17 Aralık 1936 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

İskenderuna 3 U Antakya ve İusal ekonomi ve arttırma — müşahit (Baştarafı 1 inci sayfada) da görüş ihtilâfi mevcuttur. Konsey a-| Zakı, iki hükümetin mülbem olduğu sa Mimi dostluk ve hüsnü niyet fükri hak kında iki tarafça verilen teminatı kay- detmekle şüphesiz bahtiyardırlar ki bu hal, meselenin neticesini müsait bir su Tetle görmeye imkân — vermektediır. Fransanın ve Türkiyenin mümessiileri esas meselenin tetkikinin gelecek mü- tad toplantı. devresine bırakılmasını konseyden istemek hususunda mutabık olduklarını bildirmişlerdir. Buna inti- Zaren ve icap eden sükün ve itimat ha Vvasının ihdası için, bazı tedbirler der Piş edilmiştir. p Türkiyenin istedikleri Türkiye mümessili, konseyin 14 Kâ- hunuevvel celsesinde, Milletler Cemi - yetinin bir komiserinin fili klaresi al- fına konacak küçük bir bitarak jandar Ma müfrezesinin gönderilmesini iste- Mişti. Fransa mümessili, kendisiyle Yaplığım görüşmelerde, kendi fikrince bu tedbirlerin yerinde - olmıyacağını bildirmiştir. Türkiye mümessil bu nok tal nazara iştirak etmemektedir. Diğer tihetten, Fransa mümessili hududım iki tarafında tahkikata tevessül edil- Mesinde ısrar etmemiş, fakat konseyin bizzat Sancağa müşahitler gönderme- Ye davet edilmesini teklif eylemiştir. Fransız murahhasının taahhütleri Bundan başka, Fransız mümessili, seyin esas mese kında karatı- hi vermesine intiza on Fransız - sun'ye muahedes tirmeyi taahhüt he varır varmaz, ahiren Sa Süsi surette gönderilmiş ola Beri alınmasını ve orada bulunan &$- unsurların notmal mevcuda indi- Tilmesini taahhüt eyl ei Askeri tedbir yok —— Konseydeki Türkiye mümessili, hu- dudun Türkiye cihetinde askeri mahi- Şette hiç bir tedbir mevzuu bahsolma dığını bildirdikten sonra, Sancağa mü- #ahitler gönderilmesi hakkındaki Fran Siz mümessilinin talebine, teklif edildi “'l&üde. #tirak etmediğini söylemiş- Kat'i anlaşma tahakkuk etmedi Bunlardan da müsteb'an olduğu veç- konseyin ittihaza davei olunacağı fedbirler hususunda bür anlaşma tahak edememiştir. Herhalde konsey her iki hükümete de itimat edecektir. Bu İki hükümet, malüm olduğu üzere icap &den manevf sükünu tahakkuk ettir - Mek için hiç bir gayretlen fariğ olmi- Yacaklardır. Maamafih, Fransa hükü- Metinin kat'i talebi dolayısile raportö- Tünüz ve Sancağın en kısa bir mühlet zarfında üç müşahitlen mü Tekkep bir heyet göndermek teklifinde bulunur. Müşahitler ne iş görecekler ? Şurasını tasrih etmek muvafık olur Franmsız teklifine göre bu müşahit- lerin vazifesi ne meselenin esasını tet- , ne de İskenderun ve Antakya n fakasında en son hâdis olar veya ola- Bilen vak'aları tahkik etmek değildir. müşahitler, ne asayişin muhafar Zasında bizzat hareket edecek, ne de Efkârın teskini için doğrudan doğruya Müdahalede bulunabileceklerdir. Onla | Tn rolü müşahedede bulunmaya ve i- ©abı halde konseye malümat verecek Sürette hâdiseleri takibe inhisar ode- Cektir. Şurası bedihidir ki, mahalli hü- erkânı müşahitlere vazifeleri - :h m;ı:smdı her türlü teshilâtı yapacak Karar sureti Konsey kendisine yaptığım bu tek- İllleri