22 Mart 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Cumhariyet 22 Mart 1933 ısı Veni karşılıklar Ytaan: M. TVRJİAN Dil cemiyetinin listelermdeki kelimelere bulunan öz türkçe karşılıklan nesre devam ediyoruzt *** f 5 senelik ticarî bilânço 929 danberi ihracat ta, ithalât ta azaldı, fakat 1932 bilânçosu lehimizde». j Bu akşamki program Tercih ediniz: BUDAMŞTB: »,S5 Yarasa (Joh. Stram). LANGENBERG: 21,05 Piyano ve «rkestra (Debnsfly). FRANKFURT: 21^0 Le monde dans la lune (Haydn) PARİ8 (Radlo . L. L.): S3,»S R. StraaM'm eaerleri. tSTANBUL : 18 (Muzaffer Bey) saz 18.45 or « kostra konseri 20 Hamiyet Hanun (saz) 20,45 Mahmure Hanım (saz) 21,30 tekrar oTkestra konseri prog ramın sonunda: Ajans, borsa haberleıi ve saat ayan. ANKARA: 12,10 Ankarapalas orkestrası (13,30 a kadar) 18 radyo orkestrası 18,40 gramofon plâklan 19,10 dans musi kisi 19,40 gramofon plâklstn 20,10 ajans haberleri ve hava raporu. VİYANA : 18,05 hafif musiki 19,35 sıhht nas}hatler 20 musahabe 20,35 tarihin büyük şahsiyetleri (konferans) 21,05 neş'eli program 22,05 tefrika 22,50 havadisler 23,05 radyo orkestrası. BERLİN : 1 7,35 şarkılar 18,45 gençlik saati 19,15 musahabe 19,25 Max Reger'in eserleri 19,50 musahabe 20,05 havadieler 20,15 halk sarkılan 2 1 . 0 5 Vryana'dan 22,05 musahabe 22,15 konser 23,05 havadisler ve dans mu stkisi. MÜNİH : 18,05 konser • 19,20 musahabe • 19,40 kadm bahsi 20 havadisler 20,10 tarih bahsi 20,30 granofon plâkları 2 1,40 piyes 22,35 salon musJkia 23,25 havadbler 23.50 stutgart'tan: (dans havalan). LAYPZtG: 20,20 koro konseri 20,50 matî meseleler 21.20 asker şarkılan 2 3 , 1 0 havadialer 23,35 senfonik orkeatra. BUDAPEŞTE : 20,35 (Yaraaa La Chouve Souris) J. Strauss'ın üç perdelik opereti 23,55 havadisler • müteakıben: Tsigan orkestTBM. 73 Cem'in çok büyük bir günhı, Türk yurdu aleyhine mukaveleler imzalamasıydı Do Büsson, Türk'e düsman olan Fakat, o Rados'ta çok büyük bir gü bir çok krallara, prenslere de meknah isledi, TOrk yurda aleyhine mutuplar yazıyor, müjdeler veriyor ve kaveleler imzaladı. Bu mukaveleler, onları müsterek bir harekete teşvik ilk bakifta o kadar muzır görülmez. Lâkin iyi tetkik olunursa, Cem'in Ra ediyordu. Ayni zamanda Cem'i, do» şovaliyelerine Türk hukukun • hoşnut bulundurmak için her şeyi yapıyordu. «Hiyerozo lomiten» bödan bir hayli şeyler bağısladığı an ~ lüğünün en yakısıklı oianlanndan laşıhr. O, Osmanlı limanlanm tari • bir düzüne delikanh ayırcnıs, prenkat donanmalarma açık bulundur sin hizmetine tahsis etmiştL Bunlar, mayı, her «ene üç yüz hıristiyan esiFatih'in tesis ettiği Enderun ocağı rini bedelsiz azat etmeği ve gene Rausulile Cem'e hizmet ediyorlardı. dos hazinesine yüz elli bra altın ödeKimi yemekte peşkirini veriyor, kime*i taahhüt etınisti. [*•*] mi elme su