20 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

m ————— TAN mz 20-9-939 PENCEREMDEN | Deniz Harpleri Yazan: M. Turhan TAN IV ölüler harp hikâyesi okumuş ve okutmuş eski bir muallim ve muharrir bulunmaklığıma rağ * men deniz harplerine taullâk edep yasıları hentin tüylerim ürpermeden okuyamam. Cünkü deniz bizzat bir tehlike teşkil ederken onun üstünde muharebeye girişmek; çikilr Yeri ol: miyan derin bir çukur içinde yıldırım ; i İngiltere Harbi Kazanacaktır Beş Muhtekir Vilâyete Verildi yağmuruna tutulmağa benzer. Bana bu vaziyeti bütün fecaatile hissettiren hallelerden biri 28 tem - muz 1499 da cereyan edöh birinci Le- panto harbidir ki Osmanlı ve Vene- dik donanmaları © arasında ve Say. panza adasi önünde vukua gelmişti. Osmanlı donanmasına o Davutpaşa, Kemal reis, Burak reis kumanda © © diyorlardı. Düşman filosu da amiral Loredano İle Grimaninin idaresi al. tında idi. İki donanmanın karşılaşmaları s1- Türk doğru atıl Tasında Burak reisin - gemisi filosundan ayrılıp ileri “© muştı, Venedik filosunun piştar ku - mandanı Alban Armenyo, o gemiyi Kemal reisin baştardası sanarak üze- rine yürüdü, amiral Lore Dano de ayni zehaba kapıldığından harp ni - © zamını bozdu, o Alban Armenyoyu taklit ederek Buruk reis o gemisine saldırdı. İki küçük gemi de bunların ardına takılarak Türk gemisine hü - cum etti, O devrin en ileri gelen denizeile rinden bulunan Burak reis, sağdan ve $oldan sarılmak istendiğini görtn- <e ilkin küçük gemileri bertaraf et - mek istedi, birer yaylım ateşi ile het iki küçüğü kısa bir lâhzada batırdı. sonra toplarını büylik gemilere çe - virmeğe hazırlandı. Fakat bu sırada — Alban Armenyonun gemisi sağdan, Lore Danonunki soldan O yanaşarak kendi gemisine rampa © etmişlerdi, gengelleri takıp boğaz boğaza dörlüş- mek imkünınt hazırlamışlardı. Burak reis, bu vaziyetten doğn - © ük âkıbeti çarçabuk © kavradı. İki düşman gemisindeki silâhlı asker, — kendi gemisindeki askerin belki dört “misliydi. Bu sayı farkını Türk yüre- #indeki ve Türk bileğindeki kuvvet. — Je telâfi etmek mihuktin olsa bile - dövüş sırasında başka düşman gemi- lerinin de - rüzgürm Türk filosu a- > Jeyhine olarak esmesinden istifade — ederek - yardımın koşmaları mühte- meldi. Onun için mertçe veya tam © Türkçe bir karar Aldı, sağına ve s0. — Tuna sarılan Venedik gemilerine a- teş verdi, Beş on dakika sonra her üç gemi alev alev yanıyor, galip ve mağlüp belli olmaksızın binlerce can - Burak reis, Kara Hasan reis gibi kahraman- — larla, Lore Danyo ve Armenyo gibi ünlü amirallerle beraber - o alevler içinde eriyip gidiyordu. Bugünün denizaltı gemileri, düş- — man tanıyıp da fırsat bulunur bulun. - maz tizerlerine atıldıkları harp ve #. caret gemilerinin kaptanlarını, mü - rettebatını ve hattâ ticaret gemile - rinde bulunan, yolcuları - birer Bu « “rak reis taliine mahküm etmişler « — dir. Şu farkla ki Burak rels, kendi © bahtını bizzat eliyle halkeden ve ece li alevlere sararak kendi — dileği ile © davet eden bir kahramandı. Denizel. © a gemilerinin « ekseriya © kurtalnş imkânından uzak bir vaziyette - ölü me sürükledikleri asker ve sivil in- © sanlar ise rizaları şöyle dursun, ha- leri bile olmadan hayata veda ot- © mek ıztırarında kamış bethahtlardır. iki şekilde de tahak © kuk eden sahneleri tüyler dr - > pertecek kadar korkunçtur. Demek ki medeniyet, küme halinde insanlar için tabil bir ölümü temin edecek de- recede olun olgunlaşmamış ve bin - lerce insana alevi kefen, denizi me- © zar yapmak zevki yirminci asir mu- hariplerinin damarlarından o henüz ayrılmamıştır. Zavallı medeniyet! 9 Kişi Yaralandı İzmir — Karşıyakanın Örnekkö. © yü civarında, İzmir belediyesine ka - yıtlı 199 numaralı kamyon ile Berga- Oma belediyesine yazılı 68 numaralı © kaptıkaçtı çarpışmaştır. Ali, Hüseyin, Hasan, Refet. Arif, Mustafa, Tahsin, “Satvet ve 1füseyin İsli “yolcular Dün Gelen Bir İngiliz Semplon ekspresi dün muta hin Şark orduları kumandanları müddettenberi Londrada bulu: i meyanında idi. Albay Harington harp vazi yeti hakkında mütaleasını s0- ran gazetecilere demiştir ki: — Harp muhakkak surette İngil- tere ile müttefiklerinin nihai zaferi e neticelenecektir. İngiliz erkânı barbiyesi büyük bir sükânet içinde vaziyetin inkişafını takip etmekte. dir. Yaz mezuniyetimi istimal etmek üzere Londrâya gitmiştim. Şimdi doğruca Filistindeki vazifemin başi. na gidiyorum, Almanyadan gelen yolcuların an- lsttıklarına göre Almanyada meklep- ler kapatılmış, biraz kabaca ve göste- rişli çocukların hepsi askere alınmış- tar, Hava hücümundan korkulduğun. dan bütün Alman şehirleri geceleri zifiri karanlık içinde bulunmaktadır. Harpte ölen askerlerin ailelerinin kollarına taktıkları matem İşareti o. lan siyah bandiar sökülmüş, bunun yasak olduğu ilân edilmiştir. Nemle-| kette petrol buhranı olduğundan bü. İtün hususi ve taksi otomobilleri ile otobüsler çalışmaktan menedilmiştir. Londra ve Pariste vaziyet Ayni trenle Londradan Paris ve Milâno yoluyla şehrimize dünen bir vatandaşımızın söylediğine göre; İn. gilterede sskere alınanların gileleri Hocutarınar veya oğullarının yerine dükkânlarında' ve işlerinde çalışıyor» lar. Bütün İngilterede“ hummalı bir, faaliyet vardır. İşçiler geceleri bilo) çalışmaktadırlar. Manş denizinden| geçerek Fransaya yolcu taşıyan va. purların her birinde dört «aplan ge. minin dört tarafından denizi gözle- metkedirler. İngilteredeki Amerika. lilar memleketlerine dönmektedirler. Fransadaki çalışmalar geceli gündüz” lü devam ediyor. Mütemadiyen as- ker taşınıyor. Trenlerle sevkiyat o kadar fazla ki her istasyonda bir iki saat beklemek mecburiyetinde kü. anmaktadır. Pariste bülün fabrika. lar, mağazalar, resmi daireler tama- men kadınların idaresindedir. So. kaklarda bile askerden başka erkek örülmemektedir. Bütün Pransızlar sükün ve itidal içinde vazile görü. yorlar. Pariste kalmış bazı Türk ate İeler de yurda dönmüşlerdir. Türk o. larak yalnız tahsilde bulunan genç- ler vardır, Bunların bir kısmı da bu İ hafta döneceklerdir. Rumen Yahudileri Romanya vapuru ile Romanyanın zengin Yahudilerinden beş altı sile Filistine gitmektedirler. Bu ailelerin verdiği malümata göre Polonyalıla. ın kahramanca müdafaaları bütün Romanya halkı üzerinde tesirden ha. li kalmamıştır. Polonyalı mültecile- rin Romen hudutlarına kadar uzanan kafileleri o kadar kesiftir ki miktarı 4 — 5 milyon tahmin edilmektedir. Alman tayyareleri bu helk kefileleri. ni takip ederek mütemadiyen bom- balamaktadırlar. Z z Almanların imha hareketi günler- ce devim etmiştir. Romanya — Pa. lonya hududu kapanmış olmasına rağmen mülteciler Romanyaya gire. bilmektedir. Bütün Romanya #efer- ber bir vaziyettedir. ——— Burdur Valisi Gitti Terfian Burdur valiliğine teyin &- dilen eski İstanbul emniyet müdür! .Albayı, İngiliz Senel Kurmayının İşi Sükünetle Takip Ettiğini Söyledi t saatinde gelmiştir. İngiltere- rından albay Harington ile bir man. Erzincan mebüsu Ferit, İngilterede stajlarını yapan 1 subayımız dün gelen yolcular i Toprak Ofisten Afyon Çalmışlar Toprak Ofisi afyon smbarından bir müddet evvel 500 kilo afyon ça- lanmıştı. Ofis müdürlüğü e vaziyeti anlar anlamaz derhal polise haber vermiş ve tahkikata başlanmış, polis tahkikatım bitirmiş ve dün dördü Memur olmak üzere on bir kişiyi müddelumum'liğe vermiştir, Memur. lar ofisin anbar kâtibi Yalk, postecısi Talât, işçi Nusret, depo muhafızı Fah ridit. Müddelumumilik tahkikatını yapmış ve suçluları dördüncü sorgu hâkimliğine vermiştir. Hâkim Faik, Talât ve Nusreti tevkif etmiş, Fahri, yi sörbest bırakmıştır. Toprak Ofisi vaziyetten habardar olur olmaz pos- tac: Talât tagavyüp etmiştir. Polis Talâtı Beyazıtta bir gazinoda yakala- mıştır. Talât afyonları muhtelif za. manlarda sattığını söylemiştir. Polis afyonları satın aldıkları iddia edilen Talâtı ve arkadaşlarını şahsen bile tanımadıklarını söylemişler, yalnız evinde 800 gram afyon bulunan A. dem isminde birisi: — Ben bu afyonu Talâttan aldım. Dömi, Talât poliste itiraf ettiği hâlde dün müddeiumumilikte ve sorgu İlğinde herşeyi inkâr etmişti hâkimi bugün de tahkikata devam 6- decektir. — — İMAHKEMELERDE: Bir Bina İçinde Posta İle Mektuplaşma Hukuk mahkemelerinin tapu dal. resinin alt katında faaliyete geçmele- ri ortaya yepyeni hukuki bir hâdise çıkarmıştır. Hukuk mahkemeleri gay rimenkul davalarına bakarlarken bunların vaziyetlerini posta ile tapu dairesinden sormiya kanunen mec- bur idiler, Dün ikinci hukuk mahke. mesinde bir davaya bakılmıştır. Ba- vacı.. (tapu dairesi davaya bakılan mahkemenin hemen üstünde bulun- duğu için) mahkemenin “posta para- sı verilecektir, şeklindeki eski kara. rına uymıya lüzum görmemiş ve pos- ta parasını vermemişti. Mahkeme bu para yatırılmadığı için davayı tülik etmiştir. Davaçı dün posta parasını mahke. we veznesine yatırmıştır. Muhkeme teskeresini yazacak, bu tezkere tapu dairesinden Yenipostane binasına gö türülüp postaya verilecek, ve oradan posta ile tapu dairesine götürülecek, cevabı alınacak, ayni şekilde ve pos- ta kanaliyle bir devir daba yaptık, tan sonra tekrar tapu dairesine gö- #ürülüp ait olduğu mahkemeye veri. gbi Alâkadarlar bu vaziyetin kanuna uyup uymiyacağını tetkik ediyorlar, Yeni Mahkemeler İşe Başladılar Yeni teşekkül eden münferit ve müçtemi hâkimli mahkemeler için on beş günlük bir hayırlanma devri kabul edilmişti. evvel hazırlandıkları için bugünden | giderken tramvay direğ'» carparak | ve mi ———ğ—ğ—ğ——ğİSirH Aka dün yeni vazifesine başla") itibaren 21 mahkeme birden çalşmı- | parçalanmıştır. Nüfüsça adamları yakalamış, fakat hepsi deİspop ; Bükreş Elçimiz rıhtımda muharririmizle konuşuyor Bükreş Elçimiz Dün Romanyadan Geldi Ve Ankaraya Gitti Bükreş Elçimiz Hamdullah Suphi Tannöver dün Romanya vapuriyle şehrimize gelmiştir. İstanbul Roman ya konsolosu elçimizi karşılamıştır. Hamdullah Euphi dün akşam Anka raya hareket etmiştir. Elçimiz hükü. ün sonra vazifesine avdet edecek- ir. Kendisiyle görüşen bir muharri- rimize Tanrıöver: *“— Müşterek düşüncemizden büş- ka söylenecek bir şey yoktur. Anka. raya gidiyorum. İki gün sonra tekrar Bükreşe döneceğim. Romanya ve Polonya vaziyeti hakkında sizde ne malümat varsa bende de ancak o ka- darı vardır.,, Demiştir. Tan Kupası Maçı Bu hafta Fenerbahçe stadında ezeli rakip olan Fenerbahı uiasaray KIJpieri gö iz töra-) firiğeri'ortuya Ketisn “TAN Kupa. sı,, maçlarının ikinci karşılaşınasını yapacaklardır. İki Klüp idare heyetleri iki klüp gençliği arasındaki samimiyeti tak- Viye için bazı kararlar vermişlerdir. Pazar günü öğle yemeğini beraber yiyecekler ve maçtan sonra da yine beraber eğleneceklerdir. Bu mühim müsabakayı her iki ta. Fafın muvafakatiyle Şazi Tezcan ida re edecektir. Ve oyunda fç öyuncu değiştirmeyi iki taraf kabul etmiş. tir. Birinci Küme Ligi Birinei küme klüp murahhesları bu sk- şam bölge merkezinde toplanarak lig mag» ları fikstürünü fantim edecekler ve s0- halara taksimat yapılacaktır. Sahasiz Kiüplerin saha sahibi klüp stadlarında 09- hıyasakları oyunların tesbiti her sene 6- duğu gibi ağlebi Mtimal bu sene de mü- nakasalara sebep olaenktır. Birinci Fenerbahçe, Gslatasaray, Besiktaş, Beykoz, İstanbulspor, Kusmpaşa, Süleyma niye, HESI klüplerinden teşekkü) etmek- iki b. ir. İstanbul bölgesi, stadlarla olan mukave- lesini geten seneki şartlar dahilinde tecdit etmiştir. "Taksim, Serel stadlarında üçer, Fenerbahçe stadında ber hafta Iki maç y- pılacaktır. POLİSTE Üç Otomobil Kazası Şotör Sâdrinin idaresindeki 3017 numarsli olomobil Fenerde Mürsel paşa caddesinden geçerken o civarda oturan Mazalta ismindeki kadına çarparak muhtelif yerlerinden yars- lamıştır, Sürücü Kadrinin idare ettiği 2626 rinin 3110 numaralı otomobili ara- sında Sirkecide bir çarpışma olmuş- tur, Araba içindeki hamal Mehmet başından ağırca yaralanmıştır. Muzafferin idaresindeki taksi 0t0- Mahkemeler daha | mobili Edirnekapıdan Fatihe doğru | cı hesap devresine ait cylat ol. mak üzere Burdura hareket etmiştir. | ya başlıyacaktır. Yalnız ikinci ağır.) mamıştır. Sadri Akaya yeni vazifesinde de| ceza mahkemesinin reisi Remzi he- nüz İstanbula gelmediği için bu mah keme bugün faaliyete geçmiyecektir. muvaffakıyet temenni ederiz. ———— Harç Tarifesi Kanunu Ankara, 19 (TAN) — Adliye Ve- kâleti harç tarifesi kanununu tâdil eden yeni bir kanun lüyihası yk işi hel Adanada Bira Yok hazır- bir damla bile bira bulunamamik - Arkadaşını Yaraladı Galatada Rus Manastırında oturan Dursun ile arkadaşi Ali Asgar ara. sında kadın yüzünden çıkan bir kav- gada Dursun Ali Asgari sustalı ile Adana — Günlerdenberi burada | muhtelif yerlerinden ağırcı yarala. mıştır. Yaralı Beyoğlu hsstanesine nmıştır.. metle temaslarda bulunacak ve /iki! numaralı yük arabası ile şoför Hay-|, Yeni Kanunda İhtikârın cek ve isimleri ilân edilecektir. İmar İşine Devam Ediliyor * Harici ve dahili vaziyet fevkalâde bir mahiyet almış olmasına rağmen | Belediye, karşılığı bütçeye konul muş olmasından dolayı şehirdeki İ- mar faaliyetine devam edecektir. Bu cümleden olarak bu sene inşa edile- cek olan Bölediye sarayının yerine â. it istimlâk muamelesi tekemmül et- tirilerek menafii umumiye kararı Dahiliye Vekâletine gönderilmiştir. Karar tasdik edilir edilmez Sultan ahmette istimlâk işlerine başlana- caktır. İmar hareketlerinden biri de yol faaliyetidir. Münakasaya köntlan yollara talip çıkmamakla beraber| yine yol inşaatına devam edilecek- tir. Pazarlık suretile veyahut Bele. diye vasıtasile yapılacak olan yolla- rın başında Eminönü meydanı ile Yüksekkaldırım gelmektedir. Bele- diye Yüksekkaldırımı, nakil vasıta- larının gelip gitmesine müsait olabi. lecek bir sekle ifrağ etmek tasavvu. rundadır. Bu hususta tetkikