22 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

Anadolukavağındaki merasım Askeri işgal dün Karadeniz Boğazında büyük merasimle tamamlandı (Başı 1 incide| miralay Ömer Erdeme işgal kıtası kumandanlığı vazifesi verilmiştir. Omer Erdem kıtasını akşam geç vakit Usküdara ve vapurla Boğaza nakletmiştir. Işgal kıtasınm vapurlarla geçtiğini gören ve duyan Boğazlılar pencerele re çıkarak, sokaklara koşarak mo'- tör ve'sandallara binerek kahraman askerlerimizin geçişini alkışlamış - lardır. Krtalar bütün ağırlıklarile beraber sabaha karşı saat üçte Ana- dolu kavağının önüne gelmişlerdir. Kıtaları getiren Şirketi Hayriye vapurları iskele önünde demirlemiş- lerdir. Bundan sonra Ömer Erdem yanma -erkâni harbivesini alarak bir sandala binmiş ve Karadeniz Bo- ğazını resmen işgal için karaya açıl- mıştır. Vapurların geldiğini gören Kavak halkı ve köylüleri esasen kah- raman askerlerimizin geleceğini bil. dikleri için ellerinde mesaleler. fa - nerler ve lâmbalarla sahile dökül - müşlerdir. Işral kumandanı karaya ayak ba- sar basmaz, Karadeniz Boğazmı Türk askerinin bilfiil işgal ettiğini tebşir etmiştir. ,Bu sevinçli haberin dünyaya ya - yıldığı sırada Boğazda demirli gemi. ler, motörler ve fabrikalar uzun müddet düdük öttürmüzlerdir Ru sırada halk coşuyor, bağırıyor, çağırıyor: — Yaşasm Atatürk, vaşasm Türk askeri, yaşasm Türk milleti diye ba- Earıvordu. Evlerde hiç kimse kalmamız her - kes deniz kıyılarma üsüsmüştü. Tam bu aralık iki harp gemimiz Bofaza çıkmış ve bir hava filomuz Boğazım üstünde tçmağa başlamış - tr. Bundan sonra vanurlardaki ismal kıtası efradı karaya çıkartılmağı başlanmıştır. Karava her avek ha » san asker, kalabalık bir halk kütle - sinin alkısları ile karstlasıvor. Hak kahramanlarımızı #inesine basıyor - du. Rak iskeleii' bir mehsör yerine dönmüstü. Halkla aaker, usun hasret lilerin kavuşması gibi sarmaş dolaş oluyordu. Kavak halkınm zenzini fa- kiri evinde yemekler, yivecekler ha - zırlamışlardı. Askerler öbek öbek da vet ediliyor, kendilerine serbet, limo- nata, pasta ve çikolata ikram olunu- yordu. 'Asker karada Asker, tekmil ağırlıklarile beraher karaya indiği sırada Kavak önüne gelen “Berki Satvet,, gambotu issal kıtasmı selâmladı ve karadan muka- bele edildi. İsgal krtası lizimgelen yerleri iş - gal ettikten sonra, asker istirahate çekildi. Resmen işgal dün gündüz tamam. lanacağı için Sarıyer kaymakamlığı ve parti zengin bir ım hazırla- mıştı. Akşamdan emirler verilerek sabahleyin erkenden Sarıyer rıhtı - mmda denizde nekadar motör ve sandal varsa hazırlanmıştı. Sarıyerli halk ve kövlerden koşusarak selen köylüler sabahm alaca karanlığında motör ve sandallara dolmuslardı. Rıhtımda demirli Saroz tahlisiye ge- misi de merasime iştirak için halka tahsis edilmişti. Tam saat on buçukta önde halkla dolu Saroz vapuru ve arkasmda yi- ne tıklım tıklım dolu bayraklarla do- nanmış birkaç yüz, motör ve sandal- larla Anadolu kavağında yapılacak bayrak merasimine ve resmigeçide iştirak etmeğe gidiyordu. Bu kafile ye Boğazın her tarafından ve köy - lerden gelen motör ve sandallar da iştirak edince denizüstü yalnız albay raklarla örtülmüş görünüyordu. O