4 Aralık 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

Hergün Napoleon devri Ve bugünkü devir Yazan; Muhittin Birgen ugünkü Avrupa hâdiseleri- ne hangi taraftan bakılsa, Napoleon devrinin bütün alâmetle- rini görmek kabildir. O zamanlar me yıldırım harbi, ne de yıldırım diplomasisi olabilirdi. Her şey daha çok ağır hareket eder ve, Napo- İconun raeşhur olan süratine rağ- men, her şey yavaş yürü, O gün- İe bugünün arasındaki en büyük fark buradadır: İlk Fransız impara- torunun on beş senede yaptığı işle- ri, Almanya bugün on beş ayda ve belki de biraz fazlasile yapmış bu- Junuyor, Paris o devirde Avrupanın mer kezi olmuştu. Hükümdarlar oradan azil ve nasbedilir da değiştirilir, bütün bi vular orada verilirdi. İspanyaya ye- ni bir kral lâzım olduğu zaman bu, Napoleon silesinin başına yeni bir devlet tacı konmak demekti. Bugün de, filânca kralın yerine bir Gaulei- ter - bir amıntaka başı» diyelim - İzm olduğu zaman emektar bir nasyonal « sosyalist şefinin tayini ki- fayet ediyor, Bunun gibi, o zaman da Avrupayı bir blok baline getirip bununla İngiltereyi vurmak istiyen birsiyaset hâkimdi. Hattâ, Fransız İmparatoru, tav'an veya kerhen, bu fikri herkese kabul ettirmiş ve onu tatbik için muhtelif plânlar ha- zırlamıştı. Bu tatbikat arasında Tür- kiyenin o günkü vaziyeti de bugün- küne çok benzer bir şeydi. 2 O devir ile bugünkü arasında ba- zı farklar var: Meselâ, o zaman ha- rekette olan milletler değildi; yalnız hükümdarlardı. Bunun için kesip biçmek, onu bunu, bunu ona ekle- mek, bugüne nisbetle çok daha ko- laydı. Halbuki, bugün öyle değildir. Her siynseti, sade onu yapanın ve yaptıranın değil, onu tatbik edecek Veya yaşayacak olan milletin de be- ğenmesi lâzımdır. Bunun için, bugü- nün işlerini o zaman olduğu gibi ferdi bir zekânm idare etmesi müm- kün değildir. Kollektif bir zekâ, milli bir irade ile idare edilmiyen siyasetler bugün kolay yürüyemez. Meselâ, İtalyada olduğu gibi. O günle bugün arasındaki fark- lardan biri de şudur: O zamanlar, yalnız askeri bir kuvvetin şahsi hakimiyeti yürürdü. Bugün ise, dün- ya kütleleri alâkadar eden menfaat Zümrelerinden mürekkeb bloklar inde toplanıyor ve kutublaşıyor. Bundan dolayıdır ki bugünkü çar pışma daha müthiş, daha amansız ve daha yayılmaya müstaiddir. Arada, göze çarpan bir başka fark: O zamanlar denizaltı ve hava silâhi yoktu. Bugün muharebenin besünkü safhasında o bilhasa hü- kümlerini gösteren bu silâhlar aca- ba, o devrin mukadderatını bu de- virde başka şekle sokmaya kifayet edecek mi? Fakat, o zamanlar mevcud olmi- yan denizaltı ve hava silâhının yanı başında bugün bir başka unsur daha var: Amerika. O zamanlar, İngilte- re, yalnız İngiltere adaları üstünde ve İrlandada yaşyordu. Bugün İr- landa İngiltereden ayrılmış ve İngil- tere daha küçülmüş gibidir; çu ka- dar ki bugünkü İngiltere, sade ken- di adasında değil, bilâkis, hem ora- da, hem de Amerikada yaşiyor. A- merikn ise, İngilterenin yeryüzünde oynadığı rolü, icabında kandi eline almak için, şu dakikada