17 Ocak 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Meşhur Casuslar Yazan: ABIDİN DAVER a — Mata - Hari Fransız casusu olurken mühim bir sırrını ifsa etmişti. Üövtlainküne; ği çkaa la vi bülkleren ikinze Uperlen l aak aat Göğ Ka l bi n İçde Taretla li D Ra aa pi bi | ee l aa tanan dllar Bilürdüküm ea TOrA B aa a z Ga aebirk hazran çörlerimin önüne KA sLiü ni ada  di derba dleerek bu yılanı Şlkcaymez. Gülükien mera Vün, yre aa Kenrağ mab aei ban CZ AZ d İriLa gll Kalına değre bi K l Z AD E Haaf yakna aZ Kadar bezni - v adai toplıyarak gözlerimin KAİnA eee Terknı llim ve Perleğ y S eöyiüğorem. Mute Ka Dire b DDt Tilkzen iaşeek içie v e gatişyen yüzbeşim.” Mülye . D z G nlarlla Şi ülla ae Töniamantdeki kanre dalresie ga MebaEİ Gilerip ” senağrafi SS b iç ölz el B »i bela UZY çönelr darlarlnın beliveni ekadar « S Bi ine MA üğarek Sön vzatd Ççen A kerealıki aai b Mlaler ha Lelel (yeni fanma FrA LA eliyaı Te be l A ölermnn Ertesi sabah, odamda, erkenden gene Mata - Hari ile karşı karşıya İğik. Her ikimiz de taarruz plür nn İyice hazırlamış, pişirmiş, si - Tahlarımızı güzelce Bilemiştik. Ma- 4a - Hari, İsviçre taiklle Almanya'- YA gitmek istiyordu. Ben İspanya'- dan Hallanda'ya ve oradan Alman. Ta'ya geçmerini münasip gördüm. Çünkü / İsviçre'den Almanya'ya için © Kadar kmwa bir saman iri işliyordu ve dansözü bu memler ketleri nher ikisinde de mükemme - Yen taraasut ettirebilirdim. Gösterdiğim. delillerin mantığı, nihayet benim fikrimi ona kabul tirdi. Bu raretle Alman'ların kendi: Sayı İhtar ederek dedim kir — Mata - Hari, çu dakikadan Baren, artık benim dairei anlâhiye - han para verildiği terbir edilmiştir 1881 de S.373.065 kile miktarında 2.474.240 liralık kahve ithalâtı yaşımız yazdır. 1930 da kahve için memleketter Şkan para 3.369.043 Tirayı bulmuz. 1829 d ize bu müktar E.164.068 liraya balik olmuştur. 1928 ve 1927 de “tu İlimat Vekkletinin, bu işteki muvaf « fakiyetinin büyüklüğü, kaydettiğimiz. İelatistikten de açık ' sürette anlanl . aktadır. Artık kabve için hiç bir dövir verilmiyeceği gibi, acat mallarımız eni bir müşteriye satılmaş ve yeni bir pazar da tanıtılmış olacaktır. Brezilya konsolosunun beyanatı Şebrimizdeki Brezliya kontolomu M. Marten Terres Ankıara'da aktedilen ve: vi meukavelennme İle iki memleketin tü Cerl münasebatı hakkında bir muhamti- Timize yu beyanatta Bulunmuştur: « — Breziyln sefiri M. Bimentel Brn ao bu meakavelerin abeti için bir buçuk #ene çalışmıytır. Bu müddet sarfında da: ima, Üresilya'düki kahye komüyonde mehaberede idi. Bu mükarelenin akti Üzerine iki hükümet aranmda doğrudun doğruya tücceri münasebat inkiyaf etmi aolacaktır. Bu mukavelenin akti sefir için e bir mevaftekiyettir. Boüne kadar, iki memleket Tiracan mmarifetile “ yapılıyordu. Çünkü Türk mahenlâtı, mereli bu me: yanda zeytinyağları İlalya'ya gidire orada tarfiye edildictem sonra İzalye e giriyorsunuz. Benim idaremde Çalışacaksımız. En küçük bir hare - İtinize varıncıya kadar, her ne ya: partanır benim kaberdar olacakıma