döküyor, kimi kaftanmı Cem, budüşüncesiz hareketile sagiydiriyor, kimi de geceleyin yanıniiece kendi vatanını zarara sokuyordu. Müsbet bir faide elde etmis ol da bulunarak onu eğlendiriyordu. muyordu. Cünkü şövaliyeler ve bilCem, bu delikanhlarla pek çabuk hassa do Bütson, mertlik ve nezaket samimileçti. Aasalete bilyük bir perdesi altında namertçe dalavereler kıymet veren frenk oğlanları, şehtertip ediyordu. Cem, bütün bunlarzadenin candan kendilerine muhabdan bihaberdi. Kardeşinin hücumla bet gösterdiğini, iltifat ettiğini gönndan kurtulduğuna, şövaliyelerin rünce, müftehir oldular ve ona cidyardımile yeni ve emin bir yol bulup dfiyetle bağlandılar. Hatta bir ikisi, gene tahta doğru yürüyebileceğine şehzadenin muhabbetini tarikat aşinanıyordu. kına tercih etmekten çekinmiyerek D8 Büsson, tam bir siyaset do casusluğa bile basladılar. Bir nevi landıncin idi. Cem'i, en aziz bir misevdavî rabıta ile Cem'e gönülle safir gibi ikram ve ihtiram içinde burini baglıyan bu frenk gençlerinin lundururken onun sahsından istif ade verdiklerî haberlere göre şövaliyeederek bütün Avrupa'yı kendi»Ue aler meclisi, sehzade için hiç te halâkadar olmak çarelerini anyordu. yırlı olmıyan seyler düsünüyordu. Genç prensi, Fransız sarayına bıraDö Büsson ile bir kısım şövaliyeler, kır bırakmaz Papa Dördüncü SikisBeyazıd'm Cem'i elde etmek için tos'a su mektubu yazmıştı. Rados'a taarruz etmesinden korku«Sultan Mehmed'in menfur neslini yorlardı, bu sebeple onu uzaklara, mahvetmek artık Vristiyanlann e Beyazıd'ın el atamıyacağı yerlere lindedir. Şehzade Cem'e asker verisavuşturmak istiyorlardı. Bir kısım Iecek okırsa taraftarlan kuvvet bu şövaliyeler ise Beyazıd'm böyle bir lacaktir. Zaten cesur olmıyan kar harekette bulunamıyacağını ve bilâdesi Beyazıt bu darbeden sarsıiacak, kis tarikat ile uyuşmağa girişcce şaşıracak ve korku içinde kalacakğini soylüyorlardı. tır.. Beyazıd'ın yanında o kadar müCem, bu haberlerden son derece kemmel terdarlar yoktur. tçlerinde teessüre düştü. Şahsınm kardesile en mükemmeli, Otrant fatihi Gedik şövaliyeler arasmda pazarlık mev Ahmet Pasadır. O da, yeni Hünkâzuu teşkil edeceğini anlıyarak üzülrın aleyhme hareket etmek için müdü. Hele frenk diyarına nakiedil nasip bir fırsat bekliyor. Hatta Cem mek tasavvurundan büsbütün elemsultana da bîr mektup yazmış, tatilendi. Bu tasavvurun, kendisini hinden mevuı olmamuım, simdilik Türk'ler aleyhinde kullanmak fikahvale tâbi olup. tahammül göster rine müstenit olduğunu anlamıştı. mesini tavsîye etmiştir. Yunanistan'ı ve Ege denizindeki adalan geri al Şimdi Frenk Süleyman Beye hak veriyordu, saltanat hırsile düşmanraak, salibe kavusturmak için bunlara nefsinî teslrm ettiğine utani dan güzel bir fırsat olamaz. Zatı yordu. Vicdanı hercümerç içinde hasmetmeapları i«in