17 Haziran 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

JAPONLARIN ASIL NUVÂFFÂKIYETİ Japonya Niçin ve Nasıl Yükseldi? Erzurum Meb'usu General Pertev Demirhanın Türk gencliğine armağan ettiği kıymetli eserin bazı ilâvelerle ikinci basum. Toptan tevzi yeri: Cumhuriyet Matbaası. Perakende olarak İkbal. Üniversıte Kitabevlerile Beyoğlu ve Ankara Haşet kütübhanesinde satılır. Fiatı 75 kuruş. 1 Cumhuri . . eyinc I 0 linCU yil Sâjfl. ö 4 U 0 | 0 Büyük Türk Mütefekkiri ZİYA ^ÖKALP'ın kitablan: AL YENİ H J Ö Ğ I Telefon: Başraııharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısrm 24299 24290 İSTANBUL " CAĞALOĞLU Tslgraf ve mektub adreâ: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Çarşamba 17 Haziran 1942 50 Kr. 75 40 Genclik, Şefe imtihan veriyor REİSİCUMHUR İSMET İNÖNÜ Diin de Dil Tarih Fakültesini şereflendirerek muhtelif smıfların imtihanlannı takib buyurdular Akdenizde Solda, Millî Şefimiz Di] Tarih \e Coğraf>a Fakultesinin imtihanlannı takib ederlerken Sağda, sportu gencliğin Büyük Hâmisi, pazar günkü yarıslarda «Centilmenler koşusu» nu kendi atile ve ikincilikle bitiren Özdcmir Almanı taltif ediyorlar Ingiliz saffı harb Komilerinden birisi, bütün toplarile ateç Büyük bir Parti Grupunda Hariciye Vekili S. Saracoglu Ankara 16 Ca.a.) C. H. P. Meclis grupu umumî heyeti bugün saat 15 de reis vekili Seyhan meb'usu Hilmi Uranın reisüğinde toplanmıştır. Celse açıhnca geçen celseye aid zabıt hulâsaları okunmuş ve ruznameye geçilmiştir. Ruznamede Hariciye Vekilinin grup umumî heyetine verecği izahat vardı. Bu maksadla kürsüye gelen Hariciye Vekili Şükrü Saracoglu son haftaların bizi uzaktan, yakından ilgilendiren siyasî hâdiseleri üzerinde grup umumt heyetini tenvir etmiş ve iki saate yakm bir zaman süren bu izahatı müteakıb riyasetçe toplantıya son verilmiştir. 1 Doğru bir görtiş ünkü gazetelerde çıkan bir Kuybişef telgrafnamesi ilk defa olarak General Rommelin Libyada nihajet Tobruk etrafma ulaşan taarruzundaki büyük ehemmiyeti belirtmistir. Bu telgrafnameye göre bir çok Rus askerî mütehassısları Almanya ve müttefiklerinin şimdiki cenubî Rusyadaki harb hareketlerile Libya muharebeleri arasında çok sıkı bir münasebet keşfetmişlerdir. Bilhassa Tobruğun Mihver kuvvetleri eline geçmesinin Sıvastopolun düşmesi kadar bujük bir ehemraiyeti vardır. Böyle söyliyen Rus •skerî mütehassısları cenubî Rusyadaki Alman taarruzlarife Xİb"yadakı Mıhvor bareketlerinde Ortaşarkı hedef rutan büjuk bir kıskaç mahijet ve manzarası görüyorlannış, ve işte bunun için Ruslar Libya muharebelerini devamlı bir dikkatle takib ediyorlarmış. Ankara 16 (Telefonla) Cumhurreisimiz, Millî Şef Müdürii Reşad Şemseddin Sirer, Fakülle Dekanı Şevket İııönü bugün Dil, Tarih Coğrafya Fakültesini teşrif bu Aziz Kansu ve profesörler tarafından karşılannuştır Muhjurmuşlardır. Saat 10.30 da Fakülteye gelen Millî Şefimiz te'if sınıf imtihanlannda bulunan Cumhurreisimiz saat 13 de Maarif Vekili Hasan Âli Yücel ve Yüksek Tedrisat Umum Fakülteden aynlmıslardır. Garbî Anadolu ve Trakyayı sarsan dünkü zelzele İngiliz hususi tebliği: tstanbulda oldukça şiddetli hissedildi, ne şehfimizde, ne