30 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
SÖZÜN GELİŞİ P Kalem yürütmek ve kalem oynatmak ok eski devirlerde bir Çin İaparatoru hesap öğcenmeğe karar vermiş Devrin riyasiya üstadmı getirmişler. Üstad isıparatara evvelâ cemi öğretmiş ve misal olarık E4-$in 4 ettiğini söylemiş. Sonra ders iler İeyip rarba geldikleri sırada üstad, gene misal olarak, 7X3'nin 4 ettiğini söyle Öği saman üstad bu 4 lerden hangisinin daha büyük olduğunu sormuş. Üs tad aralarında fark olmadığı cevabım verince imparator kendisine hesab öğ fetmeğe kalkan bu adamın pek cabtl birşey olduğuna karar vererek kapı di- Şart etmiş ve mütebaki ömrünü bu 4 lerden hangisinin büyük olduğunu di şünmekle geçirmiş. Yazılarını dalma zevkle okuduğun B. Felek geçenlerde neşelenmeğe dair yazdığı güzel bir yazmın başında, benim de bu bahis etrafında kalem oynak tığımı kaydediyordu. Kıymetli mnuharririn bilhassa bana yakıştırdığı bu «ka- Tem oynatmak» tabiri pek hoşuma gitti Fakat as sonra bisanımızda bir de «kalem yürütmele tabiri hatırladığımdan üç gündür bu iki tabir arasındaki farkı, eski Çin imparatoru gibi, derin derin düşünüyorum. Daha da düşüneceğim. Şimdilik vardığım netice şudur Yazı iki türlü yazılır. Ya kalem yürütmek, yahmd kalem oynatmak sure tile. Kalem ylrütmek, tatsız bir bahis üzerinde gene tatar bası şeyler kara- Iamaktır, Kalem âdeta istemiyerek ttlmiş, kâğıd doldurulmuştur. Çıkan yası #ndece bu İtme ameliyesinin mahsulü olduğu için muharririne «bu bahis ei rafmda sen de kalem yürütmüşsün» denilmelidir. Fakaf «kalem oynatımışsını» demek yanlış olur, Çünkü kalem oynatmak, kalemi neşelendirmek ve dolay» sile tatli bir şeyler karalamaktır. Bana öyle geliyor Kİ güzel bir yarı muhal kak ki iyi oynatılmış bir kalemin mahsulüdür ve İyi muharrir kalemini be yaz kâğıd üzerinde en abenkdar şekilde raksettirmenin surmi bilen adamdır. Vardığım bu neticeye göre bizim muharrirlerimizi de İkiye ayırmak kabi dir: Kalem oynatanlar, kalem yürütenler, Kalem yürütenler» mizni göstere- Yedek subaylar ve askeri memurlar Kanunun 3 ve İdüncü maddelerinin tadiline müzakeresi yapıldı dair lâyihanın birinci elm 7 m © Büyük Millet elisi bugün settin Günaltayın baş- kn e 38 ak ka ki inin 935 i Be nit kanın lâyihas EVKE? ürmime müdürlüğü 939 mali yılı bütgesime 14000 İiru munzam tahsisat verilmesi hakkım- daki kanun lâyihasını tasvip eylemiştir. Meclis yine bugünkü toplantısında ye- dek subay ve askeri memurlar bakkım- daki kanunun 3 ve 14 üncü maddeleri- nin tadiline ait kanun İkyihasmın birinci müzakeresini yapmışlır. Kanun lâyiha- sının 3 ve 14 üncü maddelere eklenme- si istenen fıkralarla *Yedek subay mek- tebini muvaffakiyetle bitirdikten sonra 6 ay barayı hizmet kıta ve müssesselâre Yerilenlerin bu, hizmet müddetlerile, ha- zerde, manevrâ ve tatbikat, atış ve kon- İoranslar gibi tedris ve talim maksadile davet edilen yedek subayların talim müddetlerinin lüzumu kadar uzatılması bususunda Vekiller Heyetins mezuniyet» verilmesi istenilmekte idi, Lâyihanın müzakeresine Üzerine söz aslan Fuad Sirmen ne gibi ahvalde bu müddetin uzatılaca- ği tasrih edilmemiş bulunduğunu ileri sürerek hükümet esbabı mucibesinde de bu temdidin «fevkalâde İc? Umor vüllkcelai Koma vr fke wi kayıtların lâvesini gözeten bir rir a Milk Müdafaa encümeni mazbati muharrir Şükrü Koçak, mevzuubaha fıkralarla günden güne artan ordu techi- zatının fevkalâde tenevrüü ve tekâmü. Mü karşmındu bunlari öğretebilmek için olduğu kadar talim ve terbiye hususun. da da zikredilen pubayların silâh mltin- da Lalacakları müddetin Vekiller Heye- ince uzatılması salâhiyesi istenilmekte olduğunu bildirmiş ve Fuad Sirmen ta- rafından İlâvesi istenilen bende lüzum rmediğini, hükümetin esasen bu tas- idi icap ettirecek fevkaltde haller