28 (A.A.) — Son Katalon- ya muharebeleri esnasında yaralanan takriben”600 İtalyan, Cradiscâ has- tane gemisile buraya gelmişlerdir. Piemont prensi yaralıları karşıl” mıştır, Halk bunları şiddetle alkışlamıştır. Şili zelzelesi Japonya felâketzedelere yardım gönderiyör Tokyo 28 (AA) — Halka Şiliye iane gönderilmek imkânını vermek için Maliye nezareti ecnebi memles ketlerine döviz gönderilmesi memnu iyetini sureti istisnaiyede kaldırmış- tır. 1932 de vukubulan zelzele esna- sında Japonyaya iane gönderen ilk ecnebi Amerika cümhuriyetlerinden birinin Şili olduğu bu münasebetle burâda hatırlatılmaktadır. Şimdiye kadar 1100 ingiliz lirası toplanmıştır. Kont Ciano Berline gitmiyor Roma 28 (A.A.) — İyi haber alanı mahfiller, Kont Cianonun Relchtag- ın 30 sonkânun tarihli içtimamda ha- leri mar bulunacağına dair verilen haber-