October 9, 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

MİLLİYET PAZARTESİ 9 RİNİEVVEL ; 1933 Ticaret odası önünde ilk wi p. GİRESON, (Milliyet) — İlk şel fındık yüklendi; gün, Gireson fevkalâde günlerinden birini daha yaşar. Kadın, erkek, çoluk çocuk, ii genç ihtiyar, tüccar esnaf, bu milli Le bayramlarını coşkun tezahüratla |/ candan kutlular. X Fındık bayramı Giresonluların re i fah ve saadet bayramıdır. 165 bini ## mütecaviz halk yalnız fındık mah- sulünden aldıkları para ile senelik geçimlerini ve her türlü ihtiyaçla. rini temin ederler. Genç kızlar, dul Fındıklar vapura alınırken adınlar yetim ve bikes çocukların A bayatı hep fındık mahsulüne bağlı bulunmaktadır. Hususi muhasebe, Alkmektep muallimleri, şehir hasta ii hanesi, ve bu kısımlara o merbut hattâ muvazeneiumumiyeden alan memurin hülâsa bütün erkes fındık mahsulü ile çok sıkı 2ir surette alâkadardır. Bu sene havaların mütemadi ya- Beşli gitmesinden odlayı bir hafta eahhürle yapılan fındık bayramı iğisidden güzel olmuştur. Alay bay- ıraklarile donanmış Gülcemal va- İky, marin bir gelin gibi limanı eisliyordu, daha erkenden iskele varmı halk doldurmağa başla in gelen a çalıyor ve gönülleri İtehyiç ediyordu, ipekli kaşe ileri dan yapılmış ve gayet güzel süret. te milli / renklerimizle ve ipekli Hkordalâlarla itina ile süslenmiş i- Ji cuval fındık oda exlonunda bir p üzerine konmuştu, başta Va- miz Salih Cemal Beyfendi oldu- İğu halde bütün erkânevilâyet, a. ay ve jandarma mektebi kuman ri etmi ji ? omü dali Sep oghile Belediye rej. İkevi Gülcezer > ve azaları Hal- üvarisi ile başçark- çi, Bankalar ve müeseesatı tüc 1ye müdiranr ve bir çok tüccar- ve fındık kırıcıları odaya davet ç “unuyorlardı, aat on bir buçukta Ticaret o- Ası reisi Fahri Akif Bey merasimi Hİ Salik bir nutuk irat ettiler. Vali- Nu Beyefendi de bir nu- İH ja, Tat buyurarak Gireson fındık: eh ının beynelmilel piyasalardaki 4 “Semmiyetini izah ederek bu kıy- metli mahsule Gireson — halkınca # Yopılan tezahürat ve muhabbetin İÜ fok yerinde bulunduğunu söyledi- Mu Müteakıben önde bando ve ma €yninde asker ve jandarma- t rumız bandonun arkasında süslü ındık çuvalları olduğu halde Tica- lar denları Halk Fırkası reisi ve erkâ- | j Jü çuvalları süvari © Sürcyya Bey fındık yükleme merasimi. ret odasından hareket eden kafile gok kalabalık olan halkın şiddetli alkışları arasında ve büyük tezahü- rat içerisinde iskeleye varıldı. İs- kelede İş Limitet şirketi tarafın- dan hazırlanmış yeni mahsulden süslü bir torba Ticaret odası başkâ! tibi Osman Nuri Bey delâletile Va-| limiz Salih Cemal Beyefendiye memleket armaganı olarak taktim edildi. Fındık çuvalları (o bayrak- larla süslenmiş mavunalara konul- duktan sonra iskeleden hareketin- de; Gülcemal vapuru her iki düdü- ğünü birden çalarak ve iskele san- cak raketlerinden hava kandili fi- şekler atarak mavnalar bordasına yasaşıncaya kadar mhsulümüzü selâmlıyordu. Genç ve kibar süva- Süreyya Bey mavonaya geldi- ler ilk sapanı kendileri bağladı. lar süvarinin bağladığı ilk sapan vapurun düdükleri ve havai fişek- leri arasında anbara alındı ve süs- birinci kamara salonunda bir masa nın üzerine (o