kabul ettiği takdirde aşağıdaki l*ml' süretini tasvibine arzedeceğim. nsey, L"lkmda orteya çıkan meselenin esa- Tihin tetkikini konseyin ikinci kânun- Saki alelide içtima devresine tehiri hu- :'_'-w. Türk ve Fransız hükümetleri- M mutabık kaldıklarını müşahede e- Sötek her iki hükümete bu müddet fiında konuşmalarına — raportör ile a bir temas halinde devam etmele- ""' tavsiye eyler. B — Meselenin mes'ut bir neticeye 'dirdlmasına yardım için hiç bir İsmet İnönü Diyor ki Ankara, 16 — Başvekil İsmet İnö- nü evvelki gün Ankaranın modern İsladyomunu açarken gençliğe hitap tiği nutkunun sonunda, büyük mil- «— Arkadaşlar, unutmamalıyız ki bugün büyük davamız Sancak mese- ludur. Dost Pransadan ve Cemiyeti Akvamdan emniyet ve istiklâl bekli- yoruz.» gayretin — esirgenmiyeceği yolunda| yona gönderilmesini kabul ettim. İstinkâfın Fransız ve Türk hükümetleri tarafın- dan verilen teminatı senet ittihaz ey- ker. .-'l — Fransız hükümetinin yaptığı kat'i talebi kabul ederek İskenderun | mek hususunda az çok faydalı olabile- Sancağına en kısa bir müddet zarfında| ceğini düşündüm. Fransız mümessili, rolleri işbu raporda tayin olunan üç|bu teklifi de kabul edemiyeceğini bil- müşahit göndermeye karar vermiştir. Müşahitlerin Tayini 4 — Konsey reisinden, raportö-|rikâfi addetmeye mecbur etti. Bunun- rün teklifi üzerine, mezkür müşahit- lerin tayinini rica eder, 5 — Müşahitlerin vazifesine ait a- zami müddeti 192 birincikânunun sonu olarak tesbit eyler. 6 — Müşahitlere sekreterlikleri i« '|sin icap eden memurları vermeye ge- nel sekreteri davet eder. 7 — Mali nizamnamenin 33 üncü maddesi mucibince, işbu kararın tatbi- kından tevellüd. edebilecek masrafları karşılamak üzere avans bahsından 75 bin İsviçre frarkkık bir meblâğa kadar icap eden parayı almaya genel sekre- terligi mezun kılar. 8 — İşbu karar suretinin ittihazı: nın hiç bir vechile meselenin esasına dokunmıyacağını ve bu meselenin ta- mamen açık kalacağını tasrih eyler. Tevfik Rüştü Arasın Beyanatı Bu raporun kıraatini mütecakıp Türk delegesi Tevfik Rüştü Aras söz alarak aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: Baylar, Türkiye, muhterem mazbata mu- harririmiz tarafından bize tevdi edilen karar sureti projesi hakkında istin- kâf reyi vermeye karar vermiştir. Türkiye Cumhuryietini bu kararı vermeye sevkeden sebepleri size ve bilhassa M. Sandler'e — bildirmeliyim. Türkiye mümessili için, memleketini pek ziyade alâkadar eden bu mesele- de müsait bir rey vermemenin müel- lim bir şey olduğunu her şeyden ev - vel söylemek isterim. Meselenin Fakat meselenin ehemmiyeti teklif edilen mukarrerata iştirâkime imkân vermemektedir. Ayni zamanda men- fi bir reyle bu mukarreratın kabulüne de mani olmak istemiyorum, Cumhuriyet hükümetinin Fransaya karşı muttasif olduğu çok dostane his- siyatı huzurunuzda bilhassa kaydet - mek isterim. Bu ruh dairesindedir ki, hâdis olan ihtilâf hakkında Fransız mü messilleriyle memnuniyet verici dos - tane bir tarzı hal aramaya gene de ça- lışacağım. Muhterem mazbata muhar- ririmiz tarafından yapılan gayrelleri saygı ile anarak ve kendisine burada