bütün gay- yetile çalışmaktadır. * Görülüyor ki devir Napoleon devridir. Fakat, tarihte birbirine benziyen hiçbir devir, birbirinin ay- ni değildir. Bugünkü devir, o günkü devre nisbetle, daha geniş sahalı, daba karımk problemli ve daha muhtelif davah, yeni vasıtalarla mü- cehhez ve yeni unsurların tesiri al- tında hareket eden bir devirdir. Na- poleonun iri beyinli büyük kafası o devri hata edememişti. Bizim ferdi kafalarımızın bu devri tamam iha- ta etmesine nanl imkân olabilir? İki devir arasında değişmiyen şey: O günün insanı veya insanları gibi, bugünün insanları da hâdiseleri bizzat idare edecek değil, bilâkis bizzat hâdiseler tarafından sevk ve idare edileceklerdir. Tarihin değişmiyen hakikati! Mk 5 itin Birgen Hüdai Karataban Kars valiliğine tayin edildi Uzun zamandanberi İstanbul Vali Muavinliği vazifesini muvaffakiyet- le ifa etmiş olan Hüdai Karataban Kars Vakliğine tayin olunmuştur. Vali Muavinliğine de mülkiye mü- fettişlerinden Rasid getirilmiştir. eni Kars Valisi yakında vazifesi başına hereket edecektir. Hüdai Kar Resimli Makale: Rokfeller haysita iken dünyanın fen zengin adamı sanilhıyordu. Halbuki ölümünden sonra servetinin tahmin edilen miktarm ancak beşte birine ba. liğ olduğu görüldü ve anlaşıldı ki, |Rokfeller muazzam servetinin beşte dördünü hayır işlerine sarfetmiş ve hayatının en büyük zevkini o siralar- da duymuştur. Rokfeller'in vasiyetanmesindo ken. (disinden #onrâ gelenlere hitaben bı. takılmış şöyle bir elimle vardır: «Siz, hayat mücadelesinde galib gelmiş olan insanlar hayat mücadele- sinden mağlüb çikmiş olanlara yar. dım etmek vasifesile mükellef bulu Huyorsunuz. Bunu vnutmayınız ve jdalma yardıma düşmüş clan adamın bir günlük ihtiyacımı giderecek şekil racak şekilde yapınız» Tramvaylarda küsurat ve mesafe farkı kaldırılıyor Tramvay idaresinin, bilet nevile- rinin azaltılması, fiatlardaki küsura- tm kaldırılması ve aktarma biletle- rinin ihdam etrafında, tetkikler yaptığını evvelce yazmıştık. rendiğimize göre, idare bu tetkiklerini bitirmiş ve yeni iki tip bilet satışını muvafık görerek alika- darlara teklifte bulunmuştur. Tramvay ida: halen tramvay arabalarında m. olan iki kıtalı bilet şekli yerine yalnız bir nevi bi- let kabul edecektir. Buna göre me- safe farki gözetilmeksizin ayni ara- bada arası kesilmiyen bir sefer için birinci mevkide 7 kuruş, ikinci mev. kide 5 kuruş ücret alınacaktır. Bu suretle bilet ücretlerindeki küsurat ve mesafe farkı kaldırılmış olmak- ta dır, İdare aynca iki tramvay değiştir- mek icab edan hatlar için aktarma bilet usulünün kabulünü muvafık görmüştür. Aktarma biletlerin Ücreti “birinci mevkide 10, ikinci mevkide 7 kuruş olacaktır. Yolcular aktarma «bilet lerle iki tramvay değiştirmek süre- tile seyahat edebileceklerdir. Tramvay idaresi hazırladığı bu yeni şekli Nafıa Vekâletinin tasvibi- ne mrredecek, Vekâlet tarafından tasvibinden sonra mer'iyet mevkti- ne koyacaktır. Romanyadan gelen Polonyalı kafile Romanyada bulunan Polonyalılar. 