Zerre kadar şüpheniz olmazm. Mata - Hari, şayet bize ihanet — dertehiz, bunu bizim bildiğimizi, ar Çak divanı harbin buzurunda öğre Hecelesiniz. Müata - Hari, hiç bir yey söylemi: yör, beni dinliyordu. Bu sanuncu ih- Tarıma da bittikten sonra, dedi ki: —— Yüzkaşım, bana talimat ver - miyecek misiniz? — hetediğiniz talimat, Hollanda" ya giltiğiniz saman, evinlzde, aya- anıza kadar gelecektir. Siz daha o Faya varmadan evvel bizim bir eda- mımız Hollanda'ya gidecektir. — Vapura nereden bineceğim? — fepanya'nın Vige limanındı Daha bu akşamdan sizin için Hollan. din vapurunda bir ka: tula : Saktır. Yarın İspanya'ya hareket Gebilirsini Mata * Hari'yi odamın kapısma kader götürdüm. Eşiğin Gatünden geçimeden evvel, bir daha döndü, be- nim için son derece mühim, kendi için söm derece tehlikeli ve tamamen Tüzumsoz bir geverelik etti: — Hollanda'ya — müteveccihar Framsa'dan hareket ettiğimi Pari teki vefirimiz yantarile evime bildi. rebilir miyim? — Nasıl isterseniz öyle yapmakta erbestsiniz Mata » H irmarladık yüzbarım, — Gene görüşelim Mata - Harl cevabını verdim. Daha kapıyı arkarından kapamı dan, kendi kendime düşünüyordum: mek bi Hollanda sefaretinin posta Şantasile muhabere ediyor. İçimden “bu malümata mersi Mata - Hariz dedim kadım, hiç İürumü / yekken Vaf öake'vntmak ve yüksekten mak maksadile, bana şimdiye ka dar bir türlü anlıyamadığımaz büyük bir serram faşetmişti. Şimdi anlaşı - İiyordu ki, bütün diğer bitaraf mik letlerin sefirleri gibi, Hollanda'nın Frama'daki mümesetli a yarmadan cazusların muhaberer fine alet eluyordu. Kendisine açık olarak verilen, zahiren alelâde ve de, hiç farkır | Mektubun hakikatte Mata * Hari'nin dediği gibi <o pek güzel isimlir mü- rekkeplerle - yazılmış çok tehlikeli gizli cümleleri ihtiva ettiğini, tabil, Katırına bile getirmiyordu. Yerime oturur oturmaz / hemen Mata - Hari'nin dosyasım getirttim. Peşindeki hafiyelerin verdilderi raz porlarda, kadının, sık sik Hollanda sefarethanetine uğradığını gördüm. Hakh yeya haksız, artık Mata - Hari'nin Alman casusu olduğuna kar aat getirmiştim. (atadadı ver) amalıdır diye Bresiya'ya gönderilerek aatiliyor. Kahve de Brezilya'dan Hamı: Bure ve Tiryeste tarikile Türkiye'ye ge- diyor. Bittabii pahalıya — malolurordu. Şimdi, yeni mukavele e tesbit edilen esaslar. dahilinde her iki memleketin Mahimlâtı daha ecuza satılacaktır. Bretilya kahve kamisyonu, kahvele- “Türkiye'de karıştınrayarak sebil İmasını İstemektedir. Türkiye'den de Bres Zilya'ya ihraç edilecek lan maflar için Ayni geyin istenilmiş olman küvvetle mel- huzdar. Türkiye'de, Bresya kahve < Sinin senevi isihlekâti B0 Kin / çuvula baliğ olmaktedır. Bunun, 225 bin ço yala kadar çıkabileceğini ümit ediye - İntanbel e Beezilya arannda doğru vapar poslülar tesis için çalamyorum. Şimdiye kadar, Brerilye veporları At> Tas denizine kadar geliyorlar, Akdeniz'e eçmiyorlardı. Vapor'arımız, İstanbul'a elirse bu venile İle Akdeniz seferi de Şapilmış ve Mansilça, Tirveste ve Pire bi iskelelere de uğranilme olacakctır