24 Haziran 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

24-6.939 BUGÜN Milli Misakımızın Tam Zaferi Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL! ürk milleti hürriyet ve istiklâ. line, Türk vatanının bütün - lüğüne kast edenlerle & mücadeleye| karar verdiği zaman, milli bir misak ile Türk yurdunun hududunu tesbit etmiş ve bu hudut içinde tam man siyle hür yaşamağa karar vermişti. Milli Savaş, bu kararı infaz için va- pılmış ve Türk milleti, bir tek lâhza dahi boyun eğmeden, belki ter dök. meyi ve kan dökmeyi yüz suyu dök» meğe tercih ederek ve her fedakârliği göze alarak mücadeleye girişmiş, en şanlı savaşla hürriyet ve istiklâlini kurtarmış, Lozan muahedesiyle bu serefli neticeyi bütün dünyaya tanıt. | mıştı. Lozan, Türk gücünün ve Türk az. minin kazandığı en kati zaferin hu .| kuk diliyle yazılmış vesikası idi. Türk, bu muazzam zaferle dövüşerek kurtaracağı her şeyini kurtarmış ve geriye kalan milli emellerini, sulh yolu ile kazanmağa karar vermişti, > Türkün geride kalan (emelleri harple değil, fakat sulh ile tahakkuk edecekti, Yâni Lozanın ihtiva ettiği bir takım şartlar, kayıtlar, Lozanda. ki, bir takım eksiklikler, sulh ve mü. zakere yolu ile intaç edilecekti. Çün. kü alâkadı Jayacak, yahut bun sı lâzim geldiği kendilerine anlatıla. taktı. Hulâsa Türk davası harp yolu ile tahakkuk eden bir sulh davası ol. muştu, Bu hakikat, çok geçmeden, ken - dini bütün kuvvetiyle gösterdi. Ve Boğazları Türkiyenin hürriyet ve is. tiklâline, kudret ve satvetine uygun bir şekilde ve tam manasiyle Türk hâkimiyetine iade eden Montrö mu. ahedesi bunun en kati delili idi. Bu munhede, Türkün yalnız kendi sul e a büyük küvvetlerin başında bulundu. funun bütün dünyaca tanınması ma. nasmdâydi, Türkün &â başlangıçin o yaptığı milli misak, bu kati adımla, tam ma. nasıyle tahakkuk etmek © yolunun son merhalesine varıyordu. Çok geçmeden en son merhaleyi de aşarak Türk milletinin, en büyük kararını tamamlamak için Hatay me selesini de halletmek icap etti. İ Şüphe yok ki meselenin halli u zamiş ve bir aralık Türk © milletinin sabrı tükenmek İstidadını göstermiş- tir. Fakat bütün güçlükler Türk mil. letinin sulhten ayrılmamak. ve sulh Chamberlain, Japon Talepleri Gayrikabili Tahammüidür, Diyor Londra, 23 (Hususi) — japonlar Uzakşarktaki vaziyet- lerini muhafaza ediyorlar. Tientsindeki .ablokayı kaldırmak için ileri sürdükleri bir çok şartlar vardır. Birincisi mıntaka içindeki teröristlerin teslimi. İkincisi, elli milyon isterline va- ran gümüş dolarların toplanması, Üçüncüsü de, bütün neşri- yatın kontrol altına alınmasıdır. TAN İN HABERLER Uzak Şarkta Vaziyet Vahametini Artırıyor Sovyet - İngiliz , Müzakereleri Baltık Devletleri İşinin Halline Çalışılıyor Londra, 23 (Hususi) — Moskovada devam etmekte olan Sovyet Ingiliz müzakerelerinde, Baltık dçvletlerine teminat vermek meselesi en mühim engel olmakta devam ediyor, Bunun. la beraber iki taraf bu