112 kişilik bir kafle, Köstenceden şehri - Türkiye İş Bankası muhasebe v İsmümiye müdürü Bay Mehmed Eresin kalb sektesnden vefatını teewürle İhaber alıyoruz. İ Mumaleyh vefakâztiğı, yüksek bü - gisi, teyazuu ve hayırseverliği ile dost- ları arasında sevildiği gibi kendisi ie herkesde de hhürmet ve muhabbet uyandırırdı. SON POSTA Şehir Meclisi dün son içtimaını yaptı Meclis iki celse aktederek elindeki çe —— Şehir Mecisi dün öğleden aonıs ikinei reis vekili Faruk Derelinin rois- iğinde toplanarak 'Teşrinisani devre. İsinin son içtimaıı yapmış ve iki ce. İso aktederek elindeki işleri bitirmiş tir. Hayli münakaşalı ve harsretli g8- 'çen Meclisin dünkü toplantısında cek ş8 açıldıktan sonra evvel geçen top- İlantıya aid sabıl, sonra verlen tak - rirler okunmuştur. Azudan Mehmed Sipahi tarafından verilen takrirde mevcud hammal ta- rilesinin eşyanın sırtta taşımadığı bir zamanda hazırlanmış olduğu, tatbi- katında güçlükler bulunduğu büdi - rTilmiş, yeni bir tarife hazırlanması i5- tenmiştir. Bu takrir riyaşet makamı. ina bavsle olunduktan sonra, Beşik - taş spor klübüne galvanizli saç levha- lar vermesi hakkındaki teklif oku - narak kabul olunmuştur. Müteakiben Elektrik, Tramvay ve "Tünel İdarelerinin sermaye hesabatı hakkındaki telkiki bösab encümeni mazbatası müzakere olunmuştur. Bu mazbatada Elekirik, Tramvay, ve Tü. nel İdarelerinde ilk tesisat ve demir. başlarla ambar mevcudlarına tak. İdir olunan kıymetin elektrik için 14,330/786 Kira, tramvay için 3,073,337 lira, #önel için 310,294 bra olduğu bi. dirümiş, bunların mübayaa fatları da gösterilmiştir. Buna göre elektrik malzemesi 11,799,900 lira, tramvay te- sireti 1,576,915 lira, tünel tasiaatı (178900 raya mübayan edilmiştir. İBu kıymet takdir hesabı bazı müna. kaşalara sebeb olmuş, encümen maz. batasında ekalliyet Teyi veren azala. “İrin mütalesları dinlenilmiş, bu husus. ta encümen reisi ve Elektrik, Tram - ve Tünel Umum Müdürü Hulki izahat vermiştir. Umum müdür bü izabatında devir İkanununun, idarenin sermayesinin herhangi bir vesile ile temas eden /” İSTER INAN ISTER INANMA! Dün gece de bir türlü gelemiyen Onun şahsında, efesi kay bizi evlâd, hürmetkir bir uzuv, arkadaş . | tramvayı beklerken, bizim gibi bek- İları şefik bir dest, bir hami, bir kar.|i Myenlerden birinin arkadaşına şunu İdeş, ve Türkiye İş Bankası müesse . |ş söylediğini işittik: sesi yüksek bir zekâ, kıymetli bir un. > Ne olursa olsun şehirde ışıkla. ser kaybetmiş bulunmaktadır. İrn söndürülmesi kararının beni Mehmed Erer vatan vafesini ifali &yda on aşağı 10 lira kazandırmak. mevcud işleri ikmal etti tesbitini emrettiğini, bu iş için teşkil olunan 10 kişlik bir komeyonun ây- larca çalışarak idarenin bütün tesi - sat ve malzemesine belediyeye dev-| edildiğ! günün kıymetinin konulduğu| nu bildirmiştir. Bunun üzerine, Tram- vay, Tünel, Eekisik İşletmelerinin belediyeye devrinden sonra beynel - İmilel usullere göre amorüleri çıkarı. israk sermaye hesabının yapılması hakkındaki ekalliyet reyi reddolun - muş, mazbata kabul edilmişler. Bundan