1 Eylül 1939 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 3
1 EYLÜL 1939 CUMA Pa itik a Harplen dcgıl har- bin mesuliyetin- den korku Harp için lâzımgelen bütün un- surlar tamamdır. Seferberlik, san- sür, hududların hapanması, iaşenin vesikaya binmesi, tahşidat, trenlerin işlememesi, ecnebi tebaaların muka- bil taraf topraklarını terketmesi ve saire. Eksik olan bir tek şey var: Ül- timatom ve harp! Emellerine kavuş-| mak için her tehlikeyi ve hattâ o| müthiş harp faciasını bile gözlerine| alanlar ancak bir tek şeyden çekini yorlar: harbin mesuliyeti. Cebir ve şiddet ve cebir politikacılarının bile korktukları yegâne nokta budur. Dün gelen haberlere bakılırsa iyi niyet ve ayni zamanda nufus sahibi insanların yaplıkları bütün yatıştır- ma ve uzlaşma teşebbüsleri akim kal mıştir. Ruzveltin, Kanada Başvekilinin Alman devlet reisine gönderdikleri mesajlardan sonra, Fransız Baş li Daladiyenin yaptığı teşebbüs kat'i red cevabiyle karşılanmıştır. Hitle rin, Fransanın Berlin büyük elçisi M. Coulondre - vasıtasiyle Fransız başvekiline gönderdiği cevap, aşağı yukarı şu şekilde hülâsa edilebilir: «Polonya ile anlaşmak mümkündür. Fakat eğer İngiltere ve Fransa hü- kümetleri Polonyaya Danzigi ve Karidoru Almanyaya vermesi için bir tavsiyede bulunurlar. Ve Polon- va da bunu kabul ederse...» Hitler bu sefer Danzig serbest şe- hir yanında bir başka meseleyi daha ortaya atmıştır. Koridor! Bu süret- le Almanya, «Milletlerin kendi mu- kadderatını kendi tayin etmeleri> ne leri sürdüğü prensibi Cekoalo vakyadan sonra ikinci bir defa daha bozmak kararında olduğunu açıkça ilân etmiş bulunuyor. Koridor nedir? Koridor, Danzig- le Almanya arasında bulunan ve Po- Morze, yani edeniz kenarı memle- keti» nâmiyle amlan yerdir. !921 de Yapılan istatistiklere nazaran burada Y*e.UUV 1 UNUN yanya MNUBaALN VT7 bin Alman vardır. Pomorze minta- anın tarihi tetkik edilecek olursa, Mrasının, kısa istilâ devreleri müs-| tesna olmak üzere hiç bir zaman, Hzun müddet Almanların elinde bu- 'unduğu görülmemiştir. Almanyanın Koridoru istemekle, takip ettiği gaye meydandadır. Asıl Almanyayı, Koridor ve Danzig vası- faziyle şarkt Prusyaya bağlamak, hgiltere ve Fransaya izale edilen Çemberleme siyasetini kendisi Po- yada tatbik ederek Lehistana bü- fün Baltık denizini kapamaktır. Peki, Koridor ve Danzig Alman-| Yaya verilirse, ihtiras burada bitecek Mi? Daha Polonya ile halledilecek çok meseleleri vardır: Bir tanesi “* meselâ, yukarı Silezyadır. Daha Danzig meselesi açık bir Yürette meydana konmadan - evvel, lman gazeteleri yukarı Silezya hak 'ndn meşriyata başlamışlar, ve eğer Jbu mıntaka Almanyanın elinde bu- Unsaydı, biz bu kadar kömür sıkın- çekmezdik !> diye manşetler koy- Muşlardı. Maksad açıktır: Almanya- Tn istediği yukarı Silezyadaki 30) 'on ton kömür değildir; maksat, d'îkır—yıyı parçalamak ve 1914 hu-| 'h'llınna kadar gidip onu kendi ar- l“ ituna ramettikten sonra Varsova Ümetini <muhtar Slovakyar şek-i ıokmıknr Evvel:e komünizmin ezeli düş- 8e Banı olarak ilân olunan Nasyonal| *yalizmin «Mein Kampfs mukad- * kitabındaki şimdiye kadar vâ- üdıle bütün akideler bu maksatla in| tedilmiş, komünizmle bu maksat- » teni Polonya cephesinde serbest ilmek için anlaşılmıştır. Almanyada yeni bir iddianın, bu- "lern“ıgı garanti olunan Bel- gedaki Eupen - Malmedy'yi, Da- larkadaki Şlezvig - Holetcin'i-iz c”)'!tem'ıı kim temin edebilir?