15 Nisan 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Bugün: röportaj • 2 nci sahifede: Siyasî îcmaL 3 üncü sahifede: Rusyadan lar • Nadir Nadi. 5 inci sahifede: Terbiye bahisleri Selim Sırrı. 6 ncı sahifede: Askerlik bahisleri Abidin Daver. umhuriyet S3]fl ! 4280 Telgra* ve mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul. PosU fcutusu: fstanbul, Mo 246 Ç3rŞ3!î)D3 15 NİS3I1 1936 Telefon: Başmoharrlı ve evl: 22366 Tahrlı heyeti: 2429a tdare re matbaa taamile Matbaacüık ve Neşrlyat Şirketi 24299 • 24290 Hayat Ansiklopedisi uncu cüzü çıktı 99 Italyan hükumeti* Boğazlar meselesi hakkmdaki talebimizi tetkik ediyor Avrupa efkârı umumiyesi sulha hizmet gayesini M. Laval «Parisle Berlin anlaşamazlarsa Avrupa. da sulh filen temin edilmemiş demektir» diyor güden fikirlerimizi çok haklı buldu Türkiye Avrupa ve Asyada medeniyetin muhafızıdır Boğazlara dair Türk notası Ve Avrupa matbuatı u sayımızda okunup görüleceği gibi Boğazlar rejiminin tadıli için alâkadar devletlerle miizakereler icrasını teklif eden notamız Avrupa matbuatı tarafından hemen hemen umumiyetle pek müsaid telâkkilere mazhar olmuştur. Meselenin yeni şeklinde Boğazlar üzerindeki eski an'anevî siyasetlerin de tamamen ortadan kalkmış olduğunu görmekle dünyanın Genel Savaştanberi hakikaten büyük bir inkılâb geçirmiş bulunduğuna hükmetmekliğimiz lâzım geliyor. Boğazlann kapalı bir rejime tâbi olduğu Osmanlı împaratorluğu devirlerinin binnisbe eskice bir tarihinde îngiltere ihtilâlci Fransanm taşkın kuvvctlerine karşı koymakla uğraşırken bir bayram sabahı Ingiliz donanmasi Çanakkaleden içeriye girmiş ve Istanbulun önüne kadar gelmişfi. Bu hâdise bizim nazarlanmızda azçok müstahkem Çanakkalede bir baskın hareketinin tarihî parlak misalini teşkil ctmekte devam edecektir. Avrupa Napolyon harblerinden sonra isc Çarlık Rusyasına karşı Kırun seferimize iştirak eden müttefiklerin donanmalan bizim rızamızla Boğazlardan geçerek Karadenizde Türk kozuna hizmet etmişlerdi. Bu harbi bitiren Paris muahedesi Çarlık Rusyasına karşı Boğazlann kapalılığını esas tutmuştu, ve o zaman ta Umumî Harbde biten bir hayli müddet sonralara kadar bu siyasetin ağababalığını îngiltere devleti kendi üzerine almıştı. îngilterenin nazannda Çarlık Rusyası Adriyatiğe, Akdenize, Umman ve Hind denizlerine çıkıp taşmak istiyen ve bu halile İngiltereyi tehdid eden bir heyulâ idi. Boğazlann Umumî Harbde oynadığı çok müessir roller üzerinde hiç durmaksızın şimdi vaziyetin tamamen değişmiş olduğu hakikatine geçebiliriz. Umumî Harbden sonra Boğazlann açık tutulmasını îngiltere iltizam etmiş ve Türkiyenin kendi vatanı eczasından olan bu topraklar üzerinde tam ve kâmil hakimiyetinin hiç tahdid olunmamasına da Sovyetler Rusyası taraftarhk etmişti. Bugün vaziyetin daha büyük bir tekâmül merhalesi katetmiş olduğunu görüyoruz. Sovyetler Rusyası Boğazlar üzerinde Türk hakimiyetinin iadesini istemekte ısrarla devam ediyor, îngiliz efkân ise bu maksadı istihsal için vuku bulan Türk müracaatini hakşinas bir mülâyemetle karşılıyor. Bir kere Avrupanm şarkile garbinde yer rutmuş iki büyük devlet arasındaki eski rekabet ve mücadele ortadan kalkmıştır. Yakınşarkta kendi vaziyetine hâkim ve sulha hâdim müstakbel bir varlık yaratan yeni Türkiye edevleti ise şark meselesi unvanile Avrupa diplomasisini yüzlerce yıl işgal eden marazî vaziyete hatime çekerek onu tarihin çukuruna gömmüştür. Boğazlara müteallik son müracaatimiz üzerinde Rus noktai nazan İzvestiya ve Pravda gazetelerinde etrafile izah edilmiş bulunuyor. Tamamen dostane hisler Ren meselesi Erkânıharbiyeler bugün konuşmalara başlıyorlar Türk tezini