21 Ocak 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

CUMHURİYET KİTAPLARJ ROMANLAB UIKAYELER AAASALLAR Kitabcılardan arayımz. ÇOÇUâUNUN T , «ooo ÎSTANBUL • CAGALOGLU SBIie NO. OOOÖ Telgra! TC mektup adresl: Cmnhuriyet. Istanbul . Posta kutuau: tstanbul, No. 246 Telefon: Basmuharrlr ?e evi: 22368, Tahrir heyetl: 24298, ldare ve matbaa tasmile Matbaacüık ve Neşriyat Şirketi 24299 24290. u m h u riyet Pazartesi 21 Ikincikânun 19351 PERŞEMBE] Bundan sonra yalıtız bîr günün değil bir gazetenin d« adı olacaktır. Ve siz«; ömrü* nüzden akıp geçen bir haftayı yeniden yaşatacaktır. Balkan antlaşması Konseyinin Cenevre Konuşmaları oma anlaşmalarından sonra ilkönce Küçük Andlaşma uluşlarının Dış işleri Bakanları Lubliyanada kendi aralannda toplanarak Romada Orta Avrupa için tasarlanan düzene uyup uymamak işini konuştular. Roma konuşmalarında Orta Avrupa için düşünülen diızene Yugoslavya ile Çekoslovakyanın bi rinci sekide (derecede) ortaklık etmeleri, Romanyanınsa sonradan buna katılmağa çağırılması uygun bulunmuştu. Onun için Orta Avrupa ile sınır birliği veya yakınlığı olan Küçük Andlaşma uluşlarınm bu durum karşısında ne diyeceklerini kendi aralarında konuşmaları r çok % aklî bir işti. Lubliyana toplantısının vardığı songuyu (neticeyi) biliyoruz. Küçük Andlaşnıa uluşları Roma anlaşma3inı banşa yarar bir iş diye karşılamışlardır. Şimdi de Balkan Andlaşması uluşlan Cenevrede toplanarak ayni durumu bir de kendi bakımlarile gözden geçiriyorlar. Balkan Andlaşması konseyinin başkanhğı Yunanistan Dış işleri Bakanı M. Maksimostadır. Cenevre toplantılan M. Maksimosun başkanhğı altında olmaktadır. Küçük Andlaşmanın iki uluşu, Yugoslavya ile Romanya bir yandan da Balkan Andlaşması içindedirler. Cenevre toplantılarında Romanya için M Titulesko ve Yugoslavya için de bu uluşun Paris elçisi M. Fotiç bulunuyorlar. Tevfik Rüştü Arasla M. Maksimosun da diğer iki uluş adına orada bulunduklannı söylemeğe yer bile yoktur. Roma anlaşmalarındanberi ortalık epeyce aydınlanmağa doğgitfhîş', oldukça açdmıştır. Herşeyden önce başta M. Laval olarak Roma anlaşmalarının ne Küçük Andlaşmaya, ne de Balkan Andlaşmasına hiç bir eksiklik getirmediğini birçok uluş adamları üstüste söylediler. M. Lavalin bu alandaki söz'eri çok açıktır. Fransız Dış işleri Bakanı barışı pekleştirmek için eskiden var düzenleri bozmak şöyle dur sun, bunlara söz gelimi Akdeniz anlaşması gibi yenilerini katmak gerek olduğunu ve Fransamn bu yolda yürümekte bulunduğunu hiç bir duralayışa (tereddüde) yer vermiyen çok açık bir dille söylemiştir. Yugoslavya Başbakan ve Dış işleri Bakanı M. Yevtiç bu uluşun Küçük Andlaşmaya olduğu kadar Balkan Andlaşmasına da değer vermekte olduğunu behrlmekten geri kalmamaktadır. O kadar ki Yugoslavyanm Roma anlaşmalanna katılıp katılmaması işinde bile bu uluşun «kendisıle pek sıkı bağlı olduğu» Türkiye ile kurulmuş dostluk bağlarını