Avdette de Cezayir, Far sahillerine vğ- iaoyacaklardır. Fakat bu hususta henlir kati alarak takarrür etmiş bir şey yoktur. Bir pror e kazırlanmaş ve hükümetime zönde ilmiştirn Gümrükteki kahveler Arkara 16 (Telefonla) — İstanhu d kahve, yeker Limitet sirketinin İkti. dat Vekiiletile gümvüklerdeki kahve ve ekerleri çıkarınak üzere ventıi moka: Şele gümrük omum - müdürlüğünden Gümrüklere tamim edilmiştir. | finin hümü idare, neşir ve tamimi | körde kürir bir türbede. Bur: he |Yunus Emre Nerede yatıyor ? Altı muhtelif rivayet birbirini nakzediyor Meşbur yairimiz Yanas Er sarmız naride be Te tenbir edilemer Teketimir tarihçilerinin mütesc sakaşaları d olmuştar. Müili sevkin pek nadir mümessille rinden sayılan Emre'nin mezarı profesör Köprülüzade Mehmet Fus kiklerinde dört yerde olmus el şeklinde olarak tesbit edilmi 1- Burua'da Çelebi Soltan Sultanı gezak dergâhında. Bu dergühta Yunuz Ere, Apık Yünun ile Abdürremel n 2 Kula ve Salihli kazaları aran- 'da vEmren atlı yetmiş künur haneli bir 'mur Taptak Emre ile evlit ve ahf kapı eşiği önünde yatmaktadır. Mezar fayının üzerinde kitabe yoktur. Yalnız Vfak bir balta resmi makküktür. S—Ertunum'a bir buçuk sant mesafede| Ki «Palandövens silkileri eteğinde | garktan Erzurum orasına nazır «Dutçur karyetinde «Taptuk Emrer ile «Yunur Emver nin türbeleri verdir. Baraları duvarlarln mahfuz ve kalın odun par. #zaklıkla mücehherdir. Ba türbel aranisi Alibaba dergâhına vakfedilmiş: dir ve Dutçu kariyesinde her zamandan Sonra Emre'nin ruhuna fatiha haf e #lmekledir. 4— Bumu'lı Şeyk Tamalfl Hakla'nın rivayetine göre Yunus Emre ile Taptuk 'Elendinin kar birleri bir kubbe altında Keçiburnu kar sabası yakininde bulunmaktadır. Bu dört muhlelif mahal tesbil edil - dilden sonra bundan bir müddet evvel Astanbul Vilüyeti mektupçusu Osman Bey de Yunun Emre'nin mezarının Es. hişebir ile Ankara arasında Sanküy iz tasyonu civarında bulunduğunu bildir. amişti. Şimdi de hstanbul Liman şirketi eli idare szanından sabık Kara - man mehkeme ve belediye relsi Os - man Necali Bey Yunut Emre'nin mer zarının Karaman kasahasında olduğu. u, hatla kendisi ken 191 fi merbum Hüseyin Beylerle birli yapılan tahkikat neticesinde Emre'nin kabrinin orada olduğunu tesbit ettiğini söylemektedir. Adilyede ve Mahkemelerde Beraet eden odacı İstanbul postanesi odacılarından Murtaza Efendi muhabere evrakımı isaha etmekle suçlu olarak mahke- mmeye verilmişti. Muhakeme dün net elenmiş ve Murtaza Efendiye imat edilem bu cürüm tahakkuk etmedi - cime bernetine ka- iskambil kaçakçılarının muhakemesi Sahte damgalı ikambil kâğıdı ve satarken. cürmü meşhut halinde yakalanan kolanyacı muhakeme edilmişler ve bazı şahitler dinlenmiştir. Şahitlerden birisi dilsiz ve okumu yazma bilmediği ir tercüman - | Darülfünün mü- senesinde Aka Gündüz ve ren ifadesine müracaat edilmiş- izler Cemiyeti reisi Süleyman Şehır ve memıcm—H haherlerı Âli Ticaret Mektebınde > Müessesenin 50 inci yıldönümü dün | | — parlak merasimle tes'it edildi Dün İstanbul İktuat ve