28 Mart 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11
MESELELE (Baştarafı 1 inci sayfada) bana hatırlattığı bir başka derde te - mas edeceğim: Bugünkü şerait dahilinde oezsevle- rimiz birer isish yeri olabilir mi? Çe- zaevlerimizde pek çok mevkuf ve mah- küm var Bu adamlar cemiyet haya - tında yaptıkları fenalıkların cezasını çekmelidirler ve çekiyorlar. Fakat me sele bununla burada bitiyor mu, hayır. Busün © 60 bin mahpus için hükümet bütçesinden yüz binlerce lira harcanı- vor. Demek ki bu mahkümlar Cezaev- lerine tikılmakla hükümete ve cemiye- te muzir olmaktan uzaklaştırılamıyor. Bunlar fena olmakla beraber bu yur - dun evlâdıdırlar ve cemiyet bunları ıslah etmek maksadile cezalandırıyor. Bugün böyle bir mahkümun ati bir şekilde hükümet bütçesini kemirme “ sinin zamanı çoktan geçmiştir. Burları bugünkü şekilde aç da bırakamayız Çünkü bunlar bir kuru ekmekle ce - miyet hayatına salim bir vatandaş ola” rak dönemezler. Peki ne yapalım? Mahkümları çalıştıralım. Hem hükü - met kendilerinden istifade etsin, hem de yarın cemiyet hayatına ruhan te - mizlenmiş ve san'at sahibi olmuş bir halde dönsünler. Evet, bugün Cezaevlerimiz bu du - rumlarile birer ıslahhane olmaktan u ” zaktımlar. Farzedin, cemiyetin temiz bir evlâd: başına gelen bir felâketle Ceza- evine düşüyor. Bu genç esrar, eroin İp” #ilâsı, hırsızlık, adam öldürmek piki kötülüklerden bihaberdir, Fukat düş - tüğü yerde birçok fenalıklar ve fena adamlar mevcuddur. Hiç şüphe etmi - yelim ki bu temriz genç, çök geçmeden cemiyete döndüğü gün her türlü kötü- Kiğü öğrenmiş bulunacak ve etrafına vaymağa başlıyacaktır. Bence Cezaev- Terimizde çok geniş mikyasta iyiliği propaganda etmeli ve mahkümları mut Taka çalıştırmalıdır ki hem cemiyet, bem de hükümet istifade etsin. Meselâ ben şimdi bulunduğum Ce - zaevinin önünden evvelce geçtiğim za” manlar kafamı çevirip ona bakamaz - dım, ürkerdim, Tüylerim diken diken slurdu. Fakat bu hislerim bugün çok değişti... Cezaevleri mahküm olan bi çare vatandaşları ve hükümet bütçesi- ni kemiren birer sefalet ve sefahatha- nedirler ve bu durumla kat'iyen bek - Tenilen istifade temin edilemez.» Bilmeviz, bu mahküm veğındaşm mektubunda yazdıklarını şayanı dik - kat bulmamak mümkün müdür?... “ Gazeteler, hergün hapisanelerde ya- plan araştırmalarda insanı hayrete di şürecek miktarda eroin bulunduğunu Miaber veriyorlar. Gere biliyoruz ki, bü tön çalışmalara raümen hanissmelerde- ki esrar kaçakçılığının önüne geçile - memektedir. Hapissneye suçlu, ıslahı hal etmesi k çin konulur. Hapisane ısiahhane demek- tir. Nitekim birçok memleketlerde hapi- sanelerin bügün aldığı şekil ve mana bu- dur, Mahküm yalnız dört duvar arasında günleri saymakla vaktini geçirmez, ken- disini içinden fırlatıp atan cemiyete tek- tar ona lâyık bir insan olarak dönmek için çalışır, bunun için de cnun üzerinde çalışırlar, İtiraf etmeliyiz ki, bizde hapisane ev- velâ maddi yapılışları itibarile birer 15- * lehhane değildirler. Uzağa gitmeğe ha- cet yok. burnumuzun dibindeki, hülâ ta- rihi mi, değil mi, diye üzerinde kıttasi münakaşalar yaptığımız İstanbul Umumi hapisaresi meydandadır. Biz, bizzat ora- da yaptığımız tetkiklerle burasının bir slahhane olabileceğini kabul edenlerden değiliz. Bütün cezsevlerimiz harab ve sefil va- ziyettedir. İmrah