de diğer 11 kasabada bir hasar yoktur Dün sabah şehrimizde senelerdenberi duyulmamış şiddette bir yer sai'ilntısı olmuştur. Rasadhaneden aldığımız malumata gore, deprenme sabah saat (8) i (42) dakika, (52) saniye geçe vuku bulmuştur. İstikameti daha ziyade garba yakm ve merkez üssü, Kandülide rasadhanenin bulunduğu mevkiden 112 kilometre mesafededir. Sarsmü 12 saniye kadar devam etmiş ve bir çok kimseler, dehşete kapılarak evlerindon dışarı fırlamışlardlr. Şehrin nispeten gürültüsüz olan uzak semtlerinde zelzele daha şiddetli hissedilmiş, bazı binalarda ufak tefek çatlaklıklar gorülmüştür. Bu arada Saraçhanebaşında bir meseidin minaresinden taşlar düşmüş, diğer bir kaç binanın da kiremıdleri uçmuş(Arkası sahife 3 sütun 2 de) 4 kruvazör, 4 destroyer, 2 karakol gemisi, 6 şilep batırdık diren siyasî meselelere dair Alman hususi tebliği: iki saat izahat verdi muharebesi Bizi uzaktan, yakından ilgilen Zayiatımız olmakla beraber Alman iddiaları mybalağalıdır Demokrasi memleketlerinden hiç birinde şimdiye kadar Libja muharebclerinin mahijet ve ehcmmijeti bu kadar vuzuh ve sarahatle gorulup takdir edilmiş olduğunu hatırlamıyoruz. Yeni dünya harbinin muhtelif safhalarını iyi anlamak için onu daima bir kul olarak gozonune almağa ihtijac vardır. Her yerde her zaman bu lâzimeye dikkat edilemediği içindir ki General Rommelin herkese biraz mevsimsiz gorunen son Libya taarruzlan ekserijetle oyalama hareketleri gibi tefsir edildi, ve bu taarruzların uzun mesafeli tesirlerine ihtimal verenler ya hiç olmadı, ja hiç denecek kadar az. Gerçi General Rommel taarruzlarının maksadı oyalamadan ibaret bile oisa Dunkü zolzeleılc sıvaları döküien elbet bunun da kendine gore askerî Şehzadebaşındaki minare ehemmijeti yok değildir. Fakat dort beş aylık fevkalâde gajretierle Avrupadan «imali Afrikaja geçirılmiş olan bu kadar asker ve silâhın neticesi ojalamadan ibaret kalacak ciddi \e şiddetli taarruzlarda israf edilmesine pek akıl ermeıdi, ve bu Rommel taarruzlarını Mihverin umumi plânında daha uzun menzilli maksadlara bağlamak daha doğru olurdu. Rommelin son hareketlerini zahiren o kadar ehenıınijetli ve bilhassa tehlikeli gormijcn Ingiliz mahfillerinin bu meseledeki hakikî mülâha7a ve endişeleri ne olabileceğini bilmijoısak da şimali Afrika ile cenubî Rusja harbleri arasında sıkı bir münasebet kuşfedea Sovjet askerî mütehassıs'aıının bu gorüşlerindeki isabeti takdir etroemek elde değildir. Bizce Ruslar bile bu sezislerinde geç kalmışlardır. Çünkü onlar bu hakıkati daha evvel anlıjabilnıiş olsalardı. illâ Avrupada ikinci bir cephe di; e ajak direyip durma/lardı. Hakikaten cihanşümul mahijetli olan bu ikinci umumî harbde cepheler, memleketten memlekete hususî menfaatlerin icabına gure değil, harbin umumî hejetinin zaruretBerlin 16 (a.a.) Alman tebüği: lerine gore kurulur, ve Mihver devMarmarikada Tobruk doğusundaki letlerine gore bojle kurulmuştur da. çarpışma AlmRn ve İtalyan kuvvetleBugün de inisiyativ bütün dünya öl rinin lehine neticelenmekte bulunmuşçüsunde Mihverin elindedir. Diğer ta tur. taf şimdiki halde mantıkan bu Mihver (Arkası sahife 3 sütun 6 da) inisiyan'vinin cerejanına ujmaktan başka bir şey yapamaz. Buna gore Avrupada ikinci bir cephe tasavvurunun harbin şimdiki umumî gidişile tezad te kil ettiğinde şüphe joktur. Harbin umumî gidişi en ehemmiyetli harb hareketlerini Avnıpanın haricine nakletmiştir. Kendilerinden kat î netice beklenilen hedefleri itibarile Rus sark cephesi bile Avrupa haıicinde sajılabilir. Ötede Japonya Uzakdoğudaki büyük kazanciarından sonra şimdi Çin meselesini tasfiye etmekle mesguldur. Mihverin Avrupalı azası Almanya ve müttefiklerine gelince bunlar da Rusjayı ve Rusya üzerinden İngiltereyi vurmağa teveccüh etmiş gidiyorlar. Vanlmak istenilen gayeye gore İngiltere Ortaşarkta vurulacaktır. Mesele bu ha Japonlar Şimal Pasif ikte 1 uçak gemisi ve 1 kruvazör kaybettiler İtalyan donanmasına mensub bir zırbJı, tam yolla seyrederken \ akşark \ foöribi (Telrraflar 3 fîncfi sahifede) Sıvastopolda muharebe yavaşladı Rusiarın asker çıkarma teşebbüsleri akamete uğramıştır Donelı'i geçen Alman kıl'aları şimale doğru ilerliyorlar Berlin 16 (a.a.) Alman Ordulan Başkumandanhğınuı tebliği: Dün Sıvastopol müstahkem çevresinde yalnız ehemmiyetsiz çarpışmalar olmuştur. Cenub koyu limanında hava kuvvetleri bir düşman muhribini tahnb etmişlerdir. Harkof doğusunda Donetz kıyısı üzerinde alınan köprübaşı mevkiı şimale doğru genişletilmiştir. Doğu cephesinin şimal ve merkez kesimlerinde düşmanın mahallî ehemmiyetteki taarruzlarl akım kalmıştır. Kuvvetli hava teşkilleri Murmansk civarmda Kandalakcha koyund.ıki düşman hava alanmı başarı ile bombalamışlardır. Murmansk demiryolına müteaddid bombalar İsabet etmiştir. Düşman hava savaşlarında 10 uçak kaybetmiştir. • Hava kuvvetlerimiz tarafından yapılan gece akınları Moskova çevresindeki demiryolu tesislerini hedef olarak tutmuştur. Berlin 16 (a a.) Umumî karargâhın tebliğinde deniliyor ki: Alman Başkumandanlığı, Alman hücum klt'alarının Sıvastopol önönde yeni ilerlemeler kaydettiklerini bu sabah bildirmektedir. So^etler çok daha kîsalmış bir müstahkem yeni hîttm gerisine çekilırek mecburiyetinde kalmışlardır. Rumen kıt'aları düşman saflarma girmişlerdir. Alman hava ordusu son yapılan kara muharebelerıne tesirli surette istirak etmiştir. Sıvastopol üzerine yapılan hava düelloîannda bir Alman avcısı 16 düşman uçağl düşürmüştür. (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Afrikada ehât Gazete, kitab ve Japonlar? Siberyayı mecmua kâğıdlarına ıs t ı l a y a el kondu hazırlanıyorlarmış! Ankara 16 (Telefonla) Vekıller Heyetınce kabul edılen ve bugünkü Resmî Gazete ile neşrolunan bir kararname. hakikî ve hukmi hususî şahısların ellennde ve gümrüklevde bulunan kâğıdları bevana tâbi tutmaktadır. Ellerınde kâğıd bulunanlar, kararnamenın neşrinden itıbaren beş gün zar(Arkası sahife 3 sütun 5 te) Londra 15 (a.a.) Vaşingtondan Amerika Bahriye Nazırlığmın bildirdiğine gore. Amerıkan kuv\Tetleri, Aleutiennes adalanmn en ucunda bulunan iki adaya ayak basmış olan Japonlara karşı taarruzlanna devam etmektedirler. Alınan amlumata göre, 3 kruvazör, 1 (Arkası sahife 3, sütun 5 te) I Libyadaki durum çok nazik İngilizler Gazaleyi de tahliye ettiler Alman lebüği, Akromadaki İngiliz