27 Mayıs 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YED.K'CI SENE N 2173 Başmuharrirl YUNUS NÂpl İDAREHANESİ: Döyuüuuraunıiye karsısında dairei maltsnsa Telgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta k u t u s u : N° 2 4 6 • Başmuharrlr : 2366 . Tahrfr müdürü : 3236 472 'dare Ihracat ticareti thracat eşyamtzı vergi kayıtlanndan mümkün olduğu kadar fazla tecrit etmeğe itina eylemek mecburiyetindeyiz. Zannediyoruz ki iktisat proğramıtnızın en mühim maddelerinden birini ihracat ticaretimiz teşkil edecektir. tstihsal ettiğimiz mal, değer fiatı ile ve mümkün olduğu kadar kolaylıkla satılabilmelidir. Işte istihsali alabildiğine artırmanın büyük sırrı. Bize göre devletçe ve milletçe mes'ele olarak tetkik olunacak büyük iş budur. Bu sene ihracat tacirlerimizin hemen hemen alelumum az çok ziyan ettiklerini işidip duruyoruz. Bütün dünyada husule gelen fazla istihsal bu sene yalntz bizde değil, hemen bütün dünyada ortalığı şaşırttı. Bilhassa hububat için hal böyledir. Buğday, arpa, çavdar ve mısır gibi hububatın birdenbire yarı ffata düşeceğini kimse tahmin edemezdi. Zeytinyağı mahsulü dahi her yerde çok oldu. Pamuk ta öyle. Bu suretle ziraî mahsulât piyasaları heryerde büyük bir düşüklük arzettiler. Keyfiyette vaktinde haberdar olmıyarak kendilerinin makul zannettikleri eski fiatlaria mal almış olan tacirler bu hayret olunacak kadar büyük düşüklük önünde harap oldular. Onlar harap oldular da müstahsiller iyi halde kaldılar değil. Onlar dahi henüz satılmamış mallarının bu düşüklükten müteessir olduğu nu görmekle mutazarrır ve mütehayyır oldular. Fiat buhranı ziraî mahsulâtın yalnız hububat kısmına da münhasır kalmadı. Yün, yapağı, tiftik ve afyon mahsulâtı dahi hâlâ ayni düşüklükler içinde çırpınıyorlar. Acaba bunlarm sebebi ne idi? Tahkik olunacak bir mes'ele. Bununla beraber fazla istihsalin yalniîz ziraate olmıyarak sanayide dahi tekevvün etmiş oldu • ğunu biliyoruz . Fazla is tihsal itibarile sanayi dahi buhran içinde olunca yeni mala tabiî kâfi talip bulunamazdı. Bundan başka bu mevaddı iptidaiyenin bir taraftan Avrupa piyasalarında kâfi istoku mevcut olduğuna, diğer taraftan başka memleketlerde mümasillerinin fazla istihsal edilmiş bulundupuna hükmek te lâzım geliyor. Bir üçüncü sebep var ki o da ihracat işindeki kendi kusurlan mızdır. Türkiye'nin ihracat ticareti yalnız bu işlerle meşgul kimselerin himmetine kalmış gibidir. fhracat işleri ile meşgul olan ticaret evleri kendi bilgileri ile ne yapabilirlerse ihracatımız bundan ibarettir. 0nun haricinde ihracatın çok e hemmiyetli ve hayatî bir mes'ele olduğunu devletçe ilk defa olarak bu sene iktisadî programda derpiş ediyoruz dersek asla mubalâğa etmiş olmıyacağımızı zannediyoruz. Halbuki müterakki Avrupa memleketlerinde ihracat hükumetlerin en büyük kaygılarım teşkil eden işlerden biridir. İhracat alabildiğine koIaylaştırılmak lâzımdır. Müterakki Avrupa memleketlerinin kâffesi nin yaptığı budur. Bursa da Hikmet Beydavası Mahkeme,nakze ittiba elm!