5 Aralık 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

ee Sultan Aziz Hal'i Hasan Hayrullah Efendinin hayret ve teessürü. — Parola, üç büyük incili tesbih! Süleyman Paşa, saray tarafın - dan Mektebi Harbiye idaresine vâ ki olan münasebetsizçe müdahale- lerden şikâyetine devam ediyor - du: — Rabian: Zatı âlii haşmetpe- nahilerinin ve Hüseyin Avni Paşa Hazretlerinin zamanlarına kadar mektebimizde okutturulacak ecne- bi lisanlarma ve bazı fünunu cedi- deye bile muhalefet gösterilmişti. Bereket versin, himemi seniyeleri- le halihazırda o müşkülümüz meh- macmken halledilmiş demektir. Mektebi Harbiye nazırı bu su - retle saraya karşı hrmcını anlatmış. tr. Şeyhislâm Efendi: — Fesüphanallah! Bunlar, nasıl şeyler yahu? Diye hayret ve teessürünü gös- terdikten sonra: — Mektebi Harbiyeye ordumu - zun ruhu, hayatı mesabesinde ol « duğundan tahsisatının artırılması şer'an farzıayn olup ecnebi lisanla- ri ve fünunu cedide tedris ve te - deri peygamberimiz efendimiz çanibinden emir buyrulmuştur. Talebe meyanından yakışıklı efen dilerin intihap ve ahzinin damatlık olmak üzere vâki bulunduğunu i - şitmiş idim. Fakat mektepte sınıf- i larda umum talebe müvacehesinde seçme muamelesi hiç te beca değil dir, başka bir tarzı hüsünde ya pılabilir. Demiş ve sözün daha ziyade a - çılmasını arzu etmez yibi görüne - | rek — Hemen Cenabı Mevlâ rüşdü salâh ihsan buyura! Duasile bahsi kapamak istemiş- ti. 'Tam bu sırada Süleyman Paşa, cebinden bir tesbih çıkararak Şey- hislâm Efendiye takdim etmişti. Hasan Hayrullah Efendi, tesbihi derhal tanımıştı. Bu, geçen Rama- zanda Sultan Azizin Hayrullah Molla Efendiye, ihsan ettiği, biri imamesinde diğerleri da olmak üzere üç büyük incili tesi bih idi. Bu tesbihin bir hikâyesi vardı: Mitat Paşa, bir hafta evvel Şeyhis lâm ile meclisi has sonunda yal - nızca kalarak hal meselesinin temelini kurmuşlar ve Hüseyin Avni Paşanın da iştiraki- Je tebeddülü saltanat hususunda muvafık kalmışlardı. Aralarında mukarrer ve musammem olduğu ü- zere alelüsul icap eden bir fetva çıkarılacaktı. Fakat Şeyhislâm Ef. biraz vehimli ve korkakça oldu - ğundan, bu işin öyle kolayca başa rılamıyacağını ve kendilerinin an- fetvayi şerife, kendi yedindeki müs. Her balık (Müliyet) indir. veddeye göre ısdar buyurunuz! bir parola işareti olmak üzere elinizdeki tesbihi ben denize iare buyurunuz. İnşallahı taalâ, şu birkaç gün içinde, o zat ile inde ederim! sağlama bağlamış, Sü - billâh ile son derece emnü itimat telkin eylemişti. Süleyman Paşanın, tesbihi binden çıkarıp iade etme: ne Şeyhislâm Efendinin müştü. İki taraf, büyük bir üzü üden, hattâ tehlikeden kurtulmuş gibi geniş geniş nefes alarak ferah layıp biribirine açılmışlar ve mese | lenin her cihetini rahat rahat konuş | mağa başlamışlardı. Efendi, Süleyman Paşayı inceden inceye sıgaya çekerek hal'in icrası keyfiyetine ve ittihaz edilen askeri inzibati tedbirlere ve resmi, hususi tertibata dair etraflı malümat ala- rak işin hüsnü suret ve suhuletle başarılabileceğini anla; nun oluyordu. Hayrullah Efendi, hayli zaman sarayi hümayunda bulunmuş, ima- met etmiş, geceleri yatıp kalkmış olduğundan padişah saraylarında eskiden beri anane mucibince ma beyni hümayun ile haremsaray dai relerinin ve has bahçeden başka bendegân ve agavat bölük ve havlı larmın akşamdan sonra nasıl mu- hafaza altına alındıklarını ve kat kat kapıların