1 Eylül 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
YEDINÇI SÇNE = N« 2 2 7 0 BBşmuharrirl YUNU8 NADt İDAREHANESİ: OBvujınnrauraive kanısında dairei mahsns» Telgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta kutusu: N° 2 4 6 Başmuharrlr . 2366 • Tahrlr mUdürü 3236 '%*e müdürü S'îSS. Kitao kısmı 4 Î 3 Cu m h u riyet Büyük nutka halkın verdiği cevaplar " m ıımmnııiMiııııııııı " • ~ • •• •• PAZARTEŞİ 1 EYLOL 193O ABONE ŞERAİTİ | MODOET: |TORKİYE I Ç İ N | HARİÇ İÇİN Seneliği : 1400 Kr. ! 2700 Kr. \ 6 Ayhğı : 750 Kr. 1450 Kr. İ İ 3 Aylığı ! 400 Kr. l 800 Kr, » = 5 Kurustur e= Nttshası her yerde •••Ifinıı ı TlTllllllııı Zafer Dönüşü: Ismet Ps. Gelîyor! Şimendifer Boyla ında Bir ihtiyacın tatmini diğer ihtiyaçları doğuruyor. Şimendifer inşası memleketin imarına kapı açan bir harekettir.Binnefis şimendifer geçtiği yerleri zamanla mamur edecek ve müreffeh kılacaktır. Fakat bu ameliye kendi haline bırakılmıyarak teshil ve tesri olunabilir. Şimendifercilik siyaseti ancak bununla tamam olur itikadındayız. Devlet Demir yolları idaresinde yalnız bu işle iştigal edecek bir şube ibtas edilmesi ve bu idarenin o ameleyi kuvveden fiile çıkara bilecek vesaitle teçhiz kılınması artık daha ziyade tehir olunamıyacak bir zarurettir. Şimdiye kadar bir kaç defa temas ettiğimiz bu bahsi Başvekil Paşanm mükemmel nutkunu okuduktan sonra tekrar hatırlamış bulunuyoruz. Mes'ele şimendiferlere guzergâh olan yerlerin çok nüfusa faaliyet sahnesi olacak veçhile imar ve ihyasıdır. Bu saha Serbest Cumhuriyet Fırkası kâ hemen şimendifer hatları boyundan baştibi umumisi Nuri, Ağaoğlu Ahmet lıyarak içerilere doğru bu hatlarla alâve Talât Beyler dün de Galata'da kadar olacak yerlere kadar genişliyen fırka merkezinde akşama kadar bir nuntakayı ihtiva edecektir. Bu yerbir çok müracaat ve teklifleri lerde Istihsalin mürakün olan her çeşidi tetkik etmişlerdir. nazarı dikkate alınarak mevcudü iyileştirilecek ve artınlacak, hiç yoklarına ise Ahmet Bey ne diyor? şolunacaktır. Boylelikle bir taraftan Ağaoğlu Ahmet Bey dün kendişimendiferlere nakledecek eşya ve eş sile konuşan bir muharririmize şu has çıkacak, diğer taraftan ise daha mühimmi şimendifer yüzünden beyanatta bulunmuştur: memleketin servet ve mamuriyeti artmış « Cevdet Kerim Beyin Halk bulunacaktır. Şimdiye kadar bu işin tam Fırkasındaki mevkiini ve Halk Yeni ftrkaya geçen İstanbul ve kâmil bir ihtimam ile ele almmamış olduğunu biliyor ve görüyoruz. ( Mabadt 2 inci sahifede ) meb'usu Süreyya Pş. Tam ve kâmil bir ihtimam ile diyoruz, çünkü eskidenberi bu uğurda hiç bir şey yapılmamış değildir. B« nama bazı iptidat düşüncele* •ücut bulmuş, bazı teşebbüsler yapılmıştır, fakat çok nakıs olarak, büyük maksada kifayetten pek uzak kalarak. Anadolu demiryolları daha devlete intikal etmeden, henüz şirket ciinde iken şimendifer güzergâhmda ziraatin terakkisine yardım etmek lüzumunu anlıyan bazı teşebbüsat ve teşkilât yapmıştı. Hatta Çumra ovasının irva ve iskası ameliyatı dahi bu şirketin teşehbüslerine yabancı değildir. Anadolu ş'rketi gâzergâhm istihsal itibarile iyileşmesini kendi menfaati cumlesinden addediyordu, kl fikir itibarile gayet doğru bir düşüncedir. Fakat onu başa çı karmak için yalnız bir şirketin mesaisi ancak nisbi surette muvaffak olabilirdi. Mes'ele devlet eli ile tutulacak, devlet kafasile kavranılacak büyük mes'elelerdendir. Şimdi şimendiferlerin büyük bir kısmı devlet eline geçmiş, devlet malı