19 Ekim 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

A 19.10-935 TA SON HABER? Ingiliz Parlâmentosunda Samuel Hoare Arsıulusal ame © İCMAL | i —— —-——— İtalya-Habeş harbi ve 1914 yılında Büyük Savaş başla. dığı zaman, o zaman cümhurbaş- kanı olan Vilson, neşrettiği bir be- Yanmamede o Amerikanın Avrupa harbine karşı bitaraflığını ilân et- işti, ikalılar, devlet» aflara temin ettiği haklardan vazgeçmek iste- «memişlerdi. Her iki tarafa da &i- lâh sattılar. Her iki tarafla da ti- <aret yaptılar, Kontrabant olmıyan mallarının gerek kendi ve gerek bitaraf gemilerle naklinde israr et- tiler. Önce her iki tarafla tak İarı bu ticaret, Almanyanın abluka altına alınmasile Yi bir tarafa inhisar etti, Serbest ticareti müş” külleştirir diye Almanların deniz» ei altı gemilerile larına mâni olmak istediler. i Ziriştikleri finansal ve tecimsel münasebetler, kendilerini harbin neticesile alâkadar olmağa sevket- ti. Ve nihayet bitaraflıklarını mu- hafaza edemiyerek Büyük Harbe Zirmeğe mecbur kaldılar. ©, Amerikanın Büyük Harbe iştira- ki uzun devam etmemekle bera- ber, Amerikaya çok ağır pahaya mal oldu. Avrupa harbinden temin #ttikleri kazancım büyük bir kısmı- Yı kaybettikten başka birçok . ta Amerikalı kanı aktı. Amerikalılar bugün geçirdikleri ekonomik buh- Tanım köklerini Büyük Harbe raklerinde aramaktadırlar. Bu acı tecrübeden aldıkları ders- tir ki, şimdi İtalya - Habeş harbi başlar başlamaz, Cümhurbaşkanı elt'i it bir bitaraflık annamesi meşretmeğe sevket- miştir. Roosevelt bu beyanname ile harbe karşı Amerikanın bita- raflığımı ilân etmekle kalmıyor. Bu bitaraflığı muhafaza için lâzımge- len tedbirleri de alıyor. Bir defa Zeçen ağustos sonlarmda kabul *dilen bir kanuna dayanarak Ame. rikalıların muharip devletlere silâh | satmalarını menediyor. Beyasna- | meye bağlı olan bir İistede satı #ek, barut, rovelver, bomba, tayya» re ve tayyare aksamı, harp gemi- oum ve. her. sanit, haine veri . Habeşistana. H bir elrümdür iii Fakat beyannamenin daha önem- li kısmı, Amerika tebamsmın mur harip devletlerden birile girişecek- leri her nevi ticareti Amerika Hü. | kümetinin himaye etmiyeceğine da- | HA oktasdır. Roosevelt diyor ki: Italya ve Habeşistanla âlelâde ticaret yapmak istiyen her Ameri- ka tebnası, bu işi yaparken Ameri- ka Hükümetinden asla himaye um- Mmamalıdır. Amerikayı Büyük Har- ba sürükliyen, muharip devletlerle Yapılacak ticaretin himayesi teşeb- ü idi, Yani Amerika bitaraflara letler hukukunun temin ettiğ klarda o kadar israr etti ki, Mi bayet harbe girmeğe mecbur kal- Şimdi Amerika ilk adımda bu lardan vazgeçiyor. Roosevelt adımı, Amerikanm harbe sü“ Tüklenmesine mâni olmak için atı yor ise de diğer bir noktadan da ük önemi vardır. Bu da Uluslar X cağı ekonomik müeyyidelerin | Kurumunun mütecaviz devlete kar- i *eydi, müeyyidelerin tatbiki zorla- Yedi. Çünkü Amerika Uluslar Ku- muna aza olmadığından Yideleri tanımadan kendi teboası- Rm muhariplerle ticaret yapma” a israr edebilirdi, pa Pöyük Harpte yaptığı gibi, Ame- ika bu haklarda israr etmiyeceği- Bİ ilân etmekle Uluslar Kurumuna en bü yapmış üyük yardımı Yeni Viyana | Kabinesi Viyana, 18 A.A. — Havas ay tarı