gozönünde tutacağı yarı uluşal (nimresmî) bir deyimle anlatılmıştır. Roma anlaşmalannda şöyle bir temel vardır: Roma anlaşmalan buna girecek uluşların başkalarile olan bağlarına hiçbir eksiklik vermiyecektir. Buna göre Yugoslavya: Öyle mi, değıl mi olduğunu iyi araştıracağım ve öyle olmasına en büyük özeni vereceğim. Demek istiyordu. M. Tituleskonun duygulannı ve düşüncelerini pek iyi biliyoruz. Bu ünlü ve sevimli diplomat sözü tok ve sağlam bir adamdır. Kendisinin Küçük Andlaşmaya çok değer verdiği bilinen birşeydir. Bir o kadar değeri Balkan Andlaşmasına vermekte olduğunu da biz söyliyebiliriz. Kaldı ki Romanya Başbakanı M. Tataresko dahi Romanyanın Balkan Andiasmasına ileri değer vermekte oldueunu o Balkan Antantı ve Roma anlaşmalan Avusturyanm istiklâli antantına girmemiş dev, letler arasında, buna benzer emniyet bağları ihdası mevzuu bahistir Cenevre 20 Balkan antantı mümessilleri, memleketlerinin Avusturyanın istiklâli ve Orta Avrupa memleketlerinin iç işlerine müdahale edilmemesi hakkında Romada tasavvur edilen antanta iştirakleri ihtimalini müzakere etmişlerdir. Hiçbirşeye karar ve • rilmemiş olmakla beraber, bu antanta istirak etmeleri için Romada isimleri bilhassa zikredilmemiş olan memleketlerin de benzer emniyet bağları ihdas etmek istedikleri söylenebilir. CUMHURİYET: Telgyrafnamenin ikinci kısmında ve sonlarına doğru ilâvc ettiği haberin söylenmesine' ıhtiyac o Imıyacak kadar tabiî bulunduğu çok meydanda bir hakikattir. Kuvvetlerin muvazenesi hatta insanlann buluşlan üstünde bir tabiat kanunudur. Hüner milletleri yekdiğerleri arasında karsılik.Ii ordugâhlar haline koymamakta dır, yoksa . Mülhakatta seçim bugün Fırkaya müracaat eden de devam edecektir ler 2000 i gecti Ankara 20 (Telefonla) Söylendiğine göre Cumhuriyet Halk Fırkasına meb'usluk için müra caatler birdenbire çoğalmı;, 2 bini geçmiştir. tntihabın 1 şubat cuma günü yapılması muhtemeldir. Fazla meb'us miktarı tahminen 80 kadar olacaktır. Bunlann 20 kadarının kadın olması muhtemel dır. Namzedler fırka umumî heye Saylav seçimi 1 subatta olacak ikinci seçici intihabı bitti Fasnif neticesi yarın anlaşılacaktır. Halkın yüzde doksanının reyini kullandığı anlaşılıyor Bulgar iç siyasası değişiyor mu? Kimon Georgiyefin Dış bakanımıza teşekkürü Sofya 23 (Telefonla) Bul garistanın mali vaziyetini tetkik eden Cemiyeti Ak vam mali komisyonunun bu hu •usta verdiği rapoc Bulgarisıta m hiç memnun etmemistir. Cemiyeti Ak vam konseyind' yalmz Tevfik Bulgar Bajtefcıii Rü;tü Arasın Kimon Georgiyef Bulgar tezini müdafaa etmesi Sofyanın siyasî muhitinde bizim lehimize çok müsaid bir tesir husule getirmistir. Basvekil Kimon Georgiyef bu hususta Sofya matbuatına fn beyanafta bulunmufturs ""' «^ Cenevrede altrtan karar b:ri memnun edemez. Biz borçlarımızı ödemek istiyoruz. Fakat kugiinkü vaziyetimiz buna miisaid değîldir. Iste bunun için Cemiyeti Akvamın yardımmı