24 Mart 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

24 Mart 1939 AKŞAMDAN AKŞAMA Cemal Nadir'in piyesi Cemal Nağir Güler'in «Yüz karası» İsimli piyesi, Şehir tiyatrosunun Ko- medi kısmında oynandı. Gidip seyret- memezlik edemezdim. Zira sevimli karikatiiristimizin ayni zamanda mü- kemmel bir muharrir olduğunu da biliyorum. Hattâ, dahası da var; Onun mu harrirliği ressamlığından bile evvel gelir... Bu kiymetli sanatkârın inkişafını takip edenler, muhakkak ki şuna dik- kat etmeden geçmemişlerdir. Çizgi çizmekte ve eşhasına can vermekte ki bügünkü hüneri, beş sene evvel kendisinde azdı; on sene evvel - çö kinmeden diyebilirim - yoktu. Gerçi © zaman da eserleri boşu gidiyordu. Lâkin ressamlığından ziyade, muhar- rirrari o buluşlarının, lejandlannın kuvvetile... İlk senelerinde kendisine: «İki ada- mu karşılıklı Karagözle Hacıvad gibi kâğıdın ortasına oturtma...» dediğimi lar, arkadaşımın üzerinde derhal de rin aksülâmeller yapardı. Hattâ mec mua sahibi olan bir müşterek dostu- muzun benimkinden biraz daha şid- detli bir tenkidi, Cemal Nadirin on üç sene evvel matbuatı terketmesine bep olmuştu: — Filânca karikatürist bak ne gü- xel yapıyor; onu taklid etsene... - tav- siyesine İtaat edememişti. Nasıl edebilir ki, o, bütün hakiki artistler gibi, bizzat kendi hüviyeti. nin, dünkü şahsiyetinin bile mukal Midi olamıyor. Her gün yeniyi, daha yeniyi, daha başka türlüyü arıyor. Barı karikatüristler vardır ki müte- madiyen biribirinin benzeri eserler doğururlar, Cemal Nadirde ise, sabit nokta ancak Bay Amca'nın sempatik tombul yüzüdür... O, yalnız tipleri değil, karikatürlerinin çiziliş üslübu- nu da boyuna değiştirir... Nihayet işte, mizahçı zekâsma sah- nede de kalıb aradığını gördük. Bu ilk eserine oecmuvaffak olamadı» di- yenler, on küsur sene evvel Cemal Nadirin karikatürlerine ayni sözü söyliyenler kadar yanıldıklarını anlı- yacaklardır, O zaman, çizgilerin iptidailiği ar- kasında, nüktenin parlaklığını gör- mek gerekti. «Yüz karası» isimli bu ilk piyeste de, teknik kusurlara, ana vaka noksanına, farsa kaçan pasaj- lara rağmen, bir yaratmak kudretini «Yüz karası» piyesinde deli dok- torunun odasında kasabalı tiplerin zaid tafsilât vererek öyle bir konu- şuş safhası vardı ki, yalnız bunun al | tında, milli sahnemizde noksan yep- | yeni bir tiyatro unsurunun rüşeymi gizlenmektedir. Güldüren şey, şimdiye kadar orta- oyunuvari taklidlerdir; vodvilvari te- sadüflerdir; © tulüatvari komiklikler- dir, Bana öyle geldi ki, Cemal Nadir, daha ilk kalem tecrübesinden İtiba- ren bu mevcud unsurlara, bir de ye- nisini ilâve ediyor: Tiplerin düşünüş tarzlarını âdeta ruh tahlili yapar gi- bi sahneye koymak... Komikliği nor- mal düşünceyle bunların eğri man- tığı arasındaki tezaddan yaratmak... Mizahın en lâtifi budur... Bizim mü- elliflerden kimse tecriibe etmemiştir, Gerçi bu, henüz, lâboratuar tecrü- besi gibi bir şey... Çünkü yeni... Fa- kat hangi yeni keşif, istihaleler, tekâ- müller geçirmeden parlak ticari ne- © bile hatırlarım... Velev samimi olsun, bu gibi ihtar | , — Dün bir balık tuttuk, yalan ol- « Omasın, üç metre kadar vardı... ŞEHİR HABERLERİ 1500 liralık ihtilâs muhakemesi Suçlulardan biri arkadaşının kabahati olmadığını söylüyor Sarıyerde Belediye omuhasebecili- ğinde