bildiriyo: eni kabinenin göğe -çarpan karakteri, Şüşing » Starhemberg İşbirliğinin daha fazla sıkılaştı - olması ve Heimwehr elâ - Manlarımın yanında Strobl ve Dobretsberger gibi hristiyan par tİSİ şahsiyetlerinin yer almış bu- sıdır. Kabine Jtalyaya daha mütemayil Berlin, 18 A.A. — Alman Bazeteleri, Starhemberg'in Avus türva hükümeti üzerinde art - makta olan tesirinin önemini Kâydetmektedir. Durumu iz ah Edecek Taymis “Hiçbir ingiliz, italya ile harbi rüyasında bile tasavvur edemez ,, diyor | Londra, 18 A.A. — Parlâmen- to Salı günü toplanacaktır. Sir | Samuel Hoare, o gün Avam Ka- marasında arsıulusal durum hak- kında önemli bir söylev verecek tir. Bundan sonra Avam Kamara- sı toplantılarının sonraya bıra - kılması hakkındaki lâyiha görü- şülecektir. Sir Samuel Hoare'in vereceği söyleve büyük bir önem veril - mektedir. 16 mcı maddenin 3 üncü pa» rağrafı mucibince, Uluslar Sos- yetesi nizamnamesi çiğnenerek taarruza maruz kalan her üyeyi korumak hususundaki taahhü - | dünü tamamile yerine getirip getirmiyeceği hakkında İngiliz hükümeti tarafından Fransa'ya yapılan soru üzerine, Fransız ve | İngiliz hükümetleri - arasında son yapılan görüşmeler hakkın da Dışişleri Bakanı tarafından izahat verilmesi beklenmekte - dir, İngilterenin Paris büyük elçi- si Sir George Clark'a bildiril - diğine göre, Laval pazartesi gü- nü kabine arkadaşları ile görüş tükten sonra, Fransız hükümeti bu hususta bir karar verecek - tir, Fransanın alacağı karar, Sir Samuel Heare, söylevini verme den-evvel Londra'da malüm o- lacaktır. İngiliz siyasası Londra, 18 A.A. — Yalnız İtalyan basını tarafından değil fakat ayni zamanda bazı Fran sız gazeteleri tarafndan da an- DA ir MY ıçın açık ve dürüst sözlere; ih tiyaç duyulduğu hakkında kesin olarak ileri sürülen fikirlerden dolayı Sir Samuel Hoare'in ve- receği söylev, çok büyük bir â - lâka ile beklenmektedir. ' Mevzuubahis gazeteler, Ce - nevrede kollektif bir şekilde ka - bul edilen her tedbirin İngiliz delegasyonunun tesiri altımda bulunduğu, ve İngiltere siyasa- sının İtalyayı ya harbi yahut izzetinefsi kıracak bir durumu seçmek zorunda bıraktığı tesiri Di yaratmak istemektedir. Times gazetesi, diyor ki: İtalya, Trablus'a yolladığı kuvvetleri geriye çektiği takdir de Akdeniz'deki kuvvetlerini Arnavutların Yaptığı tahkimat Atina, 18 (Özel) — Buradaki Arnavutluk elçisi İtalya ile Ar- navutluk arasında süel bir itti - fak yapıldığı ve Arnavutluğun deniz kıyılarına istihkâm yaptı- rıldığı hakkında gazetelerde gö- rülen haberlerin yalan olduğu- nu gazetelerle ilân etmiştir. Zecri tedbirler Atina, 18 (Özel) — İtalya a- levhine tatbik edilecek zecri ted birlerin tatbikine başlanmıştır. Pireye gelen İtalyan vapurları çi na yolcu ve eşya verilmesi me- nedilmiştir. Rickatt Traka gitti Londra, 18 A.A. — Habeş hü- kümetiyle mahut petrol imtiya- zı mukavelesini aktetmiş olan Riket Bağdada gelmiştir. Bu se- yahatin amacı belli değildir. Ri- ket'in Irakta birçok müessese - lerle alâkası vardır. a zetesi diyor ki: “Kabinenin bazı şahsiyeti ile bazı yabancı tesirler arasında gitgide artan â; kuvvetleri » İnin Starhemberg'in lehine ola - rak yer değiştirmeleri ihtimalini