20 Temmuz 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

—— Ispanyada dahili muharebeler Çok kanlı bir Sağ cenah sosyalist hükümeti devirerek bir faşizm kuracağa henziyor Paris, 19 (A.A.) — Faris . Soir gazetesinin Cebelitarıktan bildirdiğine göre, İsyan etmiş olan kitaların bir kısmı bu sabah Cadiz şehrine gelmiş, ve Madride hücuma devam etmek üze, re Sevil garnizonu ile birleşmek mak. sadile bu şehre doğru yürümeğe baş. lamıştır. Asilerin diğer bir kısmı da bir torpito muhribi refakatinde, Alce. zirasa gelmişlerdir. Aynı gazetenin Rabat muhabirinin bildirdiğine göre, hükümet tarafın. dan Melillaya gönderilen gemilerin üçü, asilere iltihak etmiştir. Bir dör. düncü gemi de Lorache limanma gel. miş ve derhal asilerle muharebata gi. rişmiştir. General Franco, Melilladan isyanı idare etmektedir. Sanıldığma göre, isyan etmiş olan kıt'alar vaziyete hâ. Kimdir ve nizamı muhafaza etmekte. dirler General Franco. bizzat İspanya generallerinden meselâ Sevil ikinci kumandanıtlan takviye kuv. vetleri almaktadır. Havas ajınsmm Cebelitarıktan bil. âlrdiğine göre de, bir torpito Aleezi. Taş açıklarma gelmiş ve bir kaç top atmıştır. Altıncı topta, kışlalar ve e imi beyaz bayrak çekmişler. Hükümetin tebliği Madrid, 19 (A.A.) Hükümet bu sa. bah #iat 10,30 da radyo ile bir tebliğ neşretmiştir. Bu tebliğde Barselonda ordunun örfi idare ilân etmiş olduğu ve fakat vasıl olmak istediği gayeleri elde edememiş olduğu beyan olunmak. tadır. Sivil muhafızlarla hücum kıtaları ve milis kuvvetleri asileri mağlup et.i mişlerdir. Asiler bir çok telefat ver. #ikleri gibi yaralıları da çoktur. Bun.| larm arasında her rütbeden zabitler vardır. Asilere karşı yapılan harekâ. ta hava kuvvetleri de faal bir surette iştirak etmiştir. Malagada donanma Lejyon Etran. jerle Fastaki İspanyol krtaatımm İs. panyaya geçmelerine mani olmak için boğazı muhafaza etmektedir, Hüella. da hükümete taraftar olan gamizon asi kuvvetlere karşı harbetmek üzere Sevils doğru yola çıkmıştır. Bilbaoda ahali hükümeti, valiyi ve cumhuriyeti alkışlamışlardır, Kadikste hükümete taraftar olan tler valiyi ve mumaileyhin sara. a muhasara altmda bulunan hü. kıtaatını kurtarmak için asilere um etmişlerdir. isyan genişliyor mu ? Paris, 19 (A.A.) — Havas ajansı. nm Rabattan bildirdiğine göre, Ge. meral Franco, neşrettiği bir radyoğ. 'ramında Endülüs eyaletile Valladolid ve Furgos eyeletlerinin ihtilâle iştirak etmiş olduklarmı bildirmektedir. Marsilya, 19 (A.A.) — Buraya ge. len lsberler,: Barselonda karışıklıklar Yükün gelmekte olduğu merkezinde. dir. Zira muhaberat münkatidir. Isyan nasıl başlamış Casablanca, 19 (A.A.) — Ispanyol Fasmdan dün akşam buraya gelmiş o. lan seyyahlar, isyanın cumartesi ak. şamı, pazar gecesi Larache ve Melil. lâds başlamış olduğunu beyan etmek. tedirler. Asiler, hatta Tevandaki &li komiserlik binasını da izgal etmişler. dir. İspanyol Fasmda oturan bir çok kimseler Fransız Fasına (ltica etmiş. lerdir. Kararya adalarından gelen General Fran, evvelki gün İspanyol Fasma yazıl olmuştur. Asliere düşman olan halkın bir kıs. mı umumi grev ilân etmiştir. Bir çok katiler vukun gelmiş oldu. ğu haber verilmektedir. Bir habere göre hükümet kuvvetleri asileri yenm.