kadar ki günlük seferlerfhi ya- "pan Şirketi Hayriye vapurları deni- zi çok güçlükle yarabiliyordu. Boğazm Anadolu ve Rumeli kıyısı, elleri bayraklılarla dolmuştu. Ka - radan denize, denizden karaya müte- madiyen — Yaşasın Atatürk, yaşasm raman askerlerimiz, yaşasın milleti sesleri yükseliyordu. İşgal dün sabah 11 de tamamlandı Saat 11 de denizden giden kafile Anadolu Kavağma varmıştı. Hemen vapurdan çıkılarak Hisar tabyesinde yapılacak işgali tamamlıyan mera - #imde bulunmak üzere koşuldu. Işgal kıtaları saat onda yerli yer- lerine yayılmış ve toplarmı mevzie kah- Türk zası namma gelen heyetin başmda bulunan sabık Çatalea müstahkem mevki kumandanı General Ali Fuat ve Sarıyer kazasi kaymakamı Rauf Demirtaş getirdikleri gelenkleri iş - gal kumandanı miralay Ömer Erde- me verdikten sonra: — Askere “Hoş geldiniz!,, dediler. Asker selâm vaziyetinde bulunu- yordu. Heyetle beraber gelen Bah- çeköydeki Orman Mektebi talöbele- rile, Sarıyer Gençler Mahfeli genele ri yerlerine geçtikten sonra merasim basladı, Bayrak çekiliyor Artık köylerden gelen halk sustu. Etrafa neş'e ve sevinç saçan davul ve zurnalar sustu. Her şey sustu. Yer sustu, gök sustu. İşgal kuman- danı yerinden çıktı. Yavaş yavaş ilerledi. Ortaya geldi ve durdu. Her kes kulak kâsilmişti. Bu büyük ku- mandanın ağzımdan çıkacak sözleri ölmez çizgilerle sanki dimağlarına nakşedeceklerdi Ömer Erdem, ev - velâ Boğazların işgelini bir kere da- ha tebşir ettikten sonra: “— “Türk bayrağını beş dakika sonra direğe çekmekle resmen işgali tamamlamış olacağız. Bu hâdiseyi yüksek dehasile dünyayı hayretler- de bırakan Ulu Önderimiz Kamâl Atatürke, Türk askerinin süngüsü - ne borçluyuz. Bu mutlu günü ya - şarken bizlere bu mes'ut öz toprak- larrmızdaki tatlı günleri gösteren Büyük Başkan Atatlirke ordu v€ millet adına minnet şükranlarımı sunmağı borç bilirim. Bugün Türk ordusu kapısına kilit taktı.” dedi. Nutuklar söylendikteri sonra a5 - ker ve binlerce halk bir: “— Hamrol, dikkat!" ; emrile.. Dimdik başlar ilerde, gözlef bir nok tada birleşmiş. öyle durdu. Türk bayrağı direğe çekiliyordu. Karade- nizden gelen serin rüzgârlaria dal - galana dalgalana bayrağımız direğe çekildi. Ve en son noktasında dur- du. Fırka bandosu istiklâl marşmı marşını söyliyerek - bandoya iştirak etti, Resmi geçit başladı Meresim bittikten sonra resmi ge- çit başladı. Önde fırka bandosu, ar- kada asker ve onları da şehirli, köy- Hi, çolük çocuk takip ederek işgal kumandanı ve temsil heyetinin önün den geçtiler. Resmi geçit bittikten sonra halk dağıldı. Asker yerlerine gitti, Dün geceki fener alayı Halk, deniz kıyısmı terketmiyerek tezahiirata sabaha kadar devam et- miştir, pa, Montrö, 20 (A.A.) — Anadolu a- İğJansınım hususi muhabiri bildiriyor: Bu ükşam Boğazlar mukavelesi- nin imza merasimini müteakip Tür- kiye Hariciye Vekili Doktor Tevfik Rüştü Aras aşağıdaki nutku söyle- miştir : “ Baylar, kua gelmiş bulunmakta, Bir kaç dakika evvel o kaydettiğimiz mesut neticeye varmak için bir aya yakın bir gayret sarfetmek icabetti. Mont rö mukavelesi müracaatımıza cevap veren devletlerin eki teşriki me- saisi içinde imzalanmıştı. Bundan böyle dünyaya