12 Nisan 1946 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 10

Doğ Firdevsi: üşeng”in, ok değeri b e adlı, akıllı 2. EMİ ın tahtına otur- du ve A kemerini beline bağladı. rduda bulunan bütün mübit- leri çağırdı. Onlara, ustalıkla, e kadar güzel sözler söyledi... ve ki: ugün, bu saltanat makamı, sağl iğ külâh benimdir ve ba- na rm ktı ii ünyayı kötülüklerden temizledikten sonra, oturacağım yeri kuracağım. Mey her yerden el çektire. ünkü ben, yeryüzü dial ee ei 4 «Dünyada faydalı ne varsa onu meydana çıkartacağım !» önra, koyun ve kuzuların sırtından tüyleri kestiler, onları bükmeğe başladılar. Böylece, elbiseler ( yapıldı. Yaygı yapmayıda insanlara gös- teren, odur. Edebiyat tarihi : YİNE MACERALAR zir ai Meymendi'nin idamını emr. Fird si, bu olaylardan sonra, padişahin kendisi hakkındaki ka- naatinin değiştiğine inanarak ve- ya duyduğu memleket hasretiyle her tehlikeyi göze alarak, Tus'a döndü. Aradan çok geçmemişti. Şair, bir gün kırda veya çarşıda gözerken, bir çocuğun, Mahmud hakkında yazdığı «Eğer padişah soyca pad saydı, benim başıma altından bir taç giydirirdi !» beytini okudu- götürül- ükten pek az sonra da gözlerini , kapadı (411/1020)... Şairin şilesi, ölmekle de dol. du. Rıdvan, şairin, Şehname'deki: «Yeryü- bezi yöksekliklerin ve engin- liklerin hepsi sensin, Senin ne me karşılıkta, Hayvanlar vel iv Bre ları, ot, saman ledi. Ürkek, ir kaçan hay- vanları gözden geçirerek, kara- kulakla parsı nil arasından ayırdı. Bu cisnten olanları, bir kola- yını bulup, vira dağlardan lattı, gene. getirtip talim ettirdi. Öyle ki, i, herkes. onun yaptıkla- rına şaşıp ii rel bu bayvanlara iyi etmelerini ve onları eti rl buyurdu... Bundan sonra horoza, sabal leyin davul yi ığı vakit, öt- mesini öğreti Bunların ea gerektiği gibi başardı ve gizli şeyler için- de nr ortaya çıkarmış oldu.. So onra, etrafındakilere: «Ci. hanı yaratan Tânrıyı övü «Çünkü o; bizi bütün hayvan- lardan üstün yaratmış ve bize doğru yolu göstermiştir !» dedi. ME Prof. Necati LUGAL olduğunu bilmiyorum ama, var olan her şey sensin |» beytinden münü duymamış olan Mahmud, ona borcu o miş bin altını (Cehar Makale'ye göre altmış bin altın değerinde çividi) Tus'a göndermişti. Fakat, öteki a idi. Bunun rin. kızına hususun- diği şe- kilde ve © para ile yapıldı. Hat- tâ, Hakim Nâsir Hüsrev, seya- hatnamesinde, 438/1046 da Tas. da Sultan Mahmud tarafından Firdevsi'ye gönderilmiş para ile yapıldığı söylenen yeni bir ker- Memi görmüş. olduğunu da anlat! Prof. N.L. (Herodot): ayem, insan elinden çıkan işlerin zamanla silinmemesi; ve bâzı Yunanlılar, bâzı da Barbar. lar tarafından vücude getirilen büyük ve harikulâde vak'aların şahitsiz kalmaması; hususiyle on- ları harbe tutuşturi sebebin k ilk haka- ret üzerinde bildiklerimi işaret ettikten sonra, sözleri uzaklara gi ve hem büyük, ve mde küçük şehirler içinden geli gideceğim. Zira vaktiyle büyük olen şe- birlerden bir çoğu şimdi kü- çüktür ve şimdi büyük olanlar- dan birçoğu vaktiyle küçüktü. İnsan saadetinin asla sabit ve vk olmadığını bildiğim için, küçük şehirlerede, büyüklerine da aynı hatıralarla bakacağım. üstün varlıklara ! günden, We ordular, > çeteler tarafından delik ik edildi, Gühie ilâhi GC . as- kerlerin üzerine, dehşet duyg sunu serpti, onlara — gürültü. sünü dinletti, onlar falet içinde, parça parça eriyip gittiler. Başlangıç Salih Zeki AKTAY Batının büyükleri : (HERODOT) “Doğrudan doğruya tarih mef- humunu kuran ve doğrudan doğ- ruya tarihci diye anılan (Hero. dot), ilk, hakiki ve mazbu (Panyasis) isimli bir şair buldu dostu olarak inti- “e. sedi eski hikâyeleri sevişini, galiba efsanelere muhabbet duyuşunu, hulâsa bir san'atkâr mizacına sa- hip , oluşunu, bu hâdise az çok diseleri anlayışı üzerinde derin bir tesiri olmuştur. erodot), içinde Yunanca konuşulduğu ve Yunan ruhu hâ- kim olduğu halde (Doryen)lerin müstemlekesi olan (Halikarnas)- da dahili ihtilâllere ve: mücade- lelere karıştı ve Tiran ( Ligda- mis) e karşı herekete geçti. Genç yaşta Atinaya gitti, orada daş kaldı. En parlak çağını yaşam ya se kir Atinada (Herodot), ruhunun n huzur ve iklimini bu Idu. Ski Atina devresinin şaşaalı mümessili (Perikles)i ve büyük tracedyacı (Sofokl)u ta- yı feleri gördükleri ve duyduklarını tesbit etti; böy. lece eserine unsur. topladı. Ve devrin büyük filozoflarından bir işoğunun. gerek. şahıslariyle, ge- SA rekse eserleriyle temas ederek bana devresinde çok işine yarı- cak olan ruh hazırlığının te- ; mejlikii 5 Nihajye ekim, 444 de, Yunanların eski (Silaris) de (Tur. yum) şehrini kurmak üzere teş- kil pe müstemleke heyetine dahil oldu, orada yaşadı ve 425 de öldü. (Herodot) un eseri,dokuz par- çalık bir bütünden ibarettir. Atinalılar, herbiri bir kitap teş- dirmeleri, (Herodot) un eserinde- ki çifte mahiyeti sezmelerinden ileri geldiği kadar şiirle ilim imtizae ye sag Bu ba- kımdan (Herodot), ilmi san'at halinde temsil said ilk büyük tarih san 'atkârıdır. Salih Zeki AKTAY