25 Ocak 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

23-1-939 Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL TA vrupa hükümetlerini ve mat - ii buatını bugün © meşgul eden im meselelerin biri: İspanya İrbinin sonudur. İtalya ve Alman X gazeteleri, harbin kat'i meticeye İru yürüdüğüne ve bu meticenin| # İrankist zaferinden ibaret oldu- Ma kanidir. İngiliz, Fransız gazele- fi irankistlerin İaikiyet'ni ve git - Kço renişliyen muvaffakıyetini en- $e İle takip etmektedir. Bu iki #mleketteki sağlarla, solların gös - dikleri endişe arasında büyük bir İrk vardır, Solar, İspanya Cümhuriyetine si- İh ve mühimmat satılmasına taraf « dırlar, Fakat sağlar müdahele m derece tehlikeli görüyor ve har- İm biran evvel bitmesini istiyorlar. ınlara göre, hangi taraf kazanırsa, Azansın, fakat harp biran evvel, Aşka bir yere sirayet etmeden, bü - bir yangına sebep olmadan ni - Ayet bitsin. Bittikten sonra diğer #seleler konuşulabilir. Çünkü Fran ? da ancak müstakil bir İspanyanın Mşında bulunmak ister. Onun için Panyanın bütünlüğü ve istklâli, b: Mevzuu olacak bir mesele değil - İngiltere ile Fransadaki sağlar bu kilde düşündükleri halde sollar va- Yeti kapkaranlık görüyorlar. Bun- Ara göre Cümhuriyetçi İspanyaya Ardın etmek lâzımdır. Çünkü fran- t İspanya, bir İtalyan - Alman Nöstemlekesi gibi bir şey olacaktır. a, üç taraftan faşist devletlerin beri içine girecek, © frankist İs- Yanın bütün deniz üslerinden ve denizdeki vaziyetten istifade ede-| $k olan faşistler ve onları takviye n nazistler, Fransayı Şimali Af - te İmkân bulacaklar, Fransayı Ulusal Ekonomi ve Arttırma Kurumunu da Himayelerine Aldılar Ankara, 24 (A.A) — Ulusal Ekonomi ve Arttırma Kuruma Merkezi umumisi, Kurumu yük sek himayeleri altına almayı Milli Şef İnönünden istirham etmişti. Aldığımız habere göre Reksicümhurumuz, oÖtedenberi yakından alâkadar (oldukları Ulusal Ekonomi ve Arttırma Kurumunu himayeleri altına al. mayı memnuniyetle kabul bu. İ yurduklarını o Riyasetielimhur umumi kâtipliği Kurura yenel başkanlığına bildirmiştir. İtalyada Asker Toplanıyor —— Tekziplere Rağmen 901 Doğumlular Silâh Altına Çağırıldılar Roma, 24 (A.A.) — Havas Ajansı- nın muhabiri bildiriyor: Resmi mahfiller, mühim miktorda ihtiyat efradının silâh altına çağrı dığına dair ecnebi memleketlerde nu beyan etmektedirler. Ayni mah - filler, talim müddeti için normal miktarda ihtiyat eofradının silâh al tedirler. United Press ile Daily Hereld, fettiğim intiba, iki memleket ara - neşredilen haberlerin asılsız olduğu-! tına çağrılmış olduğunu ilâve etmek-|lektüel İ : TAN Olduğunu bulunmuştur: “— Solyaya seyahatim hususi ma- hiyette idi. Bununla beraber, gerek hariciye nazır. ve gerek Bulgar poli- İtik mahafillerile temas etmek imkâ - bini buldum. Görüşmelerimden elde | | samim! ve uk içinde inkişaf et- mekte olduğudur. Bütün Bulgar mil ileti büyük Atstürkün zıyar üzerine *ürk milletinin duyduğu acı karşısın ca derin, içinden gelen sem- pati hisleri göstermiştir. Fakat Bul ger efkârı umumiyesi şurasını mem- tle müşehede ve tesbit etmiş- Türkiye bu ziyadan çok elim tir suretle müteessir olmakla bera »- ter, yarının vazifesi önünde bir daki ka bile tereddüt etmeden şa ka- t disiplin ve ittifakla yeni e fini bulmuş ve kültürel ve barış işle sinde yakın