| eve evasıl olabilmek için> ken- N:’-vdelemaen bile fedakârlık ya- Mlenlerin, imzalarını ve garantile- ıg“d'“'”—'!lna inanmak mümkün) Al—mın devlet reisinin Daladiye- ÜN Yeliği cevap çok elâstikidir. Eğer S Devamı 8 ncı Sahifede — (ANADOLU) Almanyada halkın kuvvei manevi- yesi şimdiden sarsılmış bulunuyor Almanyanın, şimdi bir harbe giriştiği takdirde 1918 de maruz kal- dığı âkibete uğramasından endişe ediliyor Londra, 31 (Radyo) Polonyaya - karşı taahhüdı olan F te ve soğul yadak hükümetinin; son büyük huzursuz imektedir. etki dostlarını kaybetmek bulunuyor. — Al- man milletinin- kuvvel — maneviyesi çok sarsılmıştır. Almanyamın şimdi bir harbe giriştiği takdirde memlâ- ketin 1918 deki gibi bir harabeye endişesi umumidi. Diplomasi faaliyet dur- madan devam ediyor Dün, Londra, Berlin, Varşova, Roma ve Vatikan- da mükherrer konuşmalar cereyan etti Londra, 31 (A.A.) — Bu sabah Çemberlayn ile'bir ssatten fazla gö- çı jorj, Tüşmüş olan haric Nifaks ve harie reteri Cadogan öğleden sonra tekrar başvekili ziyaret etmişlerdir. Londra, 81 (Radyo) — Başrekil|ye nazırı ye nazırı lord Ha-| Hlifaksı k €e nezareti daimi sek ziyet hakkında iz. Londra, 91 (Radyo) — Kral altın- bugün haric: bul etmiş ve umumi va- berlayn, bugün iki defa harici- lord Hilifaksla konuşmuş » Fransız sefiri Korbeni've akşam üzeri tekrar hariciye na- $ ve uzun müddet konuş-| ga- , durma - ve barışın kurtul dlerin henüz dan devam et ması için bi zail olmadığını yazıyo Berlin, 81 (Radyo) — Moskova - dan gelen haberlere . göre, Sovyet Rusya ile Almanya arasında sulh - gün italya sefiri Atolikoyu iki defa kabul etmiş ve uzun müddet konuş- müştur, Roma, 81 (Radyo) — Papa 12 ci P bugün Kastel Gandolgodaki köşkünde ingiliz, Fransız, Alman, italyan ve Polonya sefirlerini kabul etmiştir. Roma, 81 (R. gün hariciye nazırı Magli; bul etmiş ve Avrupa devletleri ne dindeki papalık — mümessillerind gelen raporlar hakkında hariciye na zırının verdiği izahatı dinlemiştir. Papa, bundan sonra kardinallar yo) — Papa, bu -| zırı ile hariciye müsteşarı sir Alek- sandr Kandegani telefonla nezdine çağırarak, geç vakte kadar müzake- rede bul, u,-ur. Londra, 31 (Radyo) — Papa 12 inci Piyu, bugün Amerika Cumhur- ve Polonya cumhurreisi Musiskinii Almanya ile müzakereyi kabul etti- ğini, barışı korumak için başlanan 31 (AA.) — Polon-| kiımrl:nın bir. tebliğini Vaşingt ya sefiri b tevdi etim Bu ı-bhgâe şöyle denilmektedir: 1 — Polonyanın müdafaa tedbir- meclisini toplamış ve uzun müddet | leri alması zaruridir. üştur. Son Dakika irmiştir. Roma, 31 (Radyo) — Kont Cia- no, bugün İngiliz sefiri jile uzun müd det konüşmüş ve müt ya sefirini kabul eylem Kont Ciano, öğleden sonra da Fransız sefiriyle konuşmuştur. Atina, 31 (Radyo) — Başvekil Metaksas, bugün İngiliz sefirini ka- bul etmiş ve uzun müddet konuşmuş- tur. Sefir, bu arada İngilterenin yeni Atina ataşemiliterini takdim etmiş- tir, Varşova, 31 (Radyo) — Hariciye nazırı Kolonel Bek, bugün İngiliz se. firini kabul etmiş ve uzun müddet teşebbüse devam edilmesi lüzumunu | konuşmuştur. a AĞN /| Polonya tehdid