3 Mayıs 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

iVlayıs Camharîyet SON^TELGRAFLAR Mısır'da intihabata boykot!.. olPolislerle muhalifler ara Madrit'te çarpışmalarvar , yaralanıp ölenler sında bir arbede oldu • • . ..«»«»•« • îstanbul'un işçi meb'uslarından istenenler.. 1 mayıs bayramı Dün Sanayi Birliğinde bir içtima aktedildi {Birinci Sahifeden Mdbatt) HEM NALII MIHIM Şayı geçip derede boğıUmak! Bayramın ikinci günü tstanbul Matbuat Cemiyetinin tertip ettiği tenezzühe iştirak ederek Yalova'ya gittim. Yalova'yı ilk defa, 1929 se • nesi sonbaharmda, henüz imar ve inşa devrinin başlangıcında iken görmüştüm. O vakittenberi pek çok değişmiş, yeni yeni binalar yapılmış, korular arasmda güzel yollar açd, mış, hulâsa Sadullah Beyin gayret ve himmeti burada metruk bir harabeden yepyeni bir mamure çıkar • mış. Fakat, Yalova hamamlarmda yapılan bütün bu işlere mukabil hamamlarla iskele arasındaki yol, 1929 sonbaharmda gördüğümden daha harap ve daha çamurlu bir haldedir. Yalova'nın imarına, 1929 yazında baslanmıştı. O vakittenberi bir buçuk sene geçti, iki sene de geçmek üzere, hâlâ Yalova'nın yolu yapılamadı. Bu yol sarp dağlar arasından gecen, uzun bir yol olsaydı şimdiye kadar yapılamamış olması îçin bu hal • makbul olmasa dahi bir özür teskil edebilirdi. Fakat Yalova'nın yolu düz bir ovadan geçer ve topu topu 12 kilometrecikten ibarettir. Bu kadar himmet ve gayretle imarına çalışılan Yalova'nın 12 kilometreUk yolunu bir buçuk senedir yapama • mak cidden anlaşılmaz bir bimmetsizliktir. Gerçi, inşaata başlanmış ve hayli geniş bir asfalt şose yapıla caktır; fakat bu yeni yol ancak gelecek sene bitecektir. Bu sene Ya • lova'ya çene eski harap yoldan gidilecektir. Halbuki zümrüt Yalo va'ya rağbet temin etmek için memleketin dahil ve haricinde büyük bir propacanda yapıyoruz. Bizzat, ben Mısır'da, her görüştüğüm ve tanış tıçım zata, Yalova'yı methederek Avrupa su şehirleri yerine buraya gelmelerini tavsiye ettim. Halbuki iskeleden kaplıcalara giden yol, o berbat halile asfalt yol lara alısan insanlar üzerinde, kim bilir, ne fen,& bir tesir hasıl edecektir. Yolu ve şidip gelmesi rahat olmadıkça, kap • lıcalar ne kadar güzel, rahat ve sıhhî olursa olsun, gitmek istiyenlerm arzusunu kıracaktır. Bu yol, Yalova için, bütün yapılan reklâmlan, methü senaları sıfıra indiren fena bir propaganda oluyor. Anhyamadıihm bir nokta şudur: Yalva'yı harikulâde bir himmet ve gayretle bir kaç ay icinde imar eden biziz, memleket dahilinde bir bu çuk senede bir kaç yüz kilometre şjmendifer yapan bîziz. Ve Yalova'nın 12 kilometrelik şosesini de bu kadar zaman zarfında yapamıyan da gene bîziz. Çayı, hatta denizi geçip te derede buğulmak diye işte buna derler. Arbedede sabık Başvekillerden Nahas Pş. yaralndı, Mahmut Pş, dövüldü Kahire 1 (A.A.) Veft fırkasına mensup 400 kişi ile liberaHerin ve başlarında bulunan sabık Baş vekil Nahas Pş., Mahmut Pş. ve eski âyan ve meb'usan azalarının bir takımının intihabata karşı boykot mücadelesine devam etmek üzere Tanta'ya gîtmek îçin trene binmeğe teşebbüs etmeleri sopalarla mücehhez polislerle arbede çıkmasına sebebi yet vermiştir. Veft'çilerden 4 ve polislerden 2 kişinin