bu, ne büyük bir şereftir. Büyük neticeye varmak idi. Şövalyelerden de, kendisinden için hıristiyan hükümdarlarm çok de iğreniyordu. yüksek fedak&rlıklarda bukmmalatşte bu hissî vaziyet içinde kar nna da lürum yoktur. Avrupa'da bideşine bir mektup yazdı, günahlarıze şehzadenin taraftarlan, Anado nı itiraf ederek af diledi. Hayatına hı'da da Karaman beyi Kanm, yarilişilmemek şartile münasip bir yerdım edeeektir. Hıristiyan hükümdar~ de oturmasina müsaade edilmesini ların nasıl bir yol tutacaklannı heistedi. nüz bilmiyoruz. Butmnla beraber IMabadi var) Cem Sultanm muhafazasına dikkat edecek ve kendisme ümrt vermekten veri durrmyacagız. Eger sefer icraSeânflc'li merhum Emin Lutfi Efen nna Allah müsaade ederse buna elimizden geldiğl kadar dikkat ve ih di ketâııesi ve tüccardan Ata RefSc ve timam gostereceğiz. Aksi takdirde doktor Etem Beylerm kaymvaldeleri Allah'tan ümidimizi kesmiyerek ahSaffet Hanım uzun müddet devam et vale gore Rados'un menfaatini gomekte olan hastalıgmdan kurtulamıya • zeteceğiz!..» rak dün gece irtihal etmistir. Cenazesi bugün saat 14 te ŞişM'de [•••] Cerain effie imzaladıgı bu ahitOsmanbey'de Sezaibey apartımamnda oame, Malta «vrak haıtaealnde saklı idi. doktor Etem Beyin hanesnden kaldırıTarlhl: (T: Recep: 887 re 30 agustos kcakto. 1482) dlr. M. Mevlâ rahmet eyleMn. Liste: 7 OADIR: Yazık, yazıklık, haksızlık, kö. tülük, GAFLET: Yanılma, aldanma, boş bulunma, GATT.K: Dert, ugra4ma, başbağlama, GALEBE: Yenme, üstçıkıa, kazanma, ustelik, GANİMET: Zenginllk, sarasmak, akzanç, GAREZ: An, acılık, kin tutma, düşmanlık, GARİP: Kimsesiz, yoksul, yurtsuz, billşsiz, yardımcısız, GAVA. MIZ: İnceUği, doğruluğu, bilimi, isin yolu, GAYBUBET: Yokluk, saklanma, arkaaında, olmadığı, GAYE: Göze aJınan, varacağı yer, GIDA: Yem, yemilk, besleyicl nesne, GİRDAP: Korkulu çukur. Kuyu, yuvarlanma, GURUR: Kabarma, övunme, güvenme, GÜNAH: Suç, terslik, uğursuzluk, yamanlık. Fevzi Altuğ • ** HABER: BUdirik, kulafa akan soz, (gramerce «dır> la aonlanan söden. HÂDİSE: Olak, olagan, HAFIZA: Tutangüç, sezgi ve duygu yatağı, HÂKİM: Bu. yuran, üstün görgülü, dayanca (davaya) bakan, HÂKİMIYET: Buyurganlık, üs tünlük, HAL: Oluş, bulunuş, sündiki çağ, güç, acık, HALİS: Lekesiz, öz, kanşıksız, HÂRIKA: Goz karartan, şaşırtgaç, (şa§ılacak, şaçırtacak neene), bütünün üstünde, HASILAT: Verim, elegeçen, HASSA: Yarar, güç, aynca, HATIR: Gönül, saygı, duygu, HATIRA: Gönul yaşağanı, geç mişln izL Polla Mektebl Dahiliye 1 inci Komiseri Derviş Emin «•• HABER: Anlık, bilenlik, arulmak, bilin. mek mastarlanndan, HÂDİSE: Kansıklık, süreş sürukleme, HAFIZA: Ez. berlik, estetutma, HÂKİM: Hukümcu, aracı, hakayıran, HÂKİMİYET: Üküm luk, yurtbuyrugu, HAL: Durus, tavır, fllmdi, görünuş, HALİS: Temlz, katgıaız, pak, HAKİKAT: Gerçek, dogru, HASILAT: Algı, eklm verimi, kazanç verimi, HAS. SAS: Çok duygulu, duyguç, HATIR: Es, gönül (budamınesi «hatın> kalmamıştır), HATIRA: Estelğimi (hataramı) bastırmadım, (tabettirmedim), Fevzi Altuğ *** HABER: Söz, HÂDİSE: Dedikodu, bozusrna, HAFIZA: Kafada tutma, eaber, KÂKİM: Söz geçiren, istedlğüü olduran, dilegmi yaptıran, HAKİMİYETi>DUetiıü yapmak, lstediğini oldurmak, HAL: Görünüs, HALİS: Öz. HASILAT: Olgtm top. lama, HASSAS: Duygnlu,ıvHATIB: Saygı, saymak, HATIRA: Anmâ, yadigâr. berguzar. Senmi^el mekteblnde Çobanh oglu Needet Cemal *** İBDA: Yaratma, İBRA: Sıynlma, (borç sıyırığı), (sıyırık dayanagı): <İbra senedl» ICMAL: Kısaltma, özeltme, kcstlnneden, İCRA: Yapmak, akıtmak, yapa^an, (adllye yapağan kolu İcra dairesl), İÇTİHAT: Görüş, düşünüş, savaşma, dayanç, İDA. RE: Döndürmek, yürütmek, dândürük, (adliye döndürüğü adllye idaresJ), İDDİA: nayanmak, gütmek, taslamak, (Dayanç yeri lddla makamı), İDMAN: Ör. selenmek, örselenme, tDRAK: Anlamak, anlayış, kavrayış, erişis. TTTAT.F Baçkasınm sırtma yükleme, devşlrme, İHDAS: Var etme, yaratma, yoktan yapma, İHRAZ: Kazanmak. PolU Mektebi DahUiye 1 İnci Komiaeri Denris Emin • •» Liste: 8 1929 Vfe 1932 seneîerlnae ıtıı<*ıac ve ınracatraıızı gosterlr temsm resnn İhracat ofisinin hazırladığı bir f mize mühimce bir fark göstermis istatistikte Türkiye'nin 192S den tir. Bu istatistige göre 1929 senesia1933 e kadar olan ithalit ve ihra de ithalâtımız, ihracatımızdan 101 catı şu tablo ile gösterilmektedır. mîlyon lira gibi müthis bir fazlahk ithalât ihracat Türk lirası Türk liraaı gösterdiği halde 1931 de ihracatı 175,537,489 1928 223,531,775 mız ithalâtımızdan 600 bin lira faz1929 155,214,071 256,296,379 la olmuş, 1932 de ise ihracat ımız 151,454,371 1930 147,550,516 ithalâtımızdan 15 rnüyon lira bir 127,274^07 1931 126,659,613 fazlahk göstermiftir. 101,301,355 1932 85,983,723 Gerçi 1932 de ithalât ve ihraca tımız 1928 ve 1929 senelerine nazaBu tablo, ihracatımızın 1928 den ran pek çok eksilmis ve ticaret dave ithalâtımızın da 1929 dan itibaralmıs ise de, hiç olmazsa, ithalâtıren azaldığını göstermektedir. Mamız ihracatımıza nazaan azalarak amafih bu azalışa rağrnen, Hhalât memleket haricine milyonlar gitmeile ihracat arasındaki nisbet 5 sene srain önfine geçilmistir. içinde ilk defa olarak 1932 de lehr Manisa tütünleri İyi fiatla gitti Takas Müzakeresi Inhisar idaresinin yardı Türk ve Yunan tktisat mi köylüyü sevindirdi VekîUeri görüşecekler Manisa «Husns!» Bu sene Akhisar*da bir buçuk milyondan biraz fazla, Soma ve Karaağaç'ta ikiser yüz bin, Manisa'da 3d yüz binden biraz fazla ve Turgut'luda da 8090 bm kilo kadar tfltân yetifmiştir. Ba sene inhisarlarm ıskarta ve »konto mes'elesinde ahmş olduğu çok güzel vaziyet çiftçiyi güldürmüftur. Bu hal; tDliincfiluğün ıstikbalı