gör- medikçe böyle bir karara gitmiyeceğimi bildirmiştir. Bu mev üzerinde söz alan muhtelif #fevkalâde kaydı ilâve olunmak suretile bu fıkralar tasvip olunmuştur. Merlis pazartesi günü toplanacaktır, Ölümünün yıldönümü münasebetile M. kop Uşta. Beniz dört yıllık uzun bir hazbin tesirile İz dl eifüm salgını hüküm süzüyor. RAUF (Ansiklopedide 9 Usan bildiği kayıtlıdır.) Meşhur adamiar ansiklopedizinden M Rauf hakkındaki yazları okumağa devam edelim: «1908 iniilâbından sonra odebi- mecmutlarda, ve bilhassa sermuharrirliğini yaptın (Re. simli kitap) (1) adı aylık mecmuada ma» kaleler, giirler ve piyesler neşretmiştir. Dan rülünun Garp Edebiyatı muailimiğinde 48 N uğraşınmış- va Nocdetle yazdıkları (Tiraje) adlı piyasl ba- Bunlardan mektubu vardır. Burda hayal olduğundan Bugün M. Raufun arkaduşlarından, tale- besinden birçoğu Büyük Milet Meclisinde veya başka mühim vazifelerdedir. Kendizi haystla olsaydı on büyük ve şerefli vazife. leri üzerina alarak o da mili ödeve ortak olacaktı. M. Raufun da acaba Asri mezarlığa gö- türülmesi mümkün değil midir? Ve böyiş (müsavatlın. bir | yapılmak bir kadirşinaslık olmas mı? Bosmilik göstermezdi. Bütün kırlan, Göksü | , mehtap, tulü, grub fazla bağlan- düĞi seylerdi. Arabi, farisi, fransızca, ingilizce, alman Sayı çok iyi bilindi, Bahkesir Hsesi edebiyat muallimi Halli Hâmit Altay (0) Değerli yanlarin çok nefis basılmış ve Avrupada sergide mükâfat kazanmışlır, 940 BÜTÇCES Bütçede maaş ve ücretler faslı her sene kabarıyor 939 bütçesinde maaş fasılları yekünu 99,598,300 lira idi, 940 ta 109,712,944 lirayı bulmuştur hisli E ç * 57.011.039 yine artmakta devam etmiştir. Devlet bütçesine dahil'askert ve dnirelerin 940 malt yılı masrafları kare kait eytam ve eramile tahsis edilen me- baliği de ilive etmek ienb eder; Bü ica- ba uyarak yeni bütçenin maaş ve Ücreğ- İer fasılları yekânuna ba fasiler yekün- larını ilâve edelim: Sıcaklık 26 derece Mevsimsiz yaz devam ediyor Merhum profssör Besim Ömer Akalının Belediyece bir büstünün yaptırlacağını yazmıştık. Bu büst için Belediye rolaliği tarafından şehir meclisinden tahsisat is- tenecsitir. EBüstün daha ziyade Haseki hastanesinin doğum paviyonu yanıma 4i- kilmesi düşünülmektedir. Merhumun ve- | fatından sonra omulâjı yapılmadığından büst, profesörün son resmine göre yapıla. cektir. Düşünülen şekle göre büstün Irsi- desinde gürbüz b'e çocuklu bir kadın bu. hmacak ve bu suretin profesörün çocuk nüfus slyesetimize verdiği ehemmiyet aom- belik bir şekilde gösterilecektir. ie k Bank Kalma Bütçe oncümeniniu üzerinde eherimi- yetle duracağı tahmin edilen ve cidden dikkate şayan olan bu noktâyı rakamlar» İm ifade ve tesbit etmeden önce; 1939 ve 1940 bütçelerinde sivil devlet daireleri: nin maaş ve Ücretleri için ayrılan tahai- sat ile bat tahsisatın artış ve azalışım kaydeylemek, devlet bütçesinin bu ba kımdam takib eylediği istikametin teber 1939 bütçe kanunu ve 1940 bütçe lerinin merkez ve taşra memurlar maa gile açık maaşı, tekaüd ikramiyesi, dal mi müstahdemler ücreti ve muvakkat tazminatı ihtiva eden fasılları ve bu fa- mllar arasındaki farklara ait rakamlar aşağıda gösterilmiştir. 1939 1940 Fark 117310 332914 180100 359620 592030 7885146 1619220 5963790 51600 3427317 2264240 3327656 7719097 1446657 8283788 129612 652112 730580 1147400 2684970 52476493 120990 309872 187446 375490 637108 6768289 16465227 6198160 80664 4187277 2414118 4723709 7615090 1476732 9016793 1406473 257138 879900 698646 1197640 2799672 57011019 3680 # 23042 — 7336 15870 #$ 45078 $ 110361 221738 & 2 31816 — 50200 # 115302 Sivil daireler maaş ve ücretleri 33,597,602 Askeri dairelermaaş ve ücretleri 19,104,215 Zat maaşları ve taha satlar 109,712,944 1939 malf yılı bütçesinde bu fasıla” rın yekün 99 milyon 598 bin üç yüş idi. Bu yekön yukarıdaki yekündan ten zil edilince; 1940 malt yılında maaş üc rot ve tahsisat yekünunun on milyon iH- radan fazla artmış olduğu neticesine va» nlır. Bu vaziyet geçen sene bütçe mü zakere edilirken bu mevzu üzerinde du- Ekşili köfteden zehirlendiler iç yle kıvrandığından haberdar olan fabrika ida resi derhal zabıtaya malümat vermiş, ya» Dilan İk tahkikata, bunların yedikleri köfteden zehirlendikleri anlaşıldığından derhnl bir cankurtaran otorobül çağrıla- Tük Oerrahpaşı hüstanesins kaldırlmış- lardır. Polls; bu zehirlenmeye sebep olan alçi mın mütebakt yemeklerils kaplarını mais» İnan sllana almış ve tehlil işim kimyahane- ye göndermiştir. Tahi netleasi zehip- lenme sebeplerini me, çıkaracaktır. Erzincanda çifçiye 1200 öküz dağıtıldı Errincan 29 (A.A.) — Hareketinre folüketine marir kalmış olan Erzincan çilci ve köylülerine tevzi edilmek üzere hükümetimizce gönderilen 1200 öküz dağıtılmış ve halk cift sürmeğe ve tohum ekmeğe başlamığlır. gelerinde; yapılan. tananrallamm: eepebilin Bazı dvil devlet dairelerine aid maş raf bütçelerinin cubabı mucibe mazhatap larında da işaret edildiği gibi; yüzde og tasarruf esasile barem ve teşkilât kanun» larına intibak mecburiyetinden o doğag artışlar telif edebilmek hayli zor olmuş tur. Hatt ekseri daireler bu zorluk kas. #wında, yukarıda işaret eyiediğimiz vep hile esas vazifelerine taallâk eden işler için aynlan 'ahsisâttan fedakârlık yap» mağa mecbur kalmışlardır. Bu hususta bir fikir verebilmek için gelişi güzel bir kaç dairenin masral bütçelerini tedkik edelim; meselâ matbuat umum müdür. lüğü bütçesini ele alalım, Bu umum mü- dürlüğün yeni yıl bütçesinin maaş ve ün zetler faslı bu seneki bütçesinden 27 bin 302. lira, fazlamle. 80 bin 664 liradır, aş ve ücretlere bu seneki bütçesinin yarısından fazla bir zam yapmank mecbu- riyeti kanuniyesi karşımuda kala: ba umum müdürlük yüzde on tasarruf esâ“ sını tahakkuk ettirmek için a i rini teşkil eden neşriyat, p talif, tercüme ve emsak gibi ij! ettiği parayı 115 bin 950 liradan 68 bin 490 liraya indirmek. ıztırarında kalmış tır. Asıl dikkate şayan olan tarafı, cil bin liraya yakın olan bu tasârufun otuz iki bim lirasının ücret ve maaşlara git mesi ve umum müdürlüğün 169 bin 200 lira olarak bağlanan yeni yıl bütçesinden bu seneki bütçesine nazaran temin edi: len tasarrufun yalnız 18 bin 890 liraya Mmbhisar etmiş olmasıdır. Sıhhat ve İçtimal Muavenet Vekâleti- nin yeni yıl bütçesi de aşağı yukarı ayni manzarası arsetmaktacir. Filhakika bu 576 liralık bir tasarruf temin edilmiştir. Ancak barem ve teşkilâr kanunları ica- batından olarak maaş ve ücret fanlla- rna yapılan İ-#ilyon 396 bin küsur lis ralık zammı da karşılayabilmek için, memleketin umumi sıhhatini korumak bukımından esasen gayri kâfi olan müs endele tahsisatından mühim miktarda tenkisat yapınak lâzım gi daki rakamlar. bu fasıllar, yapıla tenzilâh. göstermektedir. Sari ve salgın hastalıklar mücadele masrafından 42 bin, trahom mücadelesinden 192 bin, «ik zam mücadelesinden 4 bin, verem mü cndele masraflanndan 46 bin, otu mücadele masraflarından 856 bin 920 İle; Manş ve ücretler yekünundaki teza- yüdü karşılamak için muhtelif fasıllarda de yotmişten yüzde elli altıya indirdiğin. den takas usulü ile alınncak otobüsleria Matt, bir İngiliz 430 kuruştan hesap edi mek ve yüzde elli alla sam yapılmak sure- ucuza malolrmasnı temin edesektir. 2000 İsgilir lirası teklif eden firma, din ger rakiplerinden daba müstald variyetiş satın alinnesk 39 parç& tine verilmiştir. Vekâlet tandık eder etmeş mukavele iman edilecek ve #lli ay İçinde atobüsler teslim edilecektir, Tekirdağda kuzu ihracatı Tekirdağ (Akşamı — Bu mevsimde Tem kir n İstanbula şimdiye kadar vam türlerin okuz bey bin kusu Inrag hiğide,
