23 Nisan 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

23 Nisan ves'lesiie bugün çok zengin ve çok gözei sayılarından birini çıkardı. Bugün bütün müvezzılerden ısteyıniz. (YEDiGüN) V Sayısı her yerde ( 1 0 ) kuruştur. S3yi umh Londra, Arnavudluk üzerindeki Beyazıdda italyan hakimiyetîni tanımıyor Bır goruş ve bir temenni eş altı gün evvel bu sütunda yazdığım bir yazıda, demokrasi devletleri tarafından vaktile icab eden tedbirler alınmadığı için bu devletlerin totaliter rejımler karşısında günden gü.ıe tehlikelı vaziyetlere düştüklerini sbylemiş ve Balkan devletlerile şarkî Avrupa devletlerinin büyük demokrasüere karşı bundan dolayı emniyetlerinin azaldığını anlatmağa çalışmıştim. Yazım şöyle bitiyordu: «Avrupa anarşi içinde yaşıyamıyacağına göre ona yeni bir nizam lâzım. Acaba bu yeni nizamı kim kuracak? Onu gene demokrasiler mi doğuracak? Bir İtalyan tayyaresi, Arnavudlukta yere indikten sonra.,. Yoksa bu sefer analık şerefi totalilerlere mı aıd? Renin işgalindenberi tedavisi mümkün olmıyan bir hastalık halinde Fransayı ve jngiltereyi kemiren tereddüd, bugün bu suall cevabı bulunamıyacak kadar kanşhrmış, muammalaştırmıştır.» Bruxelles'de çıkan Le Messager gazetesi, bu yazıyı kısmen sütunlarına geçirLondra 22 (a.a.) Times gazetesi detle arzu ettiğini bildirdiğini tekzib etdikten sonra şöyle dıyor: tarafından verilen bır haber münasebefi' mektedirler. <<N ızamsızlığın önüne geçmek için le salâhiyettar mahfiller Lord Pört'ün Ayni mahfiller, İngilterenin İtalya ile T Aınerikanın kat'î cephe alması, ingiltereMussolini'ye bir mesaj tevdi ettiğini te dostane münasebetlerini idame etmek isnin mecburî askerlik hizmeiini ihdas eiyid eylemekte, fakat, İngiliz sefirinin bu tediği aşikâr olmakla beraber bu münamesi ve Fransanın da «Halk cephesi» rufırsattan istifade ederek İngilterenin 16' sebetlerin alacağı şeklin 1938 tarihli itihunu bütün bütün yıkarak harb imalâtım 4/1938 tarihli îngiliz İtalyan itilâfı ah lâf hükümlerine riayet edilmesine baçlı yolıma koyması lâzımdır. Zaten, şarkî kâmına tamamile riayet edilmesini şidlArkast Sa. 8 sütun 1 de] Avrupa milletleri arasmda Berlin Roma mıhverine uygun reaksyoniar hep bu Halk cephesi yüzünden çıkmadı mı?» Görülüyor ki, Belçikah arkadaşımız dehşeth zabıta tedbirlerine taraftardır. Fakat nizamsızlığı bu şekılde önlemeğe çahşmak, onun esasen mevcud olmadığını kabul etmek sayılmaz mı? Amerika, kat'î cephe alsın; peki. İngiltere, bütün vatandaşlarına askerlik öğretsin; güzel. Fransa, top tüfek imalâtım artırsın; enfes. Fakat ış bir defa çığırından çıktıktan sonra bütün bu palliatif tedbirler mevcud vaziyeti bir müddet daha uzatmaktan başka neye yarar? İngiltere ile Fransa, eğer zamanında tereddüdden kurtulabilmiş olsalardı, Le Messager'nm fcarfedilmesini istedıği gayretlerin dörtte biriie, Avrupa nizamını uzun müddet temin etmek kabil olurdu. Bu yapılmadı. Yapılmayınca da, günden güne bozulan muvazeneyi korumak için daima daha büyük fedakârlıklaıa ıhtiyac hasıl oldu. Şimdi, Amerika işe karışsın, İngiltere mecburî askerlik yapsın, Fransa silâhlarını artırsın, şu olsun, bu