altın- da bulunuyor Polonya, Bekin t2klifleri dairesinde müzakereye hazırdır manyanın taleplerinden ve Slovak- yada alınan tedbirlerden sonra Po - lanyanın tehdid altında bulunduğu aşikârdır 3 — Polonya sulh istemektedir ve | Bek tarafından yapılan teklifler dai- 2 — Danzig hâdiselerinden Al -! resinde müzakereye hazırdır. Danzigte ansızın ihti- lâl baş gösterdi Ayan reisi Grayzer, Naziler lideri Forster aleyhine sutkasd tertip etti Varşova, 31 (Radyo) — Polon-| deri Forstere Almanlarca suikasd ter ya matbuatının yazdığına göre, Al-| tip edilmiştir. manyanın Gestapo teşkilâtı, Dan - ziğde bulanan Polonya demiryolları idaresi emrindeki istasyon binasını| işgal etmiş, binaya Alman bayrağı çekmiştir. İstansyon memurları ev- lerinde alıkonulmuşlardır. Atina, 31 (Radyo) — Varşova- dan alınan haberlere göre, Dan: de ihtilâl baş göstermiş ve naziler İi-| Bu hâdise #izerine çarpışmalar olmuş ve 50 kişi ölmüştür. Polan- yalılardan geniş mikyasta tevkifat yapılmıştır. Varşava siyasi mehafili, nazilerin Danzigdeki Polonyalıları kaçırmak için her gün bin bir tazyik yaptıkla- rını bildirmektedir. Varşova, 31 (Radyo) — Trans Kontinantal Pres, Forstere suaikasd. yapmak istiyen şebekenin, ayan. meclisi reisi Grazier tarafından tertip| edildiğini haber vermektedir. Ayni| membadan verilen haberlere - göre Danzigde anarşi hüküm sürüyor Paris, 31 (Radyo) — Danzig na- ziler teşkilâtı lideri Forster, tayyare ile Berline gitmiştir. Müzakere zemini hazırlandı Polonya ile Almanya arasında doğrudan doğruya konuşulması kararlaştırıldı Londra, 31 (Radyo) — Son da-|mak için zemin hazırlanmıştır. Şim- kikada alman haberlere manya ile Polonya arasında doğru- dan doğruya müzakerelere başlan-| göre, Al.|di, müzakerelerin cere, edeceği ehrin tayini meselesi kalmıştır. Al-| manya, müzakerelerin — bilaraf bir memlekette başlamasını ileri sürmüş- tür. rın tamiri meselesine temas ederdk ahali mübadelesi meselesinin — ital- yada petrol için yapıldığı gibi Po - lonyadaki Almanlar için de yapılabi- leceğini işaret eylomektedir. Akdenize çıkacak va- purlar için tertibat aldı İstanbul, 31 (Telefonla) — De- idaresi, Akdenize çıka-, cak gemilerin salon ve kamaraların- nizyolları da ışık sızmama tertibatı almalarını emretmiştir. —k——— Kades Marmarada tecrübe edildi İstanbul, 31 (Telefonla) — Ka- deş vapuru, Marmarada lecrübe edil- miştir. Tecrübeler esnasında vapu - run saatta on dört mil katettiği tes- bit olunmuştur. Kades, yarın sabah buradan Mer- sine hareket edecektir. Von Papenin Al- manlara nutku Almanyarır hakiki maksadı nelermiş? Letanbul, 8 (Telefonla) — Anka- inden evvel yaz bayra- iyle Alman kolonisini kabul eden Almanya - büyük elçisi Von Papen, söy sAlmanya için bahis mevzuu olan şey, bir şehrin veyahud bir mmmtaka- nn mukadderatıni halletmek değil- dir, Sulh ve refah için de tarihi garp- li vazifesini görmek & kılasının ort kuvvetli bir Almanyanın, Britanya dünya Imparatorluğunun yanıbaşm- da, yaşamak hakkını hatz olup olma- |& dığını tayindir.. Demiştir. DOYÇE ORYENTBANK DRESDNERBANK ŞUBESİ EMLAK VE EYTAM BAN -! KASI ESNAF ve AHALİ BANKASI TÜRKİYE İŞ BANKASI KOMERÇYALE İTALYANA| BANKASI OSMANLI BANKASI ROMA BANKASI ZİRAAT BANKASI YUKARIDA İSİMLERİ YA- ZILI BANKALARIN 