hangi saatlerde çev- rilip anahtarlarının kimlere teslim olunduğunu ve gece nöbetleri, kâ- tip ve mabeyinci, yaver, seccadeci, esvapçı, tütüncü, kilerci, kahveci beylerin ve mabeyin daire müdürü ve doktor, eczacı ve saire ile kızlar ağalığı ve müsahip harem ağaları ve iç haremde has oda nöbet hiz - metinde bulunan hazinedar usta ve müteaddit kalfa ve cariyelerin sabahlara kadar gözlerini kırpma rini ve hariçte Çer- Sultan Azizin, hiddet ve şidde- ti malüm olduğundan,şayet bir nö- betçi vazifesinde bir dakikacık ih- malde bulunursa kıyametleri ko - ğe defaat ile görüp işitmişti. Bu dahili vukuf ve malümatın- dan dolayi, gece vakti, yahut her hangi bir saatte saraya girilip hün- kârm tahtından ii ini, sa - raydan çıkarılıp gösterilmesini öy- le kolaycacık oluverecek bir şey ad detmiyordu. Padişah, maazallah meseleyi se- zerse, nöbetçiler tarafından muha lefete tesadüf olunursa, derhal pa İasımı çeker, maiyetindeki silâhşor larını, hademei hassasının ve ben mine RNA la peh- Tivan tabiatli ve iyi atıcı, hem de heybetli olduğundan, hiç şüphesiz kurarak en (Arkası var) Sultan Azizin hal'i 2, Süleyman Paşa, Şeyhislâm Efendinin verdiği izahattan memnun, — Topkapı sarayı Agavat dairesi Süleyman Seliki Efendi. — Kara Halil Ef.ninmüsveddesi Balkan haberleri Boğazboğaza gelentalebe Sofyada komünist ve milliyetçi talebe arasında kanlı bir hadise oldu SOFYA, 4 (Milliyet) — Teşrinisa- ninin 22 sinde Üniversite idare heyeti- nin bir kararı üzerine 48 talebe tardo- Tunmuşta, Bu talebelerin ekserisini komü komünist talebe ke: Üniversite talebesi lerdir. Bunların düşmanları da milliyet Mülliyetperver talebe de lasyonal Üniversite tale « vermişlerdir. Halkçı tale- be (İkomünist fikirliler) terdedilen 48 erkalaımın te'zrar Üniversiteye a- için, fukültelerde beyana. ta ve İer çıkarmak için hrikât yapmaktadır. Mill yetperverler 'de Üniversitede asayişin bozulmaması için müdahalede bulunmakıtadırlar, * Bu sebeple dün Üniversitede gene kanlı bir hâdise olmuştur. Senelerden beri bu ka dar şiddetli bir hâdize olmamıştı. Saat dokuz raddelerinda | tardedilenlerden, diğer fakültelerden ve talebe olmıyan - lardan mürekkep 30 - 40 kişilik bir grup niversiteye gelerek, teneffüste bil fade fizik - riyaziye fakültesinin bir maralı dershanesinde tahrilâmiz nutuk lar söylemişlerdir. Milliyetperver tale be bunlara dışarı çıkmalarını tebliğ e - dince, komünistler bunlar üzerine atıl mışlar; çantalar içinde getirilen demir ve sopalarla bir çok kafalar yarılmıştır. Mülliyetperverlerden üç talebenin yara» # ağırdır. Birisinin de karnına boksla Yürulduğu için vaziyeti vahimdir. Kav- ga cınasında bayılanlar da olmuştur. Şeyhislâm | kında MİLLİYET SALI 5 KANUNUEVVP' M. Litvinof Kirinalde M. Mussolini ile görüş- meleri devem ediyor ROMA, 4 (A.A.) — Litvinof Yoldaş bu sabah saat 11 de Kirinal sarayına git miş, oradan Kral tarafından kabul edil mişi Litvinof Yoldaş saraya geldiği vakit y erkân: ile Kralm yaveri Amiral Mi tarafından karşılanmıştır. Litvinof ki İtalyan elçisi M. Attolice ve teşrifat umum müdürü Cont Seni bulunmakta idi. Littvi sonra Por arazide Littorin şehrine gitmiş ve öğle yemeğini orada yemiştir. ROMA, 4 (A.A.) — Stefani Ajan - sından: Başvekil M. Moussolini, Sov < yetler birliği ariciye komiseri Litvinof Yoldaşı dün öğle üzeri Vened. . sarayım | kendisile uzun uzadıya örüşmüşler, yasi