yaralanmış olduğu haber veriliyor. Hükumetin her türlü ihtiyat tedbirlerine rağmen Veftçilerden bir takımı nihayet trene binmeğe muvaffak olmuşlarsa da tren istasyondan biraz ileride durdurulmuş ve kendilerîni hâmil olan vagonlar çözülmüştUr. Kahire 1 (A.A.) Tanta'ya gitmek istiyen Veft'çilerle polisler a rasında vukua gelen müsademede 18 Veft'çinin yaralanmış ve bu meyanda sabık Başvekil Mahmut Pş.nın da bir iki sopa yemîş olduğu söylenmektedir. Başvekil, akşam olmadan evvel yapılması muhtemel nümayişlere mâni olunmak üzere Kahire'de mevcut kıtaatın Mısır piyade ve süvari kuvvetleri ile takviye edüme sini emretmistir. Her tarafta sükun vardır. Dahiliye Nazırı, Mısır'da vaziyetîn sakin ve tabiî olduğunu be yan etmiştir. Kahire 1 (A.A.) Sokaklarda otomobille ve (m'âhabata boyko taj) yazısını havi bayraklar taşı • makta oldukları halde dolaşan bir takım kadınlar tevkif edilmişlerdir. Kahire 1 (A.A.) Son hsdise esnasında yaralanan Nahas Pş. basından muztarip bulunmaktadır. Mülkî taksimat Dahilîye Vekâletinin hazırladığı kanunla 63 vilâyet 45 e indirilecek Ankara 2 (Telefonla) Aldı ğım malumata göre Dahiliye Vekâleti taksimatı mülkiyede tahvilât ve vilâyetler miktarında tenzilât yap mak üzere bir lâyiha hazırlıyacak tır. Vekâlet bu hususta Gazi Hz. nin raporlarından mülhem olmuştur. Gazi Hz. rapörlarmda vilâyetlerin çok olduğunu, bu miktarın azaltılması suretile hem tasarruf yapmak, hem de idarede salah temin etmek kabil olduğunu tavsiye ediyorlardı. Yeni kanunla mevcut 63 vilâyetin 45 e mdirilmesi muhtemeldir. Paris 1 (A.A.) Polis müdiri yeti, neşrettiği bir tebliğde ameleyi işten ayartmak için yapmış olduk ları davetlerle sokak nümayişleri nin saat 15 e kadar akim kalmış olduğunu bildirmektedir. Bütün nakil vasıtaları, otobüsler, tramvaylar, metropoliten ve taksi otomobillerinin ekserisi tabiî surette işlemektedir. 40 kişi tevkif edilmiştir. Bu me yanda bir komünist gazetenin mes'ul müdürü vardır. Madrit 1 (A.A.) Bütün nakliyat servisleri durmuştur. Mağaza lar kapahdır. Gazeteler intişar et memektedir. Yalnız doktorların hususî arabalarla gidip gelmelerine müsaade edilmiştir. Barselon 1 (A.A.) 3 ilâ 4 bin sendikalist aktettikleri bir içtimaı müteakıp hükumet konağı önüne gitmişlerdir. 1 mayıs bayramı hakkındaki amele beyannamesinin hü kumet memurlarına tevdii için bir heyet hükumet konağından içeri girdiği sırada yüzlerce el silâh atılmış ve halk paniğe uğramıştır. Bir zabit, telef olmuş, iki zabit te ağır surette yaralanmıştır. Sivillerden de 12 kisi kadar yaralı vardır. tkisinin yarası ağırdır. Paris Bükreş telefonu Paris 1 (A.A.) Paris Bükreş telefon hattınm küşat resmi bügün yapılmıştır. nununun esbabı mucibe lâyihasmda bu verginin primlerle mahsup edi leceği zikredilmesine rağmen prim ler tevzi edilememiş ve her fabrika bu vergiyi ödemek mecburiyetinde kalmıştır. Muamele vergisi etraf ında yükselen şikâyetler hükumetçe hüsnü telâkki edilerek 931 senei maliyesinden itibaren muamele vergisinin dahilî sanayiden kısmen kaldı rılması takarrür etmiştir. Verginin dahilî sanayiden kâmiIen ilgasına imkân olmadığı takdirde evveîki lâyihanın kanuniyet kesbederek 931 senei maliyesi için tatbiki istirham