istenıişfik. Cemiyeti Ak • vam konseyinin muhterem reisi Türkiye Cumhuriyetinin DJ« Bakanı Tevfik Rüstü Arasa tezimizi miidafaada bize karsı gösterdiği yardımdan dolayı burada alenen tesekkür Mrkası uçüncü sahifede) Müthiş soğuklar! Hindistanda yüzlerce adam öldü, Amerikanın bir çok yerlerinde yollar kapandı, trenler işlemiyor Bombay 20 E$i görülmemis bir soğuk dalgası, simali farkiye düsen mıntakada »ayıu yüzlere varan bir çok kurban verdirmistir. Mahsul, tamarmle mahvolmustur. Binlerce mevasi, ehlî hayvan ve ku> ölmüstür. Zarar, birkaç milyon sterlin lirası tahmin edilmektedir. Gujarat Sind ve Pencab dahilin • de pamuk rekoltesî kâmilen mah • volmustur. Nevyork 20 Bütün Amerika da siddetli kar fırtınası büküm sürmektedir. Şimdiye kadar bu yüzden 20 kisr telef, yabut ki kaybolmustur. Birçok yerlerden, yollann ve derniryollarvnm mahsur olduğu bildirili • yor. E« siddetll soğuklar Seatlle ile Kolorado havalisinde kaydolun • muştur. Bulgarlar Romanyadan Dobrucayı istiyorlar! «Dobruca hiçbir vakit Romanyanın olmamıştır. Tarih haksızlıga dayanabilir, fakat yalana asla!» Sofyada çıkan «SIovo> gazete • si şunları yazı • yor: «Muvaffaki yetle neticele * nen Musolini • Laval tnülikab Küçük İtilâf diplomatları arasında heyecan uyandırdı. Bunun bariz misalini, Ma • caristanın kom • susu olan ve arazi lomanya Başbakanı kaybetm e k t e n M. Tataresko korkan Romanya Başvekili M. Ta • tareskonun, Transilvanyanm mer • kezi olan «Kluj» da söylediği nu • tukta görüyoruz. Bu nutuk Roma mülâkatından hasıl olan endişenin bir ifadesi olduğu gibi, muahede ' lanca gücü ve bütün sağlamlığile daha yeni söylemiştir. Balkan Andlaşmasmın temelinı kuran Türkiye ile Yunanistandan söz açmak bıle istemez. Onların bu andlaşmayı var güclerile tutacaklarında ve olmıyacağı böyliyerek bu andlaşmayı tutaçaklardan ek sikler olabileceğini oranlasak (farzetsek) bu iki komşu uluşun kendi aralarındaki bağlara dayanarak Balkanlar alanında barış bozulmasının önüne geçeceklerind; kuşku yoktur. Işte Roma anlaşmalarmın Balkan Andlaşması sayımına ortaya çıkardığı durum budur. Herşeyden önce Yugoslavya ile Romanyanın . Orta Avrupa işlerinden dolayı kendi üzerlerine yeni bir yük bile alsalar bundan ötürü Balkan Andlaşmasındaki yüklerinden hiç birşey atmamakta olmaları ışin, üzerinde durulacak, bellibaşl' parçasıdır. Gerçek olarak Orta Avrupanın yeni düzeninde Küçük Andlaşma uluşlannın yeni bir yük almakta oldukları bile söyltnemez. Bize göre Küçük Andlaşma önce neydise şimdi tıpkı gene öyledir. Bundan dolayı Küçük Andlaşmanın iki uluşu kendilerine yrkından dokunan Balkanları nasıl ikinci plâna atabilirler? Balkan Andlaşması yerinde durlerin tetkikini istiyenlerin basında bulunan Macaristana karçı da bir ihtar mahiyetindedir. Rornanyanın jjenc devlet adamının neler »öyle • diğini gözden geçirmeden biraz ge* riye dönelim: Acunda, az fedakârlığa karşı büyük bir