ş! Porto, 19 (A.A.) — Dün akşam ge. Jen haberlerde Melillada ve Madrid eyaleti garnizonlarının bir çoğunda 28. Kort kargaşalıklar çıkmış olduğu bildi. Tilmektedir. İspanyol kabinesi, vaziyet hakkın. safhaya girdi da müzakerelerde bulunmak üzer3 top- Ğ iğine göre, İspanyol Fasın. daki askeri mahafil, haftalardanberi bilhassa Melilla ve Geutada memnuni. yetsizlik alâmetleri göstermekte idi. Zab'tler, isyan etmişlerdir. Melilla. daki kuvvetlerin baş kumandanı Ge. | mersi Romerales, zabitleri toplamış ve kendilerini vazifelerini ifaya davet et. miştir General Romerales, kendi a8. kerleri tarafından tevkif edilmiş ve öL dürülmüştür. Albay Solano, kumandayı eline al. miş ve bu esnada şehirde bir yangın çıkmıştır. Sivil muhafızlardan bir za- bit, sosyalist ve komlinist gençlerin yardımile isyanı bastırmağa teşebbüs! etmiştir. Emin bir membadan bild ğine göre, hükümet kuvvetleri asileri inhi. zama uğratmışlar ve isyan etmiş olan zabitler Fransız Fasına gaçmışlardır. Asilerin İberik yarımadasına çık. malarının önüne geçmek için Fas sa. hillerine bir akım harb gmilteri gön deriimiştir, Burgoz ve Pampelunede karışıklık. lar çıkmıştır. Madridde sükün hüküm sürmekte olup kuvvetli polis müfrezeleri, motör. Mi kuvvetler ve sosyalist ve komtüniat! milisleri mütemadiyen sokaklarda devriye gezmektedirler, kabinede değişiklik Madrid, 19 (A.A.) — Kabinede ta dilât vücuda getirilmiştir. Yeni ka. binede Cumhuriyetçiler birliğine men. sup nazırlara sol cehah Cumhuriyetçi.! leri partisine mensup 3 ve milli Cum. huriyetçiler partisinden 3 hazır bulun. maktadır. Yeni hariciye nazırı M. Justino As. cerate, 39 yaşında olup Cumhuriyeti) tesis etmiş olan partiye mensuptur. isyanın son vaziyeti Berlin, O 20 (Radyo ile) — Fransız Fasından alınan son haberlere göre, İs) panyol Fası tamamile âsilerin © elinde bulunmaktadır. Yerli askerler de âsilere ltibak etmişlerdir. Halihazırda âsilerin elinde 40 bin kişilik bir kuvvet olduğu haber verilmektedir. Diğer taraftan oCebelüttarıkla Lir- bondan gelen haberler isyan hareketi") nin İspanyaya sirayet ettiğini ve Sevil, Rilbao, Malaka şehirlerile Andaloz ve Valensia vilâyetlerinin tamamile âsile- rin eline geçtiğini bildirmektedirler. Madrit mıntakasında hükümet vazi- yete hâkimdir. Dün gece Barselonda bir isyan teşeb” büsü yapılmış, fakat (o hükümete sadık kalan kıtaat tarafından derhal bastırır mıştır. Diğer bir habere göre, bazı harp ge mileri de âsilere iltihak © etmişlerdir. Umumi karışik vaziyet üzerine İspanya” da örf! idare ilân edilmiştir. Barselonun bombardımanı Marsilya 20 — Fastan gelen yolcr larm ifadesine nazaran, İspanyol tay- yareleri Barselonu bombardıman etmek! tedirler. Şehirle tayyare karargâhı ara”| sında her nevi münakalât ve muhaberat kesilmiştir. Fevkalâda komiser tevkif edildi Rabat, 20 — Salâhiyettar manafil. den alınan haberlere göre, asiler Tetu. andaki İspanyol fevkalâde komiserin! tevkif etmişlerdir. Asilerin elinde bu. Iunan Malilla”limanmdaki harp gemi. leri asilere iltibak etmişlerdir. Malaga yaniyor Cebelitarık, 20 — Maloga (şehri yanmaktadır. Kısmı azamı çocuklar. dan mürekkep olmak üzere binlerce muhacir Cebelitarıka (iltica etmiştir.) Bunların arasında otomobille gelen mür teaddit İngiliz ve Amerikalılar da var. dır. Münakalât keslidi Paris, 20 — Fransaile (İspanya arasında şimendifer münakalâtınn 'katedildiği resmen bildirilmektedir. HABEK — Aksam Posta Musadağı Ermeni hâdisesinin Uydurma olduğunu Fransızlar vesikalara müstenit olarak bilirler Franz Verfel adında Almanyadan kovulmuş serseri bir Yahudinin Ame. rikada “Musa dağında kırk gün, İs. minde Türklük aleybinde bir kitap yazdığını müteaddit defalar yazmış. tık. Bu serapa hayal, saçma sapan, ve iğrenç vakalar hikâye eden kitabın son zâmanlarda Fransızcaya da ter. cüüme edildiğini duyduk. Bu münasebetle “okuyucularımıza bu Musa dağı denilen hadisenin aslını vermek istiyoruz: Büyük harb esnasında İskenderun mmtakasıma dahil Süveydiye nahiye- sine bağlı T Ermen! köyü hükümete karşı isyan ederek Musa dağma vekil. mişlerdi. Bittabi bunları tedib için vaka yerine derhal asker gönderil. miştir. Bu askerler Musa dağını ku. şatmışlar ve dağa çıkmışlarsa da bir tek Ermeniye bile rastlıyamamışlar. dır. Meğer Ermeniler daha evvelden İskenderun civarmda deni; kıyısını inmişler ve bir Fransız kruvazörüne binerek kaçmanın yolunu bulmuşlar. Bittabi bu hadise Fransız hüküme. tinin resmi evrakında mukayyeddir. Hakikat bu merkezde iken, bu ser. seri Yahudinin memleketimiz ve Türk. lük aleyhinde iftiralarla gişirdiği bu kitabım Fransızcaya tercüme edilmesi. ni çok garip bulduk. Öyle zannediyo. ruz ki, bu kitabı Fransızcaya tersüme eden ve basanlar da her halde kendisi gibi Fanı ve ruhu bozuk, tefessüh et. “miş birer serseriden ibarettir. Bu gece ve yarın gece her taraf sabaha kadar açık İmza merasiminden sonra İstan. bulda yapılacak tezahürat progra- mını hazırlamak üzere bu sabah Vilâyette bir töplantı yapılimiştır. Bu toplantıda Vali muavini, Be- lediye muavini, Üniversite rektörü ve diğer alâkadar zevat bulun- muştur. Saat birde Parti merkezinde de bir toplantı yapılmıştır. Hazırlanan ilk programa göre, bu gece ve yarın gece halkın otu- rup eğlenmesine, yiyip İçmesine, temizlenmesine ait olan ve muay. yen saatte kapanan yerler kapan- mıyacak, sabaha kadar açık bulu- nabileceklerdir. İmza merasimi hoparlörlerle, rad yo ile ilân edilecek ve Taksim, Be. yazıt meydanlarında muzrkalar ça. lacak, fener alayları yapılacaktır. Yarın büyük bir meydanda mi. ting yapılacak, şehir baştan başa süslenecektir. 3 yaralama vakası Dün üç yaralama vakası olmuştur; 1 — Kasımpaşada Hacı Hüsrev ma” halleesinde 59 numarak © evde oturan Musa ile komşularından Kâzım kavga etmişlerdir. Kâzrm bıçakla Müsayı ar- katından ve sol kolundan ağır surette yaralamıştır, Musa Beyoğlu hastanesine kaldırılmış, Kâzrm yakalanmıştır. 