8 Ocak 1942 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 12

Onsekiz Yılın TURK EDEBİYATI Nesir 18 yılda Türk nesri birçok de- gişikliklere uğradı. Bilhassa dil değişmeleri mesre tesir (etmiş- tir. 18 yıllık Türk nearini iki kıs- ma ayırarak tetkik edeceğiz: 1- Roman, hikâye 2- Etüd ve, tenkit. 1) Roman — hikâye 18 senede Türk romancılığı kıymetli eserler kazanmış ve en ileri adımı bu senelerde atmış- tır. Halide Edip, Yakup Kadri, So” bahattin Ali, Sadri Ertem, gibi kıy- metli romancılarımız en kuvvetli eserlerini bu senelerde vermişler- ir. Halide Edip: Yabancı memle- ketlerde Türk romanına bir mev- ki verdiren eserleri ile ihracat pi- yasamızda ön safi tutuyor. Roman- larinda Türk sosyetesinin, iç bün- yesini olduğu gibi vermeğe çalı- şan rTomancımız, garp romancıla- rının uydurdukları şarkı bambaş- ka bir şekilde onlara tanıttı. «Sinekli Bakkal», «Handanr, «A- teşten Gömlek», «Zinonun oğlu» gibi romanlarındaki derin içtimai görüş ve realite kudreti ilk ns- zarda okuyucunun gözüne çarp- maktadır. Halide Edip senelerdenberi dur- gun olanroman sahasını doldurma- ya çalışmış ve bunda muvaffak olmuştur. Yakup Kadri : «Yaban» ve «An- kara» daki kudretli realist görüşe hayran olduğumuz romancı, Ha- lide Edip ile birlikte roman cep- hemizi yan yana tutuyorlar. <Ya- ban» başlı başına bir şaheserdir. 94 — Servetifünnn — 2368 Yön: Oktay AKBALİ Birçok haksız hücumlara uğrayan «Yaban» romanı bizde eşine te- sadüf edilemeyecek kadar realist görüşü ihtiya eden bir eserdir. Tipler, vakaların tanzimi, köy- lünün ruhi halini tasvir «Yaban»! edebiyatımızın bir şaheseri olarak kabul etmemizi emrediyor. Realisme'in bizdeki en eyi numunelerinden biride «Yabanrdır. 18 yıllık Türk romanında İs- mi dikkatle kaytedilmeye değer olân iki isimde Sabahattin Ali ve Sadri Ertem” dir. Sabahattin Alinin < Kuyucaklı Yusuf ve <İçimizdeki şeytan» To- manları «Yaban» daki realisme'e yaklaşan kudrettedir. Bilhassa «Ku- yucaklı Yusuf» daki kasaba dikka. te değer. Sadri Ertem «Çıkrıklar Durunca, “Düşkünler, adlı eserleriyle re- alist romanlar verdi. Peyami Safa da “Dokuzuncu hariciye koğuşu, («Fatih Harbiye» gibi kuvvetli romanlar yazdı. 18 yıllık Türk romanında ismi pek çok geçen bir simada Reşat Nuri Güntekin dir. «Çalı Kuşu gi- bi senelerce okunan ve defalarca basılan bir roman ile Reşat Nuri geniş bir şöhrete erdi. Diğer eserleri arasında «*Du- daktan Kalbe» «Yaprak Dökümü> «Kızılcık Dalları» ilk romanındaki kuvvete bazan yaklaşabildi. Mahmut Yesari 18 senede bir- çok eserler verdi, bunlar içinde ol- dukça kuvvetli olanları vardı. «Ö- lönün Gözleri» gibi romanları dik- kate değer. Aka Gündüz, <*Mezar Kazıcılar» «Üvey anar gibi romanlar yazdı. Refik Halit” in «Sürgün» adlı ro- manı 18 yılık Türk roroancılığı: nın dikkate değer eserlerinden bi- ridir. Muharrir «Memleket Hikâ- yeleri» kadar kuvvetli bir roman yazmıştır. Bundan başka «Çete, ve <Yezidin Kızı» romanlarıda son yılların eserlerindendir, 18 yılda Suat Derviş, Fikret Adil, Sait Faik, Cemal Mahir, Etem İzzet, Halit Fahri, Osman Cemal, Turhan Tan, Falih Rıfkı, Refik Ah- met, Kerime Nadir, Reşat Ekrem, Ercüment Ekrem, Reşat Enis, V.&. gibi muharrirlerimiz birçok To- manlar kaleme aldılar. Bunların birçoğu kıymet itiba- rile birşey ifade etmiyordu. Fakat Suat Derviş, Fikret Adil, Sait Faik, Cemal Mahir, Reşat Enis, Ercü" ment Ekrem gibi romancılarımı- zın eserleri dikkate alınmaya de- ğer. «Bilhassa küçük hikâye janın- da tetkik edeceğimiz Sait Faik'in «Medarı Maişet» Cemal Mahir'in «Göl İnsanları» Reşat Enis'in Afro- dit Buhurdanında bir kadın» eser- leriyle, Ercüment Ekremin ince e$- pirili eserleri 18 yılın en kuvvet- li romanlarının teşkli etmiştir. Bunlardan başka daha birçok romancı geçinenler varsa da on- lardan bahsetmek beyhude vakit harcamak olacaktır. 18 yılda küçük hikâyeler ara- sında çok muvaffak eserler verildi. Refik Hali$'in «Memleket Hikö- yeleri» ayarında kitaplar yazıldı. 18 yıllık Türk hikâyeciliğinde Bekir Sıtkı Kund, Sabahattin Alı, Sait Faik,Kenan Hulüsi, Samim Koca- göz, Bürhan Arpat, Kemal Bilbaşar, Cavit Yamaç, Mustafa Niyazi, Tuğ” rul Deliorman, Avni Atasoy, İlhan Tarus, V. BS. gibi isimleri sayabili- riz, Bu Yıllarda küçük hikâye janrı