12 Haziran 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Iktisadi ve mali hafta Siyasi vaziyetin tesirleri - Memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti İktisad inde kullanılması mutad olan ve alışeverişlerden fay celer beklendiğini veya geldiğir r ekli) tabirini, yasını tasvir için de istimal etmek caiz ise, politika ahvali isteklidir, dı- yeceğiz. Çünkü nihayet politika da bir alışveriş meselesidir ve gaye, sulh ve sükün içinde menfaat temin elmek- tir. Memleketimizin garp demokrasileri İle teşriki mesaiye karar vermesi üz€- rine sulh ve sükün cephesinin takviye edildiğine ve yakında Sovyet Rusya- nın da iltihakı ile bu cephenin büsl tün resanet peyda edeceğinde şüph3 yoktur. Buna mütenazır olarak devletlerde eski tecavüzkâr hareket veya lisan kalmadıktan başka, aklı selimin galebe çalmak üzere olduğu- na delâlet edecek bazı alâim vardır ki iş âlemi bundan son derece mepi- nundüur, Bu cümleden olarak, Alman- yanın, vaktile un değirmenlerine kül- Hyetli miktarda zahire va in tahmil eylediği vecibeyi kaldı; bu stokların yüzde elli miktarını sa makla kendilerini serbes bıraktığı bil- dirilmektedir. Şayet bu tedbir, yeni hasad zama- mının takarrübü hasebile stokları taze lemek niyetile ittihaz edilmemiş ise, bunu, harp vuku bulmıyacağına Al manyanın kanaat getirmiş olmasına hamletmek iktiza eder. ei Bu hafta zarfında Pariste Süveyş Kanalı şirketinin heyeti umumiye toplantısı vuku buldu. Siyasi nüfuz ve tesirlerin cevelângâhı olmak itiba- rile bu şirket, belki dünyanın en ebem- miyetlisidir. Başlıca aksiyonerleri İn- gizler ve Pransızlardır, Fakat idare meclisi reisi dalma bir Fransızdır. Bundan birkaç ay evvelisine kadar İtalyanın Fransaya karşı savurduğu tehdi dler meyanında Süveyş kana — i duğunu bu bilmünasebe bahsten k. İtalyanın istediği Somali ve Habeşistan yolunun anahtarı olan Süveyş kanalının ida- resinde âdeta hâkim bir mevki işgal etmek idi. Hâkim bir mevki deği amma, İtalyanlara da idare meclisin- de alelâde bir âzalık verileceğini, re- is (Marguis de Vogüe) nin irad etti- fi nutuktan anlıyoruz, Reis $u suret- le idarel kelâm etmiştir: «EMİ senedenberi şirketimiz, yalmz aksiyonerlerini değil, bizzat müşleri- Terini de idareye teşrik et ve bu cümleden olarak, 1883 te sinesine ye- di İngiliz armatörü almış iken, mu- ahharen Fransız, Hollandalı ve Alman armatörlerinden de bazı âzalar inti- bap etmiştir. İleaatın sevkile belki bununla iktifa edecek değiliz; fakat her halde karar vermek hususundü yegâne hâkim şirkettir; bir de şu ci- het daima göz öl de bulundurur malidir ki, bize iltihak edecek olan- lar, işimizi bozmak için değil, hüsnü niyetle bizimle teşriki mesai için gel- melidirler; yoksa yağmağerlik niyetile eve girmek istiyen bir yabancıya ka- pıyı açmak pek acayip olur.» Süveyş kanalının hasılatı geçen sene pek parlak olmuş ve aksiyon başına 900 frank temettü tevgiine karar verilmiştir, totaliter * Geçen hafta beynelmilel piyasalar- a hissolunan İngiliz lirasının yük- selme temayülleri tahakkuk etmiştir. Hafta sonunda bir sterlin (4,69) a yakın bir fiatle alınıp satıldı &i üç | çeyrek cent fark demektir, Londradan