2 — Kadıköyünde Nusretefendi sw kağında oturan Murat isminde bir ço cuk annesile birlikte Merdivenköyünde| bir tanıdıklarına misafir (gitmişlerdir. Murat sokakta oyfarken kahveci Hay darm oğlu Tayyarla kavga etmiş, Tay- yar çakı ile Muradı üç yerinden vurmuş tur. Suçlu çocuk yakalanmıştır; 3 — Ortaköyde şekerci sokağında 16 numaralı evde oturan 18 yaşında Haş” met ile Hamdi kavga etmişlerdir. Har di bıçakla Haşmeti sağ gözü üzerinden yaralamış, kaçarken yakalanmıştır. aşmamak iş amima Bir çocuk asansöre sıkıştı Bugün saat yarım raddelerinde Çem" berlitaşın karşısındaki büyük apartımar nın asansörüne başı sıkışarak ağır su” rette yaralanmış olan 13 yaşlarındaki bir çocuk hastaneye kaldırılmıştır. lesinin (Baştarafı 2 incide) eden bütün hükümlerini icra etmeğe Türk hilkümeti ilina edecektir. 'Türk hükümeti, Boğazlardan yakm da ecnebi bahri bir kuvvetin geçece- ğinden haberdar olunca diğer âkitle- rin Ankaradaki mümessillerine bü kuv vetin teşekkülünü, tonilatosunu, ve Boğazlara duhul için derpiş edilen ta- rihi, ve icabında avdet için muhtemel tarihi bildirecektir. Türkiye hükümeti, Cemiyei Akvam kâtibi umumiliğine ve diğer âkitlere her sene birer rapor verecek ve bu ra- porda Boğazlarda ecnebi harp gemile rinin hareketini gösterecek ve işbu mukavelenamede derpiş edildiği üzere ticaret ve bahri ve havai seyrisefain hakkında faydalı bütün malümatı ve- recektir. MADDE 25 İşbu muahedenamenin hiç bir hük mü Türkiye için veya Cemiyeti akvam AÂzasından bulunan bütün diğet öâkit ler için Cemiyeti akvam paktından mü tevellit hukuk ve vecibeleri ihlâl et.| miyecektir. NİHAT HÜKÜMLER MADDE 26 İşbu mukavelename milmkün mer. tebe kısa bir zamanda tasdik oluna- caktır. Tasdiknameler Fransa cumu- riyeti hükümetinin Paristeki evrak hazinesine tevdi edilecektir. Japonya hükümeti tasdikin icra e- dildiğini Paristeki diplomasi mümes- sili vasıtasiyle Fransa cumuriyeti hü. kümetine bildirmekle iktifa etmek sa- lâhiyetini haiz olacaktır ve bu takdir- de tasdiknameyi mümükün olduğu ze man tevdi edecektir. Türkiyenin tasdiknamesi dahil ol- duğu halde altı tasdikname bu #üret- le tevdi edilince bir tevdi zabıtnamesi tanzim kılınacaktır. Bu hususta evvelki fıkrada derpiş edilen tebliğ, tasdiknamenin tevdiine' muadil addedilecektir, İşbü mukavelename bu zabıtname tarihinden Itibaren mer'iyet mevkiine girecektir. Fransa hükümeti yukarıdaki fık- rada derpiş edilen zabrtnamenin mu- saddak bir suretini ve sonradan tevd olunacak tasdiknamelerin zabıtname- lerini bütün diğer âkit devletlere ve- recektir. MADDE 27 Mer'iyete girdikten itibaren (işbu mukavelename 24 temmuz 1923 Lozan muahedesini imza eden bütün devlet lerin iltihakma açık bulunacaktır. “ Her iltihak diplomasi * tarikiyle Fransa cumuriyeti hükümetine teb- liğ edilecek ve bu hükümet de diğer âkitlere bildirecektir. £ Bu iltihakın hükmü Fransa hükümetine tebliğ e- dildiği günden itibaren mer'i ve mu- teber olacaktır. MADDE 28 İşbu mukavelerame mer'iyete gir- diği tarihten itibaren 20 senelik biri müddet için cari olacaktır. Bununla beraber işbu mukavelena- menin birinci maddesinde temin olu- nan mürur ve seyriselain serbestisi prensibi gayri mahdut bir müddet İ- çin caridir. Mezkür 20 senelik devrenin hita. mından on sene evvel yüksek âkitler- den hiç birisi Fransa hükümetine mu kaddem bir fesih ihbarnamesi verme- diği takdirde, işbu mukavelename iki sene geçinceye kadar mer'i kalacak- tır. Fesih ihbarnamesi gönderildikten sonra bu ihbarname Fransa hüküme- ti tarafından diğer âkitlere tebliğ edi lecektir, İşbu mukavelename bu madde hü- kümlerine tevfikan fesih edilecek o- lursa diğer #kitler - yani bir mukave- le hükümlerini - tayin etmek üzere bir konferansta kendilerini temsil et- tirmeği taahhüt eylerler. MADDE 29 İşbu mukavelenamenin "mer'iyete girmesinden itibaren her beş senelik bir devrenin hitamında âkitlerden her biri mukavelenamenin bir veya muh- Boğazlar 20 Sg — - - al t muka / metni telif hükümlerini tadil bulunmak teşebbüsünÜ ler. R Kabul edilebilmek kitlerden biri tarafi gd lunan tadil talebi, 14 oi ci maddenin tadili diğer bir âkit tarafınd” maddelerin tadili diğer iki âkit tarafın ig melidir. Bu suretle dil talebi, cari olan renin hitamından üç yi âkitlere tebliğ edilecti” teklif olunan tadilât V€ terecektir. Bu teklifle masi tarikiyle netice İ”“. Imazsa yüksek Akitler toplanacak bir konfer' ni temsil ettireceklerdif' ancak ittifakı âra ile “ cektir. Ancak 14 ve 18 müteallik tadil madde ” tesnadır ki bunlar için 7. rin dörtte ilçlinlin eksöf” cektir, Bu ekseriyet rak Karadeniz sahildi”” lerin dörtte üçünü ihtiv$”” hesap edilecektir. Yukarıda anılan m delerini tasdik zimnısö velenameyi imza etm Montreix'de 20 ter 11 nüsha olarak yapıl rahhasların mühürle: rinel nüsha Fransa cur metinin evrak hazlı | cek ve diğerleri âkit de" cektir. p PROTOKOL Bugünkü tarihli muf $l imzası esnasında zirde “if nan murahhaslar, ke ni taahhüt altına alar küm kabul ettiklerini WE 1 — Türkiye, mezküf 5) me mukaddimesinde yi lan Boğazlar mıntakasın” den askerileştirebilecekt” 2 — 15 Ağustos 193008 Türkiye hükümeti mekiği namede musarrah rejim J tatbik edecektir, N 3 — İşbu protokol biR ren mer'i ve muteberdif” | Lokarnd) | konfera Gene nikbi” safhaya g” Lowdra, 20 (Radyo gel nazırı Eden bu sabah Fr görüştü. Siyasi :mabs”/ maltimata göre Ingilter$ Belçikanin iştirakile ye”. cak ihzari görüşmeleri “ii baharda da Almanya “© iştirakile bir Lokarno “© tedilecektir. j Kadık©? Su şirk€ Mukavel€ feshedilef Kad:köy Su şirketi denberi vuku bulan şiS* Nafia vekâleti bu şirket k bir tetkik yapmak 07© gi müfettiş İbrahimi memif e” Başmülettişin yaptığ! * yetlerin doğru ve yerinâf j meydana çıkarmıştır. ye lanan rapor yakında v€ “3 tir. i Şirketin Paristeki rimize gelerek Ankara”? M. Menaşe de şirketin yi” satın alınması için 8 ; lara girişmiş ise de ar çıkmamıştır, Nafia yeti Ki Terini ifa eimiyes bu şir y sini feshedeceğine muhs* bakılmaktadır. Mukavele feshedilir derhal Belediyeye d | i e