22 Haziran 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

22 HAZİRAN 1930 Sinci sene, No 1566 'Türk lügati Geçen gün Politika gazetesi bir haber verdi: Ankaradaki Dil encü- meni A harfini bitirmiş, B bharfine haşlamış. — Ertesi gün bir arkadaşı- mız bu haberi alaya aldı: eğer iki senede A hazli biterse bütün lügat elli senede bitecek; buna kim taham- mül eder?, Bizde şimdiye kadar hiç lügat ya- pılmadığı, gördüğümüz — firenk İü- uzun asırların eseri için Türk lü chemmiyetini Enbaşta şunu söylemek isterim: eğer Ankaradaki encümen A — har- fini İsmet Paşanın ve — onun eme- linde olanların istediği gibi bitüi bilmiş ise bülün lügatın bitmesi pek az zaman , ancak İi sene di kalmıştır. Biz iki türlü lügat tanırız; biri yazılan “ve söylenen kelimeleri Tamak, tasnil etmek, tarif e yanlarına birer misal koymak! Bu kolaydır ve tek başına bir kişi tara- fından da yapılabilir İkincisi $. Saminin fransızçadan türkçeye Kügati gibi, kelimenin kar- gılığı var mı yazarsınız, yok mü ta- rifini tercüme eder — veya bir çeşit balık der, geçersiniz bu daha kolay- Gır. Türk lügati bunlardan hiç birisi değildir. Biliyoruz ki Türk alfabe- sinin tanziyminde sollar, — milliy dil taraftarları kazandılar. Yabancı keli- meleri, terkipleri doğru okutabilc- cek komalar, uzatmalar; vurmalar V. &. kalktı. İştirak prensibi değiş- ti: Arap ve Acem kaynağından tam bir kararla ayrılıyorduk. Başka tür- Ki yapmak, eskidenberi gelen ce- reyanları inkâr etmek, ve Türk di- linin inkişaf bulmamasına çalışmak dernekti. Yeni harflere geçer geçmez lisan kendiliğinden şuurlanmağa Kalemi elimize aldığımız zaman ya- zılması bize güç gelen kelimeleri değiştirmeğe ve — Türkçeleştirmeğe koyulduk. Hiç bir encümenin eseri olmaksı- Zzın müzayödei aleniye, açık artırma Oldu; Mmüvacehe, duruşmaya çevril- di İki sekedenBörl” “yeniden hiç bir, Arap Acem kelimesi başka bir yığın Türkçe kelime iyti- bür buldu. / On beş sene önce üç kişi topla- hıp bir iycat için kelime bulmak is- tedikleri zaman, tayr aslını alır onu boza düzelte tayyare yaparlardı. E- ğer bu iş bugün olsa ayni adamlar Uçmak aslını alacaklar ve ondan bir kelime yapacaklardı. İşte tam - bu intikal — ve buhran (zevk buhranı) günlerinde Dil encü- meni teşekkül etti. Bakmız bu encü- men neler yapacaktı 1 — En ileri lisandan birinin Kügı fni alacak, ve onun her kelimesine tek — kelime ile karşılık bulacaktı. 2 — Istılahlar Türkçeleştirilecek 've yenileri de Türkçe kelime aslın- dan olacaktı. 3 — Türkçe karşılık bulunmazsa kolay yazılıp söylenen ve diline geçmiş Arap Acem kelimesi veya Lâtin aslından kelime alınabi- lirdi. Fakat Lâtin — astıldan alman kelime Türk lâhikalarını alabilecek şekle sokulmalı idi. # — Bundan başka hiç lügatlerin meşgul olmadığı Türk kelimeleri toplanıp tağrif olunacaktı. Bir çok güçlükler 'Türk lâhikalarını toplamak, etmek, mürekkep — kelimeler Vergi Masıl alımmış olduğunu, yazı, kayıp, yalı kelimclerinin — aslını nesçini Bilmek, eğer yeni — kelimeler vezk İle yapılmazsa hiç bir işe yaramaz. 