Amerikaya altın sevki- yatının durduğunu İngiliz ve Fran- sız mali gazeteleri yazıyorlar. Beynelmilel esham ve tahvilât pi- yasaları da günden güne iyileşmeğe yüztutuyor. » Memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti Ankara borsası, gecen haftaki iyi temayüllerini muhafaza etmiş ve ye miden fiat tereffüleri kaydetmişti Maöhet. bilhassa dahil istikr nİ aşağıda gösteriyoruz: 1933 İkramiyeli Ergani Sıvas - Erzurum birinci Diğer tertipler 1978 » 1938 ikramiyeli tahvilât (o 19,05 » Yüzde yedi buçuk faizli harici Türk borcu tahvilleri: 19,32 )ira, Anadolu grupunda da faaliyet vardır: Hisse senedleri 23,10 lira (30 kuruş zayüd). Tahviller 38,10 (60 kuruş tezayüd). Mümesiller 40,90 (140 kuruş teza- yüd). Merkez bankası rak 110 lirada kaldı. İş bankale çen haftaki 9,15 (nama) ve 9,25 lira (hamiline) fiat aza eği- yorlar. Endüstriyel kâğıdlar: Aslan Çimento yeni bir hamle ile 8,85 lirada kaldı (35 kuruş tezayüd); 'Tramvi 5,50 lira; Umum Sigorta 14 lira; İttihadı Milli 18,50 lira; Ter- kos 4,65 Üsküdar - Kadıköy su şirketi lira; Bomonti 9,25 lira; İttihad D: miden 40 kuruş fazla); mencilik 0,70 lira; Yün, saire şirketi 63 | la); Omnium 043 lira; Kasaplar Şirketi 12 : Telefon 10,10 lira (50 kuruş fazla); Şirketihayriye 21 lira; Şark Ecze Deposu 2,65 lira. Gayri mübadil bonoları 9,50 kuruş- ta sabittir Mısır Kredi Fonsiye fiatlerinde ge- rileme vardır; 1903 tertibi 110 lira. 1911 tertibi 105,50 lira etmektedir. Çekyada tazyik (Baş tarafı 1 inci sahijede) vardır, Alman polisi bir çok taharri- yat yapmışlar. Çek Başvekili teessür beyan etti Prag ll (AA) — Çek Başvekili Clias, umumi vali muavini Frankı zi- yaret ederek Kladno hadisesi dolayı- sile tesessürlerini bildir: 19,22 lira 1965 » Pamuk ve Fransız gazetelerinin makaleleri Pariş 11 — Gazeleler Çekya veka- yil hakkında uzun makaleler yaziyor. Jar, Ordre gaztesi diyor ki: «Bohemya ve Moravya müstevlilerin elinde bulu. nuyor. Halk bir parça Kimıldarsa yay haline... Fakat bütün bu şiddet- ler, tazyikler Çek vatanperverlik his- #ini öldüremez. Halk Alman hâkimi- yetini kabul etmiyor ve hiç bir za- man kabul etmiyecektir.» Madam Tabouis'nin Oeuvre gazete“ sinde yazdığına göre Almanya 15 ha- zirandan itibaren Bohemya ve Mo- rTavyayı Alman vilâyeti haline koy- mağa karar vermiştir. Populaire diyor ki: «Çekya vakayil, Alman hâkimiyetini kabul ederek sükünetlerini temin etmek gibi mec- nunane bir teşebbüse kapılan hükü- metler için büyük bir derstir» iğer gazeteler de Alman tazyik ve şiddeti: muayen bir plân neti- cesi olduğunu yazıyorlar. LE MENZUR MELİKYAN vefat etmiştir 12/6/1939 pazartesi saat 3 de Fe- riköy Vartanan kilisesinden kaldırı- lacaktar. İstanbel Malk Tiyatrosu Bu gece Kumkapı Ni- gancan Klüp sinemasın- da yeni vodvii ve Mişel Tevüsü, Macar varyetesi, telepati tecrübeleri, —————— Şehıadebaşı TURAN TABANA KUVVET 3 perde, 75 kuruş kazana- | 1 ge- | İ | irmencillk 12,20 lira (ye- | Şark Değir- Rumen Hariciye Nazırı Ank. rada merasimle karşılandı: (Baş tarafı 1 Misafirlerimiz isatsyor me lerine hususi daireler tahsis edilmi: bulunan Ankara palas oteline gel mek üzere otomobillere bindikleri