bulunduğu sırada Belediyeye ait bin beş yüz küsur lirayı ihtilâs etmekten maznun Enverle Varidat kâtibi Eminin mevkufen muhakeme- lerine dün &ğireezâa mahkemesinde başlanmıştır. Mahkemede davaci Si- fatile Belediye vekili bulunuyordu. Evrak okunduktan sonra istlevab edilen maznün muhasebeci Enver şum- ları söyledi: — Sarıyer Belediye muhasebesinde Varidat kâtibi Emine itimadım vardı, Bu itimada istinaden resmi mührü- mü kullanmak salâhiyetini de ken- disine vermiştim. Emin bu itimaddan istifade ederek bu parayı ihtilâs et- miştir. Bunda benim kabahatim yok- tur. Şahsan zimmetime de para ge- çirmiş değilim. Diğer maznun Emin suçunu itiraf ederek dedi ki: — Muhasebeci Enverin iddiası doğ- rudur, Kendisi bana itimad ederek resmi mührünü kullanmak salâhiye- tini vermişti, Ben de bu emniyeti sui- istimal ettim ve fazla tahsilâtı mak- buzlarda noksan göslermek suretile bu pârayı zirametime geçirdim. Bu para benim borcumdur. Bunun üzerine maznun Enverin vekili, müekkilinin masum olduğunu ileri sürerek kefaletle serbes bırakıl- masını istedi, mahkeme bu isteği red- detti ve şahidlerin dilenmesi için mu- hakeme başka güne bırakıldı. Iki heroinci Polis ikisi hakkında da tahkikatı derinleştiriyor Emniyet müdürlüğü kaçakçılık teş- kilâtı memurları dün iki heroin ka- çakçısını daha » Bun. lardan biri, Mihail isminde biridir. Mi- hail, geçenlerde gümrük muhafaza teşkilâtınca yakalanan Vasil, Anastas, Marko, İspiro, Osman, Zekeriya, Haşim, Hüseyin, Maryam ve Agavni kümyan- yasına dahil bulunmaktadır. Yakalanan diğer kaçakçı da, bun- dan bir müddet evvel yakalanan Pa- şabahçede bir çiflikte heroinci şebeke- sine dahil Kasımdır. Bu adam hak. kındaki tahkikat devam etmektedir. ticesini verebiliyor? Bilhassa ki, sah- ne eseri, bütün yazı çeşidlerinin en muğlağı, en tecrübe isliyenidir. Buna rağmen ben eminim: Cemal Nadir, karikatürist olduğu kadar muhatrirdir. Hayatının müteakip saf- haları bunu isbat edecektir. Avrupadaki tiyatrolardan birinin alâmeti farikası, bir deniz kuşuydu. Direktörüne sebebini sordum. «Çün- kü bu mahlük mütemadiyen aramak- tadır. Biz de onun gibi yeni sanat un- suru arıyoruz! Artist için bu arayıcı: İık birinci şarttır.» dedi, Cemal Nadirin yalnız arayıcı değil, bulucu, bulunca da behemehal mü- kemmel hale getirici sanatkâr hüvi- yetini tecrübe ettik.. Biliyoruz. Âlem de biliyor. (VA - Nü) Karilerimizin mektupları Çok bozuk bir işlek yol Doktor Lütfi Kırdar, İstanbula geldikten sonra senelerdenberi bakımsız kalan bir çok sokakla- rın tamir edildiğini görmekle cid- den sevindik. İstanbulun bütün cadde ve sokaklarını baştan başa derhal yapmanın maddi imkân- sızlığını da takdir etmez değiliz. Ancak Fatihin Fahribey sokağı bir taraflan Sultan Selim semâi- ne, diğer tarajtan Darüşşafakanın arkasına mintehi olan çok işlek bir yol olduğu halde büyük Fatih yangınındanberi el dokunmamış, çok berbad bir haldedir. Sokağı miz nisbeten kısadır, büyük mali külfete ihtiyaç göstermeksizin ko- Jayca tamir edilebilir. Bu semt halkını memnun etmek istiyece- ğinden emin olduğumuz Doktor Lütfi Kırdarın himmetinden bek Z Fatihte Fahribey sokağı sakinlerinden: Z.8. Bebek - Emirgân yolu * Mahkeme dün iki yalı hak- kında karar verdi Bebek - Emirgân yolunun açılması için bazı yalı