koydurdu. (Süreyya Beyefendinin mahsulümüze karşı gösterdiği > bu'çök samimi alâka- larından dolayı şuracıkta kendile- rine teşekkür etmeği bir vazife bi- lirim.) Vapurun salonunda Tica- ret odası tarafmdan verilen otuz beş kişilik ziyafet te çok samimi ol- lu, Vapur hareket ettiği zaman, et- rafındaki motör ve sandallardaki | zevatı kumanda mahallinden sü- vari selâmlıyor, motör ve sandal- lardan bilmukabele mendiller sal- lanıyor, vapur da uzun düdük çal- Gülcemal süvarisi Süreyya B. mak suretile limandan uzaklaşı- yor, pervanenin etrafa saçlığı be- yaz köpükler (arasında süzülen Gülcemal gözden uzaklaşıyordu. Si gisi YA YAR lüm cezası , DİYARIBEKİR, — Geçen sene seh- rimiz hapishanesinde bir cinayet işlen- iş, mahkümlardan Abdullah © isminde Siverekli dişçi Hasan Efendinin teşvikim Mehmet isminde bir mahkümu abdest alırken öldürmüştü. Bu cinayetin muhakemesi bitirilmiş ve karar verilmiş» tir, Kararı hülâsası © şudur: Maznun Abdullah ölüm cezasına mahküm olmuş, kendisini bu cinayete teşvik eden dişçi Hasan Efendi iki buçuk seneye mahküm edilmiştir. Ayrıca gene ağır suçlardan maznun olan muhacir o Kâmil isminde birisi on iki sene diğer maznun Yusuf ta dört sene hapiste */.tacaktır. Orduda sekiz köprü taksitte mi suretile 6 köprü yap- urlacaktı. 216 bin lira keşifli olan bu ö in inşasma talip zuhur etmemiş nihayet Maliye Vekâletinin — kefaletile ve keşif bedeline yüzde 19 zammı ile Sadık Bey şiheti isimli müessese köp- rülerin inşası taahhüt etmiştir. İki aya! kadar inşaata başlanacaktır. Ayrıca Na- fin Vekâleti de Bülaman köprüsünü im- $a ettirecektir. MEMLEKET HABERLERİ “Giresonda fındık bayramı 4 Coşgun tezahürat yapıldı. İlk sapanı # Gülcemal süvarisi Süreyya B. bağladı Torgutlu modern bir şehir oluyor Cümhuriyetin on yılı içinde Torgutlu Belediyesi bir an boş durmadı KASABA, (Milliyet) — Bir kaç mahalle ve haritasını resimlerini takdim ettiğim şehir Torgutludur. Yakın bir zamanda dumanları üs- tünde tüten tamamile yanmış ve yıkılmış olan kasabanın bugünkü varlığını gören herkes Ege mınta- kasının bu sevimli parçasının bu kadar az bir zaman içerisinde na- sıl yeniden ihya edildiğine hayret etmekten kendini alamaz. Yeni- den yapılan şehirlerde resmiküşat merasimi taamül halinde (olmuş olsa idi kasabamızım da küşadı bu Cümhuriyet bayramında yapılmış olurdu. Çünkü ancak Cümhuriye. ! tin ilânından sonradır ki hane ve dükkânlarımızın inşaatına başlan. mış ve Cümhuriyetin on yılı içinde İ mütemadi bir sürette inşaat devam Turgutludan etmiş ve bugün tam mânâsile bir Cümhuriyet (o memlöketi Olarak meydana gelmiştir. Yangından sonra, yeni taksima- * havi haritayı yapan elyevm Şeh- remaneti Heyetifenniye Müdürü Ziya Beyefendiye kasabalılar ha- ritanm tanzimindenberi medyunü şükrandırlar. Cadde ve sokakları- mız! şehirciliğin en son (usulüne tevfikan yapılmıştır. Her zaman ve daima çalışmaktan başka bir gayeleri olmıyan kasabalılar feyiz- li topraklarının öz evlâdı gibi bak- makta ve işletmekte olduğu kadar mesken dükkân vesair mebanileri- ni de yaptırmakta evsafılâzimeyi haiz bulunmalarına itina etmekte- dirler. Tabiatin gizli hazineleri üzerinden bütün kuvvet ve mevcu- diyetlerile