vaziyetin düzeltilmesi imkân ve ih- Gmallerini nazarı itibara almışlardır. Ni hayet iki devlet adamı geçenlerde Sovs yetler birliği ile arasında aktedilen dost- İuk misakmın müsaddak suretlerinin te- rarlaştırmışlardır. ROMA, 4 (A-A.) — M. Mussolini 'dün akşam M. Litvinof şerefine bir ak- şam iyafeti vermiştir. Yemekte Sovyet sefarot memurları, âyan mecli- sek zevat hazır Fransız bütçesi Bu defaki müzakerelerde hararetli olacak PARİS, 4 (A.A) — Bütçe müvaze- nesinin emini hakkımdaki hükümet pro sinin mebusan meclisi maliye encüme- ninde umumi mu:ykeresi dün öğleden sora başlamıştır. Sosyalistler, yeni mukabil projeleri müdafaa etmek istiyor gibi görünmüyor lar, Vergilerde vaktile yapılan tenzilâ - tn hükümsüz addedilmesi hakkındaki 12 inci madde yerine konacak yeni me- Ginler üzerind canlaşmak için sol cenah murahhasları arasında görüşmeler yapı» İacaktır, Idari ıslahat hakkımdaki beşinci ve memur maaşlarından tenzilit yapılması pa dür olan yedinci maddeler aleyhinde koyu sos.yi kazlar ürükülermiir. Bununla ekteriyet azası eka Wetin mayakerili T Tistlerin bu beşinci ve yedinci maddeler geçilmesi maddelerde hişsolunur derecede “e pi Şiklikler yı zannolunmaktadır. Bir Amerikan nazırı Romada a ROMA, 4 (AA) — tar değildir. Panamerikan kongresi MONTEVİDEO, 4 (A.A.) — Yedin ci Amerikanlık konferans Terra'da açıl muştır, Uruguay Reisicümhuru li ecnebi hariciye nazırmın ününde söylediği nü- tukta her şeyden evvel Chaco'da sulhün tesisi lü iaumu kaydetmiş ve Amerika lıları Amerikan tesanüdünden mülhem olmaya davet eylemiştir. İspanyada teyakkuz ve intibak hali MADRİT, 4 (A.A) — İspanyanın rafında cümhuriyetçil kalar.nm idaresi başında bulunanlar bu fırkaları temsil eden nazırlarım yani, ti- H Venizelos'a yapılan suikast meselesi ATİNA, 4 (Milliyet) — M, Venize- | Iosa karşı yapılan 'duğuna dair aleyhinde kuv: bulunan mebus M. Marvomihalisin me- suliyetinin ref'i hakkındaki müddejumu. milik talebinin mecliste reddedileceği söylenmektedir. Maamafih eflârı umu- miye hükümetin adliye işlerine müdaha- ' esini hiç doğru bulmsmaktadır. M. Ve | nizelosa karşı yapılan suikast faillerinin | afiedilip edilmiyecoği hakkında sorulan bir swale, Başvekil M. Çaldaris Nazır - ee meclisinde böyle bir meselenin mav iştir. “ATİNA, 4 (A.A:) — Adliye nazırı, 'enizelosa suikastta mmet- bulunan den istemiştir. g HARICI HABERLER| Tibet, Çine Ütimatom verdi Şu dakika muharebeler olması muhtemel SANGHAY, 4 (AA) — Tibet hü - rilmesi için bir Oltimatom ör. Bu vaziyet neticesinde Çinin garp kısmındaki Hsikang eyaletinde muhase- matın patlak vermek üzere olduğu zan- nedilinektedir. Oltimatomun müddeti dün bitmiştir. Fakat muhasematın baş - layıp başlamadığı henüz belli dı Şu ciheti de kaydetmek gerektir bet abalisinden 10,090 k'şi bundan ev- velki muhasemattan sonra hudut olarak tesbit edilen Chingaha mişlerdir. nehrini aşıp geç- Lokarno muahedesi görü- şülürken Fransa ne istemiş LONDRA, 4 (A.A.) — Havas Ajan- sından: Dail Telezraph gazetesi, Lokar sakının akti sırasında İngiltere Ha nazırı bulunan Austen Chamber. İsin'in bir makalesini neşretmekledir. Bu makale ile, Lokarnonum gayeleri ve misakın İngiltereye tahmil ettiği veci - beler hakkında İngiliz efkâr: umumiye. sini tenvir etmek istiyen sabık nazır, Fransa ile Belçikanın tamamiyetini te keffülden imtina olarak telhiz edilebile- cek olan mücndeleyi haber vermektedir. “Chamberlain diyor kiz “Fransa, harp sonunda, İngiliz - A - merikan tekeffülüne güvenmekte idi. A- merika meclisi bu tekeffülü teminden im İngiltere hükümeti için Av rupanın müsalemeti, ancak aralarında deyişmez bir sulh temini gayesiyle ak- tedilmiş olan muahedelerde en ziyade alikadar milletlerin sıkı bir surette bir- ile temin edilebilir. İşte, İngiltere hükümeti Lokarno misakının akdini bu maktatla teki etmiştir. Amerikadan Rusyaya yapılacak ihracat NEVYORK, 4 (A.A) — Ticaret güzeteşi Rusyaya yr, lacak ihracat için kredi açmak makandıyle bir banka tesis olunacağını yazmaktadır. AMI İLA AZI LA ILANLAR Spor Beynelmilel kupa İtalyanlar 5-2 Isviçrelileri mağlüp ettiler FLORENCE, 4 (A.A) — Beynelmi» İel kupayı kazanmak için İsviçre ile İ talya arasında dün yapılan karşılaşma da 10.000 seyirci bulunmuştur. Maç, İ- talyanların 2 ye karşı 5 sayı yaparak ga yramında Ankarada yapılan Türkiye Atletizm Birinciliklerinde o Fenlândi; iztami sma Baarindan JELL3 sayı la İZ tanbul mntakası Birini, 5408 sayı ile Bal kesir mıntakası 2133 sn yı ile Bursa mıntakası Be;inci, ve 537 sayı ile Konya mıntakası Alt.ncı olmuş tur, Türkiye Tenis Çift erkek birinciliğini tanbul mıntakısma | 1s ç klübünden Sedat - Suat ç fti kazanınış ve aynı klüpten Suat Bey “Türkiye Tek erk-k hirine'si olmustur. Beş senelik Sınai program Tetkikat Gazi Hz. nin riyasetlerinde yapılacak Esaslar hazırlandı ANKARA, 4 (Telefonla) — Beş senelik sanayi programımızın bütün esasları hazırlanmıştır. Proje perşem bo günü İcra Vekilleri heyetinde mü zakere edilmeğe başlanacaktır. Bu maksatla devamlı içtimalar aktedile - cektir. Bu içtimalara Reisicümhur Hazretlerinin riyaset buyurmaları muhakkak addolunmaktadır. Prog - ram memlekette kurulacak olan sa - nayiin neler olduğunu ve ne suretle yapılacağını devletin hangilerini, mil li sermaye ve şahsi teşebbüslerin han gilerini yapabileceğini tayin edecek- l | | | İ dir olünmuş ve 1 Hariciye Vekili Fırka grupunda izahat verdi Tevfik Rüştü Bey. takdir edildi. Fırka grupu Yunanistan lehine heyecanlı muhabbet göstermiştir ANKARA, 4. A.A, — C.H. 8. grüpu idare heyetinden : C. H. Fırka grapu, öğleden sonra reis vekili Cemil Beyin riyase tinde toplandı. Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyin son Balkan seyahati hak- kında izahatı dinlendi. Muhterem Hariciye Vekilinin Yugoslavya ile akttettiği muahe- denin sulh ve ademi tecavüz gayesi noktai nazarından ehemmiyti tak irkiye hariciyesinin beynelmilel sulhu ve nizamı kuvvtlendirmek üzre sarfettiği gayretler göz önüne alınarak fırka ve Hükümetin dire! dahilinde çalışmakta olan Tevfik Rüştü Bey ha- raretle tebrik edilmiştir. Yugoslavyada Tevfik Rüştü Beyin şahsına gösterilen hüsnü ka. bul ve muhabbeti Türkiyeye karşı dostluk tezahürü telâkki ederek fır. ha gurupu çok mütehassis olmuştur. Hariciye Vekili Yunanistan ricaliyle temaslatında görülen gö- rüş ve anlayış mutabakatını anlattığı zaman fırka gurupu Yunanistan lehine heyecanlı muhabbet göstermiştir. Tevfik Rüştü Beyin Sofyadan geçerken Türkiyenin sulhtan ve kom- şular arasında eyi geçinmekten başka bir hattı harekti olmadığını vüzuh ile ve hulus ile söylemesi fırkaca ayrıca memnuniyeti mucip ol. muştur. Tevfik Rüştü Beyin izahatı bir gün evvel sureti umumivede &- jansla vuku bulan beyanatı çerçivesindedir. Eskişehir şeker fabrikası açılıyor ANKARA, 4#(Telefonla) — Eskişehir şeker fabtikasının açılma merisimine işirak eiecek zevatı götürecek olan husus tren yarın sa- bah sek'zde-buradan kalkacak ertesi sabah bir buçukta (Ankaraya dönmüş bulunacaktır. Başvekil İsmet Paşa Hazretleri riyaset buyuracakları bu açılış rsemine iktisat, nafia, maarif, ve zirat vekilleri de iştirâk eyliyecek- lerdir. Kütahya lisesi binası kâmilen yandı, eşya kurtarılamadı KUTAHYA, 4. A. A. — Kütahya lisesi binası, bugün içerden çı kan bir yangın neticesinde kâmilen yanmıştır. Maalesef hiç bir eşya kurtarılamamıştır. Bütün Kütahya halkı teessür içindedir. , Balıkesir #renile Eskişehir treni çarpıştı, 7 hafif yaralı var KUTAHYA, 4. AA olikesirden gelen Senle Eskişehirden e) Yedi yaralı varsada > hahihtir. - Yeni Alman sefiri Ankarada ANKARA, 4(Telefonla) — Yeni Alman Sefiri bu sabah geldi. Hariciye Vekâleti namına teşrifat tan Şevki Bey, sefaret erbönt ve Alman kolonisi tarafından karşılandı. Arsenal, Viyana takımını yendi LONDRA, 4.A.A. — Bugün muazzam bir kalabalık hırzurunda oynanan Arsenal - ye maçı, birinci haftaymda iki gol atan Arsena ida 4-2 galebesiyle lenmiştir. Arsenalın sayılarını, evvelâ penaltıdan olmak üzre bastin, son ra hulme yapmışlar ve Sidey topu kendi kalesine sokmak suretiyle A- vusturyalılara bir sayı kazandırmıştır. Bundan sonra meşhur Jak, kafa ile bir sayı daha yapmış, ve buna Viyanalı Seall mukabele etmiştir. Avusturyalılar birinci devred e talihsizdiler. Buna mukabil, Arse nal ikinci haftaymda daha yüksek bir oyun göstermiştir. E halteyonda dala yöne Vİ SER Her tarafta soğuklar başladı, Çorumda derece nakıs 18 ANKARA, 4 .A.A. — Memleket da hilinde m üçünde yağış yağsız ve ve karla karışık kar şeklinde Kar Trakya mınlakasında ei 4 santim olarak kaydedilmiştir. Ayın üçünde Anadolunun mevzii 0- larak bir kısmı ile Karadenizin bir kısmında kar yağışı kaydedilmiştir. Ayın dördünde ise mem.eket dahilin- de yalnız Ege mmtakasiyle orta A- nadolunun bir kısmi ve cenup Anadolu hariç kalmak üzre temamen le hulüsa edilebilir : Trakya mntakasında Lüleburgaz- da 3 Anadoluda Eskişshirde 13, şar- ki Anadoluda Erzurum'da 2, Karade- Hitler köylüsü Hitler, alman köylüsünü ne hale koeki.. bamya Borsacıların spekülâsyonuna kurban eden eski ve şiddetle tak- “Hitlerin yaseli şu gayeyi ta kip etmektedir: Köylü sınıfını, büyük besleyici rolünü ve sıhhatli bir milletin biyolojik kudret member rolünü ifaya müsait bir hale koymak, Köylü sınıfı hak kında olan ve köylü arazisine veraset halkını ihdas eden kanuns- Alman 504 yalizminin ilk kanunu olmuştur. Zira, bu kanun köylüyü spekülâsyon yapan borsar;ların elinden kurtarmakta ve o - niz sahil mntakasmda Rize ise 28 santim olarak ölçülmüştür. Suhunet, bugün Trakya mıntaka- küçük suhunet Trakya mmtakasında Ege mmtakasmda, Bursa ve Malatyada nakis 2 şarki Anadoluda Erzurum'da nakis 12, Karadeniz sa- bilinde ise nakis 3 olmak üzre Rize- dir. JLudendorff tevkif edilmedi BERLİN, 4. A.A.— Volf£ ajan- sından Jeneral Ludendorff 'un tevkif ve servetinin haciz edildiğine dair ecnebi matbuatta çıkan yanliş ha- berin alman mühacirleri matbua- tında intişar etmesi üzerine bu ha- ber resmen tekzip edilmiştir. Müsaade almadan sefere çıkan vapur Kemal vapurunun geçenlerde müsa- ade almadan sefere gittiği tespit edil. miş ve Denizyolları kanunu mucibince tüccarlarından ceza alınması tekarrür etmiştir.