diyebili- riz ki, milletler her türlü beynelmi- lel anlaşmanm esasında bulunan hüsnüniyet ve uzlaşma düşüncesiyle | mütehassis oldukları vakit en müş- kül meseleler bile hal ve tesviye e- dilebilir, Ve her biri tarafından doğ ru ve adilâne maksatlarla sarfedilen gayretler muvaffakiyetle * tetevvüç eder, Bizi anlamış ve Kemalist Tür- kiye siyasetine omilletler arasında | karşılıklı. itimada, teşriki o mesaiye olan İmaninı tarsin etmek imkânmı vermiş olduğunuzdan dolayi sizlere Türk milleti nımma teşekkür ede- rim. Montrö muahedesi harp sonrası siyasetinde bir merhale teşkil et- mektedir. Burada tezahür eden anlaşma ye- se düşen bir çok yürekleri kuvvet- lendirmekte, dünyaya yeni biri- mit ateşi vermekte,sulh davasma ye ni bir istinat noktası lemin eyle- mekte ve bir tanzim işi çerçivesini taşarak beynelmilel anlaşma saha- sında milletlerin önünde daima ge- nişliyecek olan bir devreye nişane- sini koymaktadır. Baylar, bu neticeye erişmek için, bizlerden her birimiz tarafından mü him' tavizlerde bulunmak © icabetti. Her halde Türkiye en âz tavizde bülunan devletlerden biri (değildir. Memleketim müthasıran milli ola- bilecek ve fakat bir teşriki mesai ne ticesi olmasını tercih ettiği tarzı hal- le erişmek içindir ki en o mukaddes haklarında .fedakörliklara o katlan- miştir. Bütün milletlerle sulh ve yakınlık siyasetimiz elde edilen neti- ce İle temamiyle tatmin edilmiş bü- lunmaktadır, Ve yine bu netice siz- lerden her birinizi de tatmin ettiği içindir ki ehemmiyeti fevkalâde bü- yük bir mana iktisap etmektedir. Dostum Politis, geçen cumartesi günü bize: “Türkiyeyi dünya karşi- sında yükselten her şey Türkiyenin dostları için bir kazançtır” dedi. Bu- rada temsil “edilmekte olan bütün devletler o murahhas (heyetlerinin memleketime karşı göstermiş ol- dukları samimi dostluk sayesinde elde edilen muvaffakiyetin derin se- “ Mukavele imzalanırken Hariciye Vekilimiz mühim bir nutuk söyledi i Baylar; Bundan daha fazla dostene olmea- sma İmkân olmıyan bu sözler herbi- rinizin bize kendi memleketiniz dost luğunu bildiren müzakereleri hülâ- sa etmektedir. Bu sözler ayni za - (manda dostlarımız ve müttefikleri - mize karş: bizim kendi hissiyatımıza dır. Muhterem ikinci. reisimiz mem. leketlerinizin daima teali ve muvaf- fakıyeti hakkımda temennilerin - le birlikte benim bizzat size söyle- mek istediklerimi belâgatle ifade et- miştir. Bizim mukavele projemize verdi - ği yeni şekille işimizi çok ziyade tes- hil etmiş olan İngiliz murahhas he- yetine bilhassa teşekkürlerimi bil - dirmezsem bir kadirnasinaslık etmiş olurum. Fakat Büyük Britanya mu- rahhas heyeti tarafından bu derece dostane bir surette hazırlanan esas üzerinde bütün diğer murahhas he- yetlerin Türkiyeye karşı ibzal ettik- leri itimat ve dostlukları gördük. Burada, Sovyetler Birliği gibi on beş senedenberi Türkiyeye karşı o- lan dostlukları bütün sahalarda tec- rübe edilmiş memleketlerle, yahut Fransa gibi kendilerine karşı çok samimi bir dostlukla mütehassis bu- lunduğumuz memleketlerle ve Bal kan Antantı müttefiklerimiz gibi sa- dakati tecrübe edilmiş müttefiklerle İ müzakerelerde bulunduk. Fakat gu- nu tebarüz