işliyen çalışkan halk | sıhhatlarını düşünerek belediyeye mahsulâtı arziyelerinden verdikle- ri yüzde bir ianeden O müterakim para ile menba sularının şehre de- mir borular il Kömür havzası için kitap ZONGULDAK, — Ticaret © odası, Zonguldak havzası © hakkında yaptığı tetkikatı, Cümhuriyetin onuncu yıldönü- mü münasebetile bir kitap halinde çı karacaktır, itapta, Zonguldak hav- ve orada mevcut kömür akl ihsalâtı, amele mevcudu, ri sermaygnin inkişafı izah edilmekte” ir, Yapılan bir tetkika göre Zonguldak hazası beş sene içinde, Zonguldağa 30 milyon liralık gelir getirmektedir. Aydın itfaiyesi AYDIN, (Milliyet) — Dün ak- şam istasyon caddesinde tenekeci Şerif Alinin dükkândan saat 21 de yangın çıktı. Belediye itfaiyesi yeni kurulmuş ve efrat acemi ol- masına rağmen yangına zamanın da yetişti. İtfaiyenin gösterdiği fevkalâde gayret yangının bitişik mağazalara sirayet (o etmeden bir mağaza yanarak (o bastırılmasma muvaffakiyeti temin etti, İtfaiye neferleri (| vasıtalarının noksan olmasına rağmen hayatla rını tehlikeye koyarak çalıştılar. Belediyenin motopomp alması- nı tenkit edenler ve itfaiye teşkili beğenmiyenler dün akşamki netice karşısında fikir ve kanaatlerini de- giştirmiş olacaklardır. Yangın başlar başlamaz zabita- | ret etmiş ve verdikleri o paraların yerinde sarfedilmek suretile mü- kâfatlarmı Cümhuriyet bayramın- da temiz sularına kavuşmak sure- tile göreceklerdir. i — Gerek suyun ve gerek memle- keti nura garkedecek olan ve tesi- satı yeniden yapılmakta olan elek- trik tenviratının da resmiküşadı önümüzdeki bü; bayramımızda icra edilecektir. Cümhuriyet bayra mının gayet parlak olması için ko- mita reisi halk hükümetinin halk- çı kaymakamı Feyyaz Beyefendi hummalı bir surette çalışmaktadır. 20000 bayrak ve 1000 fenere ihti- yacı olan şehrimizin bunların mü- bayaasında zarar görmemesi ve bu gibi müesseselerin ihtikâr ması için halkin menfaatini bir miühzara nen Bey gayet güzel Da line ml. Şanlı ve sevimli bayrağımızın yek- nasaklığı ve nizami ebadı üzerin- den yapılması için (alâ tenbihatılâzımede bulunulmuştur. Bayramda şehre davet edilecek ©- lan köylülerimize komita tarafın. dan verilecek ziyafetler ve yatacak ları mahaller şehrin muhtelif yer- lerinde söylenecek hitabeler radyo mahalleri tespit edilmiştir. Mevcut fabrikalar ile büyük mü- essesat ve binaların, meydanların, parkların elektrikle ( tenviri için mühim miktarda ampul ve gece kul lanılmak için barut ve mevaddıin- filâkiye inhisar idaresinden de ha- yal fişer vesair mamulâtı sipariş €- dilmiştir. Alman tedbirlere ve ya- pılan programdan © anlaşıldığına göre şehrimizde Cümhuriyet bay- ramı şimdiye kadar emsaline tesa- düf edilmiyen bir surette yapıla- caktır. Hasan ŞEVKİ Zabıtayı iğfal iNe düzenler uydurmuşlar, neler yapmışlar? ADANA, — Bundan bir müddet ev vel Gaziantepli Mehmet Ali Necati E- fendi polis dairesine müracast ederek oğlu Mehmet Ziya Efendinin kendisi evde yok iken içinde altı bin liralık hül- liyat bulunan kasasını ve on bir halıst- m karısiyle birlikte (meçhul bir semte #avuştuklarnı ve bunları yaka- lanmaları için şikâyette bulunmuştu. Halbuki; zabıtanın yaptığı keşfiyat ve