mahkümler oadasile, Edirmme ve Zonguldak cezaevleri ve teş- kilâtları milstema diğer hapisanelerimiz binaları gibi gördükleri iş itibarile de çok geridirler, Cemiyet suçluyu içinden fırlatmakla onu ebediyen reddetmiş değildir. Yarın bu insanı tekrar kazanmakla gerçekten faydalanabilir, İçinde esrar kaçakçılığından, cinayete kadar türlü cürüm revileri işlenen hapi- ssnelerimizi ıslah, esasen sabık Adliye Vekili Şükrü Saracoğlunun programı meyamnda bulunuyordu. Sanırız ki, bu program şahsa sid değil, bizzat Vekâletin düşüncesidir. Bu düşüncenin biran ev- eski ve büyük derd A RE ümun tazelediği vel tahakkukunu beklerken, mahküm va- tandaşın mektubunun O verdiği ilhamla Üzerinde biraz daha durmaktan okendi- imizi alamadık. * Hâpisanelerimiz bugünkü vaziyetlerile birer ıslahhane olabilirler mi?.. Bu suali | ilk olarak Umumi Hapisane ve Tevkifha- ne sertabibi olan Dr. İbrahim Zati Ögete sorduk. Çok uzum zamandanberi hapisa- İneleri vazifesi icabı gözünün önünde bu- lunduran, birkaç ay evvel de Almanya- da bu hususta tetkikat yapan doktor, bu işin tamamen bir madde meselesi oldu- ğunu, ancak çok para ile yapılabileceği- ni söyledikten sonra dedi kk «— Umumiyetle mahkümlar iki büyük mahküm olanlar, yeni hadisatın ve veka- yin sürüklediği cinayetler, kavgalar ne- ticesinde suçlu olanlar, ki bunlar profes- yonel milerim değildirler. Umumiyetle bunlar hayatıarında bir defa cürüm yaparlar. Bizim memleket- teki katiller hemen hemen bu sınıfa da. hildirler. Çünkü Türkiyede profesyonel katil yok denecek kadar azdır Vukua gelen cinayetlerde cezasını yiyip bitir. dikten sonra ikinci ve üçüncü defa ayni cürmü işliyen katil çok azdır. İkinci sınıf mahkfimlar ise, böyle de- Bildir. Birinciler işledikleri kabahatlar- dan dolayı daima müteessir ve miteel- Wmdirler. Burlar cemiyet için tehlikesiz. d'r. Kanunun tayin ettiği cezayı mütex- kib hiçbir şey olmamış gibi işlerine ar. det ederler, Halbuki ikinci katagorideki. ler ise, umumiyetle sâbikalılar ve mü. kerrer cürüm işliyenlerdir. Bunlar veri- len bütün ağır cezalara rağmen tekrar cürüm işlerler, Cezanın ağırlığınm bu gibiler üzerin- de bir tesir yapmadığı tahakkuk etmiştir. Bımun üzerine cezadan başka bir tedbir ve cezayı Ikmal eden diğer tedbirler gi. mâk zarureti hâsl olmuştur: Emniyet ve ıslah müesseseleri... Arcak bu müesseseler sayesinde mah. küm verilen cezadan vevahud huna mu. de müteessir olmakta, ıslahı hal etmekte, ayni zamanda cemiyet için tehlikel, bir sahıs olmaktan çıkmaktadır. Binsenalevh hapisane deyince bu ki tip mücrim! ayı- racak müessese akla gelir, Bizde de birinel kısımla fkinei kısmı a- yıracak müessesat yapmak lâzımdır. Sa- brkasızlarla, sabıkalıları, sonra dejenere olan tipleri, alkolik, eroinöman, koka - inoman ve morfinöman olanları büs- bütün ayr (müesseselerde tec - rd etmek lözmdr. Bu suret- le hapisane islaheı vazifesini daha mü- İkemmel ve daha süratli yapabilir. Hiç ıslahı hal etmiyecek bir mücrimle, kaza ve türlü tesâdüfler neticesi mücrim olmuş bir insanı, türlü fenalıkları nef- sinde toplamış bir mahkümla, temiz bir mahkümu beraber bulundurmak elbette bir (akım kötü neticeler tevlid edebilir.» Sualimize muhatab olan şehrimizin ta- nınmış avukatlarından birisi de bize şu cevabı verdi; «— Bügün bizim hapishanelerimiz bi. rer ıslahhane