edilmiştir. Gümrük resminden muaf olan mevadı iptidaiyeler hakkında da elyevm mevcut usul müşkülâtı mucip olduğundan her fabrikanın muafiyet ruhsatnamesine nazaran senevî Is • tihsal kabiliyeti nisbetinde ihtiyacı olan senelik mevadı iptidaiyenin bir talepte istisnası usulünün tatbikı temenni edilmiştir. Fabrikatorlar bundan sonra Sanayi Bankasının sanayicilere yar dım etmediğinden şikâyet etmişler ve alelbusus bankalar kücük erbabı sanayii vikaye için küçük münakasa • lara girmemesi hususunun temini talep edilmiştir. Meb'us Vasıf B., erbabı sanayiden alınan muamele vergilerinin sanayi erbabı için tesis edilecek yeni bir bankaya sermaye olarak veril mesi ve bu suretle millî bir sanayi bankası tesisi daha muvafık olacağı mütaleasmda bulunmuş ve bu mü taleaya heyeti umumiye iştirak et miştir. Kazanç vergisi Şehir haricinde çalışan müesse • seler kanunen vergiden muaf olan mamulâtlarım müşterilerine arzet mek için şehirde bir mer • kez açınca esasen vergiden muaf olan o mamulât için kazanç vergisi vermek mecburi yetinde bulundurulmaktadırlar. Şurayi Devletin bir müessese hakkında verdiği ve bu muafiyetin fabrika mamulâtının satış merkezlerine de şamil olduğu şeklindeki kararının vergi dairelerine idareten bildiril mesinin temini sanayici meb'uslar • dan talep edilmiştir. Yüzde ona kadar ipekli mensucatın yeni gümrük tarifesinde himaye edilmemesi yüzünden rekabete im kân kalmamaktadır. Bu nevi mamulât hakkında himayekâr bir tarife tanzimi ayrıca te menni edilmiştir. Son bir nokta olarak ta teşviki sanayi kanununun 13 üncü maddesi mucibince Belediye ve resmî müesseselerin yüzde on fazla dahi olsa millî mamulât almaları lâzım gelirken buna riayet edilmediğinden şikâyet edilmiştir. Heyeti umumiye meb'uslara yeni faaliyetlerinde muvaffakiyet temennî etmiş ve içtimaın hitamında meb'uslar şerefine bir çay ziyafeti verilmiştir. Meb'uslar bugün Ankara'ya ha reket edeceklerdir. Yeni bütçede fasarruf Ankara 2 En nikbin tahminlere göre bütçe ancak 180 milyon lira üzerinden mümkün olacaktır. Hü kumet mütevazin bir bütçe yapmağı bir prensip ittihaz etmiş olduğun dan bütçede görülecek 40 milyonluk açığı tasarruf suretile kapatmak mecburiyetindedir. Bütün mes'ele bu açığın hangi masraflardan kısılabileceğini tayin etmektedir. Bu hususta kat'î karar verebilmek için yeni hükumetin teşekkülü beklenmektedir. Yeni hükumete bazı yeni vekillerin dahil olması ihtimaline binaen o vekâletlerin bütçelerini yeni ve killerin tetkik etmesi tabiidir Müiihal meb'usluklar (Birinci sahifeden tnabatt ) Meb'uslar Ankara'da (Birinci sahifeden mabait ) Umumî müfettislikler Ankara 2 Yeni altı müfettişi umumilik 1931 bütçesinin tatbikile beraber ihdas olunacaktır. tstanbul ve Edirne bir mıntaka, Karadeniz sevahîli bir mıntaka, Adana, Kon ya ve havalisi bir mıntaka, Ankara ve diğer merkezî vilâyetler bir mıntaka addedilecektir. Müfettişi umumiler muayyen bir yerde oturmıyarak lüzum gördükleri yerlerde muvakkat müddetler ikamet ederek daima teftiş ile meşgul olacaklar dır. için Meclis riya,setinden Başvekâlete tezkere yazıldıktan sonra Fırka Riyaset Divanı toplanarak namzetler mes'elesini tetkik e decektir. 