za- man istasyon meydanında birikmiş olan halk da ayni tezahüratta bulun- muşlardır. İlk otomobilde, B. Gafenco ile Ha-. riciye Vekilimiz, ikinci otomobilde de Bayan Gafenco ile Bayan Saraçoğlu ve diğer otomobillerde Rumen Hari- ciye Vekilinin refakatinde bulunan ve istikbale iştirak eden zevat yer al- mış bulunuyorlardı, İstasyondan itibaren Ulus meyda- Bına kadar baştan başa Rumen ve Türk bayraklarile süslenmiş bulunan istasyon caddesinden geçerek Ankara gelinceye kadar yal üzerinde yer, yer tonplanmış bulunan halk, Rumen Hariciye Nazırını ve Bayanırı alkışlamış ve büyük misafirlerimiz bu samimi dostluk havası içinde otelle- rine gelmişlerdir, Ziyaretler Ankara 11 (A.A.) — Muhterem mi- afirimiz Romanya Hariciye Nazırı B. Gafenco, öğleden evvel Hariciye Ve- kili Şükrü Saraçoğlu, Başvekil doktor a (100 kuruş faz. | Refik Saydam, Büyük Millet Meclisi v l reisi Abdülhalik Rendayı ziyaret ei- miş ve bu ziyaretler iade edilmiştir. Bayan Gâfenco da Bayan Saraçoğlu- nu ziyaret etmiş ve bu ziyareti iade edilmi; Bay ve Bayan Gafenco öğle yemeğini Romanya büyük elçi- liğinde hususi olarak yemişlerdir, Atatürkün kabrine çelenk Ankara 11 (A.A.) — Romanya Ha- riciye Nazırı B. Gafenco, bugün saat 16 da maiyetleri erkânı ve Romanya- nn Ankara büyük elçisi B. Stoyka İ ile Rumen matbuat mümessilleri ol. duğu halde Etnografta müzesine rek Şef Atatürkün muvakkat kabrine bir çelenk koymuştur. Bu tazim 3i- yareti esnasında Ankara emniyet direktörü B. Şinasi ve bir polis ih- tiram müfrezesi de hâzır bulunmuş- tur. Misafirimiz Vekillerimizle beraber at yarışlarını takib etti Ankara 11 (A.A) — Romanya Ha- riciye Nazırı B. Gafenco, ve bayanı bügün saat 17 ye doğru Hipodroma gelmişler ve orada hazır bulunmakta olan Başvekil Dr. Refik Saydam, Ha- riciye Vekili B. Şükrü Saraçoğlu, Zi- raa! Vekili B. Muhlis Erkmen ile bir. likte et yarışlarını takib eylemişler- dir. B. Gelenco ve baya) ma gelisi burada bulunmakta kalabalık bir halk tarafından sürekli alkışlarla karşılanmıştır. Ziyafet ve kabul resmi Ankara 11 (AA) — Hariciye Ve. kili Şükrü Saraçoğlu ve refikası, bu akşam Ankara palasta dost ve müt- tefik Romanyanın muhterem Hari- ciye Nazırı ekselâns Gafenco ve refi- kası şerefine bir ziyafet vermişti Bu ziyafette bazı Vekiller, Hariciye ve Romanya büyük elçiliği erkânı, Bak kan devetleri diplomatik mümessil- leri hazır bulunmuştur. Bu ziyafeti çok samimi bir hava içinde geç vakte kadar devam &den parlak bir kabul resmi takib eylemiştir. Hariciye Vekilimizin nutku Ziyafetin sonunda Hariciye Vekili Şükrü Saraçoğlu, aşağıdaki nutku irad etmiştir: Aziz döstüm B. Nazır, Ekselânsınızz Anakraya hoş geldi- Diz demekle ve sizi bu bir kaç gün içinde sıkı ve dostane bir temas ha- linde aramızda bulundurmaktan duy- duğumuz sevincimizi bildirmekle bü- tün Türk milletinin hissiyatına ter- ceman olduğuma eminim. Cümburiyet hükümeti adına ve şahsen kendi adıma, ekselânsınızın şahsında dost ve müttefik memleke- tin muhterem mümessilini selâmla- makla hassatan memnun yorum. Balkan antantının tarafımızdan üzerine kurulduğu sağlam temeli teş- kil eden sulh idealine, Atina vesikala- nüyo- 