sahiplerile Belediye ara- sında ihtilâf çıkmış ve iş birinci Hu- kuk mahkemesine intika) etmişti, Dün birinci Hukuk mahkemesi, | bunlardan Veli beyin yalısı denilen | Kuleli yalı e Hayri Araboğlu yalısı Üzerindeki davaları neticelendirmiş- tir, Belediye, bu yalıların İstimlâk be- dellerini bankaya yatırmış olduğu ci- hetle mahkeme, bu iki yalının Bele diye namına tesçiline karar vermiş- tir. Bu yol üzerinde henüz halledil- | memiş iki dava daha kalmıştır. Bun- Jar da birinci Hukuk mahkemesine Denizbanktan açıkta kalan memurlar münhallere yerleştiriliyorlar Denizbanktan açıkta kalan me- murların tayinine kısmen başlanmış, bazı memurlar münhallere yerleşti- rilmiştir. Her ne kadar Denizbankta münhal yoksa da devlet sermayesile kurulan müesseseler hakkındaki ka» nun mucibince Denizbank müessese- leri şahsiyeti hükmiyeleri haiz ayrı birer teşekkül halinde iş görecekle- rinden bazılarında vazifeler açılması ihtimali olacaktir. 'Bu vazifeler, memur çıkarılmak sü- retile değil, kadroyu takviye etmek zarureti karşısında açılacaktır. Deniz- bankın lâğvedilen servislerinden açık- ta kalanlar bu, üçılması muhtemel vazifelere peyderpey tayin dilecekler- Bay Amca 2 .. Şöyle bir karnını yardık, için- Km den bir balık çıktı!.. Boğaziçine rağbet artıyor Vapurlar geçen sene daha fazla yolcu ı taşıdılar Şirketi Hayriye umumi heyeti dün senelik toplantısını yapmıştır, Bir se nelik faaliyet raporu okunup kabul edildikten sonra meclisi idareden istifa eden Üç âzanın yerine yeni intihab yapılmış ve murakıpler seçilmiştir. İdare heyeti raporuna göre Şirket vapurları 938 senesi zarfında 10 mil- yon 562,735 yolcu taşımış, yolcu, yük Ye palamar oücretlerinden ceman 948,599 lira hasılat temin edilmiştir. Yolcu mikdarı 937 senesinden 971,403 kişi ve ücretler yekünu da 76,705 1- ra fazladır. Şirketin umumi varidat yekünu 1,111,474 liradır. Varidat geçen sene- den 95,300 lira fazladır. Eminönünde istimlâk edile- cek binalara ait davalar Eminönü meydanının açılması için İstimlâk edilecek binaların sahipleri- le Belediye aresında ihtilâflara birin- ci Hukuk makemesinde bakılmaktar dır. Birinci Hukuk mahkemesi şimdi- ye kadar yapılan ihtilâf davalarını halletmiş, yalnız üç dava kalmıştır. Bunlardan biri Eminönüde İzmir 70- kağında Lâtif hanıdır. Bu hanın sa- hipleri ölmüş ve yapılan araştırma neticesinde vârislerinin vekilleri bü- lunmuştur. Mahkeme kendilerine tebligat yapmıştır. Bundan msada diğer iki davada halledildikten sonra burada ihtilâf bina kalmıyacak ve Eminönü meyda- nı tamamile açılabilecektir. Üç yaralama Üçünün de failleri yakala- narak adliyeye verildi Dün şehirde üç yaralama vakası ol- muştur: Galatada oturan Abdullah ile, Emin bir para meselesinden kavga etmişler. Abdullah Emini biçakla ya- ralamıştır. İstinyede Salim ile Zeynel iş üze rinde münazaa etmişler, Zeynel Sali- mi büyük bir demir parçasile yarala. mıştır, David isminde biri, patronu Artinin bundan birkaç gün evvel kendisine yol vermesine muğber olarak onunla kav. ga etmiş, bir aralık üzerinde bulun- durduğu tabancasını çekerek beş el ateş etmiştir. Kurşunlardan biri Ar. tinin bacağına isubet ederek yarala- mıştır. Polis, üç yaralama vakasının faillerini yakalamış, suçlular da yaka- lanarak adliyeye verilmişlerdir. Sanayi tetkik