için o kadar miihim ve büyükt6r ki Akhisar'da toplanan Halk Fırkası nahiye kongresi bu hususu talgraflarla tktısat ve tnhisarlar Vekâletine bildirerek şükranlarmı iblâğ etmişlerdir. Bu güzel faaliyet eseri olarak mahsul hem kâmilen değer fiatma sablabîhnif hem de bu havaU tatâncuiâgü muhafaza edUmistir. Yeni sene tütün ziraafa' faaliyeb' baş • Ianuşhr. tnhisarlar tdaresi Akhisar köylülerine tasfiye edilmif tohum dagıttığı gibi Manisa'nm Karaoğlanh zürrama da bu yolda tohum vermişthr. tnhisarlar tdaresinin bu seneki güzel hareketi gelecek sene de elden bırak roaması tütüncülük namma ddden te mennrye sayandtr. Bürhcmettin Avni Türkiye fle Yunanistan arasmda takas esasma müstenH bir ticaret mukavelesi akti için Atina'da yapılan müzakereler yanda kalımş, murahhaslanmız thraeat Ofisi müdürü Cemal ve Ticaret Odası Umumî kâtibi Vehbi Beyler memlekethntze dötunUslerdl. Alınan haberler bu müzakerata yakında, tekrar Atina'da baslanacağım göstemıektedir. Haridye Vekilimiz Tevfik Rüştü Bey, Cenevre terki teslihat komisyonundan avdet ederken Atina'ya ugramıştrr. Tevfik Rüstii Beyin Atma'da yeni Yunan hükumetile temaslannda bu mes'ele tekrar görüşülmüstür. Müzakerelerin bir neticeye bağlanması için her iki tarafm da büyük bir hüsıra niyet gösterdiği bu temaslar vesilesile bir daha tezahür etmistir. Netkede üci dost hükumet tktısat Vekillerinin görüsmesi münasip g5rülmüstür. Mevsuk surette aldığınuz malumata nazaran, Türkiye ile Yunanistan arasmdaki takas müzake relerine, yakında tktısat Vekilimiz Celâl Beyle Yunan hükumeti tktısat Nazin arasmda tekrar başlanacaktır, Liste: 9 BÜKREŞ 21,05 farkılar 21,25 piyano solo 22,10 keman solo 22. 40 4»n* mu sudsi. VARŞOVA t 1 7.05 gramofon plâklari 19,30 ha , hf musrtt ÎO.55 edebıyat saatı Z0.75O ' havadisler 21,05 orkestra konseri » 22,30 salon musikisi • 23,35 dans havalan. ROMA : 18,35 salon muslklsi 20,Z5 gramöfon plâklan 21,50 tiyatro.. BELGRAT : 20,50 tiyatro 21,20 ketıtet 21.50 muhteüf Avrupa istasyonlanndan nakil. BU AKŞAM saat 21.30 da AYNAROZ KAOISI Yazan: Mnsabip Zade Celâl Bey 6 perde tarihî Komedi. Zabitan geces! nariiibedıyi temsilleri Şehir Tiyatrosu İIUII istanbu! Belediyesi ıııuı llll Yarın aksam • Yann akfamdan itibaren • A S R î NiıiNiıaılii Fevkalâde program Sfnemıd»: JOAN C R A W F O R D ve CLARK GABLE tarafandtn TeşekkOr Refikamın uzun zamandır muptelâ olduğu albömm ve kum hastahğmı pek hazikane bîr snrette ve kısa bir zamanda tedavi eden muhterem doktor moallim Hafır Cemal Beye alenen beyanı teşekkur ederim. «Cumhuriyet» mürettiplerinden Ahmet Remzi İBDA: Yaratmak, İCRA: Yapmak, İÇTİHAT: Düsünce, İDARE: İyl kullanma, yerinde harcama, ig bilme, İDDİA: Di . renme «lnat yerinde de kullanılaır>, İDMAN: Güçlenme, dayanıklı olma, İDRAK: Anlayış, İHALE: Kesimli