değil, birer sefaletharnedir. Marleset esrar kaçakcılımndan tutunuz. da, bizzat hâpisane içindeki cinayetlerin ve #hlâksızlıkların önüne geçemiyoruz, Bunen binaların birinci derecede tesiri var. İvi cezaevi, hedefi mslüm, sistemli eslısma bize istediğimiz neticeyi veriyor, İste İmralı cezaevi, iste Edirne, işte Zon- guldak!,, Burada mahkfimler eshavor. Tar, Calışmıyan, atıl kalan mahküm ku. mar da oynar, esrar da çeker, kavma edin arkadasını da öldürür. Sonra bur'inkü modem vera telAkkisi, sucleyu cemiyet. ten biebütün kaldırıp atms8ı kabul et. mivor. Gave mahkfmu tekrar osmivr'e zerinde işlenmiven, hanissnede başıboş bırakılan bir mahkfimdan cemiye* fay. dalanmağı ümid edemer. Ril4kiz korkar, Nitekim misallerini görüyoruz. Bir havli masrafa mütevakkıf olmakla beraher eö- zaevlerini söratle ıslah etmek oraların birer sefslethane ve sefahathane olmak. tan çıkarmak memleket hesabma böyük kazançtır. Bundan ferd ve esmiyet ayrı ayrı istifade edecektir. Bu orada basit bir tedbir olmak üzere meselâ, gene ga- zeteninde okuduğum, esrarkeşleri ayrı bir hapisaneye toplamak filri çok mmuva- fıktır.» Nusrat Safa Coskun kısma ayrılır. Birincisi arıst sebeblerie| adil olan tazviklt tedbirlerden dahı ziya-| dönebilecek bir düruma getirmektir. Ü-| Berlin, Varşovaya Danzig için nota mi verdi? (Baştaraf: inci sayfada) Ancak şurası muhakkaktır ki, Leh er- kânharbiyesinin (hazırladığı program mucibince harb vurkırında derhal bir mil yon kişilik bir ordu seferber edildikten | maada, dört milyon kişilik bir ihtiyat or- dusu da vücude getirilebilecektir. Almanlar Lehlere nota verdiler Paris, 77 (A.A) — Journal gazetesinin Londra muhabirinin bildirdiğine göre Almanya geçen Cuma günü Polonyaya Wr nota göndererek Danzig meselesinin Milletler Cemiyetini nazarı itibara alma- dan doğrudan doğruya iki memleket &- tasında halledilmesini istemiştir. Nolada şunları taleb edilmektedir: | — Almanyaya bazı haklar verilmesi. 2 — Yüksek komiserlik makamının il gası, 3 — Polonyanın Dunzig Umanından is- tifade etmek hakkının ipkası. Lehistanda nümuyiş ve tezahürat Varşova, 77 (A A.) — Reuter ajana muhabirinin bildirdiğine göre Almanya- nm Polonyadan taleblerde bulunduğuna dair verilen haberler, teeyyüd etmemiş- ir. Bununla beraber Danzig statüsünün ladilini temin etmek üzere Almanyanın bir tazyik yapmasından korkulduğu için bazı askeri ihtiyat tedbirleri alındığı zan- nedilmektedir. Polonyanım ihtiyatsız bulünmamağı gayret ettiği sövlenmek'edir Diğer cihet ten temin edildiğine göre Polonya, Al wanyanın Polonya koridorundan geçe cek bir yol inşası hususunda yapması muhtemel olan teklifini şiddetle reddede- cektir Kurjer Poranni gazetesi diyor ki: «Polonvanm askeri kuvvetine Himadı- mız vardır. Haricen gelecek omuhayyel yardımlara bel bağlamıyoruz.» Dün bütün Polonvadı vatan! teşekkül. ler mitingler tertib etmişlerdir. Kabul e- dilen muhtelif karar suretlerinde şu ti- 'pik cümlelere tesadüf edilmektedir: «Polonyr için her türlü fedakârlıklara hazırız», «Kanmmızın son damlasına kâ- &sr Polonya için mücadele etmek istiyo. TUZ» Almanlara göre vaziyet Paris 27 (A.A.) — Berlinden bildi“ riliyor! Almanya hükümetinin gecen hafta Polonyaya Üç nota göndererek Dan- dgn Almanyaya adedini, Oderberg şehrinin geri verilmesini ve Polonya xoridorundan