26 Haziran 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

26 Haziran 1930 Tarihte büyük adamlar / H i K AYE... ıtö Bürhan'ın babaşı Hindis • tan'da Bom bay • şehrinde konsolostu. O , radaki bütün zenginler gibi Bürhan'larm da bir fili var' dı. Adım «Sadık» koymuşlardı. Bürhan ba zan Sadık'm sırtma biner yakındaki ormanlara gez • meğe giderlerdi. Bir giin gene böyle bir gezintiye çıkmışlardı. Ormanın en sık noktasına geldikleri zaman Bür han yere inmek istedi. Sadık'ın sırtındayken kulağım bir defa çekerse bu işareti vermek demekii. Bir kaç defa kulağım çektiği halde onun hortumuna alıp yere bırakmıyor^ bilâkis Itomurdanıyordu. Mongoltiye kardeşler Bugünkü Zeplinlerin beş on apartıman büyüklüğünde göklerde uçan muazzam hava gemilerinin ecdadını ilk keşfeden Mongolfiye kardeşler isminde iki Fransız'dır. Bunlar on sekizinci asırda yaşadılar. Babaları manifatura tüccarlarındandı. Mongolfiye kardeşler küçüklüklerinden beri keşfiyatta bulunmak için çahşıyorlardı. Evvelâ matbaacıhkta dehşetli bir kolaylık temin eden stereotip işini ve yangın söndürmeğe mahsus bir alet icat ettiler. Fakat ası! niyetleri havaya çıkıp gezmenin çarelerinin bulmaktı. 100 mukâfat 7 inc* müsabaka t Ü i * k li 1 1 E Demek bir tehlike vardı. Fakat bunu Bürhan anlamıyor, filin koca kulağım çekmekte devam edi • yordu. Fakat dallann arasından yavaş yavaş sürünerekten ağzı köpük, gözleri kıvılcım saçan bir kaplamn çıktığını görünce aklı başına geldi. Anneciğim!. Diye bağırmağa başladı. Sadık ön ayaklarım kıvırmış, hortumunu germiş kaplana karşı müdafaa tertibatı almıştı. Lâkin sırtında Bürhan varken kaplanla serbestçe çarpışamıyacağım anladı. Evvelâ o nu hortumuyla kaldırdığı gibi on adım ötede bir dal yığınının üzerine koydu. Bundan sonra hortumunu kuv vetle kaplana doğru saldırmış, kaplan da sivri dişleriyle onu ısırmağa çalışmıştı. Fakat Sadık onu bir hamlede belinden kavramış kaldırıp ileriye fırlatmış, kalkmasına meydan bırakmadan gidip 3zerine basmıştı. O dakikada kaplamn kemikleri çatır çatır kırılmış ve mortiyi çekmişti. Sadık bu kadarla da kalmadı. Evvelâ sevincinden ellerini çırpan Bürhan'ı tekrar alıp sırtma koydu. Ondan sonra kaplanı hortumuna sıkıştırıp eve kadar götürdü. Ge çen macerayı Bürhan' dan evvel anasına babasına anlatmış oldu. Bunun için bir balon yapıp içini havadan daha hafif bir gazla doldurdular. Bu balon 1000 metreye kadar yükseldi. Asıl kat'î tecrübeyi 1783 sene sinde Paris'te kalabahk bir halk huzurunda yaptılar. Balonun sepetinin içinde bir koyun, bir horoz ve bir de ördek bufunuyorduv Temmuza girmek üzereyiz. Fakat daha tam bir yaz yüzü görmedik. Halbuki Avrupa'nın bir çok memleketlerinde hiç te böyle değil. Sıcak insanları cayır cayır yakıyor. Almanya'da bir parkta oym yan şu küçüklere bakın.. Hararetten o kadar bunalmışlar ki garip lâkin hoş bir şekilde duş yapıyorlar. Deniz, göl, yahut ta nehir kenarında olmıyan şehirler halkı iç in güzel ve pratik bir usul!... %, Şu gördüğünüz şekildeki boş '^yerlere öyle harfler koyunuz ki