mükâfat hissesi olan bir deviet varsa o da Romanyadır. Harb Romanyayı 67 milyon ola rak bulmuf, 18 milyon olarak bı • rakmiftır. Romanya bu suretle ulusal birlik gayesini tahakkuk ettirtniş ve bu arada 4 milyon Macar azlığını da sınırları içine almıçtır. Hiçbir suretle asemble edilemiyen bu azhk Romen hükumet adamla • rının rahatını kaçırmaktadır. M. Tatareskoya göre, muahedelerin tetkikini »temek harbi istemek de(Arkası aîtıncı sahıfcde) Kadtköydeki intihabdan bir gSrnn&f tstanbulda üç gündenberi bütün sehirde, ilk iki günden çok daba hararetile ve büyük bir faaliyetle hararetli olarak devam ettnistir. devam eden saylav seçimi için ikin Dün ak;am sandıklar kapandığı zaci seçici intihabı, sehir dahilinde man her semtte pek az vatandasın dün akşam bitti. Mülhakatta bugün reye istirak etmediği anlafilmiftir. de devam ederek yarın akjam ni • Bunlann da seyahatte bulunan veya hayet bulacaktır. hasta olan kimseler olabileceğine Bütün Istanbulluların bu milli va hükmedibnektedir. Muhakkak olan cihet sehir dahilindeki rey sahib • zifeye gösterdiği alâka neticesi bu lerinin yüzde doksan besinin rey ataksam anlaşılacaktır. Dün akşam m«» olmasıdır. malum olan bir hakikat, reyini atan her vatandasm bu reyi Cum • Dün birçok intihab yerleri mab huriyet Halk Fırkasına verdiğidir. serden bir manzara arzediyordu. tntihab nasıl geçti Rey verememek endifesine kapılan (Arkası altuıcı safıifede) Dünkü intihab • faaliyeti, bütün 4 Avusturya Nazileri tekrar faaliyete geçtiler Naziler, Sarda olduğu gibi Avusturyada da reyiâma müracaat edilmesini istiyorlar Viyana 20 r Sar reyiâımndan beri Styriada Na zi propaganda sinin yeniden canIannus olduğu haber veriliyor. Linzd'e, Nazi ler, Sarda olduğu gibi Avus turyada da reyiâma müracaat edilmesini dile yen beyannameler dağıtmıslardır. göre, M. Hitlerin Avusturyadaki eski müfettisi Habicht Avusturyad* Nazi propagandasımn idaresini Münihde tekrar ele alacaktır. Viyana 20 Hükumetin noel den evvel yapılan propaganda toplantısına benzer toplantılan müsamaha ile karsılamıyacağını Rayh Almanlan federasyonuna tebliğ ettiği bildrrilmektedir. Noelden evvel yapılan toplantıda Alman elçisi fon Papen nutuk söylemişti» Bunun üzerine federasyon tara fından tertibi düşünülen toplantı tehir edilmistir. Aydm demîryolunun satın alınması Nafıa Bakanı kabi neye izahat verdi Ankara 20 (Telefonla) Bakanlar Heyeti bugün de Ismet İnönünün başkanlığında toplanarak geç vakte kadar müzaekrede bulundu. Bu içti mada Nafıa Bakanı Alinin Aydm hattının satın alınması hakkmdaki müzakerelere da ir malumat verdiği zannedili • yor. lilllllMlltilllHltltlIflllltlllllMlltMllllllUllllllillillllllllllllllllllilllUlllttlltlfllilllllIltlllllltlllIlllltlllllllIllllllUlllllllltllMIIIIİIIIMIIIIIIIIIUllllllllHa M Habicht Noye Viner Tageblat gazetesine lllllllllllinilllllHllinillllllllllllinUIUIIIHIIIIMIllllllMIIIIIIMIMIIMIIIIiniIIIIIIIIItlMilllllinilllllillllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIimi dukça bizim Roma anlaşmaların'a katılıp katılmamaklığımız, üzerınde durulacak bir iş bile olamaz. Küçük Andlaşmaya göre Orta Avrupa düzeni demek, herşeyden önce kendi sınırlannm korunması demektir. Bu işin Paris ve Romaya göre en canlı yüzü ise Almanyaya karşı yüksek ve uzun bir duvar çevrılmesindedir. Küçük Andlaşma Roma anlaşmalanna Almanyaya karşı o kadar düşmanca bir duruş almaksızm katılacaktır. Aradaki bu ayırdımı gözden kaçır mamak gerektir. Çn sonunda Küçük Andlaşma da, Balkan Andlaşması da barışı ayakta tutmak amacile kurulmuşlardır. Bu büyük iş özenle kova landıkça her iki andlaşma üzerlerine aldıkları yükümü (vazifeyi) pek iyi görebilirler. YUNUS NADİ Düzeltme: Dünkü yazımızda anlamı karıçtıracak bir dizme yanlışı olmuştur. Yanlış dizilen parçanın \ doğrusu ftıdur: « Şimdi Atatürkün önderliğile i$i bu son (yüzü ile) ele almif fejılunuyoruz... «Şimdiki havraytşın derinliğile şimdiki gdrünüşün (güçlülüğü) goz önüne alınırsa bundan önceki parrltıların (köksüzlüğü) kendiliğinden anlcuılır.* Değişım Uzu ÖLMEZLİK Seyfi Orhona Yarat, Değişim Uzu! O büyük uz gibi ki, Sevgisinden yokluğa « OL!» diyerek bağırmış,; Bu varhğı yokluktan onun sesi çağırmıçî Onun tatb sesinden uyanınca yokluklar, Karanlık göreceklerden çağlamıç hep güneşler; Tangışlarla dolarak tsşmış derin boşluklar! Sen de, üzelden gelen duygu sesinle bağır: Benliğinde gizlenmiş karanlık denizinden Düşünce yetişmiyen güzellikleri çagır! Dalgalan! Göz kamaşan incilerin saçılsın.. Aya karşı soyunmuş güzel yosmalar gibi, Yürekleri titreten sezgilerin açıUm! Hey ülkülü ezgici! Sönmez bir yangına dal; Kanadlanmıç sesine yan?n gönülleri al; Güneşlerin yalgılı bahçaîarında gezdir! Yeşil karanlıkların dalgalannda salla; Uyut, yıldız sesleri duyuran bir masalla; Uyandır, erke dolu irşi gülüşleriyle! Yüreklere dökülsün ayın güzel ı$ığı, Bir tek ses gibi duyur sonu gelmez varhğı! Solmaz güllüklere aç bulgumuzun gözünü... He^ değişim ozenı! Sen bir yani «cHOMER» »m: Derin esrimelsrin usnmuza hız versin. Derin esrimelerle an ceravı tutuşur, ILütfen sahtfeyi çertr*nm Kültür Bakanı Edirnede mektebleri teftiş etti Edirne 20 (Telefonla) Kültür Bakanı Abidin özmen bugün kiz ve er • kek muallim mekteblerOe, muhtelit orta, San'atler ve Gazi yatı mektebini teftiş etti. Muallimler tarafmdan Kız Muallim mektebinde verüen ziyafette hazır bulundu. Kültür Bakanı, zivafette söylediği söylevde Edirnenin Kül tür hayatinda gördüğü özenlikten ki • vanç duyduğunu ve yarın için daha muvaffakiyetli çalişmmlar beklediğini kavdetti. Kültür Bakanı ziyafetten sonra konvansiyonelle Istanbula hareket etti. * Musiki işi Yeni bir yol lâzım Ustad Halid Ziya Usakhğilin içüncü yazısı üçüncü sahifemizde Parise gîderken Edib Ismail Habib Sevüğün çok güzel bir yazısı Büyük Türk çemberi Yarınki sayımızda e A Y. N.