tetkikat neticesinde bunun tamamen asılsız ve Mehmet Ali Necati Efendinin aabıtayi Şoreş eden bir blofundan başka bir şey olmadığı anlaşılmıştır. Mehmet Ali Necati Efendinin yuka- rıda kısaca yazdığımız bütün karakollara, civar vilâyet kazalara malümast verilmekle beraber şehir dahi- linde de tahariyata başlanıyor ve bir kaç saat sonra Mehmet Ziya Efendi Süge- diği mahallesinde kendi evlerinde bulu- nuyor.: Merkez komiseri Salih Bey ora» da davacının, suçlunun ve daha bazı i önünde kasayı | açtırıyor. Mehmet Necati Efendi kasadan on bin Tira kıymetindeki muhtelif senetleri hâ- vi zarfı eline alıyor ve hiç dokunulmadı ğını görünce: — Oh yarabbi şükür ki dokunulma- mış, Diyor. Kendisine hazır bulunan- lar muvacehesinde sorulduğunda yine: —— Kasa ne zorlanmıştır. Ne içinden bir şey alınmıştır. Hepsi tamamdır. Demiş, bunun üzerine mumaileyh ka sadan bir kaç lira harçlık almış ve ha- zır bulunanların huzurunda gerek kasa, mız yetişmiş ve hiç bir karışıklı ğa, hattâ bir iğne ziyaına bile mey- dan vermemiştir. ve gi klar mumaileybin evine ge tirilmiş ve bir odaya konarak tahkika- tın neticesine kadar: kapınm kilidi de LONDRA, (Milliyet) — Son şekli National Recovery Act - N. R.A nan alan bu kanun, hariç ve dahilde zirmati düzenine koymak (için | neşredilmiş kanundan (1) daha çok velvele yapmıştır. o Sebebini ve © ehemmiyeti- Amerika istatistiklerinden alınmış şu rakkam sayfalar dolusu yazıdan izah ve ithal ettikten sonr tiği mallar hariç - göst dardır! 3 j 3 4 i Pi Er lin KE AE m8 mf 2.10 4 ? 17 283 S4 Tas 32 573 60 1558 289 4 729 2831 3781. 829 178 362 62 1898 Aşağıdaki rakkamlar hem Amerika is- tihsalindeki seri inkişaf © hakkında bir iki şayanı dikkat seno zarfında bu ist salâttan Amerika dahilinde sarfedilmi; nisbetlerin sabit kaldı barile haizi ehemmiyet Milyon dolar olarak Amerika umum istik- salâtı iz N3 z 3 3 3 diğ dvd 33 1899 3385 000 28 1914 8.165 1450 DA 12 las “ateş Ke A Diğer taraftan halen 121 milyonu ba- lan Amerika nüfusunun çalışan kısmının iştigalât itibarile tevezzüü hakkında şu rakamlar bir fikir ver Umumi nüfusun 96 olarak 1890 1900 1920 | Çiftçi, balıkçı keresteci 494 o0 375 O212 yi ve maadind 288 291 o 335 Ticaret, nakliyat, 22 WI MS Serbest meslek 33 s9 Amele 93 9» Bu rakkamların gösterdi hakikat, Amerika istihsalâtnın yüz de 400 artmış bulunmasına mukabil dahili istihsalâtı İ mın sabit kaldığıdır. Bilhassa zirai istih- İ salâtın, eski dünyada başlıca karakto- ristiki olarak kalan, nüfus tezayüdünü takip esası, Amerikada tamamen aksine inkişaf etmiş ve Harp esnasında ye harpten sonra muazzam nispetlerde inkişaf eden sınai istihsalât da inzii ederek Amerika ihracat ticaretinin tekâ- süf ettiği şehirlerde Biz Bussiness denen ve hayati ve refahı, hariç piyasalardaki | sürüme bağlı vaziyeti vücuda getirmiş tir, Amerika ihracatının 1931 de; 2,424, 1932 de: 1,612 milyon dolara düşmüş ol- ması, umumi buhranın takip ettiği se- yir ve şiddet, ve nihayet Amerika Milk politikasının tesirleri bu iki ana mesai şubesi uzerinde ayni tesirleri yapmış de- ğildir. Amerikada vücuda getirilmiş bü- tün asarı umran gibi, mevcut sanayi de Avrupadan temin edilmiş istikrazatla