'Türkçe çok zengindir. Büyük bir. kaynaktır. Ancak o kadar uzün za- Mmandanberi işlenmemiştir ki şimdi Üstünde çok dikkatle çalışmak ge- tektir. Bir yığın kelime toplar, son- Ta da Laroussc'un — bir sayfasınm| tahkikatı yapacak ve alâkadar- karşılığını bile bulmamış olursunuz.| lardan izahat alacaktır. Sonsuz mefhumların ve stilahla.| - Selim Sırrı B. ne diyor? tın hepsini yeniden ayırıyorlar. Eğer encümen A harfinin kelime- leri için bu şartlara göre muvaffak Olmuş ise lügat bitmiş demektir. Ben| diyor ki: ise İügatin bitmesini beklemeden, hatta A harfi btmiştir. demeksizin,| Osman Şefik B. in benim ve kız toplanan karşılıkları tasnifsiz, bülten bülten neşretmek, bunlara| teklif İsmini vermek, belki bir ta- kim kargılıklar için muhtelif teklif-|muz için hakkımızda — kanuni bu tedbirle hem|takibat yapılmasını istediğini inleri, hem de yeni|hayret ve teessürle ler göstermek, Yeni usüllere Scelere kulakları alıştırmak, ve sön- Tn da Bütün akkı erenlere bu muaz- Zem işten hisse vermek fikrindeyim. Türk lügati bugün Cümhuriyeti- | yesidir. veçte, olduğu işlerin en| Almanyada tahsil ettiler. Mizin görmekte Zorlarından biridir. Falih RIFKI| de gıihhat. ahenk ve zarafet ver alınmadıktan | NUSHASI 5 KURUŞTUR | LO a| şudur: İdman hareketleri doktor ne |i JAlF Rtiza Bey PAZAR !ll[lllllllll nosun tasdik lehinde verdi müttefikan kabul etmiştir. rafından kabulünü tavsiye © Yunan Meclisi bu raporunun sonunda iki hükümet arasın- daki samimi münasebat devresinin başla- ması için itilâfnamenin Yunan Meclisi ta- meb'usanının — dünkü içtimamnda hariciye encümeninin mazbata- 'ŞRTAALARDNKLLTAKINAN OAYAY ANADK AY AYAY A VAA AAA LK BNKT TAKAK I RKEKKI KA KAKTAIKAKKAYI KKK KKK KA kıraatte iği mazbatayı | edilmiştir. M. Karapanos imnen'etmiştir. | | | | tmektedir. yazdığı gönderilmek BHd çonaaca ada ae ü sile itilâfname müzakere edilmiş; ve ilk büyük Zabıta yarın muhacirlerin yapmak iste- dikleri milingin M. Venizelos, İsmet Paşaya -hitaben cevabi Beye tevdi etmiştir. ||||||||||İllmIİİllillllllulllillllllll||||||||l|||”||l|||||||il|l||||||||||"||||l|[||||"|||||l||—_ Yunan meclisi itilâfı ilk * kıraatinde tasdik etti. M. Venizelos, İsmet Paşa Hazretlerine cevabi mektubunu Atina sefirimize verdi. Atina, 21 (Anek) — Hariciye encümeni toplanarak mazbata muharriri M. Karapa- « bir ekseriyetle ; tasdik açık bir yerde icrasını mektubu — müşarımileyhe dün Atina Sefiri Enis llr Bu işin içinden nasıl çıkılacak ? Davanın hududu genişledi ve adeta “ umu- mi beden terbiyesi, meselesi oldu ! Mübeccel H. Zayıflıyan benim, herkese ne?.,, diyor - Selim! Sırrı Bey : “ Doktorların çoğuna bu işi ben öğrettim.. ,, iddiasında-Selma ve Azade H.lar kendilerini müdafaa ediyorlar. Mübeccel Namık Hanımın,|mek demektir. Jimnastik yapan | biraz inceldi. Bunün bir cürüm Selim Sırrı B. kızları Selma ve| bir