mütalea ederek doğnı bulan Bulgar gazeteleri « Biz de Ege denizine bir mahreç isteriz. Bu, Bulgaristanın en meşru hakkıdır. » diyorlar Roma 14 (A.A.) Havas ajansı bildiriyor: Resmî bir tebliğin haber verdiğine göre Türkiye ijgüderi, Boğazlar statüsünün tadilini istiyen Türk notasını dün M. Suviçe tevdi etmiştir. Italyan hükumetinin bu notayı büyük bir dikkatle tetkik etmekte olduğunu söyliyen mehafil, hükumetin aksülâmelleri hakkında izahat vermekten imtina etmişlerdir. Bazı siyasî mehafil İngiltereyi, Akdenizde îtalyaya karşı Türkiyenin de iş birliğini temin etmek maksadile Türk notasından istifade etmek istemekle itham etmektedir. Londra 14 (A. A.) Times gazetesinin Roma muhabirinin yazdığına göre, İtalya hükumetinin Türk notası hakkmdaki resmî vaziyetini tasrih eden hiç bir emare bulunmamakla beraber, Ingiliz gazetelerinin bu hususta kullandıklan bazı tabirler ve Türkiyenin tarzı hartketi hakkmdaki sitayişkâr yazılar, bu meselenin umumu alâkadar ettiğini ve yalnız Türkiye ile îngiltere arasında halledil memesi lâzımgeldiği kanaatini süratle uyandırmıştır. Clermond Ferrand 14 (A.A.) M. Laval Le Moniteur de Clermond adlı mahallî gazeteye şu beyanatta bulun muştur: « Parisle Berlin arasında bir anlaşma husul bulmadıkça Avrupada sulh filen temin edilmemiş demektir. M. Hitlerin ıleri sürdüğü tekliflerin teferruatına giri şecek değilim. Bu hükumeti alâkadar eden bir iştir. Fakat müzakeratı sistematik bir şekilde reddetmek bence bir hatadır. Avrupanm içinde bulunduğu şu endışeli ve karışık durumda harekete geçmek hem de süratle harekete geçmek lâzımdır. Bilhassa, Fransa ile Almanya arasında fransanm Almanya ile anlaşması lüzumU hakkında muhim beyanatta bulunan mevcud bütün meseleleri halle çalışıl M. Laval malıdır. Uzlaşmıya muvaffak oldunduğu takdirde Fransa Ingiliz elbirliği için ö Atide, Almanyayı da müşterek emni* nümüzde ne nftükemmel bir ufuk açıla yet teşkilâtına dahil etmeğe çalışacağız. caktır. [Arkası Sa. 8 sütun 3 te\ Italyanlar Dessie*yi aldıklarım söylüyorlar İtalya ile yapılacak müzakerelerden iyi netice almamazsa yeni zecrî tedbirlere müracaat edilecek Büyük Harbde Çanakkale muharebelerinden bir manzara Harİdye Vekili Halk Partisinde izahat verdi Notamız Bulgaristanda nasıl karşılandı? Sofya siyasî mahafili, Nöyyi muahedesinin askerî ahkâmını kaldırmak hakkını kazanmak için, talebimizin kabul edileceği kanaatinde... Sofya 14 (Hususî muhabirimizden telefonla) Lozan muahedenamesinin Boğazlara aid ahkâmının yeniden tetkikini istiyen notamız, paskalya arifesi olduğu ve Bulgaristanda resmî daireler çahşmadığı halde 11 nisanda Sofya sefaretimiz tarafından Bulgar Hariciye Nezaretine verilmiştir. 12 ve 13 nisan, paskalya yortularına tesadüf ettiğinden, bütün Bulgar Nazırları Filibe sergisinin kü|ad resmine git Bir Yunan gazetesınin tahkimini istediyi mişlerdi. Kral Boris te şimalî Bulgarisadalardan Mıdüliden bir gorünüş tanda bazı şehirleri dolaşmakta idi. Kral hükumeti tarafından tetkike başlanacakve Nazırlar ancak bu sabah Sofyaya tır. Cevabının da birkaç gün sonra ve dönmüşlerdir. Notamız bugün Bulgar [Arkası Sa. 7 sutun 5 te] Ankara 14 (A.A.) C. H. Partisi Kamutay Grupu bugün öğleden sonra Dr. Cemal Tuncanın başkanlığında toplandı. Dış îşleri Bakanı Dr. Tevfik Rüştü Aras Boğazlar hakkında devletlere verilen nota üzerine arsıulusal matbuatın intıbaları etrafında Partiye malumat verdi. Dünya efkârı umumiyesi ne diyor? Dessienin önceki bombardtmanında Moskova 14 (Hususî muhabirimiz den telsizle) Bugünkü gazeteler, Boğazlann tahkimi hakkında Lozan mua hedesini imza eden devletlere verdiğimiz notanm suretini aynen