23 Kasım 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

” : a - Kontenjan'dan GiR'e.. Dünkü gazetelerde Hükümetin çok isahetli bir kararı vardı: Kontenjan de- nilen o buhran yadigân usul kaldırılıyor; onun yerine, ithalâtımızı kolaylaş- bıracak, hele yolcuların beraberlerinde getirecekleri gayri ticari eşyâya çıkarılması mutat o #idden çirkin manizları önliyecek yeni bir iktisadi rejim ihdas olunu- yor, Bunun adı GİR rejimi, “Genel ithalât rejimi, sözlerinin baş harflerinden haset olan manidar bir kelime! Bütün dünyanın malları, Türkiyeye bol bol gi- rebildeçk. Fakat, gene de, bir “güdümlü ekonomi, yani (o “öconomic diride, &diyoruz: Bu yeni rejimde de bizim malımışı alan memleketleri ve kendi milli sanayiimizi himaye eden kayıtlar var Bizim malımızı alan memleketlerin başinda Almânya geldiği için, (uzaktan bakınça, , Alman iktisat nazırı Doktor Şaht'ın seyahatile bu GİR rejimi ara sında bir deruni münasebet (© tahmin etmemek elden gelmiyor. Böylelikle, malt muzı alan Almanya, bize geniş mikyasta ithalât yapabilecek demektir. Onunla ik- tisadi bağlarımızı kuvvetlendiği sırada, Fransa ile siyasi bağların İskenderun — Antakya meselesi dolayısile tavsamamasını temenni ederiz, Thatdf işinin genişlemesi, tablatile,memlekette ucuzluğa sebebiyet verecek- tir, Milli sanayimize, dünya istihsal şerajtile temasa geçmek, ona uyarak resanst kesbetelk ve ilerde hiçbir himayesiz yaşayabilmek jJimnastiğini yaptıracaktır. | Bu sütunlarda evvelce de anlattığımız gibi, kontenjan usulü ne derece gay- ritabii Ve arizi bir hal ise, milli sanayiin de ebediyyen destekle yâşümâsi ö kadar manâsiz ve ânormal bir keyfiyettir, Bu ithalât genişlemesi sayesinde, Türkiye limanlarının, bilhassa İstanbu- lun ve bilhassa Galatanın yürü gülecektir. Malüm olduğu üzere, buralarla alâ kası olan. bina sahipleri, tacirler, tahmil ve tahliyecilet ve nakliyeciler, son buh- ran yüzünden pek mutazarrı: olmuşlardı.Hele Galatada,eskiden vızır vızır işliyen ticaret akim kalmış,evvelce her odası başka bir canlılık arzeden hanların kapıları- na kilitler atılmıştı. Şimdi bu gayritabiilik ortadan “kalkma rin göstere» cektir, Hülâsa: Beş altı senedenberi bütün dünyayı istilâ edip, Türkiyenin üzerine de »çullanan iktisadi buhrandan bu sayede silkinip kurtuluyoruz... Bunda, hü- kümetin basireti büyük âmil olmuştur.Her badireden tam zamanile kurtulan Yeni Türkiye bu kontenjan dairei fasidesinden de kolaylıkla yakayı sıyırmış, bey- nelmilel iktisadiyatm. tabilleşmeğe yüz tutan revişine ayak uydurmuştur. Hüseyin Faruk TANUR Berberlerin Pazar günü dinlenmelerine sevindik “Artık hafta tatilinden berberler ya olej., mi IZ mehi el iribirimize daha munis! ve hatta birazda zarif görünebilmek liğimiz.için saatlerce baştmız ve çene-| miz etrafında dolaşır, kırpar, keser, uvalar dururlarr. Gerçekten kıl kadar ines. unsurlar üzerinde. — gözlerinin nurunudöker ve on iki saati müteca' viz bir çalışmadan sonra zihnen yo-| rulmuş bir muhasip, bir muharrir, bir öğretmentakatsizliğiyle evlerine dö: netler. Onlarında haftada bir gün din- lenmek, nihayet kendi traşlı yüzleri- nin rahat bir gülümseyişiyle aileleri veya sevdikleri arasmda yaşamak