July 19, 1946 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 7

ümlaşeirin Gemiyet Sermayararlığı İRİNCİ Dünya Hârbine bağ eyi b list) hayatın büyük gelişm zırlayan (liberalizm) Sinğmia gi kei e eri, iyi ası gösteren insanlık; e br ağn duğu derin rstırap ir ve vicdanlarda ha; ttiği şiddetli (reaksiyon), birçok memleketlerde eski üşünceleri mıyan, amiyle kapalı, lak bir irade lunu tutmuştur. Birinci Dünya Harbinden sonra, ba- ı hususi menfaat ve dığı “ola: rak kabul ettirmek yo- ü 1. mak Ale e nihayet İ N Dünya Harbinde avemet sahasi» na çarparak mağlüp e Şimdi tasfiye halindedir, cemiyet meselelerinde fikir n hayat dıkça tam bir dir IN bahsetmek müm- k lamaz İhtiyaçların çok genişleyip, hayatın o nisbette (kompleks) bir mahiyet aldığı zamanı iktisadi omekanizmanın, (sosyal) YİdNSLSMRde istikamet tayin eden büyük rolü başta gelen bir zarurettir. aruret kabul edildiği takdirde tem) önel Sella ada ağ gimiz cemiyet sistemlerine vücut veren nayi bizzat, haya endi içinde yaşıyan imkânların bir neticesi olur. Kendi mevzuu şartlarında her fikrin, hayatın bir zaruretine intibak eden haklı en vardır. Bu cihetle bütün ce. savi kıy üsavi haklar iktisa- bınr sağla umi e ve ada et pilânmı gerçekleştirecek iktidarı zi olmadığı içindir k yasetti takım Yi meselelerle kili bulunuyo Bu meselölerin içinde ferdin hür- riyeti n Pier ve inkişafm Cem ai etin mevzuu, kendini teşkil eden insanların saadet ve tekâmülü ga- yesine bağlıdır. Bu a tahakkukun- da hürriyete sahip ak kâfi gelmez. Aynı zamanda On Priz periler iktidarını da bile olmak lâzımdır. Bu iktidar ise, antak maddiimkân ve refah ile elde edilir. Bu olmayınca nazari san yine saadetten uz! ve İfkir Arasındaki anlaşamamazlıklar, tatbiki am er AM bu 0 arasında makul edememelerinden ileri al refah yn hümiyeti e rde kıymı ren, hayatın alamadan onun rp emi ve ihti- raslarının serbest oluşunda arayan (libe- ralizm), tatbikatta bunu mahdut bir kı- #rm fertlere değil de bütünü teşkil eden nişletebilseydi mümkün olma: ce olarak, zi tat * lerle edilmemiş fertler meselesiyle karşı karşıya getirir. U SU ri eekiğ eri ferdi men- faatleri ihmal topluluk iddialarının tahlilinden se nk lâsa , yine fertlerin, yâni hususi menfaatlerin tatmini gaye- sinden erir bir şey değildir. şünüşe göretahmin edilebilir > sosyal a ..i etta kendini göstermi tale İrade iş yeni ihtiyaçlar yüzün- ndan eski mânada geniş ve Gla bir Gali eşe m olabilecek- ei n ve cemiyetin karşılıklı hak- larmı telif edici bir muvazene sistemine doğru gidilecektir. © Değisen esl ğe ve milletleri za- ruri bir teşkilâtianma yoluna götürmek- tedir. (Anglo. Sa bei âleminde bahsi geçen rına intibak edişinin bir ifadesidir. mai emniyet ve saadet dediğimiz hayat (standard)ına gö- inkişafını temin edecek umumi bir refah pilânımın tam kadrosü- dur. Bu kadro içinde teker teker her va tandaşm, sefalet ve mahrumiyet çekme- den, medeni bir insan için lüzumlu olan asgari bir em seviyesinde yaşamağa hakkı vardır. günkü vaziyette, murakab mesuliyet tanrımıyan bir iter bu (sosyal) gayeyi gerçekleştirecek bir vasıta olamaz. O, şimdiki hüviyetiyle hu- susi sermaye yerine kaim olmuş, aynı uh ve karakteri haiz bir devlet (kapita- izm ir. Büdce zarureti silâhiyle, ferdin ve onunla birlikte bütün halkın hak ve aokolanbieğinn ihmal eti n tazyiki altın da i bir ere kabitiyetiyle Katrin takip e Halk murakabesine ve serbest ka- rara istinat eden mütekâmil demokrasi- lerde bu mahzurları izale edecek makul bir devletçilik mümkündür, Lâkin, umu- pek karışık ale per ik nr lele yi e bir hale getirir. devlet müdahalesinin hudut. akla beraber, istihsal mekanizmasını doğrud doğruya halk bırakmak Bn vlet sermayedarlığına ei ser ına götürecek bir el teş- ikilemler iii mümkün değil midi Bunu düşünebiliriz... Sermayenin in- kısamında müsavatı temin edecek bir m ei ettirerek içtimai gayeyi gerçek» leştire ebilir.