olsun, diyorlar. Halbuki daha dün, ne Amerikanın işe karışmasına, ne bütün İngilizlerin askerlik öğrenmesine ve ne de Fransanın silâh yapmasına lüzum vardı. Demokrasiler, tereddüde kapılmadan: Kont Ciano ile M. Stoyadinoviç, Belgrad'da İtalya ile Yugoslavya arasındaki İstemiyoruz! uıuahedenin imzasından sonra gazetecilere beyanatta bulunurken Diyebilselerdi mesele yoktu. Mademki bir defa ipin ucu kaçırıldı, artık şimdiden sonra alınacak bütün tedbirler palliatif olmaktan kurtulamıyacak, hâdiselerin tabiî seyrine mâni olamıyacaktır. Şarkî Avrupa devletlerinde Berlin Roma mihverine karşı bir sempati var mı? Bilmiyoruz. Fakat herhalde biz Belgrad, 22 (a.a.) Kont Ciano ta mülâkat esnasında, İtalya ile YugoslavTürklerde mihvere karşı bir antipati mev rafından geçende vuku bulan daveti kabul ya arasında mevcud itilâfların ve dostane cud değildir. Çünki: eden Yugoslavya Hariciye Nazırı Alek münasebetlerin ruhuna uygun bir şekilde 1 Mihver devletlerile ideoloji veya sandr Tzintzar Markoviç İtalyan Hari halihazırda iki memleketi alâkadar eden siyaset bakımından ihtilâf halinde bulun ciye Nazırile görüşmek üzere dün akşam bütün meseleler gözden geçirilecektir. Alâkadar bir membadan öğrenildiğine muyoruz. Venediğe hareket etmistir. Yugoslav Na[Arkası Sa. 8 sütun 4 del 2 Bunlarla, bilhassa Almanya i!e zınnın Kont Ciano ile yapacağı bu ilk aramızda tabiî iktısadî münasebetler var. 3 Yurdumuzun müdafaası baLmından, şu veya bu zümrenin peşine takıî İNGİLTERE İTALYA MUNASEBATI Bugün Çocuk bayramı ve Taksimde büyük tezahürat yapılacak Cumhur Reisi İnönünün çocukları, önümüzdeki cuma günü Ankara Halkevinde arkadaşlarma çay verecekler J R0C7 İSTANBUL CAĞALOĞLU JdOl Telgraf ve mektub adresl: Cumüurly«t. İstanbul Posta kutusu: tstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366. Tahrlr heyett: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 riyet « «« „. rflZui Zü IHSdll 3 6 Sahifa Pek yakınd 23 nisan Bugün, Cumhuriyetin temeli atıldığı gündür 23 nisanın manası büyüktür. Çünkü 23 nisan Türkiyede, millî hakimiyetin, millî iradenin ilk tecelli ettiği gündür. Büyük Mıllet Meclisi, iradei seniye ile değil; iradei milliye ile o gün açılmıştır. Ondan evvelki meb'usan meclisleri, yarım bir millet meclisi idi; 23 nisan 1920 de Ankarada açılan meclis ise tam bir MPlet Meclisi oldu. Onun içindir ki Ebedî Şek, ona «Büyük Millet Meclisi» adını pek haklı olarak vermiştir. Fakat, 23 nisan, yalnız, milletin yegâne mümessili olan bir meclisin ilk açıldığı gün olmakla kalmaz. O gün, düşman süngülerinin tehdidi karşısında kalan ve padişah tarafından kapatılan İstanbuldaki meb'usan meclisinin başaramadığı bir işi, yurdu istilâdan, taksimden, milleti esaret zin[Arkası Sa. 5 sütun 3 te] Bütün memlekette Bayramm tam bir neş'e içinde tes'idi için her tarafta zengin programlar hazırlandı, Çocuk Esirgeme Kurumu çocukları tebrik ediyor Karşılıklı emniyet paktı için devletler arasındaki müzakereler ehemmiyetle devam ediyor Özden İnönii 23 nisan Hakimiyeti Milliye ve Çocuk sim meydanlarında büvük tezahürat yapiBayramı münasebetile bugün şehrimizin lacaktır. Beyazıdda yapılacak mersime her tarafında ve bilhassa Beyazıd ve TaklArkast Sa. 9 sütun S te) Ömer İnönii Yugoslav HariciyeNazırı Kont Ciano ile görüştü Venedik mülâkatı Büyük düğün Tahran şenlikleri dün sabah basladı Maarif Vekili bugün Ankaraya avdet ediyor « 1 M. Markoviç, Venedik'ten sonra Berline gidiyor Dün Universiteyi ziyaret eden Hasan Ali Yücel, Halk» Iranın her taratalebe işleri üzerinde tetkikat yaptı fında misli görülmemiş tezahürat yapıyor Tahran 22 (a.a.) Asrın en büyük ve en haşmetli düğünü bugün başlamıştır. Şenlikler dört gün dört gece sürecektir. Fakat bütün İran bilhassa Tahran halkı sevincini izhar için tören programının başladığı günü beklememiştir. Halk şefine her zamanki bağlılığını bır kere daha göstermek için genc, sevımli Prenses Fevziyenin annesi Kraliçe Nazlı ve kızkar deşlerile birlikte genc Veliahd refakatin[Arkası Sa. 3 sütun l de] Madridde yapılacak zafer geçidi General Franko, mânidar bir nutuk söyledi Maarif Vekili, dün Maarif Müdürlüğünde yapılan taplantıda... İki gündenberi şehrimizde bulunan rine devam etmistir. Vekil, sabahleyin sa> Maarif Vekili Hasan Âli Yücel dün de at 7 de Kabataş lisesine gitmiş, müdür muhtelif kültür müesseselerinde tetkikle[Arkası Sa. 9 sütun 5 tel ııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııtııııııııııııtıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııım Bir Fransız gazetesine göre, Berlin hükumeti, Yugoslavyadan pek çok şeyler istemeğe hazırlanıyormuş! Hatay hükumet reisinin gazetemize bey an atı Dr. Abdürrahman Melek, kardeş memleketin iktısadî, içtimaî kalkınma çalışmalarım anlatıyor Hatay hükumet reisi doktor Abdürrahman Melek, dün bir arkadaşımızı Parkotelde kabul ederek çok samimî hasbıhallerde bulunmuştur. Abdürrahman Melek, Hatayda, yapılan icraat ve gösterilen faaliyetler etrafında şunları söylemistir: « Hatay, asayiş itibarile dünyanın sayılı memleketleri arasına girmiştir. Vaktile, bır yerin sükuna ne dereceye kadar kavuştuğunu anlatmak için: «Başına tepsi ile altın koy... Kimse başını çevirip bakmaz!» derlerdi. Yeni idare altında Hatay, bu meseli teyid edecek haldedir. Şanh ordumuzu temsil eden Türk alayı, Hatayda yalnız bir sulh ve vifak amili olarak kalmamış, ırk, din ve mezheb farkı gözetilmeden, her smıf halkın büyük sevgi, saygı ve emniyetini de kazanmıştır. Bilhassa alay kumandanı Şükrü Kanadlının, Hatayda ne derin sempati tezahürlerine vesile olduğunu size tarif edemem. JArkası Sa. g sütun, 5 tel NADİR NADt [Arkası Sa. 3 sütun 6 da] Büyük tarihî roman Yazan: BUGÜN: Büyük Denîz Kuvvefleri Yazan: ABİDİN DAVER Mahfiruz Sultan KADIRCAN KAFLI General Franko Cordone 22 (a.a.) General Franko, bir nutuk söyliyerek, bilhassa şöyle demiştir: c İspanya sulh taraftarıdır. Fakat onun haklannı tanımamak cesaretini gösterecek olanlarm vay haline. İspanya kendi kendıne kâfi gelmektedir. Çünkü gencliği sayesinde haj^ata yeni atıl mıştır. Bugün bütün İspanyollar müteyakkız bulunmalı, Allaha ve vatanlarına itimad ederek kuvvetli olmalıdırlar » İArkjası Sa. 3 sütun 5 tsl 7 nci sahifemizde Hatay Hükâmct Reisi Melel