Ticaret mektebisin — 50 | inci senci devri: | resi testit edil - mişlir. Merasim. de'mektebin ee ki mesunları Vi lüyet, Firka, Be- lediye, — Ticeret Odas, — Halkevi erkânı ve bir çok aa Kölamallardır Mektep müdücü Hiümü Bey hu | Sörinci yüne Fak eitikleri için Dünk SAA DK MNĞN gönül ei Te meklllin 'en bedemli eli Zablü Bey de gükmek İkimal ve T daret mebtebinin memalekekle Şindi. e kadar yaplığı Bizmetlerden bi İle bir eli söylesişiir. Hukuk müderrizlerinden Mekki ükmet Hep de meklatin trülçetini ak G0 Senelik faaliyetinden ve zetmiştir. İktsatçı muallim Muhlir | tem'Bey iktunt ve tasarruf hak - | ksında bir konfcrans vermiş ve mek tebim bu sahadeki rolünü anlatmış- tır. Son sınıf talebesinden Faire H. |Kazası mes'ulleri |Davanin rüyetine Anka- ra'da devam ediliyor Geçen celeesind kaza yabitleri din- | lenen Beylikköprü tren kazası mes'al Terinla mubekemesine dün Ankara Ağır- ceza mahkemesinde devam edilmiz 'dnm öldürmek gili ağar bir cinayet Sirai olmarnakla heraher üenme üze, Tinde baraktığı tesir ve heyecan sebe - | bile mühim ve ehemmiyetli telikki e dölerek tetkik edilemesini deri sürmü, evveli raporların istinet et Tarıa mahkemece aynen görülmesini ve İkaza emanmıda trvnla sür'etini bandın getirtilmesile Tarın mahkeme hururunda şahitl lerini, ve bu mes”elenin Istanbul'da top- İanan şimendiferle kangresinde de mev Müteferrik Ankara'da bir nişanlanma " Ankara 16 (Telefonla) — Zirnat Müsteşarı Atıf Beyin kızı Aüfe Ha - mamla Dahiliye Kalemi mahsusunda Hulüsi Beyin bugün nişan merasi Edirne asfalt şosesi alâka uyandırıyor Edirne ile hat dum aafalt ol Ünim görket hu Sırrı Bey bu yahitle dilsizce komuşup söylediklerini kâğıda yazarak reise pa'daki turi Tahkikat esnasında Artin Efendi le arkadaşlarınn bundan bir müd- det evvel de kokain ve kaçak iskam- bil kâğıdı satmak cürmünden mah: küm oldukları / anlaşıldığından bu Husüstaki mahkeme İlâmının celbi ça bir güne talik için mahakem "“Vilâyette Maarif Vekili Vali ile Maarif Müdürüne takdirname yolladı S e LND KM YA ada GöNkLer l dürü Haydar Beylere birer takdir- ime göndermiş ve İstanbul ma Bir eli Yeni mrktep iaşnamn var vaffakiyetlerinden dolayı kendileri: he teşekkür etmiştir. y Vatandaş! Şeher Bayramı Bayram için istediş yerlisi vardır. AM aat ve Ba in her malın geliyor Tasarraf Cemiyeti karşılanmıştır. İngiltere, Almanya ve İtalya Turing kulüpleri Türkiye Tu- zing kulübüne müracaat ederek, şeh- | rimizde etomobillerle kafileler Tinde seyahatler tertip etmek üzere Türk - Yunan Türizm - komitesi Geçen sene, Türinz kulübün me- #ai şubeleraden biri olmak üzere bir Türk - İtalyan turizm komitesi kur rulmuştu. Bu sene de Belediye veisi Mühittin ve gazetemizin sahibi Yur mut Nadi Beylerin fahrt riyasetlerin- de, esbak Şehvemin Yusuf Razi Be- Şi riyaselinde bir Türk - Yunan durizm komitesi teyekkül Bu komite derhal fasliyete geçerek iki memleket arasındaki samimi mü- Bavebatın turiam sahasında tatbiki Sim tedbirler almağa başlamıştır. Evlenme meras'mi Tibbrndli kimyahane müdürü