10 meb'usluk için fır kanın doğrudan doğruya nam zet göstermesi muhtemeldir. Vaziyet ancak bir hafta sonra belli olacaktır. ket Beyin de bir vekâlete geçi rileceğinden bahsedenler de vardır. Maahaza hakikî vaziyeti az Çok bir vüzuh ile tayin etmeğe şimdiden imkân yoktur. Ve kabinenin yeni şeklini öğrenmek için hükumetin teşekkülünü beklemek Iâzımdır. Burdurlu'ların ricası Ankara 2 (Telefonla) Burdur'dan bir heyet gelerek Fırka umumî kâtibi Recep Beyi ziyaret ve vilâyetleri namına meb'us luğu kabul etmesini rica etmiş tir. Recep Bey Burdurlu'ların teveccühüne teşekkür etmekle beraber bu mes'elenin Fırka Divan Riyasetine ait bulunduğu cevabını vermiştir. Marangoz meb'us ne diyor? Trabzon'dan meb'us seçilen marangoz Hakkı usta, meb'us luğu hiç hatırından geçirmemiş olduğunu, bir gün kendisinin tevellüdü ve işleri sorulduğunu ve sonra namzet gösterildiğini zikrederek demiştir ki: « Bittabi çok sevindim. Çünkü bu benim için bir takdir eseri ve bir şeref idi. Biiyük Gazi'nin gösterdiği lutfu minnet • le karşıladım. 45 yaşmdayım, çocukluğumdanberi marangozum. 7 sene Trabzon sanayi mekte binde muallimlik ettim. Gerek mektepte, gerek imalâtanemde bir çok san'atkâr yetiştirdim. Mecliste san'atime müteallik Filip'in kırmızı defterinde bu hususa dair şu satırları buldum: «Yarabbi! Biliyorum ki bunların hiç bir ehemmiyeti yok. Izabel diğer hututu itibarile feragati ile.. Bütün etrafında yaşıyanları bahtiyar etmek arzusu ile o kadar yüksek ki.. Gandüma'da annemin hayatını değiştirdi... Bunun sebebi de belki kendisinin şiddetli zevki olmaması ve daima benim zevkimi keşfetmeğe ve onları tatbika çahşmasıdır. ö nünde en ufak bir arzumdan bah sedemem ki hemen o akşam onları tatmin içîn eve paketler geldiğini görmeyim. Bir çocuk nasıl bozulursa, ben Odil'i nasıl bozdumsa, o da beni öylece bozuyor. Ve yeis ve korku ile hissediyorum ki, bu derece nezaket benim daha ziyade kendi • sinden uzaklaşmama sebep olacak. Bundan dolayı kendimi tazir ve tevbih ve nefsimle mücahede edi yorum, faide yok! Benim ihtiyacım, ... Neye? Ne oluyor? Olan, bende daima olandır: Bu İzabel'de kahra man kraliçemi ve bir dereceye kadar Odil'i temsil etmek istedim. Odil'i Meb'usların müsahabeleri Avdet.. İsmet ve Kâzım Pş.larla Recep B. Ankara'da... Ankara 2 (Telefonla) Istanbul'da bulunan Meclis Reisi Kâzım, Başvekil İsmet Paşalarla Fırka Umumî kâtibi Recep Bey bu sabah 9,5 ta Ankara'ya avdet etmişler ve istasyonda hükumet erkânile, Müşür Fevzi Paşa, meb'uslar ve halk tarafından istikbal edilmişlerdir. Merkez Bankası Tesis heyeti muamelâtı meclise devredecek Ankara 2 (Telefonla) Cum huriyet Merkez Bankası tesis heyeti bu sabah saat 10,5 ta Maliye Vekili Mustafa Abdülhalik Beyin riyase tinde toplandı. Maliye Vekili ver diği izahatta hisse kaydı muamelesinin muvaffakiyetle neticelendiğini teyit etmiştir. Yakmda hissedarlar banka meclisi idaresini intihap edeceklerdir. tntihap ikmal edildikten sonra tesis heyeti bir defa daha toplanarak hisse kaydı muamelâtını meclise devredecektir. Bir tevcih Ankara 2 (Telefonla) Birinci sınıf maliye müfettişliğinde bulun muş olan Maliye Müsteşarı Ali Rıza Beye fahrî Maliye müfettişi unvanı tevcih edilmiştir. Ankara 2 (Telefonla) Eski