ş tahkikat için muhakemeyi talik eylemiştir Burusa 26 (Hu.Mu.) Sabık müs'fakiyetim için azami gayret gösterdiler. tantık Hikmet Beyin mahkemei temMüddeiumumilik tahkikatla bir gün bile yizden nakzen gelen muhakemesine alâkadar olmadı, hatta dokor Arapbugün Ağırcezada saat 10 da başlanyanın tevkif müzekkeresinin tecdidi { idi. Evvelâ Temyiz Mahkemesinin nakiçin beni müşkülâta soktu. Telgrafı zı kararı okundu. Nakızda, karar tasdik Gazi hazretlerine değil ser yaverine ediliyor, ancak tahkikat safhalarını çektim. Bir tahkikatm ikmalinde kararahara bildirmesi keyfiyetin cezayı miisnamenin yazılacağı sırada evrakın baştelzim olup olmadığını teemmül edilmesi noktasından ekseriyetle nakzedika müstantike verilmesi tarihi adlide liyordu. görülmüş şey mi idi? Müddeiuraumî, nakza ittiba edilmeAnlaşılıyorki işte entrika vardı, bunu sini talep etti. Reisicumhur hazretlerine bilvasıta şiHikme B., Temyizin beraet kararını kâyet ettim. kırk sekiz saat sonra Antasdik etmesini memnuniyetle karşıkara'ya çagırıldım. İzmirdeki tahkikata lıyarak Riyaseti Cumhura Kadriye H. gittim. müstantık N'azım Beyi de gönmes'elesi dolayısile çektiği telgrafın dermelerini rica ettim, meb'us Kavala'h ahara sır ifşa etmediğini bu telgrafın Hüseyin Beyde 100 lira borç alarak otumuhtevası döndürülmek istenilen intizunu eve kırkını da Nazım Beye verüp rikayı şikâyet olduğunu söyledi. İzmar'e erittim. Hâlâ ödeyemedim, NaReis, Hikmet Beyi sadede davet etti. rım Bey de mezkur ifşa edilen sır nedir, ISkmet B. devam ederek «telgraf mes'eGazi kimdir. T"rkiye'nin yagâne mülesi dava ile çok alâkadardır. İstanbul me«!sili savıHn Feisi Cumhur HazretleMüddeiumumisi, Kadriye H. mes'elesinin r'ne karsı mahremiyet mutasavvur mı? alâkadaranın hepsinin tçvkifini talep Hansri dosyayı isterde açıo okuyan Gaetmişti, dördünün tevkifine kanunen 7İnin havatına taalluk eden mes'elede lüzum görmedim. Onun için müddeiukertrtiler'ne bazı mülâhazalarımı arzetmumilkçe her zaman bu işte müşkülâta miş'm. İfsa sırrın bi»zat Reisi Cumhur maruz kaldım. Aleyhimde mütemadiyen TT*»zret1erine telsrafla bildiremezdim. propağandalar yapılıyordu, tahkikat esR'zzat en yakıni servaverlik makamına «abık müs ant k H kmst «. feke^ektim. Seryaver yabsncı mıdır ki, nasında tehdit ve tezyifkârane bir mektup aldıra. Mektup sahibi Gardiyan muameleye tabi tutulmadı. Benden de • > h s > r tabiri kullanıhvor. Memuriyetine Hamza'ya Vilâyetçe işten el çektiril sormadılar, bu işte böylece kapandı. mevdu jri*" sevleri ahara ifşa etıniş dedigi halde müddeiumumilikçe hiç bir Radriye Hanım işinde ademi m u v f IMahadi 4 üncü snh'fpefe] Miuıııııııtıııınııııınımııınımrıı»»" Cumhuri SALI 27 MAYIS 1933 ABONE ŞERAİTİ : MÖDDET: İTÜRKİYE İÇİNI HÂRİÇ İÇİN | Seoeliği \ 1400 Kr. : 2700 Kr. |6Ayhğıî 750 Kr. î~1450 Kr. : 3 Avhgı : ; ••........: 400 Kr. • 800 Kr. T *> Musolini. . . Ateş püsküren yeni bir nutuk söyledi "Benim hukumetim bir meclisi nuzzar değil, bir isyan ve ihHlâl abidesidir^, = 5 Kurııştıır = Nfishası her yerde M. Musolini müheyyiç nutuklarından Milâno 25 (A.A.) «İstefani Ajansı» bildiriyor: M. Musolini 300 bin kişinin önünde*, Roma meydanında geyat mühim bir nutuk söylemiştir M. Musolini, uzun teemmüllerden sonra Livorno ve Floransa'da söylediği nutuklara bir üçüncüsünün ilâve edileceğini siyah gömleklilerin hiç te beklemediğini kaydettikten sonra demiştir ki: « Bu nutuklar istihdaf ettiği gayeyi elde etmişlerdir.Bu nutuklar hakikî kurtların kuzu gibi melemeleri önünde İtal birini söylerken Feci bir inhiclam: Dün Gedikpaşa'da bir ev yıkıldı, 6 yaralı var! Şeker lü s eşya deği dir yan milletinin uyuklamasına mâni olmak için söylenmlştir. İtalyan milletinin