5 Ağustos 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

, kuvvette tecelli ederek bu suretle ik - HAYAT Ansiklopedisi Her evde mutlaka Bulunması lâzım Bir eserdir SIZ DE BIR TANE ALINIZ yT 4 Ünhirinci sene NÜ 368' Telgraf ve mektup adresi: İSTANBUL — CAĞALOĞLU Cumhuriyet, İstanbul - Posta kutusu; İstanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrir ve evi: 24290, Tahrir heyeti: 24298, İdare ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şirketi, 24299 Pazar 5 Ağustos 1934 HAYAT Ansiklopedisi 61 inci cüzü çıktı J Avusturya Meselesinde En zor vaziyet endi noktai nazarından şüp - hesiz pürüzsüz bir vatansever- Lkle memleketinin iyiliği uğu - runda çalışırken feci bir akıbete uğra - tılmış olan müteveffa Başvekil Dolfus- la mülâkatımızda kendisine irat ettiği- miz bellibaşlı birkaç sualin biri şu idi: — Bugün mücadele etmekte oldu - ğunuz nasyonal yanlı birgün memlekette ekseriyete sahip bir tidarı elde etmiş bulunursa bu netice bir milletin kendi mukadderatını ken- di temayülâtınâa tevfik etmesi mana - sına gelerek herkesi müşkül vaziyette bırakmaz mı? Müteveffa Başvekil cevabında nazi cereyanının pek ekalliyette bir cere -« yan olduğunu ve istiklâllerine âşık o - lan Avusturyalılar arasında bir ekse - riyet teşkil etmesi imkânı bulunmadı « i'ım ve zaten hakikatler inkişaf ettikçe kuvveti önünd. da ver mütemadi; ÇAA İdnğr izah ederek bu suale ehemmiyetle mev- | ki vermeğe mahal bulunmadığı neti - | cesinde karar kılmıştı. Devletlerin A- vusturya istiklâline atfettikleri ehem - miyet te vardı. M. Dolfus gibi bir Baş- vekil öyle bir suale böyle bir cevap ve- rebilirdi. Kendisile bu mevzuu daha faz- la münakaşa etmekliğimize siyasi neza- ket mânidi. Maamafih Avusturya mese- lesinin pürüzlü noktasımı henüz ve hâlâ cevapsız olan bu sual teşkil Italya da karışıyor mu? £ 300 kişi tevkif edildi, yüksek faşist memurlarından yirmisi azlolundu sadakat yemini etmek M. Muzsolini ve faşistlerin, reislerind için yuphlığ ları içtimadan bir intiba olduğuna şüphe yoktur: Milli noktai na- zardan da, beynelmilel noktai nazar - dan da. Filhakika naziler Avusturyada ekal- LEyette oldukları müddetçe bhükümeti ee almalarma ve kendi arzularını teşmil lerine imkân grnletee ” Pier Krgereln siteyeffa — Doka - Alr da 30 haziranda Hitler dar yüksek memurun ve bu kadar rejime karşı ihanetle töhmet rejiminin en kavi İi âhı olan hü kıt'aları | danları ara- sında zuhur eden fesat hareketi ma- lümdur. Derhal şiddetli ve kanlı tedbirlerle bastırılan bu hareket Hitler hükümetinin otoritesini teme- su tasdik etmek zaruridir. Al elaltından, el üstünden, yani gizli ve acık yapacağı müdahaleler beynelmi - lel mukabelevi davet edeceğinden hü- kümsüzdür. Nitekim son kanlı vak'a « ların mes'uliyeti kendisine sirayet et - mesin diye Almanyanın nekadar iti - nalı hareket etmekte olduğunu bütün dünya görüyor. Cevapsız kalmakta devam eden asıl mesele şudur: Hiçbir tarafın müda - halesi olmaksızın nazi cereyanı, sırf dahili bir Avusturya işi olarak ekseri- yet haline gelirse vaziyet ne