doğurmuştu. Bu değişiklikten sonra, kabinenin Italya lehinde ki durumun daha fazla artmış liner Boersen Zeitung Kâ- olduğu sonucuna varılabilir. | normal seviyeye indirip indir - miyeceği hakkında Laval tara - İ fından İngiltereye Yapılan sorü, Mussolini'nin, taarruz sergüzeş- tne bir son vermek endişesini duymakta olduğunu tahmin et- tirmeğe müsaittir. Esasen, öte - ki uluslar da bu sergüzeştin bit. i me dilemektedirler, İngilte- re ile İtalya arasında özel hiçbir anlaşmazlık mevcut değildir. Ciddi düşünen hiçbir Ingiliz, ba- 3ı yabancıların tahmin ettikleri bir İngiliz - İtalyan harbinin vukuunu rüyasında bile tasavvur edemezdi. Mevcut anlaşmazlık Italya ile Ulus. İ lor Sosyetesi arasındadır. Bu anlaş- mazlık ingiliz menfaatlerine karşı yapılmış bir tehditten değil, fakat Uluslar Sosyetesi nizamnamesinin Italya tarafından çiğnenmesinden doğmuştur, Uluslar Sosyetesi üyele- rinden biri tarafından alınan ihti. yat tedbirlerinin zâfa uğraması me. seleye bulunacak çözgeyi bir gün İ bile geciktiremez. | Zecri tedbirler komite. sinin Cenevrede üye olmıyanlara bir tebliği Londra, 18 A.A. — Cenevre- den Deyli Telegraf gazetesine bildiriliyor! Telif ve tanzim komitesi, giz- li bir celsesinde, Konsey ve A - samble celselerine aid raporla - İ rım Amerika, Japonya, Brezil « ya ve Almanyaya tebliğ edilme sine karar vermiştir. Keza, fi -' nansal ve ekonomik zecri ted - i birlerle silâh ambargosu hakkm daki kararlar da bu memleketle- re bildirilecek ve bu meseleler hakkındaki mütalealar istene- cektir. Bu devletlerden. İtalya mak için bu tecimi arttırmama- lar; rica edilecektir. Grandi'nin bir teşebbüsü Londra, 18 A.A. — Grandi, dün Sir Samuel HoareMle gö - kanı, İtalyan basınının İngiliz dış siyasası hakkındaki yanlış tefsirleri Üzerine İtalyan hükü- | İ metinin dikkat nazarımı çek - miştir . Almanya ve İngiltere Londra, 18 A.A, — Almanya büyük elçisi dün Dışişleri Ba - kanlığma gitmiştir. Orada yap - tığı görüşmenin mevzu üzerine olduğu malüm değildir. Musolini bir geçit Resmi yaptırdı Roma, 18 A.A. — Mussolini saat 9,5 de Villa-Giori'ye gel - miş, kalabalık bir halk tarafın - idan alkışlanmıştır. Beraberin * de süel erkânı bulunan ve Milis genel komutanı üniformasını ta- şıyan Mussolini, Milis askerleri ni teftiş etmiştir. Bundan sonra Caserta sücl okulu talebesi ile motörleştirilmiş kıtalar Düçe' - nin önünde bir geçit resmi yap- muşlârdır. Mussolini, halkın coşkun gös- terileri arasında Ville Glori'den hareket etmiştir. Ko,diplomatik in birçok erkânile yabanc: ataşa- militerleri, bu gösteride hazır bu Tunmuşlardır. Maden grevi rüşmüştür. İngiliz Dışişleri Ba - | Londra, 18 A.A, — Tregadar varisin 10.00 tatar maden işçisi, Ninepoint uçağının dibin- de grev yapmakta olan arkadaş- larına karşı dayanışma duygula- rını göstermek için greve katıl- mağa karar vermişlerdir Otomobil rekoru Budapeşte, IB A.A. — “Ma. serati,, markalı bir otomobili kul lanan Macar Hartmann, saatte 153 kilometre 53 metre yaparak dünya mil rekorunu kırmıştır. | Sovyet Sporcular Ankarada Ankara, IS.A.A, — Dost Sovyet sporcuları bu sabah sehrimize gelmiş. ler ve istasyonda C. H. Partisi Anka- Työrkurulu ve İdman