feci hâdiseler altıTıda elim bir tarzda uyanmasına meydan vermemek için, söylemiştir.'» M. Musolini İtalya'nın komşulanndan bazılarında bu nutuklan dolayısile kabaca teşbihler yapıldjğını mevznu bahsetmiş ve bugünün ve bugünkü fertlerln teşbih edilmek istenilen zaman ve fertler olmadığını söylemiştir. M. Musolini [Mabadi 4 üncü sahifede] Dün Gedik paşa'da Balipa şa yokuşunda bir ev yıkıluıiş. evin enkazı al • tında kalan altı kişi ağır surette yaralanmıştır Hâdise şu şekil de cereyan et • miştir. Gedikpaşa'da Balipaşa yoku • şunda Fransız katolik mekte • bine ait 88 nu maralı, iki katlı kârgir bir ev var dır. Fransız mek tebi idaresi bu evi bilâücret Bev rut'lu Nasrullah Efendi isminde bir zatın ikame tine tahsis et miştir. Bundar bir iki sene ev vel NasruUah Efendinin evinin sağ tarafındaki Madam Agav ni'nin 90 numaralı evi yanmış tı. Bu yüzder Nasrullah Efen diye ait evin sol cephesi de ha Bir kere o memleketlerde ticaret müterakkidir. Erbabı yetişmiştir. rap olmuştur. Ve n ll{ am Her şeyden evvel bizzat ticaret a çıplak .ıı, bir u;. \ sonra hadıse mahauıne btr nazar (Yuhalde %*iAa' ' * dan damları yaptıkları işin mahiyetini, karıda enkaz ait ind an çıkardan b'r yaralı) kabiliyetini ve inkişaf imkânlarını durmaktadır. temişler, bu esnada zaten harap obilirler, ve bu bilgilerinin muktezaNasrullah Efendi evi tamir ettir lan ev büyük bir gürültü ve tarrasına göre hareket te ederler. Umumî mek istemiştir. Dün sabah bu mak ka ileyıkılmıstır. Bu anî inhidam harp ile istiklâl cidali badirelerin satla ameleler celbedilmiştir. A esnasında evinde bulunan Nasrulden sonra bizim bu kısım ticareti meleler evin sağ cephesindeki ha lah Efendi, tamir ile uğraşan amemizle meşgul olan zümrede şu ve raD duvarın bir kısmını vıkmakij[Mabadi 2 ind sahifede\ bu sebeplerle bir takım boşluklar ıııııııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııımıiMiıııııııııııııiPiııııı ıııınfmS^Hnı IIIIIIIIIIIIIIIUIIIIHIIIIIIimillllllimilllllllMHIIIIIIIUIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIII husule gelmîş olduğu malumdur. deyiz. Hükmediyoruz ki yeni ikti önayak olması pek muvafıktır. TiHer ticaret gibi ihracat ticareti da sat proğramı bu noktaya ehemmi caret erbabı ona iştirak etmekte hi zamanla ve hatta nesillerle te yet vermek istiyen ilk filî ve ciddî tereddüt etmezler diye ümit ederlz. essüs eden bir iştir. öyle kolaylıkla adımı teşkil eyliyecektir. Yeni bir banka teşkili az çok l bugünden yarına oluvermez. Bu itiİhracatı teşvik etmek için yapı • fetli bir şey sayılacaksa hükumet barla bir zorluk devresi geçirece lacak pek çok işler arasında bir ih mevcut bankalarımızdan her hanğimiz derkâr idi. racat bankası tesisi dahi müessir gi biri ile bu mevzu üzerinde anlaOndan sonra hükumetimizin ih tedbirlerden biri olacaktır. Bilha şabilir, ve onun sermayesine kenracat ticaretini teşvik olunacak çok sa ihracat işleri ile iştigal edecek disi dahi iştirak etmek suretile banmühim bir madde gibi telâkki et olan bu banka bizim alâkadar ol kanın bilhassa bizce matlup olan mesine henüz sıra gelmiş bulunu duğumuz piyasalarla rabıta peyda vadide çalışması temin olunabilir. Hulâsa ötesine berisine temas etyor. İhracat eşyamıza prim vere ederek ihracatın icabatı hakkında miyorsak hiç olmazsa onları dünya müstahsil ve tacirlerimizi daima mek suretile bugün