dek- tor Fehmi Riza Beyin kerimeleri Fe- riha Hanımla İnhirarlar İdaresi Ci: bali merker tütün depo ve imalkt- kanderi memurlarından / Edip Paja | zade Vecihi Ruhi Beyin evlenme me- vasimi okraba ve ehibbasının huzurile Ayazyeğa'de Pork eli seleuların - da icra edilmiştir. Tarafeyne sandet der dileriz. bir hitabe ile talebe namına lilere teşekkür etmiş, mektep talebe cemiyeti evisi Şevket Bey de mekter bin inkılâp müesseseleri arasındaki ehemmiyet 'edip «Türkiye ve Türk'lük için yetişiye- Tuz> diyerek sözüne nihayet vermiş Bu münasebetle gece de Makılm- de bir balo verilmiş, eeki mezunlar, prefesörler Vilâyet, Fırka, Beledi- ve, Ticaret Odası, Halkevi erkünı bulunmuştur. Balo çok eğlenceli ve nereli olmuştur. Gemi Kurtarma İşleri muallâkta! İnhisar idaresi dün faali yete geçemedi inkılâp ederek bükümetin idare- sine geçmeti icap ediyordu. Fakat mü: emirler tarafından hazırlanan ve geçen Tünü Ankara'ya giden le meb'ura oe . şirket müdürü Hamdi Bey tarafından İktisat Vekâle- ziyet hün olmaş bulunmaktadır. Bir ta- raftan kanuna mahsus mucibince şirker tin bugünden itiberen ancnim bir balde işe başlamanı ve tahlisiye işlerine resen vanyet etmesi icap etmektedir. Fakat diğer taraftan ba hasusta hükümetter esmi bir i'ar vaki olmamış bulunması kanami masemelelerin ikmal edilme - mesi yrlinden şirket veni yekle intikal ödememektedir. Bu vaziyete göre tahliriye işleri inhi- sarında olmanı Jâzım gelen şirket, her hanci bir kaza yukuunda kazarede ge- miyi başka vernit veya teşkilütim kun alkışmasına müdehale edebi.. edemiyecek midir? Bu nok- ta baglin için müphem kalmaktadır. Deniz Ticaret Şubesi Müdürü Zeki Bey, bu mes'ele hakkında bir muhan girimze şunları töylemiştiri. «— Gemi Kurtarma Şirketi lâfsi o Jarak yarından (bugün) itibaren ano. e girmeke girket filen hendir teşekkdil etmemi Bunun için alikadar makamattar tal- sdiyeruzn Maaritte ve mekteplerde Ecnebi eserlere telif hakkı vereceğiz Şimdiye kadar cenebi eserleri ter- süme için telif hakıkı vermemekte (. Glik. Fakat Almanya ve Franaa ile apılan Ticeret ravahedelerinde ba Tenden iikeren telif haklır vermek el çülldiğinden Maarif Vekaleti Kitapçıları ve ilim bayalını müşkü- bütlerde bulurmada, gaşlamışır Waarif Istahatı Mazsif sılahatı tçim bi hazırlanmak özere Vekil Reşh Galip Berin riyesetinde bir kot edilmiştir. 933 bütçesi harırlanacak ulahat projesine göre tesbit edile - Evkat cetveli 20 Ramazan Salı gi Siyasi icmal Devletler ve mesai saati mes'elesi Umuml Harbin deb iktisadi buhran leri kiymetten düşürdü. Altım, ver maye, makine, terkilât, mesaf artık Beki kaymetini kaybetmiş bulunuyor. Bu kiymetlere İstinet eden şimdiki | nizamı klem ve hatta bir yenilik sa- zannolunan. komünizin ve veğimler bunu ta esasından ina çikar - üm kiymet- Tunuyor. Bi daki müendeleler ve didirmeler siya Sek sahasına münhasır kalmamakte Ve iktaadi ve mali ve hatta messi a bile devletler araaında Tmuaezam bir mücadele cereyan et mektedir. z Gariptir ki siyasi sahada menfa leri yekdiğerine nt olan devletler Ja birleşebiliyorlar ve bunun için siyasi Dek ileri gider Meselâ / Fransa harp borçlarını yeniden tetkik ve tanzim edilinci: ye kadar tediyeden vaz çeçmete karar verdiği raman bu karar A: merika'da mülthiş bir fortana kopa- Tacaktı. Halbuki Amerika ile Fran> SA altın mikyasmı fagiliz'lere karşı birlikte müdafan etmek mecburiye tinde bulumduklarını bildiklerinden Amerika Ayan ve Meb'asan meefisi msa'ya karşı hücum / yanamadı. Siyasette Fransa devleti / İnziltere ile beraber hareket ettiti halde na> | Tunuyor. | Devletler şimdi yeni bir saha U- zerinde yani hafta mesisi santleri esinde büyük bir mübarezeye girismiş bulunuyorlar. Şimdiye kadar Lüyük mütemedi memleketlerde sanayi amelesini Kaftalık mesai tanti kark sekir sar at olmak Üzere takarrür etmiz Tunuyardu. Günden güne İşeleliiz artmasına karşı iane param yetiy tirmekten ve çare bulmaktan ciz kalan bazı devletler baftalık is atlerini kırk sekirden kırka indire- ek fazla amele kullandırmağı dü - şünüyorlar. Bu devletlerin busında Almanya, İtalya ve Belçika bulunu Bu mes'ele gelecek / hariranda toplanacak beynelmilel mesel kan” Feranumda görüşülecekti. Lükin b gin sürüncemde kelmaka taham - Tmülü olmadığından İtalya hüküme- açi mesal ofisi tarafından Cencs < re'de avrı bir konferans içtiman Şet edildi. Bu koferansmn işi beynel- milel mesni konferanmna hafta car atlerinin kırk olması için bir muks Yele projesi hazırlamak olacaktır. Konferanın otuz dört devlet işti- yak etmiş ise de hakikatte konferanı Üç amnufın mümessillerinden yani a- mele, patron ve hükümet adamların- | dan mürekkeptir. | O ğunun için teklifler, fikirler ve | maksatlar çok dağılmıştır. En ziyad esücadele iş snatlerinin azalmanı Ha Tmesl Ücretlerinin dabi azalmas Tüzım gelip gelmiyeceği voktanı e rafında yapılıyor. Velhası anilel yoni ir sahada muazı mübarezeye şahit balmuyoruz. MUHARREM FEYZİ Elim bir zıya Güzide riyaziyeci kayma- kam Halit Bey vefat etti elti İK G A SĞ disesi — iyaziye maaallimi “kay - metli / muallim - Terimizden Kayı makam Halit B evvelki “akşam Çok sevdiği mek Tsbinde — sevgili |arkadaşları “v falebeleri ara * ada tekmili en YK etti. 13/1/933 uma günü güzi- arerkum ürtat Nait , de dostları, meslektaşları ve kiy < metli talebelerinin parmaldarı üzer rinde Feneryolu'ndaki körkünden alnerak Erüpenhten'deki aile mah beresinde habeçihr ebedirine tevdi kilmdı. Merhum kirk seneye yük * Jaşan muallimlik hayatında denebi- Tir ki ideal bir tipti. Yüksek ilmi ve seciyesile, herkese karşı tükenmez bir muhabbet ve yalağı olan temiz kalbile bütün - meslektaşları arasında temayüz etmişti. Talebe < lerine azami istifadeyi ' verebilmek basta kafbile En nihayet geçen akşam 8 kalp te bu yolda, vazife barında durdü, Memlekete faydali yüz bin lerce gencin yıllnrea kafanmı aydınz İntan, murlandıran müktedir ve ilim üşılr muallimin bu şerefli ölümüne acirken gıpta ediyoruz. Gayhuheti ardu ve Maarif bayatımızda bürük Bir boşluk açmıştır. Kederdide ailer sine ve kendisini tanıyanlara beyanı daziyet ederiz.