ettirmek isterim ki bu konferans esnasında bu memleketler kadar dost Japonya ve Bulgarista” rm bize mürüvvetli yardımlarını ver mek suretile Türkiyeye karşı dost * Tak nişaneleri ibzalde biribirlerile ya- rış edercesine hamleler göstermeleri keyfiyetinden en meşru bir tefahur duymaktayız. Baylar, Sözümü bitirmeden evvel müsaade ediniz de kıymettar teşrfki messile - riyle Montrö konferansını beynelmi- lel toplantılar arasmda imi nü - munesi haline getiren 0 ve Poasi ve Agnides'e de teşekkiir ede - yim. Odenecek daha bir şükran borcum var. Eğer işlerimize en mükemmel bir intizam içinde devam < edebildi i- sek, bunu Milletler Cemiyetinin muh- terem genel sekreteri Avenol'un tale- bimizi sempati ile karşılamış olması- na ve Montröya mümtaz memurlar ine medyun bulunuyoruz. Kendisine Türkiye nâmına teşekkür ederim ve eminim ki, konferansta kendisine karşı minnettarlığını bil - dirmek için bana iltihak edecektir. Konferansımızm fahri relsi Motta, Isviçrede bulunmadığından, kapanış celsemize riyaset için gelememiştir. dostane selâmlarımı bildirir ve yük - sek federal meclise bütün minnettar- koymuş olduklarından merasim mey | bebi, bundan daha “iyi bir surette lik hissiyatımı ilâveten beyan eyle - danmda toplanmışlardı. Sarıyer ka- | ifade olunamaz. i rim. , Bu akşam, kendisine hürmetkâr ve Ankara, 22 (A.A.) — Bugün şehri miş, şiirler okunmuş, ve Cümhuriyet Halk Partisi kurulu başkanının büyüklerimize çek Londra Elçimiz TBaşı 1 incide) verane bir tarzda kahul ettirmiştir. Türkiyenin Lozan muahedesi ah - kâmını çiğnemiyerek müzakere yo- lu ile Montrö konferansını hazırlama sı ve bu esaslar dahilinde yürümesi Avrupada ve bilhassa İngilterede çok derin tesirler yapmıştır. Türkiyenin sulhperverane niyetleri ve mukavele- leri tadili yolunda gösterdiği dürüst hareket, dünya efkâr umumiyesi ü- zerinde çok iyi intibalar bırakmıstır.,. Diğer taraftan 1 ira büyük elçi- miz Türk İngiliz milnasebetleri hakkında da demiştir ki: “— İngilterenin nihayet hakkımı. 21 teslim etmesi, barışsever ve dürüst s#iyasetimizin tebii bir neticesidir. In- giliz - Türk münasebatı, hiçbir za- man bu kadar samimi olmamıştı, İngilterenin, Atatürk Türkiyesine ve büyük eserlerine karşı samimi ve derin teveccühü vardır. Sulhperver Türk politikasının dünyada ve yakin şarkta büyük barış âmili olduğuna kanidir . Mmgiltere, kuvvetli bir Türkiyenin dünya siyasetinde bir âmil oldu - gr venin Katot stmekte dir... Arkadaşımız vaktin geç ve çok yorgun olmasına rağmen kendisini kabul etmek lütufkârlığını gösteren ve Türk . Ingiliz münasebâtınm inki- şafmda büyük bir rol oyriyan sayın elçimize derin teşekkürlerini arzede- rek yanından ayrılmıştır. Tevfik Rüştü Arasın beyanatı Balgrad, 21 (Tan) — © Gazeteler 1 İlk Rüştü Arası'n Montrö'de Yu- goslav matbuatma yaptığı beyanatı da sşrediyorlar. Aras demiştir ki: “ Bu konferansı bugün kapadık- tan sonra diyebiliriz ki beynelmilel mesai İstikametinde bir tarzı hal bulduk. Herkesin omüsaharetinden istifade ettik ve hepimiz dünyaya İs- pat ettik ki en vahim meseleler bi- le uzlaşına ve umumi hüsnüniyet yo- Yayla halledilebilir. Balkan Antentı Montröde'de tam anlaşmasının par - Yavyanım hattı hareketi okermlisine çözülmez dostluk bağlariyle merbut bulunduğumuz bir müttefikten bek- lediğimiz hattı hareket olmuştur. Büyük dostumuz Yugoslavyayı ida- re *denlere kârdeş selimlarmı gön- derir ve Yugoslav milletine bütün kalbimle teşekkür ederim... © Yüksek Deniz Müdürlüğünden: Yatılı ve bedavadır. Gayesi 2 — Mektebin yalnız Li: nır. Bunların orta Mektebi şarttır. 4 — İsteklilerin Mekteb retlerini ve polisçe tasdikli 5 — Yazılma işi 7 Ağus melidir. (3564) mizde saat 17 de Ulus meydanında çalmağa başlidi. Asker, halk ve ço- İaskeri kıtalar, mektepler ve izcilerle tuk çocuk hep bir ağızdan istiklâl binlerce halkım iştirak ettiği büyük bir toplantı yapılmış, söylevler veril- Ankara valisi ilyön Yak bir delilini göstermiştir. Yugos- | 3 — Yazılma işi, için Pazartesi, günleri Mektebe Baş vurulmalıdır. Ankaradaki tezahürat Evvelki gece Ankarada toplanan halk Montrö projesini dinliyor tiği telgraflar ve Tevfik Rüştü Aras- dan gelen cevap uzun alkışlarla kar- gılanmıştır.. Bundan sonra * Ulus mey danmı dolduran halk önde muzika olduğu halde şehir sokaklarında do- laşmıştır. Bu gece Halkevinde bir tören ya- 'pilacaktır, Tahkim plâni hazır (Bayı 1 incide) çecek ve oradan Ankara ekspresine bağlanacak hususi vagonları ile An- karaya hareket edecektir, Kamutay Başkanı, bu hafta son- larına doğru şehrimize gelecektir. Başbakanımızın avdetini müteakip, Bakanlar Meclisi, dün Istanbula gi- dip Başbakanla dönmesi beklenen Mareşal Fevzi Çakmağm da iştiraki- le toplantılar yapacak ve Boğuzlarım tahkimine alt hazırlanmış olan plân- ları ve yeni rejimin tatbiki hakkında Bakanlar Meclisinin bu toplantıla- rında askeri eksperlerin de bulunma s1 muhtemeldir. * Öğrenildiğine göre, Bakanlar Meö- lisinin Kamutay toplantısmdan ev - vel yapacağı son toplantiya Ankara. yı gereflendirecek olan Clümlkurrdisi Atatürkün riyaset etmeleri mühte - meldir. Meclisin toplantısı Istanbul, 21 (A.A) — Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Abdillha- DE RANAS aaa ai Feniğ Ta marliei toplantıya çağırmıştır: 'Hükümetin gösterdiği lüzum üze- rine teşkilâtı esasiye kanununun 19 uncu maddesinin verdiği salâhiyete istinaden Türkiye Büyük Millet Mec- lisini 30 temmuz 1936 Perşembe gü- nü saat 14 te içtimaa davet ediyo - Tum.,, Meclis müzakeratı Ankara, 21 (Tan) — 30 temmuz perşembe günü saat 14 te yapılacak olan toplantı için mebuslarımıza da- vetnameler gönderilmiştir. Söylenil- diğine göre, meclis perşembe günü yapacağı toplantıda yeni anlaşma - nm tasdikine ait kanunu görüştük - ten sonra Cuma günü gizli hir celse aktedecektir. Bu celsede, yeni anlaşma ile hâkimiyetimize geçen Boğazlarda yurdun emniyeti sağlıyacak ve gü- venliğini garanti edecek olan bütün tedbirlerin almması için Kamutayın İ hükümete gelecek senelere taahhüt- ler ierasma salâhiyet veren bir ka - nun projesini kabul etmesi ve bu ve- sile ilede Milli Müdafaa Vekilinin tedbirler etrafmda izahat vermesi muhtemeldir. Tıcaret Mektebi I — Mekteb lise ve Yüksek olmak üzere beş yıllıktır. Tecim gemilerine Kaptan ve Makinist yetişdirmektedir. se birinci sınıfına talebe alı- bitirmiş olmaları ve yaşları on beşden küçük ve on dokuzdan büyük olmamaları Çarşamba, Cuma Müdüriyetine karşı yaza- cakları istidanamelerine hüviyet cüzdanlarını. aşı kâğıd- larını, mekteb diplomalarını, veya tasdikli diploma Ssu- iyi hal kâğıdlarını ve velileri- nin izahlı adres ve tatbik imzalarını ve dört tane vesi- kalık fotoğrafları iliştirmeleri gerektir. tos 936 Cuma gününe kadar- dır. İsteklilerin muayenei sıhhiye için o gün saat sekiz- de bizzat mektebde bulunmaları gerektir. 6 — Fazla tafsilât için ayrıca posta pulu göndermek şartile mektubla mekteb Müdüriyetine müracaat edil u İs anbul Kamu ani ğı Sa- tınalma komisyonu ilânları İstanbul Komutanlığı Bir likleri ihtiyacı olan (50.000) kilo sade yağ! 124-7-936 Cuma günü saat !15 de kapalı | zarfla alın&” * caktır. Muhammen © tutafi :3B.500'liradır. İlk temina *2,888 liradır.Şartnamesi Ko | misyonumuzda 250 kuruş i mukabilinde verilir. İstek“ İlilerinilk teminat mektup iveya makbuzlarile 2490 sa” i yılı kanunun 2. 3 cü madd€& delerinde yazılı vesaikle bir” likte teklif mektublarını # hale vaktinden en az bif saat evveline kadar Fındık* daki Komutanlık Satınak ma Komisyonuna vermele ri. (3820) İstanbul o Komutanlığı Birlikleri senelik ihtiyacı © lan (568) ton tutuşturmâ odunu 24-7-936 Cuma gü nü saat 15,30 da kapalı zarf” la almacaktır. Muhammen tutarı 5680 liradır. İlk te minatı 426 liradır. Şartna” mesi her gün Komisyon muzda görülebilir. İstekli” lerin ilk teminat makbuz v€ ya mektublarile 2490 sayıl kanunun 2 ve 3. cü madd€* lerinde yazılı vesaikle berâ” ber ihaleden en az bir saat evveline kadar (teklif mek“ tublarını Fındıklıda Komur tanlık Satınalma Komisyo” nuna gelmeleri. (3821) d ... Topçu Atış Okulu için 162 numaralı Ordu emirnâ” mesindeki evsaflara uygu” olmak üzere 24 Temmu? 936 Cuma günü saat 11 d€ or sekiz baş binek nay açık eksiltme ile alınacaktır” Beher hayvanm muhanr fiatı 135 lira olup ilk teminatı beher hayvan içi” on lira on iki kuruş ve me muu için-182 lira 25 kuru$” tur, Şartnamesi her gün öğ” leden evvel komisyonda gö” rülebilir. Hayvanı olup satmak isteyenlerin hayva" ları ve ilk teminat makbv” veya mektublarile | birlikt? vakti muayyeninde Fındıf” uda Komutanlık Satınalm* Komisyonuna gelmeleri. (3822) “. çal İİ. mm Vefat Merhum Bay Ali Riz zeveri ve muharrir Hiiseyin Suad Yalça: '“ Hüseyin Cahid Yalçmm validesi P* yan Fatma Neyire Yalçın vefat et9f tir. Cenazesi bugünkü çarşamba #” nü sâat on bir buçukta Şişlide KAğ” hane caddesinde Hüseyin Cahid Yö” çının evinden kaldırılarak Teşviki camiinde namazı kılmdıktan defnedilecektir. Allah rahmet eyl? Hüseyin Suat ve Hüseyin de Yalçına en samimi taziyetlerimi —nnım li narız. MUESSİF BİR ZİYA Şark Demiryolları Hareket Ef pektörü Ağtm'm oğlu ve Hukuk Mİ, şaviri Zeki, Borsacr Refik ve Dö tor Fuad'in birader zadesi Gal sâray Lisesi talebesinden 498 çuk daha on dört yaşmda iken Kİ bir hastalığı müteakib gözlerini W g yata yumdu. Cenazesi bugünkü çarşambs nü saat on birde Anadolu Hissf” daki , Sahilhanesinden kaldırıl8f” Eyüb'deki aile makberesine der lecektir. Vapur Köprüden saat 19”, Göz Hekimi *r. ŞÜKRÜ ERTAN Cağaloğlu Nara Osmaniye cad No (Cağakğle Eczanen bitişiği) Tel 22546