tara manasiyle haklarıdır. “ Bu memlekette bafta tatili diye bir sey yokken, herkes allahın günü kazanacağından, ihtimal kendi müş terilerini de alacağından kuşkulanan dülkândi, eski zamanlarda cuma gü- nü de dükkünimi açık tutmak veco gün dahi karısmın ve çocuklarının yahinda bulunmaktan kendini zorla mahrum ediyordu. * “Fakat bu şekil, iş hayatınm lehi-| ne miydi? Hayir.. Her gün bir düziys/ çalışmak insana daha fazla © enerji vereceği yerde, kesel getirir, Yaşayış donuklaşır. Hayatı, ucu bucağı gel miyen sürekli bir üzüntü, bir didin. me halide görmeğe başlar, yese dü. şersiniz. © Fakat hafta tatilini mecburi yap- makla Gumhüriyet Hükümeti, “Türk yurttaşlarma her içtimai mahlükun muhtaç olduğu dinlenme ve tazelen: me saâdetini de bağışladı. Ve bu ihti. yaç şimdi o kadar yakindan -duyul- mağa ve o kadar sevgi ile istenmeğe başlamıştır ki, haftada yirmi dört saatini kendi bildikleri gibi kullanan- lar arasma berberler de katılırken bu mazhariyetin borcunu, Cumhüriyet © Abidesine bir çelenk koymak gibi te- miz bir nümayişle ödüyorlar, .Tatil günlerini, gene memleketin faydalanması uğrunda geçirecekleri. ne hiç şüphe yoktur. ; Yalnız; pazar günü traş olamı- nımıza gelen ve havuza girmiş olan Roman yâ torpldomu Haliçteki havuzda (o tamir edil de nee Cinemre ki) miş ve Köntencaye dönmüştür. i* Içki giyatlarının ücüzlatrimâs için yapı “lan tetkiiler bitmiş ve garaptalı başka içki ülerin fiyatlarında danzlldte imkân görüleme amigtir, * Birçok belediyeler gibi Trabzoi belediyesi Ge yeni imar plânı hazırlamaktadır. * İnhisar Idaresi fazin yağmurlardan tuz Jarın erimesi dölsyısile o muhtemel bir taz uhranmın önüne geçmek İçin icap eden yor lere tuz #evketmiştir. * Trakya mhtakası #tma mücadele beş külü ağustostan ilkteşrine kadar 54195 İigi muâyee ve 21.965 kişiyi sıtmalı © bulerak tedavi altına almıştır. * Bürsâ belçdiyesi gelirin İçme slları & Mtrelerinde temizlik yaptırmağa başlamıştır. * Ereğli şirketinin satın alınması hakkın dahi son müzakereler o bir anlağıma İle neti estenmiştir. İki taraf da fiyat (o büsumunda mutabık kannış ve mürahhaslar fiyatı bildir mek için Parise gitmişlerdir. * Ziraat bankası Anadolunun bir çok yer lerinde yapılmış olsn buğday silolarına mü tehassıs şefler seçmek için bir imtihan açma ga karar vermiştir. Bu imtihan yakmda ya puacaktır. Dışarda . * Yunan kral hanedanının: İtalyada Yu nanlatana getirilen nâaşları düz büyük mera * Iyanda bulunan Rayşbenk direktörü dek tor Şahit temaslarma başlamıştır. * Bizetten Bones hareket etmiş olan beş yolculu bir tayyare kaytolmuştur. * Kral Bâvardın taç giyme merasimi mü nasebetile yedini amele fırktaımndan (o olmak üzere yirmi zat Lord olacaktır. * ilde maden &melesi ETevi büyümüş ve titün amele grev yapmıştır. * Japonyada bir bendin Yıkılmasından doğan faciada 1600 kilşden o 535 inin kur tarılatilmiş bulunduğu 279 ceset, 113 yaratı ve 353 kayıp mevcut olduğu bildirilmektedir. yacaklarım vaziyetini düşünmek ka lıyor ki, sakallarımıza gün için “Durun çıkmayın!,, diyemiyeceğini ze göre, ya kendimiz traş oluruz, ya. hut akşamdan sakalımızı kestirerek! evimize güler yüzle gideriz. Her gün traş olmak meselesi zaten bambaşka bir mevzudur,. Ve şu dakidada bir, sakalımızın her gün nasıl ve kimin tarafından kesileceğini. değil, berber denilen, tanrının günü çalışan yurt taşım 24 saatlik istirahati hak etmesi: ni konuşuyoruz. Hikmet MÜNİR içeride . * Geçen hafta tamir edilmek Üzere Hin - mütemekkin ahalinin mübadele! ayni. iKontenienn kaldırılması kararı Hayatın ucuzlatılması Yolunda hükümetimizin attığı bir adımdır (Baştarafı 1 incide) isimlendirilmiş ve miktarı tahdit © dilmiş olan mallar yeni rejimle bazı şartlar dairesinde serbest . girecekti.. Yalnız bir kısım mallarm ithali ta mamen memnu olacak, bunların bir Üstesi yapılacaktır. Yeni rejimin iki büyük. manası vardır: | — Hükümetimizin bir gaye © dindiği bayatı ucuzlatmağa doğru im lecek eşya ve maddeler, eşhas namına hariçten hediye olarak gönderilen. ve kıymeti yüz llrayı geçm.yen ve ticare- te arzedilmiyecek olan eşya, ihraç mal larımızın işleme ve &mbalajındâ kul lanılan ve ithali kararnamede yasak edilmemiş bulunan maddeler de Tür- kiyeye serböstçe ithal olunacaktır. Gümrük Başmüdürünün izahatı Yeni rejimi teknik ve tatbik bakı mmndan gümrük baş müdürü Musta: kân vermesi, Lİ inci 2 4 Milli sanayiimizin harici re- fa Nuri vi izah e ağ K — senesi teşrinisani- kabile» kayacak kadar kvveti| sinden itibaren Türkiye cumhukiyei, N Yani ye daha evvelce başka (o memleketlerit ayi MM er ettiği, kontenjan sistemini ka: a le ak 6 kişi etmişti. e Bu rejim ilk önce çok sıkı bir şekilde başlamış ve gittikçe ithalâta daha fazla imkân verecek şe- kilde inkişaf etmiştir. Son birkaç se- nedenberi bilhassa Klering yani kat. şılık'ı alma ve verme usulü dairesin- de ithalâta müsaade ediliyordu. ! Kânunusani 937 den itibaren bir tahdide tâbi tutulmadan memleke- te serbestçe ithal edilecek eşya pozis- yonları ayrı ayrı gösterilmiştir. Bun- dan başka gümrük tarifeleri kanunu « nun dördüncü maddesinin 1, 2,3, 54, 876'meı ve beşinci rnaddesirin 32, 54, 6,7, 8, 9, 12, 13, 14, 15, 16, 17 ve 18 in- ei fıkralarile 10 uncu fıkrasında, A(ü- zim, incir, portaksi mandalin ihracı- na muktezi kesilmiş veya kesilmemiş tahta kutular hariçtir) ve B bendleri- niü ve altincı maddesinin 1, 2, 5 inti fıkralarma giren eşya İle umum! tari- fenin 865 inci numarasma giren hu - duda yakın mahallerden büyük kaplar içinde getirilen içme suları yolcunun gelişinden itibaren altı ay sonra veya- hütgelişinden'iki ay evvele Kadar 0 lan müddet içinde geldiğinde veya 2 se ne ikametten evvel Türkiyeye geldiğin den;dolayı reame tâbi tutulanlar da dn hilolmak üzere zati eşyası iududlarda yerine “Genel ithalât rejimi, * geç- miş bulunacak, bu suretle Türkiyede kontenjantman-rejimi 6 sene bir bu- çuk ay devam etmiş olacaktır. Bu iki rejim biribiriyle mukayese edildiği zaman, ikincisinin birincisi- ne nazaran ithalâta daha fazla imkân vermekte olduğu görülür. Bu suret le Türkiyenin harici ticaretini geniş. etmek, memlekette ucuzluk temin etmek ve binnetice ihracatı arttırmak ,gavesi takip olunmaktadır. İlan, a VKİ.S. ntenjan kararna- mesin&'dâhi bâğlıidi. Fakat aradaki fark şudur ki: Şimdi: -bu listelerin muhteviyatı çoğaltılmış ve bu suret- le eskiden memlekete girmesi tahdit ve takyitlere tâbi olan maddelerin Türkiyeye girmesi serbest bir hal gelmüştür. A Tistesi genel ithal rejiminin bir hususiyetini teşkil eder, çünkü bu. nuh mukabili şimdiye kadar konten- jan kararnamelerinde yoktu. Bu lis- te, ticaret anlaşmalariyle temin edi- lecek karşılıklı menfaat esası dahilin., de ayrı ayrı memleketlerle olan an- bağlanacak hususi Hateler- le ithal olunabilecek eşyayı ihtiva et. mektedir. Bunları evvelden ticaret âlemi- nin bilmesi ve siparişlerini ona göre idare etmesi büyük bir kolaylıktır. Kontenjan rejiminde bazı o eşyanın ithali tamamen yasaktır. Ancak bu eşya kararnameye dercedilmemişti. Bir malın ithali memnu olup olmadı- ğını anlamak için kontenjan karara mesinin bütün İistelerini ve budan başka ne kadar anlaşma varsa hepsi- ne merbut ikişer, üçer nüshadan iba- ret Kstelerin kâffesini gözden geçir. mek ve bu eşyanm herhangi birisin-; de olup olmadığını anlamak — lâzme| geliyordu. Bu suretle hiç bir listede bulunmı yan eşyanın Türkiyeye ithalinin mem nu olduğu manası çıkarılıyordu. Bu.) bittabi kolay bir şey değildi. Bir kere bütün bu listeleri elde etmek ve bun larda yazılı tarihlerin ve numarala. rın sıhhatine emin olmak lâzımdı. İşte genel ithal rejiminde bu mev zuda temin ettiği büyük fayda, itha- li memnu eşyayı müstakil bir listede toplamış (olmasıdır. Şimdi artık memnu eşyayı bilmek ve öğrenmek derin bir tetkik mevzuu olmaktan ç'k mış ve sadece muayyen bir listeni! çerçevesi içinde araştırılacak bir key- fiyet haline gelmiştir. Bu listede yer alan'emtia zater “Türkiyede yetişen veya imal-edilen eşyadır. Bunlarm ishali milli mahsul. lerimize ve mamulâtımıza karşı yer. ye şeklinde vaki ticaretleri neticesinde ithal rejimine göreithali caiz mütefer- rik mevağ ve eşyayı ticariye, Ücaret maddeleri hükümlerine göre seyyar ti- caret memurları veya bunlarm adları- na hareket ettikleri kimseler tarafın» dan tekrar çıkarılmak Üzere memleke- te pokacakları nilmune ve modeller; meriyettteki genel ithal rejimine göre ithali caiz ve mevaddı İptidaiyesi ka- bul olunacak usulile memlekette iglen- dikten sonra ihraç olunan eşyanın mik tarlarında temsil edilen kadar mevad- di iptidelye ithali caiz eşyanm zarfla” rı, gümrük tarifesinin müteferrik mad deler dahilinde diğer eşya ile karışık zikrolunan elektrik, su, bavagazı gibi sınai ve beledi ihtiyaçlara hâdim tesi. satta daimi surette tebdili icap eden aksamile dahili muamelât ve terkip su retile dahil olan muhtelif cins mid deler, İktısat vekâleti tarafından güm rüklere verilecek (o Dilmunelerine veya resimlerine muvafık olmak suretile tahdid harici ithal olunur. Yolcu beraberinde olarak Türkiyeye gelen gümrük resmi 250 lirayı tecavüz! etmiyen ve ticarete arzedilmiyecek o- lan her türlü eşya ve hayvan, mevcut mukavelelere göre ve ötedenberi dar! teamlile müsteniden yaylak ve kışlak için getirilip müayyen bir müddet sonrâ ihraç edilecek hayvanlar, koli- postal ile gelecek yedek aksamı, dahil. de mümasili imal' edilmek için nümu- ne olarak alâkadarlarca hariçten geti- rilecok ve kıymeti 150 lirayı geçmiye- cek eşya, devlet müesseseciri tarafın- dan rakip memleket mahsullerinin el ziyet, ambalaj, tasnif ve teşhir tarz.) larını alâkadarlara göstermek müâksz- dile getirilecek nümunelik her nevi eş- ye veya bu eşyaya mahsus ambalaj nü müneleri veya bu ambalaj ve tasnifle- ri veya üzerlerine mevzü marka ve k şaretleri yapan makine ve âletler, Tür. kiyede kurulacak beynelmilel sergi ve Pitayırlarda teşhir edilmek üzere ge- tirilecek ve bu sergi, ve pavayırlarin hitamında İktışat vekâletince' tagâiklı talimatnamesinin esatlari dahilinde Türkiyede satılmalarına müsaade eği - “Doğru gi vu. i değil mi Tehlike var Dünyanın her yerinde spor lerini parasız seyretmek isti; lunur. Buna bilhassa bizim memi mühim spor hadiselerinin se huliyenin de yanına yakla kadar pahalılığı dolayısiyle pi düf edilmektedir. Fakat maçlar taş Şeref stadında olunca, 8€ maçın heyecanından ziyade f maç seyretmek istiyen bu spor Ö rının heyecanlı hâreketleri içindi! tanıyorlar. Her maçta Seref stadının çeviren duvarlar ve bu duvarlard tehi olan diğer duvarların üzer! çok gençle doludur. Bunlar gelmek için ta Yıldızdan, bu duvarlârın üzerine çılap Çi / sürdtinm üzerine kadar binbir t€ içinde gelmektedirler. Şimdiye gençleri bu çok tehlikeli harekeli den meneden kimseyi göremedik mun önüne geçecek birçok tedb dır. Biz, acdba bu halin önüne, o dört beş matroluk duvarların ü den birisi düştükten sonra mt 9 cek diye düşünüyoruz. Halkın Dostu Çinde harp kontenjantman sistemi - kaldırılarak Mançurililer Çinlili torafından püskürtüldü Peiping 22 (A.A.) — Çen, bında kilin Soyousnda yapılmakti muharebelerin ilk serisi, Çinli İerin bir muzafferiyetile titama Mütecavizler, Çengtu üzerine & ricat etmekte olduklarının işaretini mişlerdir. mezi ir li ileri bareketlerinde rildi etmiş a ları zannolunmaktadır. Yarıresmi Çin ajansı, mütecavif vetlerin miktarını 23.000 kişi etmektedir. Mongul menabiinden * nildiğine göre Mongul kuvvetleri, diye kadar muharebeye karışman i dir, Muharebeleri yapanlar, Ovang. çetelerinin şefi tarafından dilmekte olan Çinli-silâhendaz! siz bir rekabet vücuda getirecek büyük fedakârlıklarla tesis o ©“ sanayiimiz bunların ithalinden rar görecektir. n Fakat şu da göz önünde malıdır ki, eğer herhangi bir vaz” te noksan bir istihsal olur vey# siz fiyatlar haddinden fazla yük" se ithali memnu olan (o herhanf' malı bu listeden çıkarmak ve b“ retle onun ithal imkânını daime $ min etmek mümkün olabilecektir. Bu listenin şimdiye kadar " memnu eşyadan 220 tanesinin * lini serbest bırakması, | listenin geniş bir şekilde tanzim edilmi ğun 1 ve ithal memnuiyetinin ç0” ruri maddelere inhisar (| ettirilö”! gösterir. Kontenjan kararnameleri ye kadar 30 — 40 maddeli ©” çıkıyordu. Her zaman muh birçok hükümleri ihtiva ediyor, tatbikatta birçok güçlükler dof” yordu. Genel ithalât rejimi kar? * meleri ise sadece 11 maddeliktir, rift karışık hükümler yerine 8$' sarih maddeler kaim olmustur: ” ra eskiden her kararname 6 ayl devreye inhisar ettiği halde yeni jim kararnamesi bir senelik bir ” det için çıkmış bulunuyor, bu 4“ hükümlerde istikrar temin oluyor. Bu rejimle muhtelif ateleri alan maddeleri 40 gün evvel ilâ il mek sartiyle, bir listeden labilmek te büyük bir kölaylıki#i suretle deha basit bir'formüll€ | tiyacların > karşılanması imkân! edilmiş oluyor. ,