verme, İHDAS: Yeni çıkanlan, İHRAZ: Kazanılan. Sen Mişel mektebinde Çobanlı oğlu Necdet Cemal MiLLET Tasarruf hesaplan ikramiyeleri Ankara 20 Iş Bankası tasar ruf ikramiyelerini arttıracaktır. Bankada küçük tasarruf hesaplan 7,000,000 Iirayı bulmustur. Her sene hesap sahiplerine dağıtılan be* bin lira on bin Ihaya çıkanlacaktır. Faiz haddi tayin edilecek Ankara 21 Hükumet yakında, hiç bri bankanm halktan % 12 den fazla faiz almaraasma dair bir kanun lâyihası teklif edecektir. DNAS CiNNETı Frınsuca sözlü sefahtt, ihtiras ve haytt içJn mücadele filmi. Sahnede ı Bronzdan adamlar LES RESEO Pironko cambaz kumpanyası vesalre.. Varyete nnmaralan. Kadın erkekle bir olabilir mi? Her hafta çarşamba günü ak şamları, Şehzadebaşı'ndaki «Türk lisesb nde bir talebe gecesi yapılmakta ve maruf profesörlerimizin, muharrfrlerimizin konferanslan dinlendikten sonra talebe tarafm dan şürler ve monoloğlar okunmakta, musiki parçalan çalınmaktadır. Bu akşamki 13 üncü talebe gecesinde kiymetli fen adamlarıtnızdan Abdülfeyyaz Tevfik Beyin «Vahdet kanunlan» mevzuu üzerinde bir konfeansi vardır. Aynca gazetemizin açtığı «Kadın erkekle bir olabilir mi?» anketi üzerinde de bir müna kasa yapılacaktır. Hukuk fakültesinden Lâmia Şerif Hanım kadınla erkeğin bir ve ayni şey olduğunu müdafaa edecek ve muarızlan da söz alarak meseleyi münakaşa edeceklerdir. ve arkadaşlan ŞAMRAM HERNlNt Saadet Muzaffer Hanımlar birlikte (Tunus eğlenceleri yahut Çöl Güzeli' dram komedi 4 perde Sinema, tiyatro, vaıyete duetto B Duhuliye 20 localar 120 kuruş. • NAŞiT Bey 1 yatrosund; Üsküdar Hâle sinemasında Törkçe sesli, sözlü sarkıh «Türk» lUesinde tcâebe arannda bu mevza manakaşa edilecektir.. Bir millet uyanıyor İlâveten: Dünya havadisleri BRİGİTTE HELM B A L A Y I B letlerinizin evve'den temini ncao'unur. Telefon: 40868 San'at dehâsının fevkine Bu akşam M E L E K sinemasında, yıldızların en guzeli Buakşam O P E R A Sinemasında*^ Nefis bir mnsiki ile güzel şarkılarüe liilcs bir çerçeve dahilinde geçen orifinal, müessir hissî ve harikulâde maceralarla dolu ALBERT PREJEAN * * & çıkmıştır. SARIŞIN KIZLAR TiCARETi ( lzlerini bırakmadan gajp olan kızlar ) Aimanca sözlü ve şarkılı filim başlıvor. Defterdarlıktaki tetkikat Şehrimizde bulunan Maliye Vekâleti Muhasebei umumiye müdürü Faik Bey dün de Defterdarhkta meşgul olmus, defterdarhgin masraf kısmı hakkında tetkikat yapmıştır. Faik Bey tetkikatını yanna kadar ikmal edecektir. DUGUN GECESİ Oynıyaniar: N AŞ i T . ALt bu akşam E L H A M R A Sinemasında iPEKF.LM stüdyosunda yapılan Turkçe sözlö Şarkılı ORTA OYUNU BÜYÜK HALK KOMEBiSi: HAZIMHALIDE H«ıYRl Beyler EMıNE ASIVI tlâve oTarak s KFENDİ MUAZZEZ Hanım vesaire Fransızca sözlü. Mümessilesi: MbG LEıVlONNÎER Ft ATLARDA ZAM YOKTUR BiLETLERlNlZl evvelden ALD1R1N1Z"