olur? O zaman devletler Avusturyaya sen yan- lış hareket ediyorsum, böyle hareket etmekliğine cevaz yoktur diye gene müdahale ederler mi? Ederlerse bu müdahale bir memleketin kendi mu - kadderatı üzerind. ederek hakikt istiklâlini imha etmek demek olmaz mı? Ve böyle bir müdabhaleyi kim yapabilir? Elbette yalnız harict bir devlet değil. Böyle bir müdahale bü - tün devletlerin istirakile ancak yapıla - bilir. Böyle bir iştirak üzerinde ittifak etmek kolay mıdır, ve böyle bir müş- terek müdahalenin maksadı, gayesi ve bilhassa devam müddeti neden ibaret olabilir? Görülüyor ki Avusturya meselesi çok nazik olduğu kadar çok müskül bir meseledir, ve onun en büyük müş- İkülâtı binnefis Avusturyanın kendi i - A S a yayı bu İ l kan devletler, şimdi —onun istiklâlini müdafaa ediyor görünen büyük dev - lıilınıı lnııı!ilmdıf Umumi — Harbin di ya kendi kendine ya- bir kul E. iu başka çırcıı bulınımııu Avustur. ya yaş. buriyetile Almanlıl, tamlasına'katılmaktan başka gidilecek yol bulamıyacaktır. Devletlerin yantık- ları yardımlar sun'i muvakkat ve nakâfi olmaktan - kurtulamamıştır ve kurtula- mıyacaktır. Eğer imparatorluğu hiç olmazsa kıs- men ve arazi itibarile iade etmeğe im- kân yoksa ve hiç olmazsa Avusturya hallett, Mu- solini idaresini ve faşist rejimin i iin 4 den sarsacak vahim hâdiselere şahit olmuş yor. Faşist rü d yirmisi azledilmiş, üç yüz kişi de tevkif olunmuştur. Fırka pl halkın gizli zabıta tarafından son derecede sikı bir kontrol altında bu- lundurulduğu bu memlekette bu ka- lelü ının ve altına girmesi Musolini idaresine karşı husymet ve muhalefet hare - ketinin epeyce kuvvet bulduğuna şüphe bırakmıyor. Hıtler hükümetine karşı- hııırlı- diğı balde Almanyanın harici küni de sarsmıştı. Şüphesiz İlılyı- da M. Musoliniye ve faşist idaresine karşı hazırlandığı çıkan fesat hareketi de bu devletin şimdi meydana harici nüfuz ve mevkiini müteessir edecektir. Haberi Londrada münteşir Daily Telegraph gazetesi vermektedir. Bu ? L vEn e ER LA -"':-':—'A_ »———'J—ğ gazete neşriyatının doğruluğu ile maruftur. Haber şudur: Bolonya 4(A.A.) — M. Muso- lini, yüksek faşist memurlardan 20 zatı, azletmiştir. Bu haberi ve- ren Deyli Telgraf muhabiri, ay- ni zamanda 300 kişinin de tev « kif edildiğini bildirmektedir. İkinci Dil Kurultayı Müzakerat ve mesaiye iştirak etmek üzere dün iki meshur Ruı âlimi şehrımıze geldi 18 ağustost cak olan İkinci Dıl Kurultayına ıştırık etmek üzere Sovyet âlimlerinden Sâ- moiloviç ve Moıçemmof yoldaşlar dün İ b tal ve K ote- line mmlşlerdır. Türk Dili Tetkik Cemiyeti umumi kâ- tibi İbrahim Necmi Bey misafirleri o - telde ziyaret ederek «hoş geldiniz» de- miş ve kendilerile görüşmüştür. Sovyet âlimleri bugün İbrahim Nec- mi Beye Dolmabahçe sarayındaki da - ireye giderek iadei ziyaret edecekler- dir. (Mabadi dördüncü sahifede) Dil Kurultayına iştirak etmek üzere şeh- rimize gelen Rus âlimlerinden M. , M. Tovii Fransaya.giden Galatasaraylılar bir ziyafet verdi Paris 4 (A. A.) — Anadolu F ajansının — husu - — si muhabirin - — den: — Galatasa - * ray