neşretmektedirler. Sabah gazeteleri, notanın metnini neşrettikten başka, Yunus Nadinin Cumhu [Arkast Sa. 8 sütun 4 te] Roma 14 (A.A.) Havas: He nüz teeyyüd etmiyen bazı şayialara gö re Italyan kuvvetleri dün Dessieyi işgal etmişlerdir. Cepheden gelen son haberler, Habeşlerin bu şehri daha birkaç gün evvelden boşaltmış olduklannı bildirmekteydi. Sekizinci spor kongresi Dün, futbolümuzun yükselmesi için hakem ve antre» nör yetiştirilmesi hakkmdaki teklif kabul olundu Eski Alman Başvekili von Papen Atinaya geliyor Atina 14 (A.A.) Havas: Belgraddan ge len haberlere göre, eski Alman Başbakanı von Papen ailesile birlikte Atinaya gelmek üzere oradan geçmiştir. Bu husustaki tel graflar, bunun alelâde bir tenezzüh Von Papen yolculuğundan ibaret olduğu ve fakat büsbütün de siyasal mahiyetten azade olmadığını bildirmektedir. Mana verilen bîr seyahat Müzakerelerden müspet bir netice çıkmazsa zecrî tedbirlere başvurulacak Cenevre 14 (Hususî) 13 ler ko tnitesi reisi M. Madariaga bugün Ha ııııııııııiHiııııtntııııııtıııııııııııııııtııııııııtıııııııııııııııiHiııifiıı yanan ve yıkılan mahalleleri... beş delegesi Volde Mariamla uzun müddet görüşmüştür. Yarın da Italyan de legelerile görüşecek olan M. Madaria « • ga, yaptığı temaslann neticesini perşembe günü 13 ler komitesinin toplantısında anlatacaktır. Baron Aloizinin riyaseti altında bu lunan Italyan heyetinin bu akşam Ro madan hareket ettiği haber verilmekte " dir. Cemiyeti Akvam mehafilinde temin e" [Arkası Sa. 8 sütun 1 dc] IIIIIIIIIIIIIIII1IIIMIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIII Romanyalı misafirlerin atlattıkları tehlike Dün şehrimize gelen talebelerden bir kısmi Eyübe giderken bindikleri motör tutuştu YUNUS NADİ lArkast Sa. 2 sutun 1 de] «Viyanadan Döniiş» ü takib ediyor musunuz? İki gündenberi başlıyan tefrikamızı okuyor musunuz?.. Bu eseri okumak, yakın tarihin en heyecanlı sahifelerini yaşamak detnektir. Tarih bilgisi, roman he yecanı ve edebiyat zevki yeni tefrikamtzda birbirini tamamlamaktadır. tki günlük tefrikanın hulasasınt da bugün yazdığtmız için eseri zevkle takib edebilirStfHZ. Spor kongresinin evvelki günkü toplantısında bulunanlardan bir grup Ankara 14 (A.A.) Sekizinci Sporl " " kongresi bugün öğleden evvel saat 9 da Halkevinde ikinci reis General Ali Hikmetin başkanlığında ikinci umumî top lantısmı yapmış ve Futbol Federasyonu raporuna aid encümen mazbatası okun muştur. Bu mazbatada futbolun yükselmesi için federasyonun hakem ve antrenörler yetiştirmesi hakkmdaki teklifinin memleket için faydalı olacağı tesbit e dilmiş, lisanslann kat'î olarak muteber Hamallık yasak! Dahiliye Vekâleti sırtla eşya taşınmasının men'ine karar verdi olması ve lisansı elinde olan oyuncu hakkında hiçbir itirazın kabul edilmemesi hakkmdaki federasyonun teklifi tasvib edilmiştir. Bundan başka sporculanmızm yaptığı haricî temaslarda aldıkları neti celer takdirle karşılanmış ve bu temas lann çoğaltılması temenni ve Balkan kuDün şehrimize gelen Romanyalı misafirlerden bir grup Ankara 14 (Telefonla) Dahiliye pasına iştirak için tazminat kabul edil Vekâleti, memlekette sırt hamallığının Romanya vapurıle dün Atinadan şeh millî talebe birliği reisi Temeşanonur» memesi hakkmdaki mutalea tasvib edil men'ine karar vermiş ve şimdiden bu yol rimize 190 kişilik bir Rumen Üniver başkanlığı altında 100 kişilik bir heyetmif, $por kalemi ve neşriyat hakkmdaki da tedbirler alınmasına başlanmasını be site heyeti gelmiştir. Bunlar üç grup tir. Bu gencler dün Eyübü ve Halici [Arkası Sa. 4 stttnn 4 te] tan mürekkebdir. Birinci grup Rumen [Arkası Sa. 8 sutun 1 de] [Arkası Sa. 8 sütun 3 te