11 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

11.8. 939 TUGüN| Mısır Askeri Heyeti Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Arin Ajansının Kahire husu- si muhabiri, dön, Mısırdan Türkiyeye gelecek olan askeri he- yetin kimlerden müteşekkil olduğu- nu bildiriyordu. Heyet yeni Mısırın güzide kumandan ve subaylarından müteşekkildir. Şimdiy& kadar Mısır gazeteleri tarafından yapılan neşri- yata göre askeri heyet, Türk askerli- ğini tetkik ederek müstakil Mısırın müdafaasını kurmak (hususunda Türkiyeden istifade yollarını arıya- cak ve bünları tatbik ederek Mısır müdafaasını bir an evvel inkişal et- trmiye çalışacaktır. Hür ve müstakil Mısır, Akdeniz| sulhüntin en kuvvetli ve en mühim âmilleri arasındadır. Fakat onun bu mevkiini doldurması, onun hissesi- ne düşen rolü lâyıkıyle ifa etmesi için, milli müdafaasını süratle, fakat en sağlam temeller üzerinde kurma- sı İcap eder. Genç ve müstakil Mısır da bu ica- bı hakkiyle kavradığı için, hersey- den evvel milli müdaf, ile meş- gul olmakta ve bu müdafaayı kur- mak için her fedakârlığı göze olmak- | tadır. Akdeniz sulhünün tehditlere maruz bulunması ise, Misir daki- ka fevtetmeden bu yoldaki çalışma- larını hızlandırmıya sevketmekte dir. Vaziyet bu merkezde olmasaydı, Misir, daha ağır adımlarla hareket ve müdafaa programını daha uzum senelere taksim edebilirdi. Fakat bugünkü şartlar, Mısırın azami süre atle hareket etmesini ve milli mü- dafaasını, herşeye üstün tutmasım icap ettirmektedir. Mısır, İngilterenin müttefiki oldu. ğu için İngiltere Misirin müdafaa. sını kurmasına kadar, her tecavüze karşı Mısırın o kuvvetlerine yardım etmeyi taahhüt etmiştir. Fakat vayi- yet o kadar süratle değişmiş ve İn rece genişlemiş, bizzat Misir da is- tihdaf eden tehlikeler o derece bü yümüştür ki Mısırın da buna göre yeni hattı hareket takip etmesi, ha- yati bir zaruret mahiyetini almıştır Mısır bütün bunları çok İyi kar- radığı ve vaziyetin icaplarına göre hareketten başka bir çare bulunma. dığıma inandığı, bilhassa, hürriyet ve istiklâline sahip olarak yaşamıya azmettiği için, yeni tedbirler almak- ia gecikmemiş bulunmaktadır. Nitekim Mısırın müdafaasını kur- makta olduğu bu sırada dost ve kar. deş Türkiyeden istifadeyi ve Türki yeyi örnek tutmayı düşünüp kar: laştırması da, Misir hesabına büyük | bir uyanıklık ve Mısır siyaseti mına tam bir isabet sayılmıya lâyık. tar. Onun İçin Mısır askeri heyetini şimdiden en samimi sevgi ile selâm- lar ve heyetin dost ve kardeş Misi. rm müdafaasını kurmak hususunda Türk örneğinden en güzel ve en kıy» metli İstifadeleri temin etmesini di- lemeyi bir vazife tanırız. Tarih, Türkiye ile Mısırın mw kadderatını yeniden biribirine bağ- ladığı için iki memleketin bu çok mühim olan bağlantının bütün icap- larma riayet edecekleri ve bütün bu icapları tahakkuk ettirecekleri şü he götürmez. Mısır Hariciye Nazırı Yahya Pa- şanın Türkiyede en güzel intibaları bırakan ziyaretini takip eden bu 45- keri ziyaret, iki memleket arasında- ki çok kuvvetli bağları, herhalde kat kat kuvvetlendirecektir. Bulgar Casusları Hakkındaki Karar Temyizce Nakzedildi İzmir, 10 (TAN) — Casusluk ys- perken Trakyada yakalanan ve A- ğırcezsda beşer seneye mahküm edi- len Bulgar tebaasından Martini, 6. telel Singori ve metropolithane kâ- tibi Kiril ve Lâmbo haklarındaki kâ- rar, temyizce bozulmuştur. Temyiz nakız kararında mücibi sebep olâ- Tak, casusların suçları sabit ol- duğuna göre daha ağır cezalarla tecl