4 hizmet edilmiştir. Mesud iş birliğimi- | habbetli işbirliği 5, ayrı ayrı | nizin siyasetlerimi- zin istiklâlini bir ittihad noktası ha- line getirerek teşkilâtlandırmağa mu- vaffak olduk, Bu ittihad noktası, harici münasebetlerin sevk ve ida- resinde Balkan devletlerinin mü rek direktifini teşkil eylemiştir. Sulh için vucuda getirilen, sulh içinde inkişaf eden ve sulh getiren Balkan antantı, en mükemmel bir sulh âleti vazilesmi görmüştür ve hadiselerin teakubü her ne olursa olsun en mükemmel bir sulh âleti ka- lacaktır. Türkiye ile Romanyayı birbirine bağlıyan rabılaların bu tarzda telâk- kisi, Balkan devletlerinden her biri için en hakiki ifadesini, harici siyase- tin muvaffakıyeti için en esaslı un- suru teşkil eden kuvvetli bir dahili teşkilâtta bulunmaktadır. Bay Nazır, işte bu unsuru, Roman- ya, bütün milletin kendi büyük hü- kümdarı etrafında birleşmesinde bul- mağa muvaffak olmuştur. Bükreşten hareketinizin arifesinde, milli orga nizasyonun kati bir merhalesinin kü- şadında bulundunuz ve yeni Roman- ya parlâmentosu önünde kuvvetli, müttehid ve kendisine düşen Yazif! leri müdrik bir memleketin harici si- yasetini mesud cümlelerle izah eyle- diniz, B. Nazır, Sıkı bir azimle Avrupanın en kar $ık bir kıtasını teskin etmiş olan Bal. kan devletleri, kanlı hadiselerin. ka- rışıklık ve kâbus devrelerinin a0snı bir çoklarından daha iyi hissetmek- tedir. Bu devletler, tehlikelere büyük bir cesaretle karşı koymayı bildikle- rinden dolayıdır ki gerek kendileri gerek bütün dünya için sulha azim. kâr bir surette bağlı bulunmaktadır. yüzünde hüküm süren en ortasında, bizler, beş sene evvel bizi toplyan ayni idealin etra- fında birleşmiş bulunuyoruz. Bu bir. lik, bütün Avrupa için mühim bir sulh | unsurudur ve bundan böyle de, mil- letlerimizin ve bizler gibi ayni mu kaddes davaya bağlı bulunan herhe- sin en büyük nefine olarak mühim bir sulh unsuru kalacaktır. Aziz dostum, Büyük dost ve müttefik memleke- tin Hariciye Nazırının Ankarayı 2i- yareti, Romanyanın harlei siyaseti- nin şefliği vazifesile Balkan anlantı konseyinin bu seneki reisliğini şah- sımzda birleştirdiğiniz bir zamanda vukua gelmektedir. Bu iki yüksek vasıf ile, sözlerimde, kaibten gelen samimi bir dostluğun hürmetkâr ifadesini bulmanızı rica ederim. Kadehimi, majeste kral ikinci Ca- rolun sıhhatine, dost ve müttefik Romanyanın şan ve refahma kaldır rır ve, aziz Nazırım, sizin ve Ankara- da bulunması, ziyaretinizin bizde bi- raktığı minnetlarlığı arttıran bayan Gafenco'nun sıhhatine içiyorum. Balkan antantına ve Türkiye ile Romanyayı biribirine bağlıyan büyük dostluğa içiyorum. B. Gafenconun mukabelesi Mühterem misafirimiz, bu nutka Aşağıdaki sözlerle mukabele eylemiş» tir: B. Vekil, Sözleriniz beni derin sürelte mü- tehassis etti, Bu sözleriniz, asil ve ha- raretli kelimelerle, ittifakımızın te- melini teşkil eden ve bu ittifakı kuv- vetli ve canlı bir bağ haline getiren his, her türlü imtihanı muvaffakı- yetle geçirmiş sadık bir dostluğu ifa- de eylemektedir. Z Bu dostluk, milletlerimizi ayrılmaz bir tarzda biribirine bağlamaktadır. Bu dostluk, hükümetimizi biribirine rabteylemektedir. Yine bu dostluk, B. Nazır, ikimizi biribirine yaklaştır- mış ve aramızda emniyetli ve mu- | medyunuz. yilte, den gi ax'ta, münase cude getirmiştir. Türkiyenin ve Romany: te ifa edecekleri vazifenin tarzda anlayışını bu dı Kader, gerek gerek bizlere, milli inkişafın vesi içinde, hi yeti haiz biribirine müşabihi vermiştir. 