vücuda getirilmiş bulunuyor ve harbin ilân: tarihine kadar Amerika bu borçlar rını ödemek için bilhassa zirai istihsalât ve ihracatının gelirine bel | bağlıyordu. Harbin ilânı tarihinde Amerika sanayi borç para mukabili O rehin edilmiş hisse senetleri yekünü 5 milyar doları buluyordu. Bu vaziyet dahilinde Ameri- ka sanayini hususi o himaye tedbirine mazhar etmişti. Bu himaye Harpten son- ra Amerika, bütün borçlarını ödedikten başka 20 milyar dolar gibi muazzam nispette alacaklı bir vaziyete de geçmiş olmasına rağmen devam (etti. Ve buna İizüm da vardı, çünkü bu sanayi Harbin hususi vaziyetleri içinde inkişaf etmişti ve daha eski (o sanayi memleketlerinin mi bir zabıt tutularak im- zalanmıştar. Hüdisenin birinci safhası bu. Gele- lim ikinci safhasma: dan birisi bulunduğu halde idiliyor. Kapının mühürü muaye- ne ediliyor. Çözülme: ve dokunulmadığı gö- rülüyor ve içeriye giriliyor, kasa açılı- yor. Bu anda Mehmet Ali Necati Eten- di örada bulunan oğlu Ziya Efendinin üzerine pür hiddet hücumla: — Eyvah ne yaptın, beni mahvet- tin. Diyor ve biraz sonra da gülmeğe başlıyor ve Şükrü Beyin kulağına eğile- rek: - — Bir şey eksik değil, bunların Sü- riyeye kaçmalarını temin için bu işi mahsus yaptım, Oğlumla aramızda bir şey yoktur. Diyor. İçindesenedat ve bir miktar para ve bazı eşyadan başka bir şey çıkmıyan ka sa hırsızlığının ne suretle uydurulduğu da bu suretle anlaşılıyor. Zabıtayı yok yere günlerce uğraştı yarak yapılacak işleri teehhüre uğratan Mehmet Ali Necati efendi hakkında bir fezlike tanzim edilmiştir. Mumaileyh ile birlikte Adliyeye gönderilecektir. Oğlu Ziya efendi bir mektupta da bunun mürettep olduğunu ve kendisi- nin babasından alacağı bulunan yirmi dört bin lirayı istediği için bu işi yaptı ğini yazmıştır, Biyada hazırlık BİGA, — Bayram hazırlıkları ve prog ramı ikyal edilmek üzeredir. Pek hüsu- si surette süslenecek olan takların kurul | masına başlanılmıştır. En büyük tak hü- kümet önündeki tak olacaktır. Bu tak | gimdiden Londra mektupları Sınai Kalkınma Kanunu Amerikada girişilen tecrübe ve istinat ettiği iki kanun | azalan fikir vermek hem de 1914 ve 1924 gibi |” daha ince mallarile | Amerika dahilinde serbest rekabetine | kövüs verecek hale de diğildi. Buhranm infilâkindan sohra, fiatleri daima ihracat fiatlerinden daha yüksek tutulmakta olan 137 milyonluk dahili piyasa bilhassa istinatgâhmı teş kil eder hal almıştı. 1932 senesi nihaye tinde 1929 vaziyetine nazaran zirai mad deler fiatlerindeki sukut © yüzde 54 dü bulduğu halde, Amerika dahilinde snai maddeler fiatlerindeki sukut ancak yüz» i. Çiftçi sınıfın mütema.iyen iştira kudreti, vaziyeti müşkül leştirdi. Birçok fabrikalar terk veya tah didi faailyet ederek amelelerine yol ver- diler, diğer bir kısmı amele yevmiyele” rini indirdi ve bu suretle sıkıntı içinde kıvranan çiftçi sınıfın yanı başında meme leket nüfusunun yüzde 10 nu bulan bır işsiz ordusu türedi. Zirai ve sınai faailyetin gidişine isti mat eden diğer meslekler, ezcümle Borsa muamelâtı, nakliyat, bankalar.. Sahası daki yıkım sanayideki inhidamı takip ete '. Sınai kalkınma kanunu bu vüziyeti ıslahı istihdaf etmekte ve aşağıdaki esas- ları