fcsoldan sağa ve yukarıdan aşa <|ğıya okununca meşhur vilâyet^lerden biri çıksın. f Bu vilâyetin ikinci, üçüncü ve »«dördüncü harfleri ekseri cümle» / , lerin sonuna gelir. Beşinci altıncı harfleri de sual için kullanılır. Bu bilmeceyi okuyucularımız#dan Darüşşefaka'da 888 Mah ^mut Şaban Bey göndermiştir. Ş Doğru halledenler arasında çe|kilen kur'ada birinciliği kaza f nana beş lira takdim edilip res| m i basılacak, ikinciden yüzün fcüye kadar muhtelif hediyeler f verilecektir. | Cevapların haziran nihayeti ' l|ne kadar çocuk sahifesi muhar^riri adresine gönderilmesi rica | olunur. ( Meraklı şeyler En çok hangi hayvanlar açlığa dayanırlar? Avrupa'h mizahçılardan biri «İqsaq yemek yemiyecek olsa sade açhktan değil can sıkmtısından olur.» Piyor. Hakikaten günde bir iki saati mizi yemeğe hasrederiz. Fakat meşhur meseldir, yemel için yaşamamalı, yaşamak için ye meli? Neyse biz onu bırakalım da ası mevzuumuza gelelim. En çok han gi hayvanlar açhğa dayanır? Açhğa en çok dayanan hayvan ların başında kışın kanları donan lar gelir. Meselâ bir yılan hiç bir şey ye meden iki sene dayanabilir. Kur bağalardan da hiç bir şey yemede bir buçuk sene aç duranlar görül müştür. Keza köstebek, dağfaresi gil kışın uyuyan hayvanlar da hafta larca yemek yemeden durabilirleı Diğer hayvanlar sıra ile şu kada gün aç kalabilirler. Köpek azamî 40 gün At » 20 % Kobay » 6 » Fare » 2 » Kırlangıç » 24 saat Faydalı bilgiler Şimendifer ne zaman içat edildi? Dolu baruağı çevirmek Bu marifeti yapabilmek için bardağı resimdeki gibi ya sağlam bir ip yahut ta tel bağlamalıdır. Ondan sonra suyla ağzı ağzına doldurulmalı. Evvelâ hafif hafif sallamaktan başhyarak hareketini hızlaştırmah. Bardak yarım daire Iğnelerden çalgı Düz ve uzunca bir tahta parçası alınız. Üzerine sırayla iğne batırınız. Fakat bu iğnelerin kimisinin üstü uzun, kimisininkiler kısa olmalı. Sonra düz bir tel par Sonra Liyon'daki ikinci tecrübede sepete kendileri de bindiler. Bu suretle iki kardeş havaya çıkan ilk insanlar olmak şerefini de kazandılar. Fakat Fransa'da çıkan büyük ihtilâl bu işin daha fazla terakki etmesine mâni oldu. Diğer zenginler gibi onların da serveti ve makineleri, levazımı yağma edildi. Az kaldı açhktan ve sefaletten ölec«klerdi. Lâkin birinci Napolyon Fransa imparatoru olunca onları bu keşiflerine mükâfaten birer ilim müessesine müdür tayin etti. Bugünkü ejderha gibi lokomotiflerden biri Bir kaç ay sonra Ingiltere'de şimendiferin icadımn yüzüncü se nesi münasebetiyle şenlikler ya pılacak. İlk tren 1830 senesi eylulünün 15 inci günü Mançister'den Liverpol'a gitmişti. O zamanki sür'ati azamî 40 kilometreydi ve içinde 36 seyyah vardı. Bunu gÖren Amerika'hlar da ertesi sene bir şimendifer hattı yaptılar. Şimendifer dört sene sonra Belçika'da ve 7 sene sonra da Fransa'da işledi. Bizde de şimendiferden istifade edileli elli sene kadar olmuştur. Tuhafı, o zamanın bütün uleması şimendiferin insanların işine yarıyacak bir vasıta olmaktan ziyade bir oyuncak, bir lüks eşyası olarak kalacağım