31 Sizler, büyük bir inkılâböe resi altında muhteşem bir kmma hareketi ile yepyeni yete giren bir devlet ote İsaların emniyetine nezarti sunuz, Bizler de, hâkim ve “ kralın inkılâbkâr hareketile bir vaziyete giren enerjileri daha miihini bir hale gelen fenin emrine vererek aşağı hüriyetine nezaret ediyoruz. Bu biribirine benziyen ve bu derece sıkı surette bağlı vazifeler, bizleri, enternasyol nüd vazifelerimizin hakiki ki; le arlamağa sevki âmridir. UM hiyette menfaatleri müdafan Bu vazifelerimizi, bütün devl münasebetler idamesin€ ederek, anlaşma, uzlaşma v€ ık zihniyeti dahilinde yapı” meylemiş bulunuyoruz. Fakâf rek bizim için gerek diğerleri © derece faydalı olan vazifemizi. arazimizin emniyetini ve milli limize hürmeti müteyakkız bir” temin etmekle ifa edebiliriz. B her şeyden daha ziyade aziz ÖĞEYİ mülkler, esasen, coğrafi vazifıtldıği dolayısile de yüksek enternasj©ğ t menfaat irae etmektedir. Bay Vekil, Komşu milletler arasında bö birlik ve kardeşlik ne hiç kimseye karşı müteveccih mıyan ve hiç bir Balkan milk riçte tutmıyan Balkan antan he ve Avrupa muvazenesine olduğunu müdrik bulunuyof” bundan dolayıdır ki, ni Sulhperver idealini bu derect cümlelerle tebarüz ettirdiğini? tantin faydalılığını ve ehem Elen ve Yugoslav dostlarımız rüst ittihad halinde, her türlü te, teyide ve ispata karar vermi? Aziz dostum Bay Vekil, Sözleri: bitirmeden evvek “ır, refikamın ve gerek şahsen beni” : kiye Cümhuriyeti merkezinde " maktan ne derece memnun olduğ zu ve bayan Saraçoğlu, siz vE Türk hükümeti tarafından bist gösterilen hüsnü kabulden n€ mütehassis bulunduğumuzu si dirmek isterim. Sizlere, hepi rin surette medyunu şükranı£ Her adımda Kemal Atatü e tırası görülen, feyiz ve kuvv Ye bu şehirde, büyük başarıcının >” sı önünde hürmetle eğilirim. o gi Ve onun büyük eserinin liyal asil devamcısına karşı derin hissiyatımı ifade ederek, kade! selâns Türkiye Reisicümhus hatine, memleketimin sadık kiyenin şan ve refahma, ve asi tum B. Vekil, sizin ve muhterefff kanız bayan Saraçoğlunun nize kaldırıyorum. Balkan antantına içiyorum. Han Büre, bed bir h ar. Faka ” X ” ! : Bir Yugoslav gazet makalesi Belgrad 11 (AA) — Hari set hakkında neşrettiği bir Samuprava gazetesi Romanyf ciye Nazırı Gafenconun Ankar$ tinin ehemmiyetini tebarüz et” te ve bu seyahatin hedefi B da sulhü takviye etmek ©lf kaydeylemektedir. Gazete Romanya ile beynelmilel teşriki mesai vücü trmek hususundaki samimi rmı her vesile ile isbat etmiş rını ilâve eylemektedir, Saraç el işi ve makine kalfası ile ma ile diker erkek ve kadın terzi aranıy* 1 — Tophanede 2. No. h dikimevi için saraç el işi ve makine ayrıca makine İle elbise diker erkek ve kadın terzi alınacaktır. 2 — Yaş ve askerlik nazari dikkate almmıyacaktır, 3 — Ücret haftalık verilmek üzere taliplerin hüsnühal ve tifo ağ