zsrhh kuvvelierinin imha edildiğini bildiriyor Milletin, maliyemize parlak itimadı Maliye Vekili diyor ki: leningradda da taarruz başladı tehliği Bulgaristanla ticaret I İki g ü n d e n b e r i karadan ve denizden hücuın ediliyor Bugün Mediste görüşülecek anlaşmada tesbit edilecek esaslar Ankara 16 (Telefonla) Turkiye ile Bulgaristan arasında Ankarada ımzalanan son ticaret ve tedive anlaşması Meclisin yannki toplantı^ında görüşulecektir. Yeni anlasma da eskisi gibi gene münhasıran takas esasma dayannıak tadır. Anlasmaya munzam ' protokola bağlı lısteler hangi cms Turk mallan nın hangi cins Bulgar emtiasile muba(Arkası sahife 3. sütun 3 te) Sıvastopolda son vaziyet Sıvasfopolda farihiı? kav defmediği en şiddetli bir «3 üncu tertib tasarruf bonoları da kâmi mücadele devam ediyor len satılmış, bu suretle halkııı bonolara Moskova 16 (a.a.) Sovyet geceyarısı tebliği: yatırdığı para 75 milyon lirayı bulmuştur» 15 haziranda Harkof istikametinde kıt alarımız düşmanın tank ve piyade hüAnkara 16 (a.a.) Maüye Vekilimiz cumlarını püskürtmüşlerdir. 180 Alman Fuad Ağrah Anadolu Ajansı muhabitankı tahrib edilmiş veya hasara uğrarine aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: tılmıştır. Sıvastopol kesiminde şiddetli « Hasılatı millî müdafaanın fevka savaşlar devam etmektedir. Öteki kelâde masraflarına karşılık tutulan ta simlerden verilecek değişiklik haberi saıruf bonolarınm üçüncü tertib yirmi yoktur. beş milyon lirahğının da birinci ve i(Arkası sahife 3 sütnn 3 te) kinci teıiiblerde olduğu gibi fevkaâlde rağbet görerek çok kısa bir zamanda tanıamen satılmış olduğunu memnuniyetle ve aziz vatandaşlarıma teşekkürle bildiririm. Bu suretle piyasadaki tasarruf bonoları yekunu yetmiş beş milyon liraya varmıştır. Elde edilen bu netice memleketimizde tasarruf fikrinin ne derece inkişai ettiğini göstermesi bakımuıdan olduğu kadar tasarruf sahibi yurddaşlann millî müdafaaya yardım hususundaki arzularınm ve Cumhuriyet maliyesine olan iümadlarının parlak bir Avrupa treıt seferleri bu akşam başlıyor Bugün 8*30 da Sirkeciden kalkacak tren Edirneye? 21 de hareket edecek tren de Avrupaya gidecektir Avrupa ile İstanbul arasmdaki tren seferleri bugun yeniden başlamaktadır. Bu sabah saat 8,30 da Sirkeciden ilk Edirne treni hareket edecek ve Sivilingrada kadar gidecektir. Yarınkı perşembe günü de Edirneden saat sekizde İstanbula bir tren tahrik edilecektır. Bu trenin Sirkeci istasyonuna muvasalatı saat 17,55 olarak tespit edilmiştir. Sofyaya kadar gidecek olan tren ise, bu gece saat 21 de Sirkeciden kalkacak ve ertesi günü saat 9 da Sivilingrada varacaktır. Ayni tren Sivilingradda kısa bir müddet kaldıktan sonra, Sofyaya doğru yoluna devam edecektir. Avrupa ile muvasalayı temın edecek olan tren budur. (Arkası sahife 3 sütan 7 de) Suikasd davasının bugün kararı veriliyor Ankara 16 (Telefonla) Geçen son iki celsede suikasd davasının maznunları müdafaalarını yapmışlar ve dava karara kalmış bulunuyordu. Ankara ağırceza mahkemesi heyeti bugün saat 16 da akdedeceği celsede hükmünü YUNUS NADt .(.Arkasi sahife 3 sütun 4 te) Simal! Airikada bir t u k muharebes| J tefhim edecefetir,