geçmek üzere bir oto - mobil yolu inşasma müsaâde edilme - sini istediğine dair dolaşan şayieları iyi haber alan Alman mahfelleri tek - zib etmektedirler. Almanyanın cenubunda, İsviçre hu- dudunda Alman kıt'alarının bazı ha - reketlerde bulunduğuna dajr verilen haberler de ayni surette tekzib edil - mektedir. Diğer cihetten varı resmi mahfeller, Polonyanın garbinde kâin Lydgoszez - de dün «Polonya birliği» tarafından 'Almanva alevhinde bazı taşkınlıklar yapıldığı hakkındaki ohaberi itirazla karsılamaktadırlar. Bu mahfiller, dün- kü nümavislerin omünferid bir vak'a mahiyetinde olmadığını ve Almanya a- İlevhinde yapılan bu taşkınlıkların ma- alesef gittikçe arttığını kaydevlemek - tedirler. Berlin 27 (A.A.) — Yan resmi bir surette tehliğ edilmiştir: Batı Leh federasyonunun Bromberg ve havalisindeki Alman alevhtarı san tezshürleri Berlin sivast mahfellerinde bir şaşkınlık hasıl etmiştir. Zira bu fe- derasvonun Alman - Leh münasebet - lerini bozmak için yaptığı sistemli te- şebbüslerin tesiri henüz izale edileme miş bulunuyordu, Şurası; kavdediliyor ki, dün Bromberg'de yapılan tezahürat bir issna teşkil etmemekte, bilâkis Almanlara karş (cğkamlan hâdiseler esefe değer bir surette tekerrür eyle- mektedir. Ru müessif inkişafa batı Leh federasyonu tarafından yapılan tahri- kâtm sebeb olduğunu kaydetmek icab eder, Bern 27 (A.A.) — Reuter Ajansının muhabirinin öğrendiğine göre bir ihti- yat tedbiri olmak üzere hudud muha- fızları takviye edilmiş ve federal mec- lis, bir kararname neşrederek yol, köp- rü vesaire gibi hududun mühim nok - talarını muhafaza eden lâğımların dol- durulmasını emretmiştir. İzmirin. yeni meb'usları: Bayan Şehime Yunus, Bay Ahmed Aldemir ve Nazmi İlker Bay ' (Baştarafı 1 inci sayfada) de seat on birde, mülhakatta sast 14 te Ni ve Parti başkanlığına şu telgrafı ikmal edilmiş ve Parti namzedlerj mü göndermiştir: tefikan seçilmiştir. İzmirin çıkardığı on Türkiye Büyük Millet Meclisinin al- dört meb'ustan üçü, parlamento hayatına tancı intihab devres; için yapılan meh- | Yeriden iltihak eden genç ve güzide ze ue seçimi yurdumuzun her tarafında | vettır. tamamlanmış ve bütün seçiciler rey -| Br». Şehime Yunus halen Halkevi baş lerini tara bir ittifakla Partimizin nam- | Kami ve Kız Lisesi muallimidir. Kendi zedlerine vermişlerdir. İki xy devam 21 senedenberi muallimlik ve Kız Lis eden iniihab faaliyetinin her safhasın- Müdürlüğü yapmış, faziletli bir Türk Xa da inlihabı meb'usan kanununun, Par- | dınıdır. Halkevinin başında bulunduğu © mevzuatının ve Genel Sekreterlik |'müddeiçe İzmirde içtimai hayatın izdili teblişetının bülün hükümlerini günü: | $5fina vesile olmuştur. gününe ve tam olarak yerine getirmiş Yeni ze ii Merin rr olan başta siz muhterem arkadaşımız va çaserii er göceğulie: olduğu balde Parti teşkilâtımızda va örme bul a v bayi zile alan bütün arkadaşlarımıza gerek idi easy ie a > lâyet Umumi Meclisine aza seçilmiştir. istişare ve gerek tesmi intibablarda | yaar inzibat meclisi szabğmde. Hi gösterdikleri yüksek ve siyasi olgun - mim mr Oldu iade Sa di Yukfan dolayı bütün ikinci münlehib || namus ve Partnin İzmir merke © arkadaşlarımıza candan teşekkürler ve yeliğinde temayüz ettmiştir. kani derin tukdirlerimi arzeder, hepiri;xin malümetı gayet rai e milk ve saygı ile gözlerinizden