halini almış olduğu için mes'eleyi bidayette şimendifer elile. olsa da umumî heyetinde devlet kafasile nazarı dikkate almak zaman ve imkânları iyiden iyiye hasü olmuş demektir. Bu hesaba şimdiye kadar yapılan işler devede kulak kabilinden bile değildir. Bu, baştan başa yeniden mütalea ve adeta yeniden tesis olunacak bir meşgaledir. Bu yoldaki mesai yalnız devlete ait olan şimendiferlerin güzergâhlarına da münhasır kalamaz. Memleketteki şimendiferlerin kâffesi ayni mütaleaya dahil Dün ilk defa, Vali muavini Fazlı Beyin riyasetinde toplanan trtanbul olacaktır. Zaten evvel ve ahir şimendiVilâyetinin yeni kaymakamları ferlerin hepsi devletin, milletin, memVilâyetle Şehremanetinin tevhidi hak asırlık bir maziye malik bulunan ve hiç leketin malıdır. Bazı şimendiferlerin kındaki yeni teşkilâtın bugünden itiba bir devirde halkı memnun edememiş o • şirketlerle olan alâkası zaman ile muren tatbikına başlanacaktır. Takriben 1 ( Mabadi 4 uncü sahifede kayyet bir işletme hakkından ibarettir. O şimendiferlerin de şimdiden fazla hasılat ge'tirmeleri elbet faidelidir. Şimendiferlerin temin edecekleri fazla hasılat onların güzergâhlarındaki servet ve matsmet Paşa diyor ki: Bu hatlar, Türk işçilerinin, Türk fenninin çetin ve muriyetin delili olur, kibizce matlup o mdır. Miihendisliğimize ve bütün isç\1iğimize vatan mütesekkirdir! lan da işte budur. İtiraf edelim ki bu işle biz şimdiye kadar kâfi derecede, hatta nakâfi dereSıvas 31 (Hu. Mu.) İsmet Pş. tuttuğu yolda tamamen isabet et ren şu büyuk harikanm bu Türk'ün kudcede iştigal etmemişizdir. Şimendifer ret ve kuvvetinin yoğurulmuş, tecsim egüzergâhlarında istihsal faaliyetinin Hz. gece saat 24 te birinci trenle miştir.» dilmiş timsalinin karşısında sevinerek artması bizce işin tabiatine terkolunmuş Diyorlar. titriyerek, ağlıyarak size hoş geldiniz diSıvas'tan Ankara'ya hareket etti • gibidir. O kadar ki bazı şikâyetlerden çıİsmet Pş. Hz. Ankara'daki bazı yoruz, hoş geldiniz sevgili konuklar, ünlü kardıtrımız manalara göre bunun aksine Ier. Beraberlerinde Fahrettin, Ce müstacel işlere yetişebilmek için Paşalar, Beyefendüer, kim bilir sizi bu bile gidildiği vakidir. Şu Adapazariıların vat Paşalarla Naf ia ve Millî MüdaMalatya'ya git «^kten sarfınazar medeniyetin ateş kanlı demir canlı yükşimendifer nakliyatmdan bir türlü tüsek eserinin bu kuvvetine nihayet olmıfaa Vekilleri, Fırka umumî kâtibi kenmek bilmven şkâyetlerinde elbet bir etmiştir. Fuat yan, hasretler kavuşturan düdükleri aSaffet Bey vardır. Pş. Hz. nin nu esas, bir hakikat olacaktır. rasında bu gece neier düşündünüz. ŞüpSÖzü geçmiş iken Adapazarı havalisin tukları halk üzerinde çok iyi ve çok Sıvas 30 (A.A.) İsmet Paşa Hazret hesiz ki içinizde millet sevgisinin tufande şirket elinde iken de. devlete geçtik derin tesirler bıraktı. Herkes her lerinin nutkunu muteakıp Belediye reisi ları koptu. Duygularınızı toplıyamadınız ten sonra da şimendifer idaresinin bu ve yalnız sevindiniz. Bu öyle bir sevinç Hayri Bey şu nutku irat etti: çok müstait ve bereketli iklim ile iştigal tarafta: aziz cHoş geldiniz aziz misafirler, elimize ki duyulur da ifade edilmez. İşte edip etmediğini düşünebiliriz. Adapaza« Başvekilimiz milletin ve şerefler, uğurlar getirdiniz. En derin se misafirlerimiz biz Sıvas halkı da böylerı'nda her şey yetişir, ezcflmle bütün memleketin derdini iyi anlamtştır. vinçlerin yüreğe sığmıyan duyguların yiz. Bizim neler duyduğumuzu, neler ifa | Türkiye'de patates ziraati en ziyade de etmek istediğimizi gozlerimizden ruh j Adapazarı'nda yapılan bir is çibi hatıra Bize şüphesiz şimendifer lâzımdır. doğurduğu bir heyecan içinde sevgili ko nular size karşı gelirken önümüzde beli larunızdan okuyunuz. Çünkü, artık biz gelir. Hiç olmazsa şöhreti itibarile vazi Bu iş münakasaya gelmez. Başvekil nmnMIMIllllllllMIMMIMIIIIIIIlllllMIMIllMlMllllMllllllllllllllllllllliillllllllMllllllllllllllllll şükranlarımızı ifade edebilecek, duyguyet bövledir. Fakat avni zamanda biliriz ItllllllllllllinilllllHMIIIIIlMlllllillllllMlllllllllllllllllllll larımızı toplıyabilecek vaziyette değiliz. halk çin olduğu kadar şimendifer için de ipek böcekciliği bu taraflarda ne harıkaki senelerdir Adapazarı patateslerine arız lar göstermez! Fakat kimin baktığı ve Heyecanlar, halecanlar içindeylz. olan bir hastalıktan bahsolunur durur. faydalıdır. Ey asırların eğmediği demir parçalaAcaba şimendifer idaresi Adapazarı'nda Bu neticeye varmak için öyle hatıra uğraştığı var ki?! rını hamur haline getiren senelerin işini Adapazarı'nı geçelim, ve Geyve ovapatates ziraatinin ıslahı ile hiç meşçul gelir ki şimendifer idaresi meselâ şu oldu mu?.. Zannetmiyoruz. Adapazariı Adapazarı patates ziraati ile alâkadar sında boşu boşuna akan Sakarya'yı gö saatlere, saatlerin işini saniyelere sığIann şikâyetlerine göre şimendifer ida olmalı, Adapazarı'nda nümune tarlala relim. Bütün bu havaliyi altına garget dıran yuce kuvvet, Ey yurdun uyuşmuş kan damarlarına demirden, çelikten, aresi bilâkis bn patates isinde kendisince rı vücude getirmeli, halka iyi tohum tev mek icin ne kadar ufacık himmetler kâteşten kudret ve kuvvet, aşlıyan gürbüz yapılabilecek teshilât verine hep müşküziinde önayak olmalı, hulâsa bu işin ora fi geleceğini herkes pek kolaylıkla anlı medeniyet, Ey bütün bir cihan karşısınlât gösteregelmiştir. Halbuki şimendifeyabilir... da varlığım yokluklar içinde koruyan rin menfaati bu mahsulün ıslahında ve da ileri gitmesinin başlıca alâkadarlaŞimdi düşünceyi anladınız. Bunu bü ve kurtaran eşsiz Cumhuriyet, rından biri görünebilmelidir. Her şey 15 sene ona azamî yardım ve kolaylık gösterilmesindedir. Adapazan'nm çıkarabilece buna göredir. Meselâ Sabanca havalisi tün hat boylarma uzatınız, memlekette evvel sen burada bu öz Türk memlekedoğarken ği natates ve saire cins itibarile gayet iyi, nin meyvacüıtı da bu cümledendir. Kuru şimenrt'ferciliğin asıl gayesine ermiş o tinde bu Sıvas'ın kucağında mktar itbarle ne In^ar fa^i;» olıırsa halk ağacı diksek yes'Menecek kadar feyizli lursunuz. yıldızlar ve güneşler bize bugünün gele Sakarya büyük zaferînin karşısın Yeni fırkanın İstanbul da ve ana yurdun göğsünde bu teşkilâtı işe başlıyor muazzam abideyi diktin! Muhalefet ne yapıyor? Biz sana çelikt^nbir aşk ile perçinliyiz, bir giîn vatan işle İstanbul meb'usu SüreyyaPş. da iltihak rinde buna ırsan, hiç düşünmeden bni çağır, parmağının etti. FefthiB. Yalova'dan bugün gelecek gösterdiği yere, gözümuzü kırpmanan baş!;rm«ızı uzatırız Ağaoglu Âbmet Şimendifer zaferi işcisinin Tiirk mühendis ve sermayesın in zafeıidir! B. cevap veriyor Vilâyet ve Emanet Yeni teşkilâtın tatbikına bugün başlanıyor İsmet Paşanm şelâ lei belâgali öniinde Sivas Belediye reisinin nutku miktar itibarle ne kadar fazla olursa olan bu sahalarda ne yetişmez, meselâ YUNUS NADİ ( Mabadi 4 üncü sahifede Fethi Bey Biraz ıslandım am a, hamdolsun, fırttna hafif geçti.