sonra muhtelif yel inşaatı için 17100 Ura yeni münakale yapı ması hakkındaki bütçe encümeni mas batası okunarak kabul olunmuştur. Bilâhare Üsküdar, Kadıköy Halk tramvaylarının vasyeli (o hakkında, bütçe, kavanin ve iktuad encümen.) lerinin müşterek mazbatası müzake- re olunmuştur. Bu mazbatada şirketin borçları İni İsusunda İş Bankası, Klektrik Şirketi, Evkaf ve Otövolf şirketde yapılan işlâflar kaydediimiş ve bunlardan başka ne miktar borcu olduğu tesbit,| bir sene zarfında ne miktar safi kâr temin ettiği ve Evkaf hissesi hakkın. İda Büyük Millet Meclisine verilen ka- den tetkik edilmesi teklif olunmuştur. Encümenlerin müşterek mazbatası kabül olunmuştur. Şehir Mecilsi bundan sonra 15 da. kikalık bir istirahal mütenkıb vaki — İnin riyasetinde tekrar açılmış, Elek. İzik, Tramvay ve Tünel İdarelerinin 41 bütçe ve kadroları hakkında büt. İçe encümeni maxbatası okunmuştur. İBu mazbatanın müzakeresi sırasında da bazı münakaşalar olmuş, neticede mazbata kabul edilmiştir. Buna göre İstanbul Elektsik, Tramvay ve Tünel İşletmeleri Umum Müdürlüğünün #1 yılı bütçesinin muhammen varidat ortalık alaca karanlık, tramvay da yanımızdakine dikkat edemiyeceği - niz derecede hıncahımçtır, Akşam $ eve döndüğüm zaman da vaziyet bunun âynidir. Binaenaleyh ma - dem ki, görünmek mümkün deği,; o halde en eski eibiselerimi giyiyo. İ nun çıktıktan sonra, vaziyetin yeni -| e Her yardım fayda vermez & Piyasada her çeşid pil bulunabilecek Pil beyannameleri için | verilen! müddet dün bitmiştir. Yapılan ba-| zırlıklar üzerine bütün £ vilâyetlere| pil tevzi etmek mümkün olacaktır. Diğer taraftan, şehirde yuvarlak pil lerin de mevcud olduğu anlaşılmış- tr. Ticaret Müdürlüğü bu hususta araştırmalar yapmaktadır. (Birkaç güne kadar bunlardan piyasaya kâfi miktarda verilecektir. Yeşildirek yangınının sebebi henüz anlaşılamadı Evvelki gece Yeşildirekte iki fab- rika ve bir imalâthanenin tamamen yanmasile neticelenen yangın etra- fında alâkadarlar dün de tahkikata devam etmişlerdir. Yangının ne suretle, çıktığı ve hâdisede bir kasdin mevcud olup olmadığı henüz anlaşılamamıştır. Dün de yazdığımız gibi, muhtelif sigorta kumpanyularına sigortalı bu- lunan yanan fabrika ve atelyelerden Muhsin Kibara sid boyahanenin 1000, Müstafa Tuncere mid iplik fabrikasınm 6000 ve Ayasa sid ço- İrab imalâthanesinin de 46,500 B- İraya sizortalı oldukları anlaşılmıştır. Bu husustaki tahkikat evrakı, dün Eminönü Emniyet fmirliğince ikmal edilmiştir. Diğer taraftan, müddeiumumilik te hâdisenin tahkikatına el koymuş bulunmaktadır. m ———— Kum 8,650,001 lira olarak kabul e dilmiş, masraf kısmı da bu gekilde tesbiz olunmuştur. Müteakiben Üsküdar - Beykoz ile Sultanahmed plânlarının tasdiki uy- gun görüldüğüne dair aafia ve muh. teli encümen mazbalası okunmuş ve kabul edilmiştir, Sultanahmedin müstakbel plânma göre meydan, beş astrdanberi caminin uraya bahşetüği karakteri muhafaza ve bununia ahenktar bir manzume| toşkil edecek suretta tanzim oluna -! caktır. Cami Karşısında yapılacak adiiye sarayile buradâ muhafaza edilecek! tarihi binalar bir kül haline getirle.