March 19, 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

LE Ke m or melemen . PENCEREMDEN| Bu, Bir Armut Meselesidir M. Turhan TAN Yazan: Berlindeki yabanet matbuat cemi» yeti mensuplarından Hollandalı bir| meslekdaş, yirmi millet gazetecileri | arasında bir anket tertip etmeyi ka- rarlaştırarak sual varakalarını sağü sola, yukarıya aşağıya doğru yola| çıkarırken Benim adıma da biz tane- niş, Onun adımı ve bügün çalıştığım | gazeteyi nereden öğrendiğini merak etmedim. Çünkü Eerlindeki yabancı matbunt cemiyetinde Türkler de var. Muhakkak ki o millettaşlardan biri Hollandalı meslekdaşa beni ta-| nıtmıştır. sini gönde Anket şu Üç sual üzerine kurulu: 1 — Avrupa sulhünün için otoriter ve demokrat memleket- ler arasında nünasebet ve iyi bir iş ortaklığı kurulmasını lüzunüüna | inanıyor musunuz? yaşaması — Otoriter ve demokrat ketler aralarında münasebet ve »henkli bir kurulmasını mümkün görüyor musunuz? 3 — Böyle bir imkâna katl olda- Kunuz takdirde istinat ettiğiniz se- bepleri izah eder misiniz? Anket sahibi, kendilerine sunl va- rakası yolladığı o muharrirlerin ana dilleriyle cevap vermelerini bilhassa | rlen ediyor.. Ve cevapların yirmi sa- tırı geçmemesini de İi Finlândiyalı, İskandinavyalı, Da- nimarkalı, İsviçreli, Macaristanlı,| Polonyalı ve daha bilmem muharrirlerin anketi ne suretle| telâkki ettiklerini ve ne yolda cevap) verdiklerini kestiremem. Fakat be- nim cevabım, yirmi satırı bulmak şöyle dursun, yirmi kelime bile tut- madı, çünkü (Hollandalı muharrire şu dört kelimelik cevabi yolladım: Bu, bir armut meselesidir! Okuyucularım gibi şaşırmış ola- cağını tahmin ettiğim anket sahibini bu süfünda ve açık” tenvir etmek |”. isterim: Bir vil evvel ben Herline uğrıyariXÜğndiâYa geçmiştim, Ak man devlet merkezinde yemekler den sonra ağıza alınabilecek tek bir elma, yahut armut bulmak imkânı yoktu. En büyük lokantalarda “ye- diye önümüze si ler ya çürük, ya kavruk şeylerdi Londrada bu yemiş katlı sine şahit olduk y nereli an ak-| Her büyük endde- de üç beş tanesi kurulmuş olan ye- tienrethanelerinde ü taliye kadar her meyvanın hem ta- zesi, hem aliyülülâs mden Şef. bulunuyordu. Mevsim meselesi Kondra yemişçile- ri için meçhuldü. Onlar yılın het gü- nünde her yemişi dükkünlarında bulundurmak imkânını elde etim lerdi. Lokantalarda da ayni yemiş bereketi vardı. Benim bu bereket «- rasında dikkatimi bilhassa çeken bir nevi armuttu. Tâ Kaptan getirildiği ni öğrendiğim bu armut, kiiçik bir karpuz büyüklüğündeydi,. nefis ke- limesiyle ifade olunamıyacak kadar güzeldi, ağıza alınır alınmaz eriyor- iu. Bir gün Ruayal otelin yemek sa- lonunda bu armutlardan birini hay-| retli bir le yediğim sırada kendisini Berlinde tanıdığım bir Al man çıka geldi ve benimle musafa- hadan sonra önümdeki armudu gös- teri | — Demokratlar İşte bunları, oto- riter dediğiniz hükümetler halkı da Berlinde gördüğünüz çürük elmala- rı yiyorlar, bu vaziyette iki zümre. nin candan dost olmasına mi var? Ortaya attığım şu armut meselesi halledilmekle aradaki geçimsizlik giderilebilecek o midir?.. © Burasinr takdir etmek benim elimden gelmez, geleme: ——————— Bir Üniversiteli Zehirlendi Iki gün evvel Beyazıttaki bir pas- tacıdan pasta yiyen bir üniversiteli- nin zehirlenmesi üzerine Üni | Reokt müracast e-| derek altı inin ber EN Yenel sta aldığı Be- yazıttaki gıda mad: tan dük- kânların sık sık kontrol mi rica etmiştir. imkân | bin ü süt vw leri sat: IMemurlar DENİZ ve LİMANDA : ben transatlanti tir. Siilernüi öpen SÜS Tezer erir Mrmerimi Çeke | etmişlerdir. Verilen müsaade üzerine Alman filmeileri dün şehrin bir çok yaptıktan onra Kıbrısa gitmiştir. detli soğuklar dün kırılmış ve deniz» dün Bo, Genes v AĞİR Iİ Denizbanktan Açıkta Kalan İzi esile kurulan mü a uydurmak için İN w | Eczacı Hasan; Maneviyatım Kırılmamıştır. Şi ae vc in ime Ayni Yerde Devama Çalışacağım, Diyor müdürlük tarafından vekâlete bildi- itir. Bankanın idare ettiği uzak, Bahçekapıda Hasan ecza deposün- turları, liman vapurları, fab-|den çikarak üç büyük ve dört dükkân ve mağ netice küçük zlar ve dol a İstan abzon liman. uk gibi mü- esseseler'gruplarâ ayrılarak bankaya bağlı hükmi şahsiyeti haiz bir ida-| mi muavini Rıfat tahkikatın bir müd re haline getirileceklerdir. Denizbankta bazı s€ ıkta kalan e r, Mersin ve 7. atı dün de devam etmi | Tahkikatı idare eden müddeltümu-' ve İşin kanunu çerçevesine ve dün sabah rakalanan Rizeli Meh- puz İle Mustafa Kor met sulh birinei ceza dolayısile a ni müessese! Tür etmisse de diğer kında henüz bir ka bağlı valıyı Sultana ee vee vererek yaptırmış ve ikisi hakkında da tevkif kararı almıştır. Yalnız AN Topuz 1340 doğumlu olduğu için kanunun tarif ettiği şekilde fârik ve mümey- iz olup olmadığının tesbitine lüzum görmüş ve kendisini tabibi adillere| mahkemesine sorgusunu memişti Bankaya müracaat eden memurla | Ta yarım maaş nisbetinde bir tazmi- nat verilmek istenmiş, fakat mermir- lsr bu şeklin ancak banka ile tama. men alâkasını kesen memurlar hak- kında tatbik edilebileceğini ileri sÜ- | muayene ettirmi Tabibi adil Sa- Terek parayı almamışlar ve çok muz- Re " Sie Mez“ İlih Haşim Ali Topuzu munyene et- vaziyet a ifer vi p giyetie kaldıklannı. diter EY- İmiş ve kantmun atadığı fariklik ve ERİ gibi bir vazifeye ta-| mümeyyizlik hassasını bulduğu için yin edilinciye kadar açık maaşı ve i > KU raporunu vermiştir. İşte bundan son- rilmesini istemişlerdir. Bu memurlar ayrıca vekâlete de müracaat etmiş- lerdir. let memurları mışlardır. Hükim iki suçlunun hüviyetlerini ve yaşlarımı tesbit etti. Alinin on beş, Mustafanın da on sekiz yaşların bi- tirmedikleri anlaşılıyordu. Hâkim suçluların yağarını naza- rı itibare alarak sorgunun gizli ya- pılmasna karar verdi ve neticede her iki suçluyu tevkif etti. Müddelumumi muavini Rıfat tah- kikate el koyar koymaz. depo sahibi Hasan da dahil olduğu halde depoda | şan on beş ki TI ayrı cağırt.| m, © Seyyah Vapuru Dün Geldi Alman bandrali General von Sten- ile gelen Alman yahları dün gruplar halinde gez dir, Seyyahlarla berâber üç te ü şehrimize örleri şehrimize alt gelmi Ben sinem ig da haber aldım; demiş ve hâdise hiçbir alikesı bulunmadığını söy- mek üzere dün belediyeye mürsc: manzaralarını ve Boğasiçini filmeal- ardır. Alman sevyahlarım hâmil dün akşam Boğazda bir tur Eczacı Hasân ne diyor? Hasan müstahzerat deposu Hasan, bir arkadaşımıza demiştir ki: — Depomun yandığına çok müti Maddi zararım belki pek a: dır. Çünkü depo 100 bin liraya sigor- talıdır. Bundan 5-6 ay evvel depo- Belediye, Otobüs sahibi Bir Vapur Karaya Oturdu Bir ha devam eden şid» essİrim. f#tadanberi lerdeki fırtına sükünet bulmuştur. 3 ndenberi B kdere önlerinde de. irli bulunan vapurlarla yelkenliler a açılmış Satın Alıyor Belediye, şehir ot Fırtına tesirile Yunan ban puru Bozcaada elvarın: Taya oturmuştur. Vapurun kurta gemi kurtarma idaresinin bir vapuru kaza yerine iştir, Erzincanda dört gündenberi kısa fasılalarla yağmur yağmaktadır. Ha- va kapalıdır. isleri için mü râcaatta bulunan firmaların müra-| caatlarını tetkik etmektedir. Bu fir. | maların bir kismi, mazot ve yahut linyit madenlle işletilebilecek, otobüs ler vermeği teklif etmektedir. Bu batı karayel | €Xlif Kabul edildiği takdirde Kütah- mwar şiddetini ara sıra | Yadaki linyit madeninden mebzul arttırarak devam etmektedir. İ miktarda istifade edilecektir, Ş. Karahisarda dört gündenberi! Tamir Etfirilecek Yollar fasılalı kar ve yağmur fırtınaları de-| p., z vam etmektedir. Kasabaya düşen > ENE karın yüksekliği 21 santimi bulmuş Inşa ve tamirine karar verilen İley- Si belinda İşgüzar şosesini 2385, Teşvi. İkiye Ihlamur esddesini 1638, Unka- İ panı Salihpaşa sokağın 309, Balatta seri İ Kırkambar kaldırımın 834 lira ile Veriliyor İdün müteahhide ihale etmiştir İzmir — Ziraat Bankasına mer-| Belediye, Çengelköyünde Tepe hun bulunan Bulgurca çiftliği, için / yolu sokağının tevsii için, © civarda de bulunan köyl bazı arazi kısımlarını istimlâk elmi- İzmir ve muhitinde rüzgârı ve yaj e daimi encümeni, —.... Bir Çiftlik Köylüye (150.000 Jnun Fayda dairesinde. bir yangın iz çıkm olmasile İY heyeti depodaki eşyanın mikt ve kıymetini tesbit etmişti. Bu zeva» tm tesbit ettiği rakamlara göre o gün İçin depodaki mülzemenin maliyet fiatının 112.500 ve satış fiatın da! cağı 8 mıştı. Deponun a$aği "yukarı kiymeti muhafaza ettiğini nazarı dik- kate alırsak maddi zararım, olsa da pek azdir": Fakat olüz beri ben yalnız bugün için değil, bundan #onrası için çalışmıştım. Deponun yanması ile İzmirde. Ankarada ve İs. tanbulun muhtelif semtlerindeki şu- belerime Hasan müstahzaratı yetiş- tiremiyeceğim için manevi zararım milyonlara baliğ olacaktır. Hayatı Arkadaşımızın, hayatı hakkmda biraz malümat vermesini rica etme si üzerine de şunları söylemişti — Takriben otuz sene evvel Be- yanıtta küçük bir oezanem vardı Bundeni sonra şimdiki Mehmet K zim eezanesinin bulunduğu o mahalli tesis ettim, Burada yaptığım ilk müstahzar da Hasan kuvvet şurubu- dur. Bilâhare Anadolu ham altindaki depoyu açtım. Ve tam 1923 te de; evvelki gece iki saat içinde yanıp kül olan depoyu tesis ettim. İşte ha- yatımın en muvaffakiyetli devresi bu depoda açılmıştır. Bugün beş yü- zü miltecaviz müstahzarım ve muh- telif memleketlerde kazandığım iki yüzden fazla madalyam vardır. Depofhihn Yinmasile 30 senelik sâ- vimin mahvalmasmna rızn gisternenk gilim.. Mümkün olduğu kadar kr- sa bir zamanda zararının telâfisine çalışacağım. Ve ilk İş olarak 'depoma yakm bir mahalde yeni bir depo acacağım. Yargın manevi; izerinde hiçbir liraya bali senede eski sir Biraz yaşlı olmama rağ 30 sene evvel Beyazıttaki eczanede! bulunduğum. sıradaki | hissettiğim | kuvvet ve kudreti bugün de ayni şe- kilde duymaktayım. Erzincanda Altın Medeni Bulunmuş Erzincan, (TAN) — Civarımızda şimdiye kadar kimsenin farketmedi- ği, bir altın ve plâtin raadeni bulun. duğu anlaşılmaktadır. Aslen Batumlu olup Elâzığda otu- ran ve şimdi burada çalışan bir a- mele, Erzincana yakın o mesafedeki dağlardan birinde par- İlak maden parçaları bulmuştur. Bun- ları şehrimize getirip kuyumculara göstermiş, kuyumcular da muayene neticesinde, bu madende plâtinle al. tin bulunduğunu söylemişlerdir. Bu- nun üzerine, amele, elindeki maden- İe beraber vilâyete müracaat etmiş- tir. Vilâyet, madeni ziraat müdürlü. ğüne göndermiştir. Amele, madenin bulunduğu yeri söylememektedir. Kendisinden, An- karaya tahlile gönderilmek üzere da- ha büyük bir maden parçası getir lacaktır, İ ye karar vermişti tenilmiştir. ERLER Bahçekapı Yangınının e Failleri Tevkif Edildi Toplamak nbul öğretmenleri yardım ce miy selik kongresini dün üniver İsite konferans salonu: aarif mü- dürü Tevfik Kutun riyasetinde akde miştir. Kongre açıldıktan sonra İd. heyeti raporu okunmuştur. Bu ra, orda bilhassa şunlar kaydedilmiştir Bu senekilerle beraber Üç seneden- beri 34 muallim vefat ederek mes leketin ayrılmış yardım cemiyetinin bu-84 meslekdaşın tavsiye etmis ale duğu kimselere yaptığı yardım 9380 lirayı bulmuştur. Ayriöü hastalanan İ muallimlerle ailelerine, faiz almma- Mak ve taksitle “ ödenilmek süters 1025 lira da borç para verilmiştir.| Cemiyetin gelirini çoğaltmak için a- za aldatını gönü gününe tahsil etmi | ye çalıstıktan başka danslı deniz ve kır gezintileri tertip miş, mektep defterleri, muallim ve talebeleri alikadar eden bazı kitip, ve mecmualar da çıkarılmıştır. Bundan sonra Gemiyetin varidatı- altmak için ileri sürülen ted— ihtiva eden raporlar okunmuş. nço ve hesap teftişleri raporları İda okunarak tasvip edilmiştir. Yeni idare heyeti, hesap müfettiş. leri de seçildikten sonra mualiimle: rin diledikleri de tesbit edilerek top lantıya nihayet verilmiştir. 1 set çaylar, —— MÜTEFERRİK : Müstekil Ressamların 21 inci Sergisi Müstakil ressamlar ve heykeltraş. lar birliğinin bu seneki sergisi dün! suat 15 te Istanbul Dağcılık klâbün- edil. | 19-3-939 SUAL-“CEVAP? dktısadi ve Mali Tabirler $ — Döviz, takas, klirin standardizasyon o kelimel& nin mânalarını söyler mit ni, € — Bu tabirleri biz bu sü da müteaddit defalar izaha çalı Hayatta çok «kullanılmalarına benze için hatırda kalmiyan bu tabir fade ettikleri manaları bir dah ca izah edelim: DOVİZ: eket men biribirlerine çok Sağlam para deme ens paran sağlam olma ra mukabil mer parasi dövizdir. döviz olabilmesi kete giren Yalız bu için her memleke kıymetini az çok m lâzımdır; TAKAS: Iki memleket mal mübadelesi esasına day laşmalara “takas denilir. Biz Fi ile takas üzerine iş yaparız. Ye Fransaya mal ihraç etmek istiye bir ihracatçı kıymeti mal gönderecek bir ihracatçı laşmağa mecburdur. Fakat Ithalâl çının her vakit hariçte bir ihracati ile anleşması güç olduğu için, bu le meşyul bir takım milesseseler vat dır. Sizin göndereceğiniz veya ith edeceğiniz mala mukabil mal ih! ve ih ruhte ederler. KLIRING: Iki memleket arasınd karşılıklı bir cari hesap açmağı # tilzam eden bir muameledir. Mesel biz Almanya ile Kliring üzerine * görürüz. Almanyadan mal getirtme istediğimiz zaman Merkez Bankası bunun pafasım yatırırız. Keza Aİ manyadan biri bizden mal almak İ9 İtediği zaman parasını oradaki ba? kaya yatırır. Devlet bankalarının Kİ tingle iş gördüğü memleketler içi açılmış böyle cari hesapları vardi Almanyaya mal satarak parasını Dİ radaki bankadan alırız. Bonka bunü* n cari hesabina geçirir. orada ayni de vali ve belediye reisi namına Be- yoğlu kaymakamı Hikmet tarafından e, biri d in ressamlar ve heykelt bir nutuk söyliyen birlik reisi hev. keltraş Rağıp setgiye İştirak ressamlar ve heykeltraşların mesâl zeh etmişitir. , resim, mmştır, Serg Volan şİar İş eden lerini Sergi Yel, dekorasyon kumaş, model, ve vazo gibi 150 deni | fazla eser teşhir edilmekte ve bilhas-! sa seramik mevzular, dekorasyon İş- lerine âit motifler, bu sene daha ge- niş yer almış bulunmaktadır. Sergi son zamanlarda görülen sanat hare- ketlerinin en kuvvetlilerinden biri olduğu gibi müstakillerin şimdiye kadar açtığı sergilerin en iyisidir. Sergi mart nihayetine kadar açık bulunacak ve herkes tarafından pa- rasız görülebilecektir. Erzurum Valisi Geldi Mesleki tetkikler için Avrupaya gitmiş olan Erzurum valisi Haşim İş- can şehrimize dönmüştür. Avrupa. nin muhtelif memleketlerinde tet- kikler yapan vali bu akşam Ankara ya gidecek ve tetkiklerinin neticesini Dahiliye Vekili Fa'k Oztraka bildire. cektir. Müteakıben şehrimize gelerek buradan Erzuruma hareket edecektir Darüşşafakalılara Itifat | Darüşşalakanın 66 inc yıldönü ü betile yapılan toplantıda, | büyüklerimize çekilen tazim telgraf- larına, Mİlli Şef Inönü, Büyük Mik let Meclisi Reisi, Başvekil ve Man- rf Vekil afından telgrafla muka. bele edilmiştir. GÜNÜN RESİMLERİ : Dün, Muallimler Yardım Cemiyeti içtima etti Muailimlerin İçtimaı ve Sergi Dağcılık Klübünde bi; |bölmelerde kapalı ve yer yer yağışlı ir resim sergisi açıldı NDARDIZASYON: Malı tf eştirme demektir. Meselâ tütünü muhtelif çeşitleri, çayhtelif kajiteği olanları vardır. Bunlardan muayyffi riz. Yani mun lirin o evsati dalma muh mesine dikkat ederiz. Mi en b tipin içinde yalnız o tipin isulza” ettiği evsafı havi mal bulunur. . Ss: İ 1 — 1935 mali yılı nihayeti” kadar olan arazi vergileri terkinine ait kanunun çıkt” ğını gazetelerde okudum. EV kanun musakkafat vergili ne de şamil midir? 3 — Vakıf icareleri de bu fa dahil midir? C: 1— Bu kanunla yalnız 935 sene sonlarına kadar tahakkuk — ettiri 939 senelerine kadar tahsil edilen yen arazi vergiler bakayası mun?9”| kesir ve cezalarile birlikte terkin dilmiştir. Kanun musakkafat ver$ lerine şamil değildir. 2 — Vakıf icarelerinin ii senedir. Kanunun bunlara şüml yoktur. o $ — Demiryollarımızın vari datı ne kadardır? C — 1923 te demiryollarım hasılatı 1.179.000 milyon Vira 939 daki hasılat yekünu 39 milyo Yiradır. TAKVİM ve HAVA 19 Mart 1939 PAZAR pen —... | 3 üncü az 1 Kasım 197 Arabi: 1489 Rumi 199 Muharrem: 28 Mart: 607 -— Öğle 1233 1546 — Aksamı 189 İl 1049 — İmes 4 maal Yurtta Hava Vaziyeti Kocaeli, Ese » rında bulutu, SE dei İ Güner İ İkindi İ Yalar Havs yurtta Trakya, gelerile Akdeniz kıy, miş, rüzgürlar doğu ve cenup def gelende gimalden Dün İstanbuldü hava şâir cenubu gk bulutu gel kiden saniyede 2“ ava tazyikı 7607 milim Sühünet en yüksek m4 ve on ©" sıfırın altında 0,8 santigrat kaydedii a