ziyeleri lâzım geldiği noktasına işa- ret etmiştir, Ingiltere ve Amerika gazete-! lerinin Avrupada vaziyeti tet- kik eden muharrirlerine göre, bu sene Avrupada harp çıkmı- yacaktır. Londrada intişar eden Deyli Ekspresin Avrupa mer- kezlerinde bulunan muhabirle- ri hep bu fikirdedirler. Muha- birler tarafından verilen reyler şu merkezdedir: # Berlindeki üç muhabir, Paristeki iki muhabir ve Roma, Viyana, Var. | şova, Cenevre, Ankara muhabirleri sulh lehinde rey vermişler, yalnız Münih ve Peşte muhabirleri vaziye- & şüpheli gördüklerini bildirmişler- | dir. Hiçbiri de harp olacağı hakkın- da rey vermemişlerdir. Güzetenin Berlinde bulunan üç mubabirinin de sulh lehinde rey ver- meleri dikkate değer. Bunların üçü de Hitlerin bu sene büyük bir harbe girmek için hazırlanmamış olduğu kanaatindedirler. Daily Expres'in Berlindeki Başmu- habiri Mister Panton diyor ki: “Hitler mistik bir adam olmakla| beraber pişkin, olgun ve beklemeyi bilen bir siyasidir. Onun beklediği fırsat, yarın, yarın olmazsa öbür ay, öbür ay, olmazsa öbür sene hulül e- debilir. Fakat Hitler, acele ederek hüviyetini tehlikeye" koymıyacaktır. Hitler kafasını duvara vuran bir 8- dam değildir. Bilâkis duvarın zaman- la çürüyüp ufalanmasını bekler. O- nun tuttuğusiyaset, damla damla iş İdamla damla plânını yanlış hesap et- mesindedir.., Almanyanın asıl hedefi Ayni gazetenin ikinci Berlin mu- habirine göre, Danzig meselesi Her Hitleri meşgul eden en mühim mese. le değildir ve bu mesele yüzünden harp çıkmasına imkân yoktur. Çün. kü Danzig bugün yüzde 97 Alman. dır ve Nazisttir, Bu itibarla Almân- yanın beklemesi için bir mâni yok- tur. Almanyanın asıl hedefi, cenubu şarki Avrupaya ve Türkiyeye kadar genişlemektir. Onun için Nazistler &- redaki memleketlerin dahili vaziyet- lerini bozmak için çalışıyorlar. Fa. İkat bu hareket askeri bir istilâ hare- keti olmıyacak ve İngiltere ile Fran. senın müdahalesine imkân verilmi- yecektir. Benim anlayışıma göre, Al- Mmanya Maginot hattının şarkında ka. lacak ve büyük devletlerin birile de çatışmıyacaktır. Çünkü çatıştığı tak- dirde 1933 denberi başardığı her şe- yi kaybedebilir. Danzig harp sebebi olamaz Daily Expres'in üçüncü Berlin mu. habiri de ayni fikirdedir ve Hitler, Danzigi harp yapmadan almıya ba- kacak ve hulül siyasetinden ayrılmı. yacaktır Bugün bütün Almanya harp olmıyacağı kanaatindedir ve Alman milleti mahsulünü toplamak, dört yıllık proğramı tatbik etmek ve tah- kimat yapmak için seferberdir. 9 İsvamsa tartı, eski kral Alton Pr mn e MANŞ YONCA AN tehlike mıntaka- | larını ziyaret eden İngiliz muharriri Sir Anthony Jenkin. son, harp çıkmıyacağını şu ye- di sebebe istinat ettiriyor: 1 — İngiliz donanmasının İ. talyan donanmasını İmhaya ka. dir olduğu. Ve bunun İtalyaya malüm olmasi. 2 — İtalyanın Roma, Napoli, Türen, Cenevre gibi hayati mer. kezlrinin Fransa cenubundan Korsika, Tunus ve Maltadan vukuhulacak hava taarruzlarına açık olması. 3 — İtalya, aşağı yukarı bü. tün harp malzemesini Cebelita- rık boğazı, Süveyş kanalı ve Çanakkale boğazı ile ithal tmek tedir. Ve İlalyaya giren petro. Yalnız Daily Expres'in üçüncü Mü ih muhabiri biraz mütereddittir. | Sebebi Almanyanın Bavyeradaki ih- İtiyat kuvvetlerini silâh altına davet etmiş olmasıdır. Bu muhabire göre, “Her Hitlerin inandığı müheccimler, taliinin inhitata yüz tuttuğunu söy- ledikleri için Her Hitlerin mukad- deratı aleyhine dönmeden harekete geçmesi muhtemeldir. mböliğe sonbahar #atrelenleinda mıyacaktır. Ayni gazetenin Roma muhabirine göre, İtalya bu seneyi sulh içinde ge. çirecektir, Fakat bu senenin son beş ayı sulh ve sükünet içinde geçeceğe benzemiyor. Mussolini sulh lehinde. dir ve İtalya Danzig meselesini harp çıkaracak değerde görmemektedir. İtalya, Cibuti, Tunustaki İtalyanlar, ve Süveyş için de harbe girmiyecek- tir. Bu meseleler yüzünden bir te- kım gerginlikler olacak, fakat harp olmıyacaktır.., Daily Expres'in Varşova muhahiri- n9 göre, Lehliler sulhün bozulmıya- cağından emindirler. Sebebi demok. rasilerin silâhlanmalarıdır. Lehliler, İsinir harbine alışık oldukları için bü. na ehemmiyet vermemektedirler, Varşovadaki Alman gazetecilerle, diplomatlarının karıları geçen ba- hurda hep Almanyaya gittikleri hal- | deyeniden Varşovaya dönmüşlerdir. | Bu da sulhün lehinde bir gösteriştir. Lehlilerin yüzde doksan; sulhün de- vam edeceğine kanidirler ve ancak yüzde onu tereddüt içindedirler, İngiliz gazetesinin Cenevre mu- habiri reyini sulhün lehinde vermek- tedir. Almanya halen İtalya ve Fran sa ile temas etmekte İsviçrede hü- küm süren kansat bu merkezdedir. Ankara muhabirine göre Daily Seyma 'e göre Ay mahâ. harp çık, so'ya teklif olunmuş, fa. kat kra! AMemo, kendi namına da, oğlu Don Juan na- muna da bu teklifi kabul etmemiş ve General Franko. nun şartlarını reddetmiştir. Teklif, Dük Maura vasıtasiyle yapıldı. Dük, İsviçre. bareket ederek Sanander'e gitmiş, o- hareket ederek, General görüşmüştü. Görüşmede Frankodan başka Dahiliye Nazırı Suner, Hariciye Nazırı man sefareti erkânından biri * İspanyanın başına mutlaka eski hanedan ailesin. den birisinin kral olarak getirilmesi mukarrer ol- duğuna göre ve Dük Maura da Alfonsonun bu şartları kabul etmiyeceğini söylediğinden Kont Jurdano kralın Don Juan Franko ile Kont Sordaner ile AL hazır bulunmuştur, lehinde tahttan fera- TAN SON HABERLER Bu Sene Avrupada Harp çıkmıyacaktır SULH — Lehinde 7 Sebep lün yüzde otuzu Rusya ve Ro. manyadan gitmektedir. Boğaz- ların kapanması ile İtalyaya petrol gitmez. Süveyş kanalının kapanması ise İtalya ile Habe. şistan arasındaki bağları keser. 4 — Son derece kuvvetli olan Fransa donanması garbi Akde- nizde hâkimdir. 5 — Yuhanistan Almanyaya kuvvetli iktisadi bağlarla bağ- hı olmasına rağmen İtalyanlara karşı hareket eder. 6 — Yugoslavlar, Alman as. kerlerinin kendi topraklarından geçmelerine müsaade elmiye- ceklerdir. 7 — Türk . İngiliz paktı İtal. yanın on iki adalardaki üsleri. nin kıymetini sıfıra indirmiştir. İİ etmek ve bütün kuvvetile Lehistana ' Eden ve Lord Besverbrook ile görüş“ || müş ve bunların ikisi de harp olm. İ yatağım temin etmişlerdir. mak, Balkanları işgale kalkışmak ve Balkanların bitaraf kalmasını temin yüklenerek Balkan bitaraflığını ihlâl etmek işini İngiltereye bırakmaktır. Yankee Cliper tayyaresile Avru. paya gelen dokuz Amerika gazetecisi Vaşingtona döner dönmez “Harp o İscak mı?,, sualine cevap vermişler- dir. Star Telegram gazetesi muharriri Mister Amon Carter “harp olmıya- cak. fakat İngiltere harbe hazırdır,, demiştir. Roy Howard, İngilterede Mister John Evening, " İngilizler emni yet içindedirler. Harp olması için, ilk adım: Hitlerin atması Kizim gelecek- tir. Fakat Danzigin harp sebebi ola. cağını sanmıyorum, demiştir. James Furay, harp hakkında bir şey söylememiş ve İngilterede dans edildiğini söylemekle iktifa etmiştir. Mister Melgs, emniyet içinde dön- iğünü söyliyerek “Chamberlain sa- filinin mütaleası şu merkezdedir: İn. giltere