| cektir. Bundan #oura Tüxmamedeki! ederken bulunduğu Vizede vefat ci. miştir. Cenazesi kısa bir saman bulun. duğu bu muhitte kendisine bağlan . $ ta olduğu muhakkaktır. Bakınız ne sekilde? Sabahları evden çıktığım zaman rum ve bu şekilde senede iki kos. İldiğer maddeler görüşülmüş, Vali Ye tim parası iktasad edeceğimi hesab İİpelediye Reisi Dr. Lütfi Kırdar güste. mış, onu sevmiş olan arkadaşları ta. rafından bir ihtifai halinde kaldın. mış ve defnedilmiştir. «Son Postaşnın edebi romanı; 21 “ Aşkla nanmaz! Nakleden: Muazzez Tahsin Berkand — Fakat doktor, Halide Hanı -|susta tetkikler yapılmasını, bir ra - min Nesrinin nişanlısını öldürmek! por hazmlanmasını taleb ediyor, Ya istediğini tasavvur etmesine imkân| pacağı şikâyet meçhul bir kimse a- var midir? Onu ne kadar sevdiğini| |.yhine değildir. Yani oğulnun ki - pekâlâ biliyordu. ” oo, İmin tarafından yaralanmış olduğu- — Buna rağmen böyle dü: İma tesbit ettirmek istemiyor, doğ - yor hapy ve bu fikrinden bir) rudan doğruya Nesrini itham ediyor, an işin ayrılmıyor. ' onun Selmi öldürmeğe teşebbüs et- > e Medi) izini ileri sürüyor. Maalesef za - re 2 *İvallı yaralı Selim de annesinin bu — Ne demek istiyormunuz? — İntikam almak istiyor. Onun | ilhamını tasdik edecektir. Mediha Hanım korku ia yerin- bir ana olduğunu nazarı dikkate af- mak lâzm. Muhakeme etmek kud-| den firladi. retini kaybetti, sade intikam arzusul — Buna imkân yoktur doktor. kalbinde yaşıyor. Bir kadın hakikati bilmeden, vak'a- — O halde? yn görmeden böyle bir id - İSTER INAN IST ER INANMA! J olduğunu, böyle bir cürmü işleme- diğini isbat ederiz. — Elinizde böyle bir delil mev- cud değildir. Ben yandaki odada idim, her — Bu bir şey isbat etmez. Bun- dan maada siz Nesrinin annesisiniz, sözlerinize kimse itimad etmez, si - zin şefkat saikasile o söylediğinize hükmederler. Siz tehlikeyi sezdiği - niz için evvelceden bir yalan uy » durmuş, bu yalanla kızmızı kurtar- mak hevesine düşmüş olabilirsiniz. İ — Öyle ise kızım, zavallı günah- «z yavrum o kadın tarafından le - kelenecek öyle mi? Halbuki o hiç bir şey bilmiyor, biç bir şey gör - medi. Böyle bir iftiraya nasıl cür'et edebilir? Ah alçak kadın! — Hanmefendi, unutmayınız ki bir anadır ve belki de bu kara yüzünden oğlunu kaybetmek felâ- ketine uğnyacak bir ann... Selimin vaziyeti pek tehlikelidir, — Doktor, ne söylediğimi bilmi. yorum. O zavallı anaya acımıyo - ediy: rlen . çalışmalardan dolayı Meclise teşekkür etaniş ve toplantıya nihayet verilmiştir. Şehir Mecisi Ikinci toplan. tı devresine 1 Şubatta başlıyacaktır. raberim, omun iztırabı benim iztı - rabımdır, onun kederini çok iyi an- byorum ve Selimi kurtarması için Allaha dun ediyorum. Yalnız anla- madığım nokta, Halide Hanımın a- cam esmasnda merhametsiz olması ve masum bir kızı itham edecek ka- >) baksızca düşüncelere kapılma- — İlham edilen kimse sizin kı - zanız olduğu için bunu anlamıyor sunuz. Onun yerinde &iz olsa