cemiyetleri ittifakı genel merkezi mümessilleriy- le ilbay muavini Selahaddin, şarbay asbaşkânı Tahsin, ve keşif bir kala balık tarafından karşılanmıslardır. Misafirlerin e trenden inişleri Rus ve Türk,marşlariyle selâmlanmış ve kendilerine buketler verilmiştir. Yollar Sovyet-Türk bayraklarıyle sünlenmirtir. Bir müddet otelde istirahat eden misafirlerimiz öğleden önce birhiri ar Amca, il ve şarbayı ve Parti Genel Sekreteri Recep Peker'i zivaret &t- misler ve öğle yemeğini otelde hususl olarak yimişlerdir. Sporcular öğleden sonra Çankaya- ya kadar bir gezinti yapmıslar ve Halkevinde sereflerine verilmiş çay şöleninde bulunmuslardır. Bu aktam misafir sporcular yere fine Anadölu Klübünde bir akşam şö- eni verilmiştir. Kondilisin ordu Erkânıi masları Atina, 18 (Özel) — Başbakan Kondilis dün Sü Bakanı ile sa - atlerce süren konuşmadan son « ra ordu kumandanları ile de gö rüşmüştür. Bu konuşmaların s6 nunda Başbakan gâzetecilere Şunları söylemiştir: “Memleketin kurulması işle- rile uğraşıyoruz. Kader ve talih eseri olmıyarak Yunanistanın en yüksek makamma yetiştim. Çok dalgalı olan hayatım ulusal işler ile tetewvüç etmelidir.,, Çaldarisin siyasası Atina, 18 (Özel) — Kondili - se karşı ayrışık sivasa (oşütmek | i maksa Metaksasın birleştiği söylenmek | Çaldaris ile General tedir, te vereceği bir diyevde bazı ga- zetelerin kendisinin genoy yap - tırmamağa uğraştığı hakkında verdikleri haberlerin yalan ol - İ duğunu da söyliyecektir. ile simi tanima İanimlari, iri miubhalas iler ğin #iyezeker! den hâsıl olacak boşluğu doldur | o Atina, 18 (Özel)) — Burada bulunan bütün elçiler dün Asbaş bakan ve Dışbakanı Teodokisi ziyaret etmişlerdi vr Henderson hasta ğine göre, Hender- son'un sihhati. büyük endişeler uyandırmaktadır. Adriya ik Sah illerinde Londra, 17 — Atinadan verilen bir habere göre Italya ile Arnavutluk arasmda bir anlışma yapılmıştır. Bu an aşmağa göre Arnavutluk Hükü- me i Italya Hükümeti târafından mu» vafakat edilen 60 milyon altın franke lik bir istikraza mukabil Kimara'ile Avlonya arasındaki Adriyatik sahil lerini tahkim etmeğe muvafakat €t- mistir. Bu hususta iki hükümet ara- sında bir andlaşma KUÇUK MAR'C HABERLER © Londra, I8 A.A. — Hava Bakanlığınm haber verdiğine göre, Pilot sübay Nevil Fisher, Brauncewell o Lincolinshire'da vukubulam bir uçak kazasında ölmüştür. Fisher, Akdeniz filosu başko- mutanı Amiral William Fisher- in oğlu idi, , © Vashington, 18 A.A.— Te- cim gazetesinin yazdığına göre, Roosevelt Morgenthat'ı Paris büyük elçiliğine tayin etmeği dü şünmektedir. v * Londra, 18 A.A. — Mısır veliahdı Prens Faruk Woolwich harp akademisinde okumak üze re burâya gelmiştir. © Moskova, 18 A.A. — Sov - beğ birliği ile Romanya ara - sında doğru demiryolu münaka- lâtı bugün açılacaktır. © Moskova, 18 A.A. — Stalin annesini görmek için dün Tifise | gitmiş ve bütün gün orada kal - mıştır. Stalin gece tekrar Mos - kovaya hareket etmiştir. Çaldaris Pazat günü Selânik» | Grand- No. 4 Sen.Petersburgdan âyrılmazdan ev vel imparatora sordum — Niki, amca Serj'in işindeki güç- liğün tamamile farkında olduğundan emin misin? O. bir sabırsızlık hareketi yaparak cevap verdi: — Tabii, O, onları pek iyi anlıvor. Bandro, rica ederim, amca Serje kar ge âdil ol! — Ben âdilim, Niki; fakat babanın. İ ayni ahval karşısında nekadar ihti - yatlı dâvrandığını hatırlıyorum: ©. bütlin yapılan hazırlıkları teler'üatt- na kadar gözden kaçırmamıştı. Hep- İ sini alabilecek halde olmıyan bir çev re İçinde toplanan yarım milyön âda ma hediye dağıtmanın pek kolay oi- mıyacağı meydandadır. Fırsattan İs - tifade etmek ve karışıklık getirmek istiyen muharrikleri düsün! Soğuk bir tavur İle cevap verdi: — Sandro, amca Serjin, bütün bun ları, daha iyi, olmasa bile, senin ka - İ dar bildiğine inanıyorum Ben, eğilerek ricat ettim. dik iki Moskova”günü”feliieee ha - bereilerini tekzip etti, Parlak bir ilk- bahar, süslü eski şebir, altı vir k'lise nin kubbelerinde çalan çanlar, bütün bir halikm alkışları, tağının altında parıldayan genç Çariçe, tantanalı ara- balar icinde sokakları dolaşan Avru. pa hükümdarlarının mümessilleri, hü. lâsa kendiliğinden doğmus öyle gös- terirli hir vaziyet, ki, Köcbir sistemli teşkilâtm meydana getiremiyeceği bir şey.. Programa göre, halk hediyesi tev- sil, senliğin Üçüncü günl sabah saat li de yapılacaktı. Zalf bir polis kor- donile muvakkaten menedilmiş olrn Kodinka mevanma giden vellar üze rinde, bütün gece gittikçe kala” | balıklaşan amele ve köylü grupları toplanmıştı. Sabahleyin o bunlar. yarım “mi yonu bulmustu. Bütün bu insan yığı» Bı şehrin birkaç adacığında sikismış ilrlemive çal'şıyor ve önlerinde dikil mis olan imizam ve idaresini kavbet - mis bir tek kazak süvarisi bölüğünü siketirrp duruyordu. Bilinmiyeni bir şekilde bir şayiz çıktı: güya hükümet merasimde ha #r bulunanların mikdarını nöksan tahmin etmiş, bu vizden ekseriyet, evi-rine, eli boş dönecekmiş. Sabahın ilk ziyaları altında, hususi surette inra edilmiş sehpalar Üzerine konmuş imparatorluk şifresile işaret- li kupa ehram'a meydana çıktı Halk arasında bir feryat çağladir, bir | and» kazaklarla atları verden yilksel- di vr canlı dalga geçti, | | Komandan, meydanı göstererek, barbar bağırıyordu: — Dikkat! Dikkat! Her taraf çu- kurlarla, hendeklerle doludur. Ku - lak asan kim? Hele Kodinka mevda - nının, alelâde zamanlarda bile, bir iş- tihkâm taburunun talimhanesi olduğu nu, Bu Başı dönmliş kalabalık içinde hat ik kim vardı? Öndekiler, hatalarını çabuceğ anlamış - lardı; fakat karmakarışık saldırışın önünü hiçbir kuvvet alamazdı: Ka dınlar çocuklarına sarılarak, erkekler (küfürler savurarak biribiri üstüne hendeklere yuvarlanıyorladı. Beş bin ölü, bundan daha fazlada ve sakat facianın kurban: oldu. sonra saat üçte Kodinka meydanına giderkeri, yolda, ce set dolu vagonlara resgeldik. Ve şenlik devam ediyor Korkmuş olan polis umum! müdü - rü Çarın dikkatini faciadan çevirmek için onu, kendisini alkışlamakta olan halkı selâmlamıya davet etti. Her hurra suratımda birer şamar tesiri ya pıyordu, Kardeşlerimle ben kendimizi güç zaptediyoduk. Ve dördümüz bir den Grand-Dük Serj'in derhal azlini rn gnliklere nihayet verilmesini is - tedik. Raspetinin saraya kabulü. Bu adam hastalık nüksetmedi! Çeviren: M. Rasim OZGEN Güneşli Bir Jlkbahar Gününün Sabahında 600 Kilisenin Birden Çanları Çalıyordu ! sarayda bulundukça Veliahtta Bu hareketimizin uyandırdığı tesir elim oldu. Yaşlı Grand-Dükler Mos » kova umumi valisine istinatgâh oldu- lar. Amca Aleksi, imparatora şöyle di - yordu; — Görmüyor musun, Niki, Miha - ilovişiler, bu, Grand-Dük Mişel'in oğulları olan bizlere verilen teklifsiz isim idi) radikalizm oyunu oynamaya yelteniyorlar, İhtilâle aç kça taraftar İrk ediyorlar ve içlerinden birini Mos kova hükümetinin başına geçirmek istiyorlar. Kardeşim Grandük Nikola Mihai- loviç. bu çocukçasına ihtara uzun ve pek vazıh bir nutukla cevap verdi, Vaziyetin bütün korkunçluğunu izah eti ve tehditkâr. fırtınaların A âmet- lerini anlıyamıyarak Versal parkında dans eden Pransiz hükümdarlarınm aziz ruhlarını yad etti. Sonra da genç İ imparatorun necip kalbine hitap etti ve ta gözlerinin içine bakarak: — Hatırla, Niki, beş bin erkeğin, İ kadın ve çocuğun» kanı, saltanatının ebedi: bir“İekeşi kalacaktır. Sen-bu ölüleri diriltemezsin ; * fakat onların akrabalarına karşı sevgi göstermeğe mecbursun. Rejimin o düşmanlarına, sadık tebaası ve ölü hücre erine gö» türülürken genç Çar dans ediyordu, sözlerine söyletme! Ikinci Nikola, bu gece, Franz © firinin verdiği büyük bir baloda ha- zır bulundu. Grandük Serj'in neş'eli tebssmümü, ecnebilere, Romanofların çıldırdığına bir işare' gibi göründü. Dans başladığı zaman. biz dört kardeş teşrilat kaidelerine er büyük aykırılığı irtikâp ederek müsaade als dık. Korkunç amcalar Beş kadem yedi parmak boyundaki narin genç adam, İkinci Nikola, sal- tanatının İlk on senesini; saravında | ve yekpare büyük bir yağı masasının önünde oturarak, amcalarının v4x- hatlerini ve ta'imatlarını hürmetle, İ hatta korkuyla dinlemekle geçirdi. O, onlarla beraber bulunmaktan korkar» dı. Başkalarının yanında. amcalar. o nun reylerini emir telâkki ederlerdi. Fakat: yalnız kâlır kalma: v€ ne derhal nüluzlarını geçirirlerdi. O i kadar ki, bütün Rusyanın son çöri, | imparatorluğun büyük rica ini kabul &tiği sabahları, amcalarından birinin geldiği haber verildiği zaman, †at içini çekerdi. Bunların herbiri, dalma bir şey is- terlerdi: Orandük Nikola kendini bü- yül bir harpçi weuz ederdi: Alek- si Aleksan, , donanmaya hâkim idi; Serj - Aleksandroviç kovayı çevir. nefiş meğe çalışıyordu? san'atlerin avukatı idi. Bunların herbirinin himaye ettiği generaller ve #miraller vardı: bun a- rın terfileri, İistede uzun bir rincir teşkil ederdi. Bunlardan başka, onla. gn, Parite bir Rus Mevsimi tertip etmek İstiven dansözleri mucise söş- teren falctları, sarayda bir vazife als mak İçin çırpınan hazik hek'e' “i, kayıptan haber veren köylüleri varir. Şe me oynamayı bitir'niz * len sonra #sat alt oldü mu, İkinci Nikola bi'miş, haya' inkisarına uğramış, mağlüp olmuş bir halde bu- Tunurdu. Babasmın resmine bskar, bu müthiş taşralı asrizadenin gidişine uyamadığına yanardı. “Onlar” ondan nekadar korkarlar» di. Yeğeni önünde titriyen avni amen Seri'e, telgrafla “Çar oyumu ovnr'tde &: bitiriniz*" diye ihtar etmişti Bir musahin ibejiie #4“ tinin sefirini derhal kabul etmesi irin İsrar edince. — Rus Çarı balık avladığı seren, Avrupa, hiç sliphesir, beklivebilir res vabını vermisti. Arkası var