izcileri ve mu- | allimler, program- ları dahilinde — zi- yaretlerine —de - Gdi vam etmektedir - Öl ler. Bugün şeref - | GÖOdesadan getırılen eşya Odesa başkonsolosu Rauf Hayri Beyle diğer maznunların muhakemelerme dün başlandı Odesa başkon -' solosu Rauf Hay - ri Beyle, konso - losluk kavası Tev vik ve muhacir Rizeli Mehmet E - fendilerin muha - kemelerine, — dün öğleden — sonra, gümrükteki 8 inci adli ihtisas mah - ile Macari: müşterek bir hükümd lığın vahdeti altında birleştirmek ka - bil değilse Avusturya meselesinde mü- cadele olunan unsurun Almanlık te « sirinden ziyade iktısadi hayat zarure - ti olduğu ve olacağı pek iyi bîlinmel: Tâzımdır. A ya nasıl sualine başkaca müsbet bir emp bu- YUNUS NADİ (Mabadi ikinci sahifede) inder ğ — Tandı. Maznun - ların her üçü de le getirilen — bazı eşyayı gümrük mu- amelesine tabi tut- maksızın, lıîle ve desise istimal ederek lek k iddiasile ve 1918 Davaya sebep olan eşyadan- bir kısmı Galata gümrüğünde K dd 27 nci j mu- (Mabadi dördüncü sahifede) lerine — Hariciye N, . Pa C hariçte Fran - Behçet Bey sız âsarı müdürü Marks tarafından bir resmi kabul ve çay ziyafeti verildi. Resmi kabulde sefaretimiz erkânı da hazır bulunuyordu. M. Marks ziyafet da irat ettiği ikta Galat: rayın Fransayı ziyaretinden hükümet namına duyduğu memnuniyeti, bunun dostluk bıilımu ve !'îlur ylklnlllml ıoyledı. M. Marks talebenin zekâ ve disip- lininden takdirle bahs ve Fransadan iyi hatıralar götürmelerini temenni ederek yeni Türkiyenin yükselmesine, Galata- sarayın şerefine ve Türk - Fransız dost- luğuna kadeh kaldırdı. Behçet Bey, Türk talebe ve mua'lim- (Mabadi ücüncü sahifede) Şehir gibi mağazalar Galatasaraylı izciler ve muallim- lerle beraber Fransaya giden tahrir müdürümüz Abidin Daver 4 Beyin mektubu bugün 3 üncü sahifemizdedir. | Fransa Hariciye Nezareti îAEanya_ hâdiseleri ve Avrupa gaz;telerî Hitlerle ordu ve millet arasında uçurum açılıyor”» Berlin 4 (A. A.) — Havas a . jansından: Ekse « riyetle iyi malâ mat almakta o « lan nasyonal sos- yalist — mehafilde E 'ğı M. Ruolf Hessin başvekâlet ma « kamına getirile « leri sürülmekte : dir. Hava İşleri Na- zırı. M. Goerin- gin esasen pek ağır olan diğer vazife- lerine zamimeten bu işi deruhde etmesi- ne ihtimal verilmemektedir. M. Hitlerin devlet reisi vezaifini de- ruhde etmiş olduğu haberi Alman hal- kında hayret uyandırmıştır. Arayı umumiye hazırlığı Berlin 4 (A.A.) — Ayın 19 unda yapılacak olan arayi umumiyeye müra- Fransız ajansı «Hitlerin devlet reisliği Alman halkında hayret uyandırmıştır» diyor Şarki Prusyada, Mareşal Hindenburgun içinde yaşadığı ve öldüğü ev caat, 12 teş ayni olacaktır. Maarif Nazırı, ayın 6 sında talebe - nin mekteplerde toplanarak Rayş « tagda M. Hitlerin Reisicumhur Hindene burgun ölümü münasebetile söyliyeceği nutku radyo ile dinlemelerini emret (Mabadi beşinci sahifede) i 1933 te yapıl: Maltepede 30 ev yandı Dün Maltepede büyük bir yangın elmuş, otuz kadar ev yanmıştır. Yan - ıınıııcılöınılıqlıı-gdalııııkıdır devam büyü: - Saat dörtte başlıyan yangın dokuza