ihtiva etmektedir. Kantnan 1 ci mad- desi: Zirai kanunda olduğu gibi, parlamen- tonun tatbikini emrettiği siyaset esaslar rmuı ihtiva ediyor: Bazı milli akval ve hâdiseler, yılmasını, semai faaliyetlerin int betmeini ve hu vaziyet dahili ve vet üzerine ferda Amerika halkının bayat seviyesinin in» hidama maruz kalmasını intaç etmiştir. Ame rika Parlamentosunun bu vaziyet karşımda ene İeay harici bien altında tutmak, sü almak, ve çalışarak zirai v artırmak, sanayiin bugünkü istihsal kabiliye- Gini tamamen kabil ve semerdar hale sokma ya çalışmak ve fazla tahdidata mani olmak işsizlere yardım ve adetlerini azalt Amerikada cisme iddinsina ba olan maddede bu olduğunu men- ilâveye hacet yoktur. memur ve eşahas hi: wn kuydile bağlı olmaksrzın istediği mevkin ek istihdam eyleyeceği hakkında Amerikayı saran ve Blu Eagle- Mavi Kartal denen teşkilât bu su retle doğmuş . Bu teşkili. | tin başına George Peek isminde bir Ame rikalı zenginin o fabrikalarını idare ile | mütekait bir ceneral getirilmişti i Bu zat adından da anlaşılacağı üzere Yahudidir. 1882 de Kansasta o doğmuş i ve henüz küçük rütbede iken frısatını bu» lup hukuk tahsil etmiş ve kendisin: bir müddet hukuka ve tekavut ulduktan son ra da ziraat, sanayi ve ticaret ve banka cılığa vermiş ve daima teşkilâtçı olarak şöhret almıştır. Halen Amerikanm 48 hükümeti daki- linde ve hemen bütün şehiri. de şubelere malik olan o Mari Ke tal teşkili ve o caketlerinin ilik” lerinde o mavi bir kartal ve altın | da “We do our prat - biz hissemize dü şeni yapıyoruz,, fıkrası yazılı işaret ta- şıyan milyonlarca halk hakikaten kendi: sinin ne büyük teşkilâtçı olduğunu ispal etmektedir. 48 hükümetten herbiri için kendisi tara fından tayin edilmiş ve kendisi gibi cene» ral ünvanmı taşıyan bir âmir ve bunun maiyetinde kia - binbaşı ünvanını ve onların maiyetlerinde kapiten - yü ni İlk. ünvanlarını havi memurlar per. Maavinler dölma kadındır. Şehirlerdeki teşkilât a ve sevk vazifelerile mükellef üç esas şu- beye ayrılıyor. il Kanunun üçüncü maddesi: l — m ühiyete iatimaden Cümburreisi ameleye vari” lecek ücret ve çalıştırılacak sast miktarını, pat ç ronların biribirile ve a revabıtmı ve rekabet ve satış hünmentımr tane zim edebilmektedir. Beşinci madde: dördüncü madde vec- hile hareketin Snti - Trust o kanununa muhalif telâkki edilmiyeceyi hakizındaki hükmü ihtiva eder, Altıncı, yedinci ve sekizinci maddeleri Keza Cümhurreisinin ayni istikamette | muhtelif salâhiyetlerini, 7 Dokuzuncu madde: Madeni yağlar bitihenlât ve © makliyatının | | | | | yetile ifade edilebitir. | İ dl kontrolu hakkındaki hükümleri ve diğer mad: | deler smele evleri inşa ve tevsini, mecburi | amele teşkilât, rüsum ve tekalif ve finane | man, ve muhtelif kanunlarda bu noktalardan yapılmış tadilâtı ihtiva etmektedir. 15 Eylül 1933 tarihinde Amerika sa- | 'nayiinin yüzde 83 ü kodu birriza ka- bul etmiş bulunuyorlardı. Otomobil sar nayi meyanda Ford yalnız iltihakı red. detmişti. 1 birinciteşrinden itioaren 5 ösevelt kanunun verdiği salâhiyeti isti mal ederek kod tatbikatını mecburi hala | getirmiştir. Ğ .. (1) Zirai kanun hakkındaki vazı 2i Eylül tarihli Milliyettedir. N