vücutte bittabi fazla yağlar / olduğunu hiç aklımdan geçirme Azade.Hanımlar tarafından be- den terbiyesile — zayıflatılması doktorlar arasında adeta günün j Mübeccel Hanımın resimlerinden meselesi oldu. Tetkik ve halle- dilmeğe muhtaç görülen cihet zareti altında mı olmalıdır, yok| sabu işe beden terbiyesi mü- tehassısları kâfi midir? Sıhhiye müdiriyeti, Etibba | Odasının bu husustaki kararına muttali olduktan sonra mesele- Kenan Bey ye vazıyet ederek lâzımgelen Selim Sırrı B., hekimlerin müdahale ve itirazlarma karşı — Etibba kongresinde Dr. larım aleyhine bir takrir verdi- ğini ve sahte doktor olduğu- okudum. Ben ve kızlarım mütetabbip de- ğiliz, mesleğimiz beden terbi- Ben İsveçte, kızlarım | Bedeni terbiye etmek, vücu- rafet vermek |de |başlamıştır. Gazetemizde erir, adaleler kuvvetlenir. Mem- leketimizde, doktorlar da dahil olduğu halde, jimnastiğe çok ihtiyaç vardır. Üzvi bir rahatsızlığı olmı- yan şişmanları inceltmek be- den terbiyesinin işidir. Avrupa- da binlerce jimnastik mücsse- sesi vardır. Ve onları idare e- denlerin hiç biri doktor değil- dir. Mübeccel Namık H, a ge- Hnce, bu hanım kiza jimnastik yaptırmaları Vvücudüne bir za- için, içlerinde doktorlar da dahil olduğu halde bir çok kimseler kızlarıma mü- racaat ettiler. Vücudü inceltmek cürüm mü? Onlar da bunu vatani bir va- zife telâkki ederek deruhte etti- ler. Şimdiye kadar vücudünü- ihmal etmiş olan bu hanım kı- zın jimnastik sayesinde vücudü ' miştim. Evlâtlarımın bu haspi ve fahri mesaisine karşı hekim İlerden takdir beklerken hakla- | | | | | Selma ve Azade Hanımlar |rında bir üfürükçü muamelesi yapılmasma şaştım. 33 seneden beri jimnastikle uğraşırım, Tıp fakültesinde iki sene kadar ders | verdim. Ve gariptir ki, doktorlarımı- zım bir kısmımna şişmanlara tat- (Mabadi altıncı sahifede) Ğazi Hz. Dün sarayda isti- rahat buyurdular. Gazi Hz. dün saraylarında ü iç bir ta- rafa teşrif etmemişlerdir. Meclis reisi Kâzım Pş, Hz. dün dairei mahsusalarında istirahat buyurmuşlardır. Mektepliler müsabakası 58 inci hafta birincilikleri Mektepliler müsabakasının 58 inci haftası bitti. Son hafta birinciliklerini sırasile yazıyo- ruz: 1 — İstanbul Erkek Lisesin- den 79 Mehdi Bey. 2 — Darüşşafaka Lisesinden 14 Nüzım Bey. 3 — Darüşşafaka Lisesinden 163 Akif Remzi Bey. (85) 5 — Galatasaray Lisesinden 898 Necmeddin Bey. 59 uncu hafta Müsabakayı kazananlar mev- cut mükâfatlarımı gazetemiz i- dare müdürlüğüne müracaat e- derek alabilirler. inti- şar edecek haberlerin en mühim mini seçip önümüzdeki cumarte- si akşamına kadar müsabaka me murluğumuza gönderiniz. Tebeddüller Emniyeti umumiye müdürlüğünde bazı tebeddüller oldu Polis müdiriyetinde son gün lerde bazı değişiklikler yapıla cağından bahsedilmekte ise de ikinci şube müdürü Şükrü B. in Emniyeti umumiye emrine alm miş olmasından başka bir te- beddül yoktur. Henüz Şükrü B. Ceml Bey Şilkrül Bey in yerine de kimse tayin edil- Miş