umumî surette piyasasmda rekabet kabiliyeti ile a tenvir edeceği gibi ihraç olunan mevzu bahsettiğimiz bu mes'iela fevzamî derecesinde mücehhez kılabil mallarımız üzerine avans vermek kalâde ehemmiyeti haiz bir mek için vergi kayıtlanndan müm suretile bu kısım ticareti teyit ve ledir ki üzerinde ne kadar tevakkün olduğu kadar fazla tecrit et takviye dahi eylemiş olur. Böyle bir kuf olunsa değeri vardır. meğe itina eylemek mecburiyetin bankanın teşekkülünde hükumetin YUNUS NADI r Şeker, insanların en mühim gıdalarından biridir. Bu hayatî gıdanın lülcs, sefahet eşyası addedildiği devirler çoktan geçmiştir. Onun için şekerden, pahalı sat?!masını mucip olacak ağır vergiler Aİınma*ı tatitMyyeo ,dp«ru Esbak Sehreminlerinden Operadeğildir. Halbuki şefcerm .fit tör Cemil Pş. dünkii nüshamızda sumsuz olarak (fstanbul'da tes verem hastanesi ve ekmek mes'elelim) okk?sı 11,5 kuruşa mal o si hakkında beyanatta bulunmuş lurken 55 kuruşa satılıyor. Şim ve Emaneti tenkit etmişti. di şeker inhisarı lâğvediliyor: Vali vekili ve Şehremmi Muhitfakat şeker ucuzlıyacak yerde tin B. dün gazetecilere bu hususta bazı vergiler dolayısile eskisin şu beyanatta bulunmuştur: den daha pahahya satılacuk de. « Zannediyarum ki İstanbul niliyor. Şehremaneti mes'ulîyetini hâlen Biz şekerden, yalnız şeker fab< omzunda taşıvan Cemil Pş. Hz. rikalarımızı koruyacak kadar bir değildir. Erbabı ihtisasın kanaatigümrük resmi ahnması tarafta ne göre bahsolurian verde verem rıyız. İnhisarın ilgasından sonra hastanesi tesisi sıhhî şeraite uvgun şeker fiatının daha zîyade art gelmiyor. Bahsolunan diğer husumasma, halkın sıhhati itibarile sata gelince, bunlarm kendi zamakat'iyyen razı değiliz. nı Emanet ve mes'uliyetlerinde vüBütün gayretler, millet ve cüde get : 'i!miş olmaları lâzımdı. memleketin sıhhat, refah ve ha O zamrj bu bir delili filî teşkil eCemil Pş. Muhittin B. yatı icin olduçuna göre halkın i debilirui. Sözle iş yürümiyor. Ema yaptıkları işlerin bedelini ve borçen mühim gıdası olan şekerin net şimdiye kadar ve bundan son larını ödemekle meşguldür ve olayarın bugünden daha ucuz sa ra daha uzun zamanlar bugün bize caktır. tılması temin edilmelidir, diyo rehberlik iddiasında bulunanların rMabadi 2 ind sahiiedel MuhittinB. Cemil Pş. Şehremîni î!e Cemil Pş. arasındaki münakaşr nin yeni safhası r*o?ru mi? ıııııııııııııııııııııııııııiüiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııiMiıııııııııiMiıımııııııiiiiMiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııjııınııııııl Muso) nin kız< ile damadı Izmir geldîler Bir Ingiliz grubu kihrit inhisan için hükumete 15,000,000 dolar veriyor. Gazetel,erden « ı Mel. Edda Musolini ve zevci Kont Karlo İtalya Başvekili Sinyor Musoli ni'nin kerimeleri Sinyora Edda Livanno ile zevci kont Karlo Livanno cuma günü Pogliya şirketinin Ecitto vapurile İzmir'e gelmişlerdir. M. Musolini'nin kerimesi Sin vora Edda ile Kont Karlo Civano bundan bir müddet evvel evlen mişler ve geçen hafta Akdeniz'de bal ayı seyahatine cıkmışlardır. Kont Karlo ile refikası vapurdan dışarı çıkmışlar, İtalyan konsoloshanesine gitmişler, Vali Kâzım Pa«avı ziyaret eylemİ8İ*»r. sehrin şayanı temasa mahallerini gezmişlerir. İzmir'de iki gün kalan yeni ev'»le>rst*»krar F.rîHo vaouriie ve Pire Brendizi tarikile İtalya'ya avdet eylemişlertjir. Çeşme başında kavga!..