öpe "| yen meb'us B. Nazmi İlker halen En kek Lisesi riyaziye öğretmenidir. Nazmi İlker Türkiyenin en tanınmış riyaziyeck lerindendir. Mecliste nafi olacağı ms hakkaktır. İzmirin yeni meb'usları İzmir; (Hususi) — Meb'vs seçimi Pazar sabahı saat dokuzda başlıyarak merkez- inviliz Büyük Erkânı | Alman Nazırı Göbels Harbiye Reisi tayyare istirahat için ile Fransaya gitti | Rodos adasına gidiyor (Baştarafı 1 inci savjada) Londra (Hususi) — Alman propa- Bu ziyaret münasebetile İngiliz ge -| sanda nazırı Dr. Göbels, Rodos adası” neralının huzurunda manevralar (oda|na gitmek üzere bu akşam Berlinden yapılacaktır. hareket etmiştir. & Fransada alınan yeni tedbirler Peşte ve Atina yolile Rodosa gide * Paris 27 (Hususi) — Bu sabah Leb-| cek olan nazır, bu adada bir müddet Törün riyasetinde 3 saat silren bir tOp| çyirahat edecektir. Jantı vağan nazırlar meclisi, memle - Ankaradaki mühendis ket müdafaasının (takviyesine Odair tanzim edilen bazı kararnameleri tas- eşlerinin toplantıları Ankara 27 (Hususi) — Bugün Mü * dik etmiştir. Bu kararnameler şunlar - hendisler Birliğinde yüksek mühen « dır: 1 — Bahriye kadrosunun takviyesi, 2 — Askere alma usullerinin tadili, ” 3 — Deniz mühendisleri miktarının |dislerin bayamlarından müteşekkil bir. arttırılması, * heyet toplanarak Çocuk Esirgeme Kur rumuna yardımda bulunmağa karar vermiştir. Toplantıya Bayan Çetinka- ya riyaset etmiştir. 4 — Sahli müdafaasının takviyesi, 5 — «Endiisiri seferberliğis için tah- Prof. Pittard Ankarada Ankara 27 (Hususi) — Türklük le * sisat ayrılması. Bone, beynelmilel vaziyet ve Leb - runün Londrayı ziyareti münasbetile Fransa ile İngiltere arasında yapılan görüşmeler hakkında izahat vermiş » sinde kk - de Gİ Tuf olan Cenevre Üniversitesi antro * | poloji profesörü Pittard bir seri kon * ferans vermek üzere refikasile be raber şehrimize gelmiştir. Konferans tir. Dalndve, arkadaşları namınx Leb - lar Halkevinde ve Gazi Terbiye Ens * titüsünde verilecektir. İ run'ü tebrik etmiş ve mumaileyh tara- fından Londraya yapılan ziyaretin İn - İlân Tarifemiz giliz - Fransız tesanfidünü takviye et - “Tek sütun santimi tiğini sövlemiştir. sahife 400 kuruş Bu sabah alman tedbirlerin tamam - lanması için nazırlar meclisi Carşamba günü bir içtima daha akdedecektir. Busünkü içtima esnasmda Musso * Wni'nimn dünkü nutku da nazarı itibare alınmıstır. Ayrca, Amerikava tekrar yüz tayya Birinci re sipariş edilmistir. İlsnel Pe ağ era yag 3 Üçüncü (sahife 200 » k Adliye huluk isleri umum Dielakai seli 5100: > müderlüğü İğ İç sahifeler 60 » Ankara 27 (Hususi) — Şinasi Dev - Son sahife 40 » rinden acılan Adliye hukuk işleri w mum müdürlüğüne İstanbul ikinci ti - caret reisi İsmail Hakkının tayini ke - rarlaştırılmıştır. Çek istiklâlinin yenden tesisini istiyen İngiliz meb'usu Londra 27 (A.A.) — Lordlar Kamı- rasında yarın, harici politika müzake - releri yapılacaktır. Müzakerenin &sa - sını işçi partisine mensub bir azanın Çeko - Slovakyanın istiklâlinin yeni - den tesisini istiyen bir teklifidir. Muayyen bir müddet zarfında fazisca mikdarda ilân yaptıracak» lar ayrıca tenzilâtk tarifemizden istifade edeceklerdir. Tam, yarım ve çeyrek sayfa ilânlar için ayrı bir tarife derpiş edilmiştir. Son Posta'nın ticari İlânlarına aid işler için şu adrese mütocant edilmelidir:
