27 Ekim 1932 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 4

İktısat Sütunu Hangi Sanayiin Himayesi Lâzımdır? Son seneler zarfında huüsüle gelmiş olan umumi buhran, dev- lelleri aç kkapı siyasetini terk eltirmiye ve koyu bir surette hi- maye tedbirleri almağa mecbur etti. Hatta Liberalizmin vatanı olan İngiltere bile himaye usulüne rücu ederek gümrük setleri vaz- etmiye başlamıştır. Türkiyemiz de bu umum! vaziyet karşısında hiç- bir tedbire müracaat etmiyerek umum dünya piyasalarına bir bo- şaltma mahalli olamazdı. Zaten asırlarca müddet takip olunan fena siyaset dabildeki sanayii harice karşı himaye edememiş ve öldürmüştü. Son senelerde baş- lamış olan istihsal sahasındaki yeni harekât ise daha henüz kâfi derecede kuvvetlenmemiş oldu- ğgundan Avrupanın asırlarca evvel aşlamış ve Eüleııniı istihsalâtı karşısında desteklenmeden —mu- kavemet edebilecek bir vaziyette değildi; bunun içindir ki hükümet himaye tedbirlerine müracaat etti. Bir kısım erbabı istihsalin ikide birde gazetelerde kâfi derecede himaye edilmediklerinden bahisle feryat etmekte oldukları görülü- yor. Acaba negibi sahalarda ve nedereceye kadar himaye tedbir- leri alınmalıdır, — meselesinin bu husustan dolayı letkiki lâzımdır. Himaye taraftarlarının tezle- rinde çok doğru taraflar olduğu gibi hatalı cihetleri de yok değil- dir. Filhakika himaye lâzımdır, fakat bu sahada ifrata varma- mak ta icap eder. Zira himaye- nin faideleri olduğu kadar suiis- timal edildiği halde mazarratları da vwardır. En büyük mahzur, himaye tedbirleri neticesinde azalan it- halâtın ihracata da tesir etmesi ve onu tenkis etmesinde görülür. Liberalizmin: Kambiyo açığı- nın otomatikman kendiliğinden kapanacağı hakkındaki tezlerine fazla ehemmiyet vermemekle be- raber “mal malla ödenir, para bir vasıtadır,, düsturunu gözden uzak tutmamak lâzımdır. Muva- zene aleyhlerine olan devletler açığı malla ödeyemediklerinden memlekette bulunan altın istoku ile öderler, Osmanlı devletinin vazı- yeti buna çok güzel misaldir, İbracatın azalmasının en bü- yük tesiri büyük sanayi Üzerinde lür. Çünkü küçük sanayil imaye için alınan tedbirlerden dolayı ithalâtın ve binnetice ihra- catın Aazalması Üüzerine büyük sanayi erbabı eskisi gibi ellerin- deki istoku harice kolayca sevke- demez ve bu himaye tedbiri bü- yük sanayiin hayatile ödenmiş olur. Bu hususta nazara çarpan bir müşkül de ne gibi sahalarda bi- maye tedbiri almak lâzımgeldi- ğivin tayini meselesindedir. Me- selâ mevaddi iptidaiyeyi himaye etmek istiyorsunuz. Fakat mevad- dı iptidaiyenin kat'i surette tes- it ve tayini mümkün değildir. ir san'at için mevaddı iptidai- yeden olan bir şey diğer bir san'at için mevaddı mamnule.. sayılabilir. Netekim pamuk ipliği ve kösele böyledir. Himayecilere yapılan hücumların en mühimle- rinden birisi de himayenin sana- üi terakkiden alıkoymasıdır. Şu alde himaye tedbirleri alırken memlekette — yaşamak — istidadı olmıyan sanayii himaye ederek halkin —üzerinde tufeylt olarak yaşamasına imkân — vermemek icap eder. Bu sahada hareket ederken feryatlar yükselebilir, bir- kısım erbabı sanayi himaye edil- mediklerinden bahisle, biz Türk değilmiyiz? Diye — haykıracktır. Fakat onlara — verilecek cevap Şudur: Hiç şüphe yok ki siz de Türksünüz, fakat bir zümrenin sırf menfaati zatiyesi için menfaati içtimaiye heder edilemez. — Eyup Sabri Erciyaşın Cümudiyeleri | Toji noktai nazarındpn | ve coğrafl tetki- | kat yaparak dün SON POSTA sında Neler Gördüm? Maruf Alman Profesör İzmir (Husu- si ) — Hannover Darülfünunu Pro- fesörlerinden Dr. Barç, geçen gün Ş Erciş dağının 3916 uıc::n şrıkıekli- gindeki tepesine kadar çıkmış, je- olojik, morfolojik ire gelmiştir. Coğrafya saha- sında beynelmi- lel bir âAlim olarak tanınan Dr. Barç, Erciyaşın yük- sek zirvelerinde şimdiye kadar bilinmiyen bazı “abii hâdiselerle karşılaşmış; bunları çok kıymetli fotoğraf ve notlarla tespit etmiş'ir. Profesör Barç tetkikatıma Is- tanbuldan — başlıyarak — Ankara, Alişar, Yozgat, Boğazköy, Kay- seri, Niğde, Adana, Sıvas, Amas- ya, Samsun, İnebolu, Bursa, Ba- hkesir, Edremit, Bergama, Ayva- hk ve İzmire kadar derinleştir- miştir. Dr. Barça bu tetkik seya- hati esnasında Danyal Bahaeddin Bey isminde, Münih Darülfünunu coğrafya akademisi talebesinen bir Türk genci refakat etmiştir. Dr. Barç, bu kıymetli tetkik se- yahati etrafındaki notlarından bir kısmını yalnız ( Son Posta ) da dercedilmek üzere bana vermiştir. Memleketimizin en uzak köşele- rindeki hayat, yaşayış — tarzını Dr. Barçın ifadesine atfen bu notlardan aynen alıyorum : — Erciyaş dağı coğrafi, jeo- senelerce tetkike değer kıymette geniş bir mevzudur. İki sene evvef ben ilk tetkikatıma Erciyaş dağına gide- rek başlamıştım. Tetkikatımız e- nasında yaptığımız en güç yürüyüş Erciyaş dağı üzerinde oldu. 3916 metre irtifamndaki bu volkanik dağın Üzerinde çadırda gecelemek mecburiyeti hâsıl oldu. Mevsim sonu olması dolayısile dağda kar nisbeten azdı. Erciyaşın - şimal kısınında 700 metre uzunluğunda | bir. cümudiye vardır. Bir zaman bu cümudiyenin tepeden 2000 melre aşağısına kadar uzandığı söylenmektedir. Dağın tepesinde 1000 metre derinliğinde, 1500 metre genişliğinde muazzam bir çukura tesadüf etlik. Bu çukura Kayseri halkı Müşker ismini veri- yorlar. Eski zamanlarda Ercişin ta- imamen ormanlarla örtülü olduğu anlaşılmaktadır. Bugün Erciyaşta yine hrman mintakası mevcut olsaydı, birçok sellere mâni olur- du. Erciyaşa tırmanırken — 2ğğğ) metre irtifaa kadar içecek su bulduk. İki bin metreden sonra susuzluk baş gösterdi. Üşünien ari ğ raşare n n ği eD AŞT M ÇEEĞĞÜTA ŞÜÜ EŞRĞİN ŞŞ ZAEİ N DyeRdenaa eee üzğEm Erciyaşın şimal mıntakası tün Anadolu hakkında mühim telkikat yapan Profesör ve tercümanı Bahasddin B. güneşin batmasile beraber ant ir soğuk geldi. Şehirde hararet 25 iken burada ancak 7 derece idi. 3400 Metra İrtifaında Sinekler 3400 metre — yüksekliğinde bizim bildiğimiz sineklere raşt- eldik. Bu çok şayanı hayret bir âdisedir. 3400 metre irtifada yaşıyan bu hayvancıkların ne ile taayyüş ettiği; soğuka karşı nasıl mukavemet ettiği uzun tetkiklere değer. — Bundan anlaşılıyor ki; sinekler pislik mahsulü değilmiş, bunun başka sebepleri de varmış. dağın zirvelerinde kartallara ve Doohlen denilen bir nevi kuşa tesadüf ettik. Türk Köylüsü Çok Mutavazı Sahilden uzaklaştıkça, Ana- dolunun içlerine doğru giltikçe hayat şekli büsbütün değişiyor. İç Anadolu köylüsü kadar dün- yanın hiçbir köylüsü mutavazı ve misafirperver — olamaz. — Avrupa medeniyetinin müfuz edebildiği sahil şehirlerinde misafirperverlik nisbeten azdır. Anadolu köylüsü okadar sa- mimi ve mutavazı ki, insan bu büyük insanların önünde ne ya- pacağını, nasıl mukabele edece- ğini şaşırıyor. Ürküp Köylüleri Mahrutlar İçinde Yaşıyor (Ürküp) Ün arkasında şimdi Avcılar köyü ismi verilen şirin bir köye gittik. Bu köy sakinleri mahrut denilen tabii taştan bina- u, Dikkate İar içerisinde yaşa- maktadirlar. Bu köyün sakinleri kadın ve erkek dünyanın güzek lik — itibarile en / güzel insanlarıdır. — Köy — kadınla- rının içinden ya- nan güzel gözleri dimâ hg;ı ve güzel endamı in- sanda çok iyi bir tesir yapıyor. Köy kızları şehirliler gibi saç. ! | tedirler. larını kesmiyor. Boyuna göre 60 sanlimden 100 santime kadar uzayan saçları ince örgülerle ay- rılıyor. uzun boylu ve sağlamdır. Ben bu köy sakinlerindeki güzelliği köyün sağlam havasına ve taş binalar içerisindeki sakin ve üzüntüsüz | yaşayışa haml-ttim. Bu köyde ağır hastalıkların | ismi anmılmaz. Başı ağrıyan bir | adama tesadüf etmek imkân ha- ricindedir. Halkın vasatl yaşayışı 70, azamisi yüzü Aaşkındır. En mühimmi burada en ufak bir cerh hâdisesi ve hırsızlık bile o madığı hakkına bana verilen teminattır. İneboluda Kadın Ve Erke Pazarı Vardır Tneboluyu geziyordum. Burada bir kadın pazarı, bir de erkek pazarı vardır. Kadın pazarında yalnız kadınlar mal satar ve ka- dınlar satım alır... Erkek pazarında da âlıcı satıcı yalnız erkektir. Kadın pazarı hakikaten ente- resan bir yer.. İnsan orada bütün gününü geçirse hiç canı sıkılmı- yacak. Satıcı kadınlar okadar pratik ve enejik ki.. * Amasya Ve Burea En Güzel Manzaralı Şehirlerdir Gezdiğim — şehirler içerisirde manzara itibarile en fazla hoşu- ma giden Amasyadır. İstanbul ve Bursa da güzellik itibarile misi!siz- dir. İç Anadolu dünyanın en ucuz yerleri.. Kayseride beynin adedi 20 para. —Amasyada üzümün okkası —40 para. Bir bekâr adam bu şehirlerde ayda 10 lira ile geçinebiliyor. Kayseri halkı çok uyanık ve faal.. Burada se- nede 60,000 sığır kesiliyor. Adana ticaret noktai nazarın- dan çok kıiymetli. * Yaplığım tetkik seyahatından çok memnun olarak memleketi- me avdet ediyorum. Türkiyenin hiçbir. yerinde en ufak bir müşkülâta tesadüf etmedim. Bu- nu kompliman olarak telâkkı et- Erkekler geniş omuzlu, | Memleket Manzaraları Yoğurt Bayramı Ara_ Nasıl Yapılır? Kayseri ( Hususi ) — Yoğurt bayramları yirmi sene evveline kadar birçok yerlerde yapılırdı. Şehrimizin Bünyan kazasındaki Türkimen köyleri bu bayramları hâlâ yapmaktadırlar. Bu bayram koyunların kuzulamıya başladığı mevsimde yapılır, sürü sahipleri bu mevsimin kırkıncı günü bütün koyunların sgütile yoğurt yaparlar. Kuzulu pilâvlı çeşitli yemekler lııurlıılıı:- ve köyüne n gelin, kız, delikanlı varsa hepsini davet ederler. Gençler en güzel elbiselerini giyerler, cirit oynarlar, silâh atarlar.. Sofrada yemeğe yoğurtla başlamlır. Herkes bol bol yoğurt yedikten sonra sıra diğer yemeklere gelir. Fazla gelen yoğurtlar, koyunu olmiyan köylere lenger lenger dağıtılır. Bundan sonra davetliler davullar, zurna- larla büyük bir alay halinde köy! dolaşırlar."O gün köy neş'e içinde çalkanır. Düzcede Et Fiatlerinin Pahalılığının Sebebi Nedir ? Düzce, (Hususi) — Burada et fiatleri pahalıdır. Bunun başlıca sebebi belediyenin yeni yaptırdı- ği mezbahanın daha iyi idare edilmemesidir. Mezbahanın suyu yoktur. Mezbaha kasabaya uzak mesafededir ve et nakliyatı yine belediye tarafından bir öküz ara- bası ile yapılmaktadır. Ököz ara- bası çarşıya geç geldiği için kâasaplar etlerini ayrıca para ve- rerek başka vesaitle nakletmek- Mezbahada koyun ba- gşına ölli, sığır başına 110 kuruş resim alınmaktadır. Kasabı, suyu, nakliyesi kestk rene ait olan bu mezbahanın resmi çok fazla görülmektedir. Belediye zephiye resmini indirdi- ği veyabut bu noksanları ikmal etliği takdirde et Hiatleri ucuz- hyacaktır. Tütün İzmirde Piyasa 80 Kuruş Üzerinden Açıldı İzmir 26 (Husust ) — Tütün piyasası Geri kumpanyası tara- fından ve seksen kuruş Üzerinden açılmıştır. “Tütün — müstahsilleri bu sene piyasanın 150 kuruştan açılacağımı tahmin ediyorlardı. Bu vaziyet kendilerini mütcessir etmiş, fakat yarım saat sonra piyasa 90 — kurı ış, ilk partide (600) bin okka tütüm satılmıştır. Antepte Çiftçi Yağmur Bekliyor Gaziantep ( Husust ) — Vilâ- yetimiz dahilinde hâlâ sonbahar yağmurlarının yağmaması çifçileri korkutmaktadır. Kuraklık bir haf- ta devam ettiği takdirde gelecek sene mahsul kıt olacaktır. Kilis Refikimiz * Kilis ,, te çıkan Kilis refiki- miz on bir yaşına basmıştır. Tebrik ederiz. t | —a AA memenizi rica ederim. Maarif Vekâletinden ald:öım tavsiyelerle gittiğim yerlerde va'lerden tu- tunuz da köy muhtarlarına kadar herkes bana zabir olmuştur. Ken- dilerine teşekkür edarlın. , A Advaa nekadar