söylemişlerdi. Halbuki bugün mezarlarından başlarım kaldırıp neler görecek ler: Lokomotifler 2530 metre boyunda.. Ağırlıkları 700800 bin kilo.. Ayrıca kendi ağırlıklarımn on misli yük çekiyorlar.. Saatte 110 kilometreden fazla yol gidiyorlar. Her millet bugün memleketini örümcek ağı gibi şimendifer yol Biliyor musunuz? J çizecek dereceye geldi mi ona hızla bir veya bir kaç daire res mettirebilirsiniz.. Keza durdururken de hareketini hafif hafif yavaşlatarak azalt malıdır. Neticede görürsünüz ki içinden bir damla su bile dökülmemiş. Dört bilya oyunu Bir masanın iki başında birer oyuncu duracak oyunculardan biri ötekine sırayla dört bilya yu varlıyacaktır. Karsısındaki oyun cu o bilyaları resimde görüldüğü üzere sıra ile parmaklannm ara unda yakahyacaktır. Sonra bilyaları yakalıyan öte kine yuvarhyacak. Tutulan bilyalar kazançtır. Kaçmlanlar kayıptir. * Bazı doktorların tavsiyesine nazaran bir adamın ağırlığı boyu bir metreden kaç santimetre fazla geliyorsa o kadar olmalıymış. Fazla veya az olması iyi değilmiş. Meçasile bu iğnelere dikuna selâ 1,80 boyu olan 80 kilo 1,60 cak olursanız her biri ayrı boyu olan 60 kilo gelmeliymiş. * Bir santimetre mikâbı havada bir ses çıkarır. Bundan istifade ederek bu iğneli çalgıda istediğiniz tam 130 bin toz zerresi vardır. Yağmurlardan sonra bu rakkam bir şarkıyı çalabilirsiniz. ııııııımıııiMiıııııııııııiMiıııııııııııııııııııııiıınııııı^ııııııııııııııııııııııııı 32 bine iniyormuş. Damların üs tünde bu miktar 5 milyona çıkı yormuş. Evlerimizin içindeki havanın her santimetre mikâbında 1 milyon 900 bin toz zerresi bulunuyormuş. * Yer kazıhp içeriye doğru inildikçe hararet her 33 metre bir derece artar. Dünyanm 1500 fersah derinliğinden içerisi kaynıyan bir mayi halindedir. * Dünyanın mesahai sathiyesi 510 milyon kilometre murabbıdır. Bunun 126 buçuk milyonundan fazlası kara, gerisi sudur. Hacmi 1000 milyar kilometre mikâbıdır. Babacığım, yeni doğan ba Ağırhğını ölçmek için insanların lıklar yüzme öğreninciye kadar şimdiye kadar öğrendiği rakam denizde boğulmazlar mı? lar kâf i gelmiyor. 1830 daki ilk lokomotif lariyle örmeğe bakıyor. Çünkü san'at, ticaret, medeniyetin en büyük âmillerinden biri de nakliye vasıtlarıdır. Bizim memleketimizde de sı mendifer yollarımn artması için İsmet Paşamız canla başla çabalamıyor mu? Hadımköy ilk mektebinde bu senenin iptidasında bir tasarruf sandığı kurulup küçük yavvular tasarrufa alıştırılmıştır. En çok ve muntazam para biriktirenler 21 Bedrettin ve 14 Şemsettin Efendilerdir. Aferin onlara!.. Cevaplar Fatih'te Necmettin Beye: Yavrunuza hangi ecnebi lisaı öğretmenin daha faideli olacağm soruyorsunuz. Bu iteride tutacag mesleke göre değişebilir. Fransız1 cayı bizde bilenler çok olduğu içiı bazıları İngiliz'ce ve Alman'cay taraftardırlar. Her halde bir tanesini öğretin d * * * Mektep haberleri Yedikule'de Saim Bey: Romanya'daki çocuk kral Miha il'in tahtan indirilip yerine babasmın geçtiği doğrudur. Onun içi«| daha iyi. Derslerile ve oyuncaklı rile meşgul olur. 1