heyeti reisi krizde * İktisad Vekâleti sanayi tedkik he- yeti reisi B. Şevket Süreyya Ankara- dan şehrimize gelmiş, Ticaret odasın- da sahayl işleri üzerinde tedkikata başlamıştır. Sanayi tedkik heyeti reisi sanayicilerin muhtelif zamanlarda yapdıkları müracaat ve bulunduk- ları dilekler üzerinde tedkikat yap- maktadır. Bir müddet sonra Ankara- ya dönerek Vekâlete izahat verecek- tir, Bir teneke imalâthanesinde çalışan | Rüyalar Yeni fenni, ilmi keşifler, merak w. yandırmak, herkesi hayrette birak, mak bakımından âdeta siyasi bava- dislerle boy ölçüşüyor. Hergün yeryü- ünde yapılan yeni keşiflere dair öyle havadisler okuyoruz ki bunların ya nında tüyler ürpertici cinayet hava- disleri, Avrupanın haritasını değişti. rebilecek mahiyetteki siyasi haberler bile daha az meraklı kalabilir. İşte karşımda iki yeni icada dnir ha- vadisler duruyor. Bunlardan biri Fran. siz İlim adamlarından birinin buluşu. Bu zat, insanlara, onların en büyük istirahat zamanı olan uykularında iyi ve eğlenceli bir vakit geçirtmeğe karar vermiş, Bir takım karışık, korkulu rüyala- rın mide dolgunluklarından ileri gel diğini nazarı dikkate alan Fransız âli. mi yeni bir usul keşfetmiş. Eğer uyku. ya yatmadan evvel bu usule baş vura» cak olursanız gayet güzel, sinirlerinizi dinlendirici rüyalar görebilecekmişsi- niz. Hattâ eğer isterseniz rüyalarınız- da meselâ sevdiğiniz sinema artistleri» ni, istediğiniz insanı görebiliyormuş. sunuz. Bu suretle gündüzleri uyanık iken erişemediğiniz saadete geceleri rüyanızda kayukmak imkânı varmış. Gördünüz mü yehi ilmi icadı Gözlerinizi Kapadıktan biraz sonra meselâ çok sevdiğiniz sinema . yıldızı Simone Simon yahud Droti Lamar karşınızda... Artık onlara istediğiniz kadar dil dökün... Ertesi günü de arkadaşlarınıza: — Dün gece Droti Lamurla beraber. dik. O kadar şairane bir gece geçirdik ki... diye de anlatın... Yahud hayatta öfkelendiğiniz, çatmak için arayıp da bulamadığınız biri mi var, Hemen rü- yanıza getirin o adamı... İstediğiniz kadar çatın. Bağırın. Hiddetinizi alın. Bien Mg Sn yemin gide- Bu keşiften sinema ve tiyatro İle meşgul olanlar hoşlanmuyacaktır sa- nırım, Çünkü eğlenceli ve güzel rüya görmek insanların elinde olduktan sonra her gece yatakta bedava tara. fından sinema seyretmek kabil... Fakat muhakkak olan birşey de şu, | Bugünkü yeryüzü sakinlerinin güzel İ ve tatlı rüyalara o kadar ihtiyacı var ki... Zirâ insanlar için hakikatler gün geçtikçe acılaşıyor... i — Gazetelerde okuduğum ikinci ilmi keşif de şudur: Âlimler hesap etmişler, deniz altın. | da insanları tamam yirmi bin sene | besliyebilecek bir takım maddeler | varmış... Eğer bu hesap doğru ise ar- | tak birçok milletler kendilerine müs- temleke bulmak için çırpınmıyacak- lar... Müstemleke, ham madde, gıda. maddesi ni lâzım? İşte deniz alta... Hikmet Feridun Es anannasananaaaaa aaa aasam Tamir edilen sokaklar Belediyenin tahsis ettiği 150 bin lira ile bir kısım sokaklar daha tamir ve inşa edilmiştir, Bunları kaydediyo- ruz: Üsküdarda İhsaniyede Bürhaniye, Bağlarbaşı, Aziz Mahmud, Abacıdede, Beylerbeyi, oİslâmbey, Kurukavak, Defterdarda Cami, Vapur iskelesi, « Kizılmesçid, Deroduvarı, Eyüpgazi, yal i B.A, tedersin dostum, balık tan mi bahsediyorsun, Avrupa poli» kasından mu, anuyamadım!.,