4 EYLÜLİ 939 TARİHİNDEN İTİBAREN| AŞAĞIDA, Gİ SAATLARD,. İNE AÇIK BU. LUNDURULACAĞI LUNUR. Saat: Saal 9.30 dan 12.00 14.30 dan 16.00 ÇSAHİFE 3) y HDüşündüklerim Bulgaristanın vazi" yetini bilmeliyiz! Orhan Rahmi GÖKÇE Avrupa devletleri, kendi kuruluş. larının ve coğrafi şartlarının icapla. |rına göre, muayyen bir veçhe almağa |ve siyasetlerini tasrihe doğru gitmek- tedirler. Bitaraflık bugün için olsa olsa yalnız Baltık sahilindeki bazı devletlere yalışabilen bir hâdisedir. Diğer bütün devletler kendileri ne kadar uğraşırlarsa uğraşsınlar ve ne kadar mukavemet ederlerse etsinler, goğrafyanın icbar ve tazyik! altın- da, iki cepheden birine geçmek mec- buriyetindedirler. Bir harp kıılıdılı gün, Baltık devletlerinin vaz' le kendi iradelerinin çerçevesinden çıkabilir. Bütün “deoloji meseleleri , |ortadan kalkmış, menfaat ve coğraf- |Denizyolları idaresi yanın tabii hâkimiyeti tecssüs etmiş- tir. Hâdiseler, normal, fakat seri ola. rak bu inkişafı gösterirken, Balkan- lar da oturup senelerdenberi maske- sini indirmek istemeyen Bulgarista- ni da hesaplamak lâzımdır. Bu lü- zum, hem Balkanların selâmeti, hem de umumi bir Avrupa harbi nokta- sından ileri gelmektedir. Bulgaristanın bitaraflığı da ne de. mek oluyor? Aralarında bulunduğu dört dev- letin Balkan movzuundaki müşterek siyasetleri malüm olduğu bhalde, bu asetten kaçarak bitaraflık çatısı altına sığınmal ncak «fırsat bu- lunca külâh kapmak istemek» şek- Wnde mütalea edilebilir.. Bulgaristanın gerek bizimle, ge- rekse Yugoslavya ve Yunanistanla dostluk muahedesi aktetmiş bulun. duğuünu — unutmuyoruz. Fakat bu dostluğun tatbikat sahasında hiçbir fili netice ve tezahürü olmadığına göre, itiraf edel'm ki, ona kıymet ve- rip vermemekte serbestiz ve daima da serbest kalacağız. Meselenin en mühim suali şudur! Bitaraflık... Fakat niçin? Balkanların — mukadderati, artık tahakkuk etmiştir. Atoş Balkanlara » iği gün, Bulgaristan, kafa. â emellerinden hiçbiri. ni tahakkuk ettiremiyecek, belki de daha çok şeyler kaybedecektir. Bulgar milletinin ağzı, yavaş ya- vaş konuşmağa başlamıştır: Hem Dobriceyi istiyorlar, hem de Akdenizden bir mahreç.. ileklerin, eski metaları oldu- z. Fakat Bulgarların ağzın zde mahreç meselesinin 15- lanmış bir bakla gibi büyüyerek ni- hayet bir Trakya davazı şekline isti hale ettiğini de duymağa başladık. Bulgaristanın fırsatcı siyaseti ve 'te bu teranelerde mündemiç. tir. Balkanlarda ahvalin nezaket kes. betmesinden istifadeye yeltenen Bul- gar milleti, kendisinin Balkan misa- kına girmesini pahalıya satmak ve emelleri tahakkuk ettirmek hülyası peşindedir. Totaliterler homurdandıkça ona uyarak horoya kalkmak belki Bul- gar idealistlerinin hoşuna gidebilir.. Ancak şunu da unutmamak gerektir. ki, bu oyunun sonu başka bir oyuna da çıkabilir.. Bulgaristan, ya Balkanlıdır ve bi- naenaleyh, diğer dört devletin kabul ettiği Balkan statükosunu kabul e- derek kendisine siyasi veçhesini ve- rir, yahud da mihverciler safındadır ve binacnaleyh ona göre bir netice bekliyebilir. — Devamı 7 inci sahifede — uar münasebetile İnci 1âj ve gaz raltı inosu sabah lara kadar açıktır Temizlik, ucuzluk, yiyecek ve içeceklerde nefaset en müşkülpe- sentleri dahi tatmin edecek şekilde tmin olunmuştur