meseleyi de halletmek için çalışmaktadırlar. Tecavüze karşı mukavemet nokta- sında umumi bir anlaşma mevcuttur. Bir aralık ortaya çıkan bir şayia- ya göre, otomatik yardım yerine, verdım hakkımda darhal fstişarelere başlanması vaadinin .ikama edilme. si de, müzakereler sırasında mühim bir nokta teşkil etmektedir. Amerikanın 3 Milyarlık Nafıa Programı Yaşington, 23 (A.A.) — Retsicüm. hur Rosevelt, parlâmentoya geniş bir nafla işleri programı tevdi etmiştir. Bu program üç milyar dolarlık bir masrafı intaç edeceği gibi harici ti- carete de 500 milyon dolarlık bir mali yardımı tazamniun etmektedir. Bu tahsisat doğrudan doğruysa bütçe- ye konulacak ve işler görüldükçe ted. yolu ile halledilecek meseleleri daha başka vasıtalarla halletmemek için verdiği karar, her şeye o mukavemet etti ve en sonunda bu mesele de şe refli bir neticeye bağlandı. Bugün bu neticeyi tesit etmekle milli misakımızı tamamlamış olmak. tan en büyük bahtiyarlığı duyuyo - Tuz. ricen tediyat yapılacaktır. Roosevelt'in kanaatine göre, Ame- rika 1940 senesi içinde nafta işlerine 780 milyon dolar ve harici ticarete de 250 milyon dolar sarfedecektir, Diğer taraftan Reisicümhur iğsiz- ler tahsisatınm 125 milyon dolara in. dirilmesine muarız olduğunu, çünkü 165 bin kişinin bu yüzden aç kalasa- Anayurdundan yıllarca uzak kal-| gını beyan etmiştir. mak yüzünden yığın yığın ıztıraplara uğrayan Hataylı Türklerin hissettik. leri sevinç, en haklı sevinçtir, Hatay Türkleri, için hayatta en büyük e - mel, anayurda kavuşmak, anayurdun kucağında bütün Türk vatanının hür riyet ve istiklâl havası içinde yaşa - maktı. Hataylılarm bu emelleri ta- hakkuk eimiş, ve bü suretle Türk milleti göğsünü gere gere iftihar ede. €eği bir zafer daha kazanmıştır. Milli misakımızın bu tam zaferini kutlamak her Türkün vw ifesidir, Almanyan, Içika ve Hollandadan Bir Talebi Londra, 23 (A.A.) — Daily Expres gözelesine göre, Almanya, Holanda, ve Anvers limanlarının dühuliye re- simlerinin artırılması için bir itilaf yapıldığı takdirde kendisinin reyine müracaat edilmesi arzusunda bulun- duğunu bildirmişitir. Bu gazeteye göre, Almanlar, Ho. Janda ve Belçikaya, Ingiliz, Amerikan ithalât kontenjanları tenzil ve bün- ların yerine Alman ithalâtı ikame e- dilmedikçe tarifelerin tezyidine mu. vafakat etmiyeceklerini bildirmişler. dir. ve Belçika hükümetlerine Rotterdam ! o Uzak Şark meselesinde Japonyanın en ziyade nüfuz sahibi askeri partisi faaliyete geçmiştir. Bu parti Japon hükümetine Çindeki İngiliz menafiini satın almasını teklif etmektedir. Bu parti, İngilterenin Çinde bulu. nan İmtiyaz vesairesini 50 senede ödenmek üzere bir kac yüz milyon İngiliz lirasına 5 olduğuna kanidir. Yi d mektedir, » Fransa hükümeti Suriyede birçok yeni askeri yol- lar inşasına başlamıştır. Bu yollar Suriyeyi Tür- kiyeye bağlıyacaktır. Paristen bildirildiğine göre Fransa Suriyede bir islâm hükümdarlığı düşünmektedir. » İtalya bahriye nazırı Gavagnari ile Alman donanması başkumandanı Amiral Reader arasında müzakereler başlamıştır. Müzakerenin hedefi harp vukuunda iki devlet donanmasına kumanda dir, Kara ve hava kuvvetleri rın elindedir. Almanlar deniz kumandanlığını da Mister Chamberlain bugün Mec- Uste bu vaziyetten bahsederken Ja- pon metalibinin gayri kabili taham- mül olduğunu söylemiş, fakat Japon lara karşı mukabil harekete geçme- nin sırası henüz gelmediğini bildir. miştir. Lord Halifaks te bugün Lord- lar Kamarasında . bu mealde beya- natta bulunmuştur. Başvekil beyanatı sırasında şunları da söyle- miştir: Avam. Kamarasındaki Dost Mısır Hariciye Nazırı Dün Bursayı Gezdi, Bu Akşam Gidiyor Mısır Hariciye Nazırı Ekselans Ab- dülfettah Yahya Paşa, dün sabah 'Trak vapurile Istanbuldan Mudanya. ya hareket ederek 10.30 da Mudan- yaya muvasalat etmiş ve buradan Şundan Bundan! Yazan: B. FELEK B en küçükken maruf Fransız ro- mancısı (ğül Vern) in (Mihveri Arz) isminde bir romanını okumuş - tum. Hikâyenin mevzuu galiba şuydu: Bir İngiliz âlimi Afrikada bir tü. Bel açıp bilmem kaç bin ton barut a. tıyor. Maksadı arzın mihverini de - #iştirip çölleri ve okutup arazisini mutedil iklim haline sokmak. Lâkin hesap yaparken barutun mıktarında mı, yoksa tünelin ebadında mı hülâsa esaslı bir noktada soldan bir safir ek. sik yazdığından bütün masraflar he- der oluyor; arzın mihveri de değiş - miyor, Şimdi - garip bir fikir komşu- luğu ile - ne zaman Avrupadaki mih. Bursâya hareket etmişlerdir. Doğru- ca Çelik Palasa inen misafirler bir müddet istirahatten sonra evvelâ Ye. #il türbeyi gezmişler, sonra Muradiye türbelerini, Ulu Camii, Kapalı çar- “Avam Kamarası âzası hiç şüphe “© siz imtiyaz mıntakalarında İngiliz tebaasına karşı yapılan tazyik ve hakaretleri gazetelerde okumuşlar- dir. Halifaks bu hususta bugün ken- disini görmesini Japonya Büyük EL <isinden rica etmiştir. Halifaks'ın, bu hakaretlerin müsamaha ile kar- şılanamıyacağını Büyük Elçiye bil direceğinden asla şüphe etmiyorum. Japon ültimatomundan sonra Su- vüreu daki vaziyete gelinsö; skat İngilterede bu teklif gülünç telâkki edilmekte. Japon hükümetinin böyle bir teklifle ortaya çık, rak kendisini gülünç mevkie koymıyacağı zannedil- susta henür resmi rapor gelmemiş olmakla beraber, gazete haberlerine, göre, Japonların noktai nazarlarını| değiştirdikleri anlaşılmaktadır., © | Amele fırkası mebuslarından olup Japonların ecnebilere karşı yapmak ta oldukları taarruzların Uzak Şark dünyasma hâkim . olmak teşebbüsü demek olduğu mütalâasını serdeden B. Noel Raker'in bir sualine cevap veren Başvekil şöyle demiştir: — Ümit ederim ki, vakayi, bunun böyle olmadığını ispat edeçektir. Fa- kat böyle bir teşebbüs vukua gelecek olursa, mesele pek ziyade ciddiyet kesbeder,,, 'Tien - Sinde vaziyet vahametini muhafaza ediyor. Şehirde gıda mad- delri kıtlığı | hissolunamakta ve| gittikçe pahalılaşmaktadır. : Svatovdaki ablokayı İngiliz mâ. kamatı tanımamaktadır, Swatow'daki 70 İngiliz kadın ve| çocuğu Hongkong'a gelmişlerdir. Swatow'da sükün hüküm sürmek. tedir, almak mümkün tesisini &dletek Arsiralin tayini- kumandanlığı Alma zerlerine almak niyetindedirler, Tientsin'deki İngiliz askeri kuv- vetleri kumandanı Miralay Sir John Emilius Lauril Sovyet - Japon - Tayyareleri Çarpıştılar Londra, 23 (A.Aİ — Reuter ajan- sının Tokyodan istihbaratına göre, Mançukodaki Japon ordusu umumi karargâhının bir tebliğinde dün saat 16'da 100 Sovyet tayyaresinin Bülr- nor gölü üzerinden Mançuri hududu. | hu geçtiği bildirilmektedir. Tebliğde Japon tayyarelerinin Sov yet tayyarelerini durdurduğu ve bun lsrdan bir çoğunu düşürdüğü ilâve e- diliyor. ——— Hitler Nutuk Söyliyecek Berlin, 23 (A.A.) — Bir kaç yüz Ialyan eski muharibinin Münihe gel- mesi vesilesile Hitler, 25 haziranda öğleden sonra bir nutuk söyliyecek- tir. sıyı, merinos ve İpekiş fabrikalarını ziyaret etmişlerdir. Misafirler Çelik Palasta yemek ye- dikten sonra Uludağa çikimişlardır ve akşam 17,30 da ayni merasimle uğur. lanmışlardır. Abdülfettah Yahya Paşa Bursayı gerdikten sonra dün akşam Mudan- yadan Yalovaya gelmiş ve burada bir müddet istirahatten sonra Büyük- adayı teşrif etmiş ve burada bir tur yapmıştır. Dün akşam Büyükadadaki Anado. lu klübünde misafir Nazır şerefine bir ziyafet verilmiştir. Muhterem misafirimiz gece saat 12 de Perapa- lasa dönmüştür. Bu akşam saat 10 da Rumen bandıralı Transilvanya vapu- rile avdet edecektir. Sovyetlerle Almanya Arasındaki İktısadi Münasebetler Berlin, 23 (A-A.) — Alman sana. Yicilerinden mürekkep bir heyet, Al- man - Sovyet iktisadi münasebetle. rini ıslah etmek üzere Moskovsya 7 iş adarm göndermiye karar vermiş- ei İ Sylendiğine göre, heyet, Sovyet » İlere 10 sene vade ile 750 milyon mark İlik bir kredi açmağı teklif edecektir. Bu kredi ile Sovyetler, Almanlardan İmal slacaklar ve Almanlar da Sovyet İler birliğinden mühim miktarda ipti- dai maddelef tedarik edeceklerdir. Heyet azasından bazıları şimdiden yola çıkmıştır. Diğerleri yakında ba- İreket edeceklerdir. * Sovyetler lokomotif alıyor Prag, 23 (A.A) — Sovyet teknik. çilerinden mürekkep bir heyet, Sko- da fabrikalarına lokomotif ismarla - mak üzere Pilsen'e gelmiştir. Diğer cihetten Skoda fabrikası mü dürlerinden bir kaçı Moskovaya ha. ver politikasından bahsetseler aklı » ma bu roman, bu tünel ve bu hesap hatası gelir. . Dünkü gazetelerde okudum: Al manya Rusyaya 60 milyon İngiliz li ralık bir kredi açacakmiş. Ölerse iyi düdük dediği gibi 60 milyon varsa ve açılırsa fena değil, Lâkin bu mil. yon hele sterlin denilen şeyin milyo. nu kırdomatesi gibi ucuzen ve kolay. ea bulunur bir şey değildir de,in - san altmışının bir arada lâfını edin. ce ister istemez bir irkiliyor . Bu münasebetle size bildiğiniz bir Nasrettin Hoca fıkrası nakledece - kim: Hocanın, birine borcu varmış. Bir türlü ödeyemiyormuş. Alacaklı bir gün hocayı kahvede sıkıştırmış. Ağ. zına geleni söylemiş. Hoca bir müd. det dinledikten sonra; — Dur! Demiş, dinle! Benim sa. na borcum ne kadar? — Üç yüz kuruş! — Pekâlâ! Buhun yüzünü bu ay versem, yüz ellisini gelecek ay öde. sem ne kalır? — Elli kuruş! — Utanmaz herif! Elli kuruş için bu kadar lâf etmeye sıkılmaz msm? Ve tabif bu hesabı dinleyen hazi. run da hocaya hak vermişler. Acaba altmış milyon sterlin de Nasrettin Höcatın bu hesabiyle mi ödenecek! . Dün çıkan bendimde: “Eşki . çeşmim bir küçük musluk Bibi durmaz akar.” Diye bir mısra vardı. Bu mısra Recaizade Ekrem bey merhumun » muş. Üstadın nüktedan oğlu Ere - ment Ekrem bana telefon etti: — O mısra babamındır. Lâkin se. nin yazdığın gibi (musluk) değil (Maslak) şeklindedir. Tashih et! De. di. Aziz meslekdaşımın arzusuna İm. tisalen bünü burada tasrih ediyorum. Lâkin ben bu mısraı Muallim Naci merhumun eserlerinden birinde oku. muştur. Hata varsa Mualli mmerhuma ait olmalıdır. Kaldı ki belki de bir lâtife için yazdığı bu misraindaki maslak kelimesini ben Ekrem bey merhu - mun - zaman - yerinde olsaydım musluk olarak yazardım. Çünkü mas lakla gözyaşı arasında doğrusu bir reket etmişlerdir. ——— © Papa, muhtelif hükümet merkezlerinden topla Papanın, Polonya ile manlar tarafından dığı malümat üzerine yeniden beynelmilel bir konferans akdini teklif etmek niyetindedir. Bü- tün büyük devletlerin böyle bir konferansa müte- mayil oldukları görülmektedir. Yalnız mihver devletleri Sovyet Rusyanın hariç bırakılmasında ısrar etmektedirler, * Almanya arasında Danzig mese. esinin halli için yaptığı tavassut muvaffakıyetsizlikle heticelenmiştir. Almanlar Papanın teklifini “kabul et. miş, fakat Polonyalılar reddetmiştir, * İtalyanın üç Mareşalı, Badoglio, Graziani ve Gaviglir, Italyan ordusu başkumandanlığı Al. yapıldığı takdirde, hizmet e- demiyeceklerini bildirmişlerdir , * Polonyalılar da Almanların taktiğini taklit ederek, Dan- #ig'i ziyaretçilerle doldurmağa başlamışlardır. Bunlar sivil kıyafette Polonya askerlerinden mürekkeptir, veçhi - şebeh, yâni benzeyiş noktası göremiyorum, Türkkuşu Filosu Hataya Gidiyor Adena, 23 (Tan Muhabirinden) — Türkkuşu filosu, başkan Osman Nu- rinin kumandasında olarak yarın sa- bah Hataya hareket edecektir. ie İzmirde Bir Define Bulundu Izmir, 23 (A.A.) Bulvar inşaatı i. çin yıkılan binalarm enkazı kaldırı- lrken Kantar karakolu civarında bu- lunan büyük kasa, bugün bir heyet huzurunda açılmıştır. — İçinde | 66 altin Bira ile bazı mücevherat ve muh telif kıymette muhtelif devletlere âit esham ve tahviller çıkmıştır. Mücev. herler arasında elmas küpe, tek taşlı elmas yüzük ile eski zamanlara alt Osmanlı ve ecnebi paraları, zinet al- tınları da vardır. Kasa sahibinin kim olduğu tesbit olunamamıştır. K eken Devamsız Talebe Hakkında Ankara, 23 (A.A.) — Haber aldı ğımıza göre, özürsüz olarak bir ve daha fazla yıl okula devam etmiyen talebenin Kayıtlarının silinmesi, Ma. © arif Vekâletince uygun görülmüştür.