ve uzak 7 arasin da anlayiş eserine devam arzusunu kati bir şekilde ade etmiştir. ketımin parlmanter, entek omik mahafillerinde Türk milleti ve onun drijanları hak- rında yalnız sempati ve hürmet his göre 1901 doğumlular kâmilen silâh altına çağrılmıştır. Fakat iyi haber dit etmekle İngiltereyi de müşkül vaziyete sokacaklar, İngilterenin #kdenizdeki muvasale hatlarını da dit edecekler, Velhasıl orlalıkta hh, daimi tehlikeler geçirecek, iki $ birde yeni ve büyük harpler ker asu huzur ve emniyeti sarsacak! » Fakat bütün bunlar İngiltere İle İransa hükümetleri üzerinde bir te- İr yapmakta ve iki hükümet her şe- 8 rağmen İspanya işine karışma - Jak siyasetinde ısrar etmektedirler. > Bu hükümetleri bu siyaset üzerin- © israra sevkeden âmil, İspanyada| arbin uzamasından fazla çarçabuk İtmesinde hayır görmeleridir. İspanya, hangi taraf harpten zafer ie çıkarsa çıksın, dahili har» n seyyielerini uzun bir zaman ç€- ek ve memlekette bir imar devri| İçmak istiyecel Bu devri açıınk| Şin hariçten yardıma muhlaç olan $panya, bu yardımı ancak İngiltere | fe Fransadan temin edebilir. Onun için, İspanya İngiltere ve İransa ile dost yaşıyabilmek ve bu İnrdımı temin etmek için, İspanya $iklâlini korumak istiyecek ve Ya “| hancı işgalinden kurtulmak için her vi yapacak ve muvaffak olacaktır. İnkat bu yahancı işgali devam ede- “ek olursa ona mukabele etmek te Ni vnkündür. Yani icabında Frassa- bir takım İspanyol adalarını ve Panyol Fas mıntakusını işgal eder, bu suretle ya İspanyanın tahliy alan mahfillerde bu haber tekzip e- dilmektedir. Bir çok gençler şahsi davet tezke- releri almışlardır. Bunlar, telsiz tel- graf ve tank servisleri gibi hususi sınıflara mensupturlar. Roma kışla - larında oldukça büyük faaliyet göze çarpmaktadır. 20.000 asker, milis teş kilâtı ihdasının yıldönümü münase- betile yapılacak olan geçit resmine iştirak etmeğe hazırlanmaktadırlar, Almanya manevra yapmıyacak | Berlin, 24 (A.A) — Alman ordu- sunun büyük umumi karargâhı, ec- nebi memleketlerde dolaşan ve Al- İman ordusunun şubat ortalarına doğ ru manevralar yapacağını idd'a eden şayiaları tekzip etmektedir. Ordu namına söz söylemeğe salâ- hiyettar olan bir zat, Havas Ajansı| muhabirine kara, deniz ve hava or- dularının müşterek mahevralarının önümüzdeki sonbaharda yapılacağı.) nı ve başka manevralar yapılması mutasavver olmadığını beyan et - ri ri Yayat tarzlar: ile bağlı bulunan Türk ve Bulgar milletlerinin her türlü müzmer fikri bertaraf eden en sami- mi bir dostluk içinde yaşamaları Tü İngilizler Çinlileri Himaye Etmiye Başladılar Hongkong, 24 (A.A.) — Bir Çin ba lıkçı kayığının bir Japon harp gemisi İ tarafından takip edildiğini gören bir İngiliz harp gemisi bu müdafaasız ka | yığı korumak için aralarına. girmiş ve kayık Hongkong'un'emin sula: girinciye kadar himaye eylemiştir. Çin — Japon ihtilâfının bidsvetin- den beri ilk defadır ki bir İnsiiz; harp pgemisi bu sekilde bir müdaha- | lede bulunmaktadır. Hongkong, 24 (A.A) — Dün Janon| lar Kanton'um 30 k'lometre Şimalin- de ağır bir mağlübiyete uğramışlar- dır. Çin kuvvetleri taarruza geçerek Kanton istikametinde ilerlemiye baş lamışlardır. HABERLER “Türk ve Bulgar Milletleri Mesai Birliği Yapmalıdır,, Bulgar Elçisi Balkan Teşriki Mesaisinin Bir Zaruret Söylüyor İstanbul, 24 (A. A.) — Sofyadan avdet eden Bulgaristan orta elçisi Dr. Kristof kendisiyle görüşen bir mümesi ii Türkiye - Bulgaristan münasebetleri hakkında şu beyanatta zumu aşikârdır. Bizi ayiran / siyasi mesele yoktur Bizi uzaklaştıran zıt menfaatler yortur. Bulgaristanm ve Türkiyenin politikaları beynelmilel münasebetlerde barışın ve adaletin muhafazası gibi yüksek bir fikirden mülhem bulurmaktadır. Bu fikir uğ zunda iki memleket teşriki mesai e - debilir ve etmeleri lâzımdır. Şurasmı do o kaydetmeliyim ki, gerp Avrupasının karışık bir hava i- tinde yaşamakta olduğu ve ( bütün Ve bakmakta bulunduğu şu sırada Balkanlar kıy.neti azımsanmak lâzım gelen ve barısn muhafazasında mü - Lim bir rol oynıyabilecek olan bir hu zur İçinde yaşamaktadır. Bu huzur, kiç şüphesiz, ser bir tecrübenin ve po Hitik bir olguu'luğun fadesidir Balkan milletleri karşılıklı cidal ve toprak Leşinde olmanın cezasini yakin bir milletlerden ziyade barışa ihtiyaçla - 11 vardır ve eminim ki, karşılıklı iyi gi b Hetkan isine «erişmeleri ve bu suretle de kendileri re müreffeh ve mesut bir yaşayış te min etmeleri mümkün bulunmakta - dir.,, Alman Bankası Totaliter Sistemle İdare Edilecek Berlin, 24 (A.A.) -- Almanyanın mali us»ileri hakkında hükümetle Al man bankasının eski idare heyeti ara sındu katiyyen noktai nazar ihtilâf mevzuu bahis değildir. Almanyanın Iktısadi ve.mali siyasetinin müttehit bir şekilde idaresi Ekonomi Nazırı-| nin eskiden olduğu gibi ayni zaman- da Alman bankası direktörü olması- | m İcap ettirmektedir. İktisat Nazırı- nın muavini de bu sebeple mezkür bankanın direktör muavinliğine ge- ürllmiştir. A'man bankasının demokrat'k »- saslara istinat eden idare sistemi da nasyonel sosvalis*liğin totsliter nren- | siplerine uygun bir şekilde tâdil e-| milletlerin yarına az çok bir endişe! mazide pek pahalı ödemişlerdir. Bu) e a Ş GEEEK Bulgar Orta Elçisi Kristof Arapların Murahasları Gittiler Eg Londra Konferansının Tahakkukuna Çalışacaklarmış Kahire, 24 (Hususi) — Londrada Etekten Gırtlağa! Yazan: B. FELEK te hayatı Viyanada Prater adındaki eğlence yerinde gördüğüm kocaman dönme dolaba benzetmiştim. Hani bu benzetişi “Bak! Ne müken:mel teşhihler yapıyorum. Takdir edi- »iz!,, edasiyle ileri sürmüyorum. O çarkı feleği çocuğa gösterseniz ister istemez ayni neticeye sürüklenir, hâ- kin belki düşüncesini bizim sürat ve vuzuh ile şekillendiremez. Çünkü; muttasıl dönen ve bir sürü vagoncukların içerisindeki insanlar - dan bir kısmını aşağıya indirirken, bir kısımı da yukarı çıkaran bir çarkı görenler için bunun felek veya talih dediğimiz zamanın mücessem bir nümunesi olduğunu düşünme - mek kabil değildir. Zaten zamana bu mülâhazalar bakımından dönme ve dolaşma mânasına gelen devr adı- nı vermez mi; Hayat buna benzeyince ona kapıl- mış olanların ister istemez o çarkın hareketine uymaları bu makanizma» nın normal işleyişinin tabii bir neti- cesidir, Önün için ben umulmadık bir adamın yükselişini gördüğüm za- man ine duyarsam bir yükselmişin i- nişine şahit olduğum zaman da ayni duyguyu taşırım. Yani, ne övüni rüm, ne Şerinirim. Lâkin çokluk böy- le yapmıyor. Zevahirin aldatıcılığına kapılıp düşeni kalkmaz, yükseleni düşmez sanıyor ve bu yanlış telâk - kinin sevkiyle içimizde ahlâk bakı - mından pek makbul sayılmıyan şey- ler yapanlar oluyor. Şu eski beyti, bu münasebetle burada bir kere da- ha tekrarlıyacağım: “Çekme dümen nâz edip üftâdeler- den kıl hazeri,, “Göklere -âçılmasın eller ki dâmâ- nındadır.,, #ten bir İtalyan w mutedillerini temsil eden Nişaşibi partisinden kimlerin heyete iltihak edeceği anlaşılmamıştır. Baş müftü, Nişaşibinin iki murahhasını, heyete almıya razı olmuştu. İki gündür Ku- düste Nişaşibi ailesine karşi suikast ler vuku bulmaktadır. Murahhas heyeti Port Saitten hare ketinden evvel harelrah olarak İn- gilizlerden 500 sterlin almıştır. Heyetin alelâcele hareketi hakkın- da Arapp mahafilinde söylendiğine göre, İngiltere toplanması tehlikeye düşen konferansı mutlak tahakkuk ettirmek azmindedir. Yine mezkür mahafilin kanaatine göre, Londrada Filistin meselesinin hallinden ziyade Suriye meselesi de dahil olmak üzere diğer Arap mese- lelerinin görüşülmesi bekleniyor. Eski nesil bu beyti anlar. Yenile. re tercüme edeyim; sevgilisine diyor ki i ER eteğini çe kip onlara fena muamele . etme ki; eteğine sarılmış olan ellerini göğe a- çıp sana beddua etmesinler. Bizde iş berakis oluyor. Y'iksel- miş bir adamın eteğine yapışmış o- lanlar, o düşer düşmez eteğini bıra - kıp gırtlağına sarılıyor, yani husu - met göstermeğe başlıyorlar, Doğrusunu | İsterseniz bu da pek ekstra ekstra ahlâk ve yiğitlik nümu- nesi olmuyor. Ne birine'sini yapâak, ne İkincisini de biraz etekler, ht da gırtlaklar rahat etset Amerikada Soğuktan Ölenler Var New-York, 24 (A.A) — Amerika. nin Şark hükümetlerinde soğuk dal- gası ve kar fırtınası hükü msürmek Amman'da, Amman ile Suriye ve|t9 berdevamdır. Soğuk ve kar, altı Filistinin birleşmesi lehinde propa- | Kişinin ölmesine sebebiyet vermiş ve ganda hazırlıklarına o başlanmıştır. |bir çok kazalura bais olmuştur. New- Bu mesele Londrada da görüşülecek. | York'ta asgari hararet derecesi, sıtır tir. —— Şungking, 24 (A.A) — Çin hükü- meti İngi'tere ve Amerikada yaptığı istikrazların büyük b'r kısmını Çi- nin Garbinde bir sanayi merkezi te- Büyük Bir Ukranya Ç ti İ sisine tahsis eylemiştir. Şimdiye ka- Devleti Teşkil için İdar Çinin Cenubu Garbis'ne naklo 4 (Hususi) — Berlinde! lunan veya orada yeni tesis edilen iyetçi Ukranyalılar Le-| fabrikaların adedi 341 e baliğ olmak ve Çekoslovakyadaki | tadır. birleşmelerile büyük! Maiştir Londra, 2 bulunan mil histan, Rusya, Ukranyahların min edilir, yahut İspanya parçalan | Miş ve her taraf kendi emniyetine | Ayçun bulduğu yeri almış olar. I Bu vaziyetin emniyet verici oldu: İı söylenemez, Fakat büyük bir har Yin önünü almak için beklemekten Dask are yoktur » Bütün bu münakaşalar devam € İken yabancı silâhların ve yabancı vvetlerin yardımını gören fran - istler kendi yurtlarım harabeye $€- irmeğe devam ediyor ve buna 74 - 7 Damını veriyorlar. İher muhitte ehem İmparatoru 80 Yaşında Amsterdam, 24 (A.A) — Alman ajansı bildiriyor: Eski imparatorun yakında gelecek olan 80 İnci doğum yılı münasebetile | Fon Markensen ve mütekat smirsi| Von Sehmitâ, imparatora eski ordu! ve donanmanın tebriklerini bildir. mek üzere Doorn'e gelmişlerdir. Ma- reşal Von Mackensen eski karargâh namına Kayzere gümüş biz kups vermiştir. letinin kurulmasını Eski Alman i anlatan beyanatta Hâdise, alâk'dar miyetle karşılan - bir Ukranys dev istihdaf ettiklerin! bulunmuşlardır. mıştır. —e— Arnavutlukto Komünistlik agandasıYapılıyormuş re (A.A) — Arnavutluk bildiri; K Afa emmiyet ajanlar, san gün- lerde, Korçe, Tirana ve İşkodrada, ellerinde komünist propagandası be- iyor: dilmiştir. . Londra, Y4tA.A| — Alman ticaret odasının senelik ziyafetine riyaset ©- den Alman sefiri Von Dirksen, Al man — İneiliz ticari münasebetleri- nin istkbali hakkındaki nikbin'iğini izhar etmiş ve I Temmuz tarihli ti. caret itilâfnamesinin tevsi ve simdiki İ müskülâtin izale edilebileceğini söy lemiştir. © Yeni Londra Elçimiz Hareket Etti Bir kaç gündenberi şehrimizde bu- Yunmakta olan yeni Londra Büyük Elçimiz Tevfik Rüştü Aras dün ak- şam Londraya hareket etmiştir. Rüş- tü Aras hareketinden evvel belediye de, Vali ve Belediye Reisi Lütfi Kır- darı ziyaret ederek bir müddet ken- İ disiyle görüşmüştür. Tevfik Rüştü), Fransa İran İle Barışmıya Çalışıyor Paris, 24 (A.A.) — Mebusan wfec- lisinde harici siyaset hakkında yapı « lan müzakereler esnasında B. Bon - İnet, radikal - sosyalist © hatiplerden IB. Gaston Rivu'nun sözünü keserek şöyle demiştir: “Tefsiri şayanı teessüf bir sulte - fehhüme sebebiyet vermiş olan gaze- te makaleleri neşrinden dolayı İran hükümetinin 25 birincikânunda bi - İzimle diplomasi münasebetlerini ka- İtetmeğe karar vermiş olduğuna tel « imihte bulundunuz. Fransa, İrana karşı hakiki dostluk İran Şehinşahının icrsatına karşı hayranlık hisleri ( beslemekted Fransa, hürmete münafi olan bu ma ielerin tefsir edilmiş olmasına te- lessüf eder, 'ransa hükümeti, mazide bir kaide altında 13 ve azami hararet derecesi, sıfır altında 3 Santigrattır, Mount - Washington'dan bildiril - diğine göre, orada hararet derecesi, sıfır altında 37 ve rüzgârın sürati saatte 190 kilometredir, Vapurlar, Nouvelle Angleterrs'den buzlarla örtülü olduğu halde gelmek tedir. — — Suriye Fevkalâde Komiseri Geliyor Beyrut, 24 (A.A) — Fransanın Su riye ve Lübnan fevkalâde komiseri . Puaut'un yakında Ankaraya gide- ceği bildirilmektedir. ama | KISA HABERLER | ei Ankara, 24 (Tan Muhabirinden) — Posta idaresi Amerika yüz ellinci yı ——.... meş istiklâlinin dönümü münasobetile Faciaların korkunç safhasına va! 5$ olduğu için dünyanın her tara - nda insanlığın hakiki hislerini ifa- eden sesler yükseliyor ve Sonra sesler top tarakaleri ve mağdur sanların feryatları arasında boğu - P gidiyor, il etmiş olan dostane ve itimat e-|pul bastıracaktır. Bu pullar bir ma Alman asilzadeleri namına da Hit- | kendisiyle görlişen bir muharririmi. (sa5ı0a müstenit münasebetlerin tek-İ|yısta tedavüle çıkarılacaktır. ler gelmiştir. Bu akşam Dir ziyafet ze demiştir ki rar teessüs etmesi için çalışacaktır. verilecek ve İmparatorun ailesile| O “Yeni Türkiyeyi Londrada tem: İBu münasebetler, Fransa ile İran &- İk yakınları ve gelen heyetler bu ziya-| sile memur edildiğimden dolayı çok (rasında mazide olduğu gibi baki ol - fotte toplanacaklardır. bahtiyarım.,, imalıdır. annameleri bulunan 69 kişiyi tev - diy” görşmisir."Tevi Rüyü hir etmişlerdir. Bunlar, marangoz, ağ 'akkabıcı sınıfı ve bazı mek tasyol tep talebesidir. Bu propaganda be - annamelerinin menşei hakkında tahkikata devam olunmaktadır. Ankara — Bü'ce encümeni buy. ü toplantısında mektep kita; beyiyelerinin yüzde yirmi beşe 'karılmasını kabul etmiştir.