idiniz, belki siz de böyle yapardınız. — Aslal — Halide Hanımı tayib etmeyi- niz hanımefendi, o zavallı kadın pek acınacak bir haldedir. Düşününüz bir kere, birkaç saat evvel evinden sapasağlam çikan biricik Ooğlunun kanlar içinde yattığını haber almak ve onun ölmek üzere olduğunu gör- mek ne müthiş bir facindır. — Ona aeryorum; bütün kelbim- le acıyorum, Fakat onun'kızımı it ham etmeğe kat'iyen hakkı yoktur. Neya istinad ediyor? Ateşler içinde yanan ve bir Sözün kısas! Uykuda bir mülâki rafa yıkmış kabadayı ba Cüfer (o türbesinden mekte. Bokak dersen ondan besbeii” g lamadan iki adım atabilmek Mg İcuklukta oynadığımız köre nun inceliklerini hatırlamak gi İyisi mi? Erkenden yatağı Eşif Tum. Fakat yatağı girmek, de” girl kuya dalmak demek eğik gün evvelisine kadar, uyku #8 Gİ ye kitab okurdum. Şimdi, DAP daki lâmba —ne olur, ne olma e ki de ışık sızdırır, başıma İŞ Sy” ye onu da yapamıyorum. Yeri” stil gürlerden iki tanesin! zur etmeyi denedim; büsbüfÜğ mu kaçırdı. Az kaldı sap'i Çaresiz kalınca, ogene bay hatıraları yoklamağı başladı” yö me şeylerin manzarası dahs > İmünevrimdir.. uyku getirir. Dün gece gene böyle oldu ak dalmışım. Birdenbire gözle İnünde, fşina bir sma canls5ö Sırtında klâsik tutumbscl vardı. Siyah mintan, üzerindi bir yelek ve şerid işlemeli DE. 9 bekle kat kat, beyaz yün KU yaktı. paçaları kıvrık gemici” ei talon.. topukları basık # yalnız, başında vapur eri kalp fes yerine muşamba apaş kasketi taşıyordu. — Maraba, Bayfendil verdi, — Merhaba Re! Hayrola yi den çiktin? — Tahtahıköyden gelyar ö cim! Yeniden, İstanbulda ei teşkilâtı yapıliyormuş da, yi ip de biz tutarız diye burs” ği tüm. Malim ya, tulumbasi” eyi; yenaatimiz, bizden başkan mer, »» — Öyle ama. sen. bime vi te faydalı olabilir misin? De dir — Aman, ne demek, bAY Tulumbacılığın rrconunu © alıp götürdük. Taka dir, sen bilir misin? — Tulumbayı sırtlar, kos türürsün. » Tezyif edici bir gülümse dö vab verdi: — Gördün mü, işte? Grid orla takım kaldıran kepaği defa koşucu yok. y İrkildim.. w — Koşucu mu yok? Bes # w dg! zab Besim. ş , — Çeşmemeydanlı, mi? — Yok, hayırl Koşa — A, be bayımı O tır PE kamaz biziminen. Sen piyon, yaniya ki tapon diy?! Pi — Ben kampiyon yon dedim, ' — Hepsi bir, anam babe ea, nin dediklerin çarnık gezi ya tas piyos? Kurt dingili, 4, fulan Mân biliyor mu? — Zannetmem., — Öyle ise haspi geçi Li düzeyim de görsünler. — Elemanın var mi? — Birde el amandan Millete az mı el aman — Demem o deme deği bulamazsın. po — Onun orasmda Daki cağın yok. Bizim (zanas yasılarmış. Bana kahrsA, lığın içinde, tam okka candan zanaata Aşık &zf kar, ya çıkmaz, — Ha, şunu bileydini. gi hem del Hüdetle yataktan fa sından haykırdım; — Çenen tutulsun, E, Ekrem z Büyük bir mağazamı" soydular Sultanhamamında Mens / RAsna İmo Bora ve şüzel büyük manifatura m8i velki göce meçhul bir HEMİ ; Cür'etkâr hırsız, #lât nn / role mağasamın işinde aş 3 tarda para balunan ve içindekilerini almıştı. Zabıta meçhul KA8 1 MERE SEEŞİL TELEF AZI E EZEFİ SEF O £İ LR LELİS