minnettarlığımı bildirerek Sancak aha lisinin müellim vaziyetini güzönünde tuütan Cumhuriyet hükümetinin kon - seyden, esas meselenin tetkik ve halli- İskenderun ve Antakya havalisi | ni hazırlamaya matuf tahaffuzi tedbir der kabul etmesini istemiş olduğunu hatırtatmaklığıma müsaadenizi rica e- deceğim. Cümhüriyet hükümeti, bu maksatla, meseleye mevzu teşkil eden bölgenin, orada cereyan eden hâdise - Jer hakkında cidd! bir tahkikat icra e- dilebitmesi havanin diğer şiddet ted. birlerile yeniden bozulmaması için, ta mamen bitaraf hale konulmasını teklif etmişti. Bu şartlar içinde, hükümetim bizzat kendi arazisi üzerinde de buna benzer bir tahkikat icrasına razı olma |ya âmade olurdu. | den taleplere iştirak edemiyeceğini bil | dalı bir surette malümat alalnıyacağı- haftasının beşinci günü miş istihlâk etmektedir. Mekteplerdeki müsamerelere bays ramın birinci ikinci ve üçüncü günleri için fasıla verilmiştir. Cuma ve cumar — tesi günleri müsamerelere tekrar başe — lanacaktır. Havaların çok güzel gidiş! çocuklara bu haftayı neş'e içinde ge- çirmeğe vesile olmuştur. Ankaradan şehrimize gelen İktısat — Vekili Celâl Bayar ekonomi ve arttıra —— ma mevzuu etrafında İstanbul radyor — sunda bir konferans verecektir. Bu konferansa büyük ehemmiyet atfedilmektedir. Ulusa! ekonomi ve arttırma haf- tası hararetli bir şekilde devam etmek- tedir. Mağazaların — vitrinlerini yerli mallarile çok güzel süsledikleri görül- mektedir. Bayram — olmasına rağmen vitrin müsabakasına bu sene iştirâk e- den mağazalar geçen seneden çoktur. Geçen sene pek aceleye gelen ku- ru yemiş müsabakası bu sene daha muvaffak olmuştur. Şehrimizdeki bir çok kuru yemişçiler ikramiyeli yemiş satışına iştirâk etmişlerdir. Halk da bu yıl — belki de bayra- min tesirie — geçen yılın biriktirme haftasındakinden daha fazla kuru ye- — —— ea e — — — Deniz ve denizcilik|Tarihten yapraklar ( Baştarafı 9 uncu sayfada ) ( Baştarafı 9uncu sayfada ) Versay muahedesinin elini, kolunu | ,3 itaat etsin ve emirlerini yapsın! de- bağlamış olduğu Almanya da «Nazis | . rejiminin gayret ve himmetlerile ken- — Başüstüne efendimi: disini bağlayan engellerden kurtularak | — Vezir Nasıreddin geldi ve zabit: yeni gemiler inşasına başlamış bulunu — Başını kesip getir! .| Diye emir aldığı adama Türkân Sultanın söylediği sözleri aynile tek - rarladı. Vezir Nasıreddin işine devâm elmiş- ti. Müşahitler meselesi Muhterem mazbata muharririmizin bruzuru İle cereyan eden görüşmeler es nasında, Fransanın muhterem mümes sili, bizce müessir bir teminat teşkil e- dirmiştir. Bu red ve sedece bir müşa- bât komitesi ihdası teklifi böyle bir ko mitenin Sancak vaziyeti hakkında fay nı, çünkü bu komitenin yegâne istih - bar membaanın geçen hâdiseden bizim nazarımızda mes'ul olan mahalli ma- kamat olacağını bi saik oldu. Bununla beraber, uzlaşma gay- retim bu noktada durmadı ve üç bita- raf mümessile bir Fransız, bir de Türk delegesi iltihak etmek şartiyle komis- Komisyonun, bu suretle - teşkil & dildiği takdirde, bizi alâkadar eden va- ziyet hakkında konseye melümat vere tı gemileri, tayyareler de büsbütün te- kâmül etmiş bulunuyor. Hülâsa her bahriye dişine kadar si- lâhlanıyor, var kuvvetiyle deniz kuv- vetlerini artırmaya uğraşıyor. — .