kadar devam etti, koca bir mahalle ile beraber birçok hayvan da tamamen kül oldu mahallede oturan Tapu memuru Salih Bey görmüştür. Salih Beyin evinde te- lefon olduğundan, keyfiyet derhal it » de, çok şiddetle esen rüzgâr bııheı mil olmuştur. Yangın, Maltepenin Küçükyalı cad- desinden çıkmış ve bu mahalle oldu- ğu gibi yanmıştır. Ateşin Ganime Ha- iDa danikilar d aü Saden çııl> ğı söylenmektedir. Bu hanım dokuz ya- şindeki kızını evde bırakarak sokağa çıkmış, kızcağız da ocakta patlıcan kı- zartmağa başlamıştır. Bu sırada pat- hcan tavası birdenbire parlamış, dö - şeme tahtaları ateş almış, kızcağız müş- külâtla kendini dışarı atabilmiştir. A- teş, biran içinde tevessü etmiş, alev - ler yükselmiştir. Yangını ilk defa © falı haber verilmişitr. Kartal itfaiye grupu yangın mahalline gelinciye ka - dar ateş bir hayli büyümüş, rüzgâr da bir taraftan ateşin diğer evlere siraye- Yangının alabildiğine büyümesi ü « zerine Kadıköy, Üsküdar, Pendik, Bü- yükada gruplarından da imdat isten - miştir. Bu gruplar süratle Maltepeye gelmişlerdir. Buna rağmen yangını sön: dürmek 'kabil olamamıs, esasen hep ahşap olan Küçükyalı caddesi tama - men yanmıştır. Yanan evlerin birçoğundan eşya kur« (Mabadi ikinci sahifede) Iİktisat mütehassısları İktısat Vekâleti; iktısadı tetkik için bundan bir mudde( evvel Ame- rikadan mütehassıslar celbetmişti. Evvelâ bu mütehassısların başında bulunan Mister Hayins memleketi - mize gelmiş, tetkikatta bulunmuş, bu tetkikatının tamikını sonra gelen mütehassıslara bırakarak tekrar A- merikaya avdet etmişti. Mumaileyh Türkiyedeki bu tetkikatın neticesini almadan ve raporunu veremeden vefat etmişti. Mister Hayimsin yerine belki de ondan daha fazla malümat sahibi meşhur olan iktısat profesörü Mis- ter Kemerer tayin edilmiş ve şehri- mize gelerek esasen kısmen ikmal edilmiş olan bu tetkikata devam et- mişti. Amerikalı iktısat mütehassısları uzun süren bir mesai neticesinde tet- kiklerini ikmal ederek hükümete raporlarını vermişler ve birkaç gün evvel memleketlerine hareket te - mişletdir. İktısat Vekili Celâl ve Maliye Ve- kili Fuat Beyler tarafından tetkik edilecek olan bu raporların çok mü- him olduğu söyleniyor. Bunlârdan kabiliyeti tatbikiyesi olanlar- Büyük Millet Meclisinin bu seneki içtima devresinde kanun halinde Meclise arzedilecektir. Büyük Millet »Mec - lisinin geçen defaki içtimamda A - merikalı mütehassıslardan bahsedi- lirken verecekleri raporların tabı Vaziyetimize ve alınması lâzım tedbirlere dair raporlarını vererek Amerıkaya gıttıler #rofesör Kemerer ve Hayins ve meb'uslara tevzi edilmesi istenil- mişti. Bu fikrin bu sene tatbiki muh: temeldir. Amerikalı mütehassısların rapor- larında devlet sanayii, inhisarlar, döviz, meselesi, paramızın kıymeti, vergiler, nakliye ücretleri büyük ve küçük bankalar devletçilik ve husu- si teşebbüsl. lelerine temas eden fasıllar bulunduğu söyleniyor. Madenciler tetkikata d! ediyorlar Petrol, altın arama isşi icin getiril- miş olan Amerikalı mütehassıslar * bir müddet daha tetkikata devam edeceklerdir. t | İ