değildir. Muamelât muavin Ata B. tarafından tedvir edil mektedir. Bu tebeddülât Emni- yetumumiyede — yapılmış olan larından galattır. Ermiyeti w- mumiye müdür muavinliği lâğ- vedilmiş, muavin Cemi B. bi- rinci şube müdürlüğüne, ikinci şube müdürü Emin Zeki B. mü- fettişliğe, dördüncü şube mü- dürü Feyzi B. ikinci şube mü - dürlüğüne ve müfettiş Hüsnü B. de beşinci şube müdürlüğüne tavin olunmuşlardır. üâ: Sit Mebausa NEARENEL'E Tıp fakültesi Ha KUKUT LDIYKAATAYAKAA KODKO UAAKAKYA OKNUN YANIIADUKAAKAKYKIAA DA YU Neşet Ömer Bey relis vekili oldu başladı. Tıp fakültesi reisi Süreyya Ali B, in istifasile ortaya çıkan > $e meselede — ismi geçen Dr. K İzim Esat B. Dişçi mektebi 2 meliyatı sinniy muallimliğine t İyini emri — gel $ ve kendi ka |lan Tıp fakülte> İriyasetine vekâ- Kazım Esat B. leten tayin olunan Darülfünun Emini Neşet Ömer B., Darülfü- nunda aleyhinde bir cereyan ol duğundan malümatı olmadığını ve böyle bir şeye sebep görme diğini, artık bu mesele hakkın da söyliyecek sözü olmadığını beyan etmiştir. Kasırga mı? le münhal Garbi Anadoluda ka- sırgalar olacağı habe- ri de nereden çıktı ? | Hava dün de sıcaktı. Kandil-, İli rasathanesinin tesbitine göre dün derecei hararet azami 23, asgari 17 idi. Bugün — rüzgâr |mütehavvil poyraz olarak ese- - İcek hava kısmen açık kısmen kapalı olacaktır. Yeşilköy rasat merkezine at- g ar lar olacağı yazılmakta idi. Ge- rek Kandilli ve gerek Yeşilköy rasathaneleri tebliğin yanlış an laşıldığını söylemektedirler. Havaların bulutlu - gitmesi, Balkanlardaki yüksek hava taz yikinin memleketimizi de istilâ etmesinden mütevellittir. Teessüf edildi PARİS, 20 A. A.— İtalyan hükümeti Bari vukuatının tale- be tarafından ya B, orlan alelâde bir " anümayiş olduğu | su ve bu nüma- fiş —esnasında hiç bir FPransız bayrağının — ya- kılmadığını tas- rih etmektedir. TT y M urancı Hariciye nazırı M, Grandi Fransanın Romadaki sefirine bü yük teessürlerini iblâğ etmiştir. M. Ristin tetkikatı Maliye mütehassısı M. Şarl Rist dün İstanbulun şayanı te- maşa mahallelerini gezmiş, ve bazı bankaları ziyaret etmiştir. Müumaileyh henüz raporunu ih zara başlamamıştir. Amanullah H. yakında geliyor Sabık Afgan Kıralr Amanul-| lah Hanın ay başında şehrimize geleceği ve Tarabyada ikamet edeceği teeyyüt etmektedir. Biraderleri İnayetullah Han ile ailesi de pek yakında Roma- ya gideceklerdir. Bitaraf rüesa Perşembe günü seyahat mak sadile Bursaya gitmiş olan M, Holştat ile Enderson - bugün avdet edeceklerdir. Eğer bugün Tevfik Kâmil B. de Ankaradan avdet ederse yarın ilk umumi iç tima yapılacaktır. Bu içtimada yeni kadro tesbit edilecektir. BUĞÜN $ - 4 Felek Sıhhi bahisler R: 1- B seneye mahküm Kâzım Esat Bey de işe |H. Rifat Bey temyiz lâyihasını hazırlıyor neticenin kendi lehin Sabık yedin ci müstantik İNâzım Beyi İtahkirden 20 gün — hapse mahküm edi- len avukat Ha |ydar Rifat B, dün tahliye e- |dilmiştir. Ha- ydar Rifat B. haziranın — bi- rinci günü ha- pisaneye girdi ginden 20 gün lük mahpusi- |yet devresi dün saat 1,20 de nihayet bul müştur. Saat bir de tahliye- ye ait muame leler ikmal e- dilmiş ve Ha- ydar Rifat B. in arzusu üze Tine bir de oto mobil kiralan- mıştır. Ha- ydar Rifat B tam bir bu- Ççukta refaka- F tinde zevcesi Haydar Rifat olduğu halde hapisaneden çık- mıştır, Haydar Rifat B. bu sıra da gazete fotografcılarına gü- lerek demiştir ki: — Öyle bir resim çekiniz ki daima harbe ve mücadeleye ha- zır, yılmamış bulunduğumu gös tersin... Yeni teşkilât Arazi bir şekle ifrağ olunuyor Istanbulda ve Ankara- da iki heyet teşkil edilmiştir. Hallt Ziya Bey Hükümet, tapu işlerinin as rt bir şekilde ıslahı için karar vermiş ve bunun şekli tesbit olunmakta bulunmuştur. Bu mesele için İstanbul ta- pu müdürü Ziya, muavini Maz har, fen heyeti müdürü Halit Ziya, müfettiş Agâh, Ahmet, Refik B. ler Ankaraya gitmiş- lerdir. Ankarada Tapu umumi mi diriyetinde teşkil olunan komis| yon içtimalarına devam etmek- tedir. Komisyon mesaisini bu ay sonunda ikmal edecektir. Aldı- ğımız malümata göre yeni tapu teşkilâtı mühim bir şekilde ola- caktır. Tapu umumt müdiriyeti- nin Başvekâlete — raptedilerek ünvanınm da müfettişi umumi- liğe tahvili — muhtemeldir. Bu takdirde 63 vilâyetteki tapu iş- leri yeni tesis — edilecek on üç başmüdiriyete taksim olunacak tır. Bu müdiriyetler müfettişi» umumiliğe — merbut olacaktır. Her başmüdiriyet dört ilâ beş vilâyetin tapu işlerini dağrudan lediye meşgul olacak üncü sahifede : ydar RifatB. çıktı 20 günlük mahkümiyetini bitiren ; | li bırsizlağı nasıl olda? 'snaf ve halk b y avukat ne diyort e olacağını söylüyor | Bey hapisaneden çıkıyor Resimler çekildikten L l-!ayd;r Rifat B. Haydar Rifat B. dün gaze' ) (Mabadi altıncı sahifede) Şafak klübi Polis böyle bir klüti| bün mevcudiyetin! bilmiyor. — Şems klübü de yirın'ı'_ beş sene evvel tesi: edilmiş Son günlerde — şehrimız üf Şafak isminde bir Rum kltbi suna dahil olmuş avukatlar * rafından tesis edilmiş bir hi net yuvası olduğundan balit" dilmektedi: Dün bir muharririmiz bu h * susta tahkikat —yapmış, po' İmüdiriyeti böyle bir klübün x | | vcudiyetinden malümattar d, madığını bildirmiştir. Yalnız Beyoğlunda Şişma Joğlu evi denilen binada Şer isminde bir Rum klübü vard Bu klüp 25 sene evvel Yat kli. şeklinde tesis edilmiş ve 2:d bu küsur âzası vardır. Fakat meyanında Müslüman ti yoktur. Bütün âza Rum, E meni, Yahudi ve Rustur, Y” nız bir müddet evvel eski p*? Hs müdürü Sadettin B. bu ki"? © be dahil olmuş, fakat pek zaman sonra çıkmıştır. Klüp *© zalarmdan senede 30 lira almmaktadır. Maamafih â; — meyanımda Müslüman Türk | lunmamasına — rağmen kum partilerine Türkler — de iştir etmektedirler. Gerek bu kli mensupları, gerek Rum maha H İstanbulda Şafak — isimli | r. Yalova tapu memuru Fu zi B. e görülen lüzum üzerine ten el çektirilmiştir. Yerir Üsküdar - Haydarpaşa taptır muru Hakkı B. tayin edilmiş * nujl