« Gelecek hafta muhtelif devletler bahriyesinde, bu gidişle bir gün karşı- laşıp döğüşeceğe benziyen, muhtelif sınıf dritnotlar arasında bir mukayese yapacağız ve onları hayalen biribir- lerile harbettireceğiz, LA ÇNtti SarAÇOElU vetli delillere istinat eden tezimizi an- latmıştır. Hariciye Vekili büyük bir alâka ile dinlenen tezimizi izah ederken âdil bir suretihal bulunması için meselenin objektik (bitaraf) bir surette tetkikini istemiş ve ihtilâfın devamı müddetin- ce münazaalı araziden Fransız kit'ala- rının çekilmesini, Milletler Cemiyeti- nin bir komiserinin fi'lt idaresi altında dirdi. ve bu hal beni teklif edilen ted Krallar deviren, halifeye, hattâ son birleri hey'eti umumiyesi itibarile gay- senelerde Moğol hükümdarı Cengize yan bakan bu haşmetli ve kuvvetli hü- kümdar bir kölenin hakkından gele « miyordu. Çünkü bu köle sırtını Türkân Sulta- na dayamıştı. İ Sultan Mehmedin — imparatorluğu Mogol orduları önünde yıkıldığı zaman Cengiz Han Türkân Sultana şu haberi yolladı: — Oğlunun sana hürmetsizlik etti- ğini biliyorum. Senin idarende olan memleketi zaptetmiyeceğim. — Yalnız, bana dostluk göstereceğini, emin oldu- ğun bir adamın ağzından duymak is « terim. Türkân Sultan cevap bile vermedi. Esir düştü ve 1233 de Karakurum « da öldü. la beraber, bu cihette bir tecrübe ya- pılmasına mani olmak istemedim. Fa- kat tamamen samimf olarak kifayetsiz addettiğim bir tarzı halle iştirâk mec- buriyetini üzerime almak benim için imkânsızdı. İşte istinkâfımın sebepleri bunlardır. ve koönseyin bunu an- hyacağını ümit ediyorum. Bundan sonra Fransız delegesi Vi- yena Fransanın noktai — nazarını an- latmıştır. Romanya murahhasının teessürleri Fransız delegyesinden sonra söz alan Romanya murahhası Pella şu beyanat- ta bulunmuştur: Sandlerin tevdi ettiği raporu ve ka- rar süretini kabul etmekle beraber, konseyin henüz Türkiye ile Fransa ara sında tam bir anlaşma tahakkuk etti- rebilecek bir vaziyette bulunmadığını müşahede ile duyduğum teessürleri iz har eylemekten kendimi alamıyorum. gezelannenn çai AAA için en emin garantiyi teşkil eylediği ni tekit etmiştir. Tevfik Rüştü Arasın beyanatı mu- İngiliz delegesinin sözleri Tevfik Rüştü Aras — beyanatında| Y*r. — A ğ - ; ; ü Ertesi gün, yani ayın on beşinde, Bi di lıon:nu th.P İngiliz delegesi Gran zl'huıı şu noktalar üzerinde durmuş-| , l k de F Bamrik hariciye müsteşarı M. Viyena Fransız noktai nazarını anlatımış ve Sancakta hiç bir tedhiş hâdisesinin vukubulma- dığını söyliyerek konsey fzalarını ik- naa uğraşmıştır. M. Viyena kâfi adde- dilmeyecek şsebepler - ileri sürdükten sonra bu havalideki askeri kuvvetle- rin takviye edikliğini ikrar etmesi ve bir alay Çerkes süvarisinin Sancağa gönderildiğini söylemesi fena bir tesir uyandırmıştır. Fransız murahhası uzun beyana- tında Antakyaya bitaraf bir tahkik ko- Mmisyonunun gönderilmesini ileri sünm Mmüştür. Fransız murahhasına — göre ihtilâf Fransa ile Türkiye arasında değil, Mil» letler Cemiyetile Türkiye arasındadır. Konııey, müzakerelerin dlvlmıl e- " l nasında İsveç hariciye Vekili ve İsveç qlı:lâde::x. ::::I:' :’:32_3 delegesi M. Sandler'i Sancak meselesi . Bi hakkında mazbata muharrirliği»e ta- “İyin eylemiştir. Müzakerelerin devamı bu vesikanın KA k kabultindi z sıralarında Hariciye Vekili Tevfik Rüş n evvel okluğu — gibi kaba- tü Aras ile Fransız murahhası Viyena lünden sonra da, ayrı bir halde ve ka- »> ğ ; yıtlı şartk bir tarzda yalnız Fransa cum | <© Başakata, '::.b::ı l'"! dr, eıet huriyeti hükümetinin otoritesi altına Fandleç arahı zz üğtar z konulmuş olarak kalmaktadır. Manda| T“EUr MA N şartı Sancaktan bahsetmemektedir ki, | , , CEPevreye gitmiş olan - Suriye hük bu ileri sürdüğüm mülâhazat için b KÜmetinin. cekâm da konaey müzake, fi bir delildir. Fakat bunun dahası da| "SSTNİtEkip etmişlerdir. . Vardır. ! FÂRÜKİ 'nin Türkçe Yerine | Hört K Bu vesika, bugün manda arazisi| n üzerine yalnız Fransızca ve Arapça İzahatımdan çıkan netice şudur ki, Türkiye eski arazisinin kayıtlı ve şart- h olarak feragat eylediği bu parçasın- da, Fransız otoritesi çerçevesi içinde muhtar bir rajimden müteneim olma- ya namzet ahaliden başka bir şey gör- memiş ve hiç bir zaman, Fransanın, bir Türk cemaatini bir gün kat'i suret- te gayri Türk bir cemaatin boyundu- ruğu altına koymak üzere namı hesa- bına temellük edeceği bir Suriye siya- *f varlığını bir dakika için kabul eyle- meği düşünmemiştir. Milletler Cemiyetinin Rolü Var mı? Milletler Cemiyetine ait olarak gös- terilen fakat haddi zatinde kat'iyyen ona ait bulunmıyan - rol hakkında dü- şüncemi sarih surette bildirmiş oldu- ğumu sanıyorum. Konseyin Cenevre, 16 (ALA.) — Milletler Ce- miyeli konseyi, mazbata muharriri Sandler tarafından verâlen raporu, Tür kiyenin istinkâfına mukabil, ittifakla kabul etmiş ve bunu müteakıp reis bu nu müşahede ve tesbit ederek, içtima devresini kapatmıştır. Türkiye . Suriye hududunda Halep, 16 (AA.) — Havas bildiriyor Sancakta sükün hüküm sürmektedir. Bununla beraber, muhtemel hâdisele- Fin önüne geçmek için, Türkiye . Su- riye hududunda emniyet tedbirleri it- tihaz edilmiştir. Suriye mebusları A- rTap ve Türk ahalinin intihap mücade lesi esnasında iki kişinin ölümüne ve 20 kişinin yaralanmasına sebep olan hadiselerden dolayı müttefikan müle- essif bulunmaktadırlar. İki günlük müzakereler Bayram münasebetile gazetemizin çıkmadığı iki gün içinde cereyan e- den en mühim hâdise Sancak mesele- sinin Milletler Cemiyeti konseyinde|yı resmi lisan olarak koymaktadır. müzakeresi olmuştur. Halbuki 1921 ve 1923 — muahedeleri! Ayın 14 üncü günü öğleden sonra | İskenderun ve Antakya muhtar mın-| saat beşde Şilinin Londra sefiri Ed- |takası için Türkçeyi retmt lisan olarak | vard'ın riyasetinde toplanan — konsey- | tanımaktadır. | de ilk sözü, murahhas hey'etimiz reisi Hariciye Vekili beyanatının sonun- Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras al-|da Fransa ile Türkiye arasındaki derin mış, Sancak meselesi hakkında kuv-| ve samimi dostluğun âdil bir suretihal | CİCİ SÜRMESİ vArupa rimellerinden üstündür. Yakmaz! Dökülmez!l! Leke yapmaz!l! Her yerde arayımız: