14 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

* çıktı, ve bundan Sonra “başladı. Arkasından Balkan dev ——— 1 Nihayet. Karar Verdi (Başı 1 ineide) rek muvaffakıyetten muvaflakıyete koştular, genişlediler, o büyüdüler ve kuvyetlendiler. İngiltere dünya haritasının geçirdiği büyük değişik- likler karşısmda mütemadiyen 88- Yirci vaziyetini muhafaza etti. İngilterenin bu defa mütereddit ve kararsız oluşunun iki mühim se- bebi vardı: Biri İngiltere ve mütte- fiki Fransanın kâfi derecede hazır- lanmiş olmamaları. İkincisi de Sov- yet Rusya ile birleşmedikçe totali-| ter devletlere karşı durmak imkânt- mi görememeleri. Halbuki Sovyet! Rusya ile ittifakı İngiltere bir türlü hazmedemiyordu. Sovyetlerle itti-| fak etmektense, totaliter devletleri tatmin etmeyi tercih ediyordu. Faka hâdisat İngiliz Başvekilinin tahmin ettiğinin hilâfıne ve tahmin ettiğinden daha süratls inkişaf etti. Fransız Başvekilinin dediği gibi “Evvelâ her millet kendi mukadde- Talını kendi tayin etmelidir., teziy» le başlıyan ve Almanların kendi mu- kadderatlarını bizzat tayin hakkına malik olduklarını iddia şeklinde or- taya atılan dava, milli emellerin te- mini davasma İnkılâp etti ve niha- yet ortaya “hayati sahalar, tâbiri Avrupada ve istiklâl bütün milletlerin hayst leri tehlikeye düştü. “İngiltere ancak Orta Avrupanın istilâsmdan sonra uyandı ve bir ka- Tara varmak mecburiyeti karşisın- da bulunduğunu duydu. , Bı meberirt İngiliz siyaseti- nin değişmesini inteç etti. İn- giltere artık tereddüt ve kararsızlık devrine bir nihayet veriyor, totali- *er devletler karşısında cephe almı- ya karar veriyordü ve bu karar İn- giliz siyasetinde tarihi bir dönüm noktasını teşkil ediyordu. Karar verince muvaffak olmak Jzımdı. Muvaffak olmak için de to- taliter. devletlerin etrafında tehli- Kkeye maruz bulunan ufaklr büyüklü bütün devletleri bir araya toplamak en kestirme yoldu. İşte İngiltere şimdi bunu yapıyor. İşe Polonyadan leriyle müzakereye girişti. Bir ta- raftan da, aralarındeki (e ideoloji farklarına rağmen, Sovyet Rusya ile anlaşma yolları aramiya koyuldu. Bu suretle İngiltere, Avrupada bi sulh cephesi kurmıya çalışıyor. Bu cephenin teessüsü beynelmilel bir Cihan Harbinin patlamasına karşı bulunabilecek yegâne engeldir. Fakat acaba demokrasiler, eski İngiliz Hariciye Nazırı Eden'in dedi- ği gibi, bu işte geç kalmış değiller midir? Mr. Ci berlain 1914 de İn- #iliz Başvekilinin yaptığı hataya düşmemiş midir? ; e 5 marttanberi tehlikede bulu - nan devletleri sulh cephesin- de toplamak teşebbüsü gayet bati hir süratle inkişaf edebilmiş, yalnız Polonyanın herhangi bir tecavüze karşı istiklâlini temin hususunda bir anlaşma yapılabilmişti. Bu anlaşma Almanyanın Polonya üzerine yürü - mesinin önüne geçmeğe küfi gelmiş- t. Fakat Arnavutluğun işgali demok- rasilere tehlikenin yakın ve devamlı olduğunu anlatan en büyük âmil ol du. Dün İngiliz Başvekilinin Avam Kamarasında ifat ettiği nutka göre, şimdi Polonya ile yapılan anlaşmaya benzer yeni anlaşmalarla Romanya ve Yunanistanın istiklâl ve tamami - yelini temin etmeğe karar vermiş * lerdir. Bu teminat az zaman içinde belki bütün Balkanlara teşmil edile- çektir. Yalnız görünüşe nazaran Yu- goslavya kaybedilmiştir. Maamafih Polonyadan başlaya - rak Romanya ve Balkanlar yolu İle Akdenize kadar uzanan bir sulh cep- besi yukarıdan inebilecek tehlikele- Te karşı kuvvetli bir set vazifesi gö- rebilir. Yalnız İngilterenin acele etmesi, ve tereddütlerle vakit geçirerek to - taliter devletlere yeni bir emriveki Romanya ve Yunanistenin istiklâli- İNGİLTERE Sulhü Temin İçin Var Kuvvetimizle Çalışacağız # (Bası İ incide) Başvekil, Arnavutluktaki İtalyan tebaasının zulme uğramış olduğu hakkındaki hikâyelere inanlltrmıya - cağını kaydettikten sonra, İngiltere- İtalyan Akdeniz anlaşmasının ş dilik feshine zaruret olmad lemiş ve Yünanistanla Romanyay verilen garanti hususunda aşağıdaki beyanatı yapmıştır: “İngiltere hükümeti, Akdeniz ve Balkan Yarımadası statükosunun cebren veya cebir tebdidi altında her türlü değiştirilmesine mâni ok miya azami ehemmiyet vermekte- dir. Binsensleyh İngiltere hüküm ni sarahaten tehdit edecek ve Ro- manya ve Yunan hükümetlerinin buna milli kuvvetleri ile karşı koy- mayı hayati menfaatleri iktizasın- dan bulacakları bir teşebbüs vuku- unda onlera iktidarmdaki bütün kuvvetile derhal yardım yapmakla kendini mükellef bilir. Bu beyanatı, bütün alâkadar hü- kümetlere ve diğerlerine ve bilhas sa Yunanistan ile sıkı münasebetle ri malüm olen Türkiyeye bildire- ceğiz. Fransız hükümeti de, bugü mümasil beyanatta bulunacaktır., İtalyaya Teossüfler Başvekil müteak'ben (İngiliz — İtalyan Akdeniz anlaşması hakk da, bunun şimdilik feshedilmiyece. ğini söylemekle bdrüber demiştir kit “Fakat, İtalyan hükümeti hareketiyle teminatının sami tini ihlâl etmiş olduğundan dalaşı teessüflerimi açıkça beyan etme Wiyim.,, Chamberlain İtalya ile iyi müns- scbatı İdame etmek arzusunu bir kerre daha ehemmiyetle kaydettik. ten sonra “İtalyan h benim bu arzuma İştirak ettiği delilini bekliyorum,, demiş ve sü lerine şöyle devam etmiştir. fussolini Madrid geçit resmin- den sonra İspanyadakı gönüllüleri- ni derhal geri çekeceği teminatını 9 Nisanda teyit eylemiştir. Ayni gün- de İtalyan Hariciye Neziri Kont Ci- ano Romadaki elçimize verdiği te- rinatta, İspanyadaki İtalyan tayya- re ve tayyarecilerinin de gönüllüler çekilir çekilmez İtalyaya dönecek- lerini bildirmiştir. Büyük Britanya kümeti, bu teminatı senet ittihaz eder. Büyük Britanya hükümeti, İs- panyadaki gönüllülerin geri alınma| snr İngiliz — İtalyan o Akdeniz an- laşmasmın hayati bir unsuru olarak telâkki edeğelmiştir. Sulhü muhafaza hususundaki gay retlerimizde ve İyi ,niyetlerimi de uğradığımız bir çok muvaffı kıyetsizliklere rağmen sabır ve tahammill gösterdik. Bugün ufuk | karanlık olmakla beraber bütün bu gayretlerin semeresiz kalaca- ğına inanmak istemiyorum, Sulh İçin Gayretler Bu urada muhalefet sıralarından “Ya Sovyetler Birliğini ne yapiyor- sunuz?.,, sesleri yükselmiştir. Chamberlain şöyle mukabele et- miştir; “Eğer Sovyetler Birliğinden bah. setmedisem de, Sovyetlerin elçisile daima temasta bulunmakla farig olmadım.,, Başvekil sözlerini şöyle bitirmiş- tir; “Yapılacak çok zor bir vazifemiz var. Yalnız biz kendi isteklerimizi değil, diğer milletlerin de ne yap mak İstediklerini mütalâa etmek mecburiyetindeyiz. Milletlerin ideolojileri her ne olursa olsun sulh lehinde ve taar- ruza karşı olan bütün kuvvetlerin bu husustaki emellerinin tahakkuk edebilmesi için bütün. gayretlerimi- ze devam edeceğiz. Bu baptaki azmimizi yalnız kendi- mizi daha iyi müdafaa için daha ziya- de kuvvetlenmek üzere değil, ayni zamanda taarruza uğrıyacakların ve hürriyetlerini kaybetmemek için mu- Xavemete karar vereceklerin yanında yer alarak vazifemizi yapabilmek İ- gin de kuvvetlendirmeliyiz. Bu az- imkânı vermemesi lâzımdır. Sulh, ancak bü Sayede kurtarılabilecektir. Şe ğj mimizde ve aldığımız tedbirlerde ve bu tedbirleri daha müessir kılmak i- çin ilerde vereceğimiz bütün kararls- Tın perlimento memleket ve bötün tmparatorluğun tasvip etmekte oldu- dundan ve olacağına kanaatim var- dır.” Hatiplerin İtirazları Mister Chamberlaınin nutkunu bir münakaşa takip etmiş ve münakaşa- ya amele lideri Atlee, muhalif li raller lideri Arşibald Sinclair, Çü çil ve Eden iştirak etmişlerdir. Hej arasında müşterek nokta Rusya ile anlaşmak zaruretidir. Atlee, garantinin yalnız zırhlı ile yapılmıyacağını, buna top, tayyare ve askerin iştiraki lâzım (geldiğini söylemiş ve bütün bunlurı Rusyanın temin edeceğini anlatmıştır. Mister Atlee, İngiliz — İtalyan anlaşması siyasetinin felâketli oldu- ğunu ilâve etmiştir. Başvekil kendi- sine cevap vererek Ingiliz -— Itelyan siyasetini takip ettiği zaman dosdoğ- )ru hareket ettiğini, fakat bugünün İ dünden farklı olduğunu söylemiştir. Sir Arşibald Sinelair vaziyetin tehlikeli olduğunu anlatmış ve hükü- metin kollektif emniyeti süratle te- sis etmesi lâzım geldiğini ilâve ede- rek bir Levazım Nezaretinin hemen tesisini tavsiye etmiştir. Mister Eden, son kararları verdik- ten sonra bunları yarım yamalak bik etmenin intihar âmir bir şey ola- İ cağını söylemiş ve son teminatın Mil- letler cemiyeti misakt ahkâminı da geri bıraktığını izah etmiştir, * Bulgar Meclisinde Solya, 13 (A-A) — Mebusan Mec- lisinde muhalefete mensup 'birçok mebuslar hükümete şiddetle bücum etmişlerdir. Staynof, Bulgar milletinin Çekos- lovakya ve Arnavutluğun âkıbetine uğramak istemediğini süylemiş ve ka İlabalık bir Bulgar heyetinin mahiye- ti belirsiz müzakerelerde bulunmak üzere Berline gitmek üzere olduğu- pu ilâye etmiştir. Bilhassa diğer bir mebus'ta bugün- kü vaziyeti 1915 teki vazyete teşbih ederek Alman heyetleri Solyaya ge- Urken o zamanki hükümetin de hiç- bir taahhüde girişmemiş olduğuna dair teminat vermiş olduğunu batir- latmaştar, Hükümet harici istizahların bilâ- müddet tehirini istemesi ve bü tale- bin de kabul edilmesi üzerine muh lefet mebusları protesto makamında müzakere salonunu terketmişlerdir. Almanya Filo Gönderiyor Berlin, 13 (A.A.) — Alman deniz İ makamatı, bir aylık bir gezinti yap- mak üzere İspanyol sularına bir filo göndermiye karar vermiştir. Bu filo ikisi Deutschland tipinde en son mo- delden olmak üzere bir çok kruvazör ve ekserisi denizaltı gemisi olmak ü- İzere bir çok hafif denizaltı gemile- rinden mürekkep olacaktır. Londra,<13 (Hususi) — Cebelita- rıktan gelen haberlere göre, Ispanya- ya ait Labina ile civarında olup Ce- belitarıka yakın sahalarda asker sev- kiyafı ve top nakliyatı göze çarpmak- tadır. TAN - İnin, mesuliyetini tamamile Sarih Bir Tehdit Önünde Hemen Yardıma Hazırız (Bası 1 incide) Askeri Tedbirler Kabinenin ittihaz ettiği askeri ted- birler münasebetile Daladier matbu- ata yaptığı beyanatta Fransanın ken- di müdafaâğını kuvvetlendirinesi ve isarruzlara karşı koymak azminde bulunan bütün milletlerle olan tesâ- nüt bağlarının artırılması lâzım gel diğine dair 29 marttaki nutkunu ha tırlattıktarı sonra “İşte bunun içindir | ki hükümet Fransanın ve imparator. hareketine karşı garanti © birleri almıştır. “Fransa, Büyük Britanya ile ve ke- za Amerika, Rusya, Polonya ve Bal- kan Antantı ile datmi temas halinde bulunmaktadır. Fransanın maksadı, başka bir milletin hayati menfaatle- rine dokunmayı düşünmiyen, günün meselelerini halisane bir tarzda tet- kikten imtina etm ve tahakküm teşebbüslerine katiyen karşı koymak azminde bulunan mületlerle teşriki mesai tesis eylemektir.” Fransız topraklarını ve İmparator- luğunu her türlü tecavüzlerden ko rumak ve milletlerin, istiklâlini teh- dit edecek her türlü teşebbüslere kar- mütesanit bi tarzda himayesini aştırmak.. İşte Fransız hükümeti- müdrik olarak takip ettiği siyaset budur. Hü. kümet, vatan muksdderatmın hima- yesinin icap ettirdiği vazifeden asla kaçınmamak hususunda — sarsılmaz bir azimle hareket edecektir. * Fransa - Sovyet Rusya Fransız siyasi mahafili, Fransa hü- kümetinin “yeni siyasetini selâmla- makta ve İngilterenin girişebileceği bütün taahhütleri peşinen tasvip et- | mekte olduğunu beyan eylemektedir. ler. Maamaf'b bazı mahafll, Ingilte- re hükümetinin bu siyasete mösnet teşkil etmek üzere mecburi askerlik hizmeti tesisine henüz karar vermiş olmamasına teesüf etmektedir. Siyasi Fransız mahafili, İngilizle- rin yeni taahhütlerinin ancak Büy Britanyanın bunları iera etmek | derhal askeri bir harekete tevessül edecek bir halde bulunması tekdirin- de müessir olacağı mütaleasında bu- lunmaktadırlar. Bu münasebetle | siyasi mahafil Fransanın Sovyetlerin mesai birliği- nin ehemmiyetini Büyük Britanya- dan daha iyi takdir etmekle olduğu- | nu beyan etmektedirler. Bonnet, her gün bu hususta Sov- yet Rusya sefiri ile görüşmeler yap- maktadır. Ayni mahafil, ilâve ediyor: “İler hâlde Fransız — Sovyet mi- sakı, hali hazırda Ingiltere tarafın: dan tensik edilmiş olan yen! sistemin, mühim bir unsuru olacaktır. * Kahire, 13 (A.A) — Gazelelerin yazdığına göre, Mısır ordusunda bü- tün mezuniyetler geri alınmış ve kı- taat kışlalarda toplanmıştır, İngiliz donanmasına mensup birçok parça- lerin bugün İskenderiyeye gelmesi bekleniyor. (Baştarafı 1 incide) haberlere göre, Arnavutluğun Şi- malinde gayri muntazam (Arnavut çeteleri İtalyan işgal “kuvvetlerine mukavemet teşebbüsüne girişmiş- lerdir. Bir Belgrat heberine göre, Arnavutlukta son vaziyet şudur: Sahil ile üzerinden geçilebilir İyollar üzerinde meydanları bulunan şehirler İtalyan | kitaatmın elindedir. Şimalde vaziyet daha karışıktır. İşkodra ve Alesyon civarındaki katolik aşiretler çekil mekte olan Arnavutluk ordusunun bakiyesine hücum ederek silâhlarını almışlardır. Bu sabah oArnavutlu- ğun Şimal - Doğusunda yalnız dağlı aşiretler tarafından © mukavemet merkezleri teşkil edilmiş bulunmak tadır. Libyada İsyan e Paris, 13 (AA) — Paris - Miği vutluğa vuku bulan taafruzun yerli ahalide uyandırmış olduğu infial yü zünden Libyada bir isyan çikmiş ol- duğunu haber vermektedir. olan veya tayyare) Mussolini Bir Nutuk Söytedi lât, inkrtaa uğramıştır. Libyadan gelen bedeviler, İtalya- nın. hazırlıkları ve İtal: yan kıtaatı- nın dahile doğru vapmakta oldukla- rı harekât hakkında bir takım ma- Jümat vermektedirler. * Öğrenildiğine göre Tibesti hudut mmtakaları ile Murzuk mıntakasm da kargaşalıklar çıkmıştır. Dün Tirana giden Kont Ciano bu gün geri dönmüştür. Dün, Tiranda milli emniyet için ilk gönüllü milis müfrezesi teşkil edilmistir. Bu müf- reze, İtalyan kolonlar ile faşist un- surlardan mürekkeptir. Mussolini, İtalya ile Arnavutluğun birleşmesini tesit için memleketin bu sym 16 ıncı pazar günü sabahtan ak- şama kadar Italyan ve Arnavutluk bayrakları ile donatılmasını emret- miştir. gazetesinin Kahire muhabiri, Arna-! Atina, 13 (A.A) — Havas ajansı nın hususi muhabiri bildiriyor: Arnavutluk kraliçesinin sıhhi va- Mısır | Ziyeti endişe verecek m de- ile Libya arasında bütün münaka-| gildir. 0 270279 No.: 270281 No.: 270283 No.: Ürküplü Fadii 270285 No.: Hamiyet 270280 No.: Ürküplü 270287 No.: ODEON Yeni Çıkan Plâklar Vedia Rıza Giz — Hicaz şarkı « Güller öresnd. — Hüzam şarkı - Adanın Yesil enmları Küçük Melâhat —Suzinâk şarkı - Rir senrdir bekliyorum meli 14-4-939 mpohi gazel - Kim teselli etsin beni Nedime Birses — Rüzam. şarkı - Kırıldı kadeh — Koca pınar me ve Fadik —Halk şarkısı - Dağda sira sırs bademler —Kozandağı şarkın Duygulu —Eviç şarkı - Adan yollarında —Hüzam Şarkı - Yıllandı çektiğim Refik Başaran — Huk şarkısı - Elinde süt göyümü —Halk şarkısı — Kozan dağı im ni Eskişehir Nafia Müdürlüğünden : Eskişehir - Sivrihisar yolunun 34 -- 400 — 38 -4- 140 kilometreleri arasında 13049,39 lira keşif bedelli şose esaslı tamiratı 4.4939 tarihin- den 24.4 939 tarihine müsadif pazartesi günü saat 15,30 a kadar kapalı zarf usuliyle eksiltmeye konulmuştur. Eksiltme: vilâyet dairesinde dal- mi encümende yapılacaktır. Muvakkat teminat: 978,70 liradır. Bu işe ait keşif, Grafik hususi fenni şartname eksiltme şartnamesi maz. (2219) Sultanhamemında 46 numaralı Büyük bir maden işletmesinde #M Bayanlar; şapkanız simanıza uygun geliyorsa daha şik daha cazip görünürsünüz. Onu ŞEN ŞAPKA ,“... intihap ediniz. Burada en son moda el çantaları ve eldivenler dahi bulacaksınız. ve mukavele projesi her zaman Nafia müdürlüğünde görülebilir, İsteklilerin ihale tarihinden evvel en az sekiz gün evvel müracaatla alacakları ehliyetname ve'senesi içinde Ticarte Odasından alınmış vesikayı 2490 numaralı kanunun tarifi dahilinde teklif mektup- larına eklemeleri lâzımdır. Teklif mektupları 244.939 pazartesi günü saat (14.30) za kadar makbuz mukabilinde daimi encümen relsliğine ve- rilecektir. Posta ile gönderilecek mektuplar mtihür mumu ile mühürlü ve tenhhütlü olacaktır. Postada olacak gecikmeler nazarı itibara alın- vilâyete RE RED RM EEE EEE Aİ MAKİNİST ARANIYOR mevcut Böğgerlerde (Ekskavatör) çalışacak ve idare edecek kuvvetli bünyeli ve tecrübeli makinistlers ihtiyaç vardır. Talip olanların muhtasar tercümel hallerini ve istedik- leri aylık miktarını gösterir bir mektupla Ankarada 498 numaralı pos- tâ kutusu adresine mürâcast etmeleri, ALMANYA | Polonyaya Yürüyormuş (Başı 7 incide) bunlara ait emlâkte yangınlar çı- karılmış olduğu bildirilmektedir. Polonyadaki Alman ekalliyetinin muayyen bir maksatla hareket et mekte olduklarına delil olarak Var- şovadan şu mânldar haber veriliyor: “Lodz makamatı, Alman ekalli: Südet Almanlarınkine müşa- olun üniformalarını giymekten mehetmiştir.” Polonya gazetelerine göre Bu hareketler ve sön beynelmilel vaziyetler karşısında Polonya matbu- atmın neşriyatı vekarlı ve telâşsiz- dır. Gazeta Polska, Polonyanın komşu- larına karşı girişmiş olduğu ademi te» cavüz taahhütlerine sadık olduğunu teyit etmektedir. Polonya — İngilte- re İtilâf, iki taraflı ve tedafüi olup kimse aleyhine müteveceih değildir ve hiçbir hususta Polonya siyasetini değiştirmemektedir. Gazöteler ekserisi o Almanyanın askeri ve iktisadi hazırlanmasına W- zun mökâleler tahsis etmişlerdir. Ekspres Poranny, bugünkü Al manyanın iktisaden bitkin (olduğu kanaatinde israr etmektedir. * Son günlerde Danzig toprakla - rından geçen Polonya trenlerinden atılan beyannameleri Danzig âyan meclisi Polonya hükümeti nezdinde e EM Danzigde nümayişler yapılacak Varşova, 13(A A.) — Hitlerin doğumunun yıl dönümü münasebeti- le bu ayın yirmisinde Danzigde mü - EEE K EŞ emeğin. İkinci Perdesi (Başı 5 incide) Mevzuu olan kuduz kedilerden de ma- Himatimiz yoktur. Memleketin menfa- ati ve hayır ve selâmeti için çalışan Ce- miyetimizin zararlı herbangi bir şeyle uğraşmıyacağını sizin gibi bir muharri- rimia takdir buyururlar. Ümlt ederiz ki yanlışlıkla okuyuculerınığın OCemi- yetimiz aleyhine sevkettiğiniz firirleri, Dİ lehine tashih edersiniz. Müsait bir zamanınızdn Cemiyetimi- sin Nişantaş Nigir sokak B4 numaralı merkeğine gelirseniz mebusumturu mem fırsatını bize Veribiş olursunuz.) çalışmalarımızı göstermek Anlaşılıyor ki madamanın ke - di manisi ile cemiyetin hiç bir il - gisi, ilişiği yoktur. Zaten ben de böyle hayırsever bir cemiyete de- gil uyuz kedi sever madama İle başkalarına ilişmiştim, Bu sözlerim cemiyeti memnun ederse ben de çok memnun olacağım. Ali Kemal gibi beyitli söyleyim: “Bir hakikat kalmasun âlemde Allahım gizli kapaklı.” Hakikatin birincisi şu: Cemi - yet masumdur. Hakikatin ikimeisi bu: Uyuz ve kuduz kediler- ları değiştirilmiş olmakla beraber- hâlâ ortalığı pisletmekte kor- kutmaktadır. Hakikatin sonuncu" su da bu: Bu işe henliz hiç kimse aldırış etmemektedir. ——— —— İhim nümayişler yapılacaktır. l İ Kurjer Polskinin öğrendiğine gö” re Danziğ parlâmentosunun Nasyo * nal - Sosyalist mebuslart, o gün bir. toplantı yaparek, , 1 — Milletler Cemiyeti âli komi” serinin İstifasmı, 2 — Dansigin ruhen Almanya İ le birlik olduğunun ilânını, 3— Serbest şehrin kanuni sta“ tüsünü kati olarak tanzim (etmek maksadiyle müzakerelere girişilme” sini istiyeceklerdir.