Balkanlardaki müttefikleri ve Türkiye, Hitleri durduracak derece- de kuvvetlidirler. Hitler de bunu çok iyi bilmektedir. Hitler, cenubu gir- bi Avrupaya karşı sulhcuyane bir tecavüz yaptığı takdirde son aylarda tamamile değişen vaziyetle karşılaşa» caktır. İngilterenin bilhassa hava kuvveti son dereçe büyümüştür. Fransanın mili vat #yvVeilenmiştir. İngiltere ile Fran- sa, muazzam İttifak şistemlerile ken. Gilerini kat kat takviye etmişlerdir. Buna rağmen bir takım propaganda. lar İngilterenin samimiyetine inan. mıya mâni olursa Hitler yeni bir te cavüzü göze alabilir. Ankara yüzde yetmiş beş sulh le- bindedir. Harbe mâni olacak sabiler Dally Expres'in Peşte mububiri mütereddittir. Ona göre harbe mâni olacak âmiller şunlardır: 1 — Al- manların harp istememeleri 2 — harp vukuunda Çeklerin Almanları rahatsiz etmemeleri, 3 — Avustur- yada memnuniyetsizliklerin artma. si, 4 — Nazist Almanyanın hakiki bir müttefiki bulunmaması, 5 — Rus yanın demokrasilerle anlaşsa da an. laşmasa da harbe iştirak edeceğinin anlaşılması, 6 — Almanyanın hârp yapabilmesi için şarki o Avrupadaki en mühim demir yolu şebekesini e. le geçirmek kasdile Lehistan hudu- du dahilindeki Bogumin'i Balkanlara hâkim olmak için Peşteyi zaptetmesi lâzımdır. Bir yıldırım harbi yapabi- lecek süratle bu yerleri zaptetmek imkânı mevcut değildir. Harp olması lehindeki sebepler de şunlardır: 1 — İngilterenin silâhlan- ma hususunda Almanyayı geçmekte olması, 2 — Hitlerin B plânına gü- venmesi ihtimali Bu plânm hedefi gerp cephesinde tedafül vaziyet sl. gat etmesini ali fakat Kral, meselenin şahsi kin ve hazırlıklıdır. Herkes emniyet içindedir., demiştir. Silman Evans, “İngilizler harpten pek çok bahsetmiyorlar. Fakat vazi- yeti müdriktirler,, demiştir. John Cowles'in söyledikleri şun - lardır: “Bir çayda Chamberlain ile yanyana idim. Chamberlain kararını vermiştir ve bu kararım âzim ile tatbik etmektedir. Bir Münih daha caktır. Harp #fitimalint çok za. çok mühim adamlarla görüştüm, Bun ların bir kaçı harp olacağını söyle- diler. Hattâ bir gazeteci'harbin bir kaç hafta içinde vuku bulacağıni an. lattı. Benim intıbaıma göre bu sene harp olmiyacaktır... BULGARİSTANDA Türkiye İçin Menfi Propagandalar Bulgaristan yolu ile Türkiyeye tarafından memleketimiz aleyhinde çok kötü propagandalar yapıldığı bildiriliyor. Nitekim, dün şehrimize “elen bir yabancı tüccara, Varnadaki Bulger memurları, İstanbulda salgın halde dizanteri hastalığı bulunduğunu söy lemişler ve onu Türkiye seysbatin. den vaz geçirtmeğe çalışmışlardır. Türk - Fransız Ticaret Müzakeresi Bitiyor Paris, 10 (A. A.) — Hâvas bildiri. yor:Türk-Fransız ticaret müzakere leri nihayetlenmek üzeredir. Fransiz ve Türk heyetlerinin üzerinde anlaş- tıkları mesele tasvib için Ankaraya bildirilmiştir. Pariste imza için bu itim ine İki beklenmektedir. © Edgar Svosey de şü fikirdedir: “Bir) gelmekte olan yabancı yolculara| Bulgaristanda bir kısım memurlar FELEK ELEK Yazan: B. FELEK ikkat! Ufaklıklarımız lâfınden sa“ kın güçüklüklerimiz mânasını çıkar. mıya kalkmayın! İftira davası aça- rım. Makalemi yazarken koyduğum ilk ihtirazi kayıt budur. « gi Sonra; bu makalemi okuyanlar» dan şunu da ayrıca rica ederim kiş | sözlerimi vaktiyle Sultan Hamit za- manında silik paraları kabul semi. iğ yenlere: — Vay sen devletin sikkesini ha- kir. görüyorsun! Öyle mi? Dendiği gibi mânasız ithamlarla karşılama. sınlar. Şimdi görüşelim, i Ufaklıklardan o maksadım, wfak paralarımızdır. Meşrutiyet devrin-. denberi tedavül edegelen bir kısım ufaklıklarımızla beraber bugün eli- nizde gümüş ve “nikel olmak üzere hir takım madeni paralar vee güzel sanatlar ve estetik bakımıme siği dan şaheser addedilmek şöyle dur- sun bir hayli çirkindirler. Rıt liraların ilk tedavüle başladığı meşrutiyet senelerinde, bir yolcu kayıkla Halici geçiyormuş. Çıkacağı iskeleye yaklaşırken kayıkçının pa- © tasını vermek üzere cüzdanını aç- tığı sırada içinden bir it Mira uç- muş ve denize düşmüş. Fakat suya batmadığı için sahibi hemen elini u- zatıp lirayı yakalamış. Bu muvsffa- kıyet üzerine kayıkçıya demiş ki: — Gördün mü Meşrutiyet parasi- nı! İşte böyle batmaz. İstibdat para- sı böyle miydi? Denize düşünce dibi» ni boylardı.. Kayıkçı da bütün saffetiyle cevap vermiş; — Evet Amma efendi! O da böyle uçmazdı. di Niyetim istibdat devrinin parası- nı övmek olmadığını tasrihe hacet görmem. Sözü maden paralara İnti- kal ettirmek için hu fıkrayı bir gi i riegih yaptım, aklıma madeni sikke gelir. Onun için bizde #ümüş Hrular basıldığı 282 man ben sünnet çocuğu gibi sevin- miştim, lâkin: bu paraların resmini yanan zat veya heyeti bu İşte mu- vaffak olmus addedersek hem onla ra, hem kendimize hem bizzat sana- ta karşı hürmetsizlik etmiş oluruz. * Liralarımız, ve onların az daha munddeli olan 50 ve 25 kuraslukla- İ ruşluklarımız da güzel değildirler. Maamafih ne benim, ne de güzel sa- matlarda salâhiyettar herhangi bir makamın bu yoldaki iddiası artık bir kiymet ifade etmez ve eldden çok güzel şekilde hasılmış olan yeni banka kaimelerimizin yanında bu deni paraların resmini değiştirmez. ler. Ben zaten diğer bir noktaya na- zarı dikkati eelbetmek istiyorum. Gerek gümüş paralar ve aksamı, ge- rekse nikel paralar o kadar sığ ve valın kat basılıyor ki bunların iki üç söne tedavülden sonra silinerek birer gümüş veya nikel pul halini den silinmiş 25 kuruşluklara bile tesadüf edilmektedir. Başka memleketlerin paralarının birer nefis sanat eseri olan sekille- rinden bizimkilerin resimleri için i- ham almasak bile hic olmazsa vazı ve resimlerin kahartmalarına onla. değil, prensip meselesi olduğunu anlatmıştır. lar, Kral Alfonso'ya karşı mesul,, lider * İspanyanın müstakbel idare şeklini tetkik ve teshit e- den Falanjist Konsey, İspanyada krallığın indesini ku- rarlaştırımıştır. Fukat Frankonun ileri sördüğü yari. kendi memleketinde esir vaziye- tine düşürecek mahiyetteydi. Çünkü kendisine hiç bir salâhiyet verilmemekte ve Falanjist Konseyin emrin. de bulundurulmaktadır. K Suner, krallığı ancak şartlarının kabulü takdirin- de tesis edeceklerini söylediğinden konuşmalar son bulmuş, ve Franho kendini “Allaha ve tarihe olarak ilân etmiştir. tınki kadar derinlik vermek hu pa- raların uzun müddet selimetle ve kimseyi İzrar etmeden tedavül et- mesinin ilk sartı idi, Clinkü ufak pax raların erlsteki yesine kıymeti devlet sikkesi olduğunu eüsteren H- zerindeki resim ve yazılarıdır. Nasıl yanmış. yırtılmıs © veya Tekelenmiş banka kaymeleri kıymetlerini kay» bedivorsa, silinmiş paraların da höy- “Ufaklıklarımız! 3 muvaffak olamamış şekildeki ma- alacakları muhakkak. Daha şimdi le olacağını hiza sanelerdenheri ee. cirdiğimiz tecrübelerimiz göster mistir, vi Bütün bunları dedikten sonra in- Za san düsünüyor; — Acaba bizim darrnnede hu ka- | bartmaları derin basacak makine ml. yok? Yoksa usta mı? Bana da sorarsanız para diyince © rımız böyle olduğu gihi ayrı bir kar © İ lıpla basılmış olan on, beş ve hir ku-