meb'uslarla yeni meb'uslar bugün Meclis lokantasında buluşarak birbirlerile tanıştılar ve bir çok mes'eleler üzerinde konuştular. Müsahabe 2 saatten fazla devam etti. Meb'uslar bundan sonra hep beraber Meclise gittiler. Istanbıd meb'usları Şehrimizde bulunan yeni İstanbul meb'usları Büyük Millet Meclisinin yarınki küşat içtimaına iştirak etmek üzere bu akşamki trenle Ankara'ya gideceklerdir. hususat hakkında ne icap ederse onu yapacağım ve bilhassa inşaat ve imalât müteahhitliği işle rinde...» Meb'usların mazbataları hazurlandı İstanbul meb'usan Heyeti teftişiyesi İstanbul'dan intihap edi len 12 meb'usun mazbatalarını hazırlamış ve vazifesini bilfiil ikmal etmiştir. Mazbatalar ikişer nüsha olarak hazırlanmış ve Dahiliye Vekâletine gönderil miştir. de, çünkü şimdi Odil benim hafı zamda kahraman kraliçe ile mümteziç bh haldedir. Halbuki Izabel bu tip kadın değil. Onun için tayin ettiğim rolü, o, oynamaktan âciz. Ağır olan nokta benim bunu bilmem, onu olduğu halde sevmeğe çahşmam, onun haddi zatinde sevilmeye lâyık olduğunu anlamam, ve ıztırap çekip durmam. Fakat niçin, Yarabbi, niçin? Sevmek gibi büyük bir saadet içinde yim. ömrümü hep bu şüri aramağa hasrettim; muvaffak olmuş bir roman hayatı isterdim. Bu böylece elime geçti, memnun değilim. Iza bel'i seviyorum, halbuki yanında ince ve yenmesi imkânsız bir sıkmtı duymaktayım. Vaktile Odil'i be nim de ne kadar sıkmış olacağımı şimdi anlıyorum. Bu bir sıkıntı ki, bunda tzabel'i, cerihadar edecek bîr şey yok; vaktile benim öbürünü sıkmamda beni cerihadar edecek bir şey olmadığı gibi, çünkü o hal sevenin adüiğinden mütevellit de ğildir, bunun basit olan izahı şudur ki o seven, bir vücutten hazzediyor, ve artık hayatı doldurmağı, her d« Peşte seyahati Seyahate iştirak edeceklerin nazari dikkatine.. 1 Gazetemiz tarafından tertip edilen Peşte seyahatine iştirak etmek üzere müracaat eden, ze vattan 4 mayıs pazartsi günü saat 12 ye kadar parasını verip pa$aportunu ikmal etmiyenler seyahate iştirak hakkını kaybede ceklerdir. 2 Peşte'den avdet müçte mian olacağı için gruptan aynlıp sonra gelmek şıkkını tatbika üakân yoktur. Bu takdir de meccanî avdet hakkı zayi edilmiş olur ve bunu ihtiyar edenler bittabi masrafını kendisi verir. kikayı yaşatmağı aramıyor ve aramasında da bir hikmet yok... Dün geceyi tzabel ve ben kitapaned* geçirdik. Canım okumak istemi yordu. Çıkmak, yeni yeni simalar görmek, bir şeyler yapmak istiyordum. Izabel mes'ut, arada sırad^ kitaptan başını kaldırıyor, bana b^kıp tebessüm ediyordu.» Ey şimdi müebbeden sükuta varmış olan aziz Filip! Neden söyle medin? Senin gizlice neler not ettiğini ben daha o zaman, dumanlı bîr surette olsa da, tahmin ediyordunv Ha,yır, bunları söylemekle bana fenahk etmiş olmazdın; bilâkis, belki de beni tedavi etmiş olurdun. Acık> konuşsaydm, belki, birleşebilird^k. Size: (Her dakika kıymetlidir. Sizinle arabaya binmek, sofrada si^in nazarınızı aramak,kapımzın vurulduğunu duymak hepsi, size ait, si zinle her şey saadettir ) gib>* «özler söylediğim zaman îhtiyatsızlık ettlğimi bilirdim. O zaman seninle yalnız kalmaktan ibaret tek, sabit bir fikrin esiri olduğum hakikattir. Mabmdi t>ar Yeni bir müderris Ankara 2 (Telefonla) Darülfünun Tıp Fakültesi memaliki hare hastalıkları müderrisliğine bu der sin muallimi bulunan Sait Cemil Beyin tayini tasdika iktiran etmiştir. Millet mekteplerinde ceza Ankara 2 (Telefonla) Millet mekteplerine devam etmiyenlerden almacak cezanın idarei hususiyele • re değil, malsandıklarına yatırılmasına Şurayı Devlette karar verilmiştir. Hariciyede tebeddüller Ankara 2 (Telefonla) 931 bütçesi Meclisten çıktıktan sonra Hariciye erkânı arasmda tebeddüller ve icap eden yerlere tayinler yapıla caktır. Görülen lüzum üzerine Sofya sefareti başkâtibi Fuat Abdüsselâm B. Vekâlet emrine ahnmıştır. Cumhuriyet'in tefrikası: 51 Komünist takibatı Adana 2 Komünist tahrikâtı yapmakla maznun 4 kişi nezaret altraa ahnmıştır. Bazi evlerde taharriyat yapılmıştır. HIZ ANKARA İlim ve san'at g zetei mutfak masası, ve nihayet bir kaç çamaşır dolabı. öbürlerinin hepsi süpürülmeğe salih şeyler.. Meyus oldum. Eşyamın güzel şeyler olmadığını bilirdim. Fakat onları daima görmüştüm ve bana soğuk gelmiyorlardı. Bilâkis onların ortasında rahat ve huzur duyuyordum. Hususile bunları elden çıkartıp yenilerîni almağı mecnunane bir hareket buluyordum. Avdetinde annemden şiddetli tekdirler yiyeceğimi ve içimden kendisine hak ve receğimi büiyordum. O halde bunlar ne olacak? Onları satmalı, güzelim. Satınca ne kadar ucuz gide ceklerini takdir edersiniz. Bir şey elden çıkarılmak istendi mi, onu herkes kötüler, düşürür. öyledir. Fakat zaten bir kıymetleri yok. Meselâ o ikinci Hanri yemek salonu, taklittir. Hatta kendi tarafınızdan seçîlmemiş olan bu eşyaya böyle ehemmiyet atfetmenize şaşıyorum. Evet, belki haksızım. Nasıl isterseniz öyle yapınız. Bu küçük sahne en ehemmiyetsiz eşya için bile o kadar sık tekerrür etti ki, nihayet halime ben de güldüm. Yazan: Andre Moruva Bunda faide var, kira vermi yeceğiz. Mefruştur, bizi beraberce alacak derecede de geniştir. Annem babam bizi rahatsız edemez, çünkü Paris'te senede ancak bir iki hafta kalıyorlar. Bir gün Fransa'ya, büsbütün dÖnecek ve Paris'te oturacak olurlarsa o zaman bir şey ararız. Filip reddetti: Izabel bazen garipsiniz, de di. Ben orada yaşıyamam. Şirin değil, tezyinatı iyi değil. Tavanlardaki, duvarlardaki alçılar mülâyim değil. Tadilât yapmamızı hoş görmezler. Hayır, bu yanlış bir hareket olur. Kendi yuvamızdu rahatunı bu lamamış olurum. Ben orada olduğum halde de mi,Filip? Hayatta mühim olan vü • cutleridir. Tezyinat değildir, bu fikri kabul etmiyor musunuz? IKLI a • Terceme eden: Haydar Rifai Evet, öyle, fakat bu tekerlemeler daima ısar sır& dizilebilir ve insan bunların karşısmda «doğrudur, haklısınız» dan başka bir şey söy liyemez. Fakat böyle sathî hissiyat perverliğe teslim olursak mahvol duğumuz gündür. Siz «hatta benim ile de mi?» derseniz ben «hayır, güzelim, ricat ediyorum» demeğe mecbur kalırım. Ancak bu doğru söylenmiş bir söz olmaz. Ben sebep ve ilIet tayin ve isbat edemeksizin bili yorum ki orada rahat etmiyeceğim. Teslim oldum, ancak benim malim olan, bana anam babam tarafından verilmiş olan eşyalarımı Filip'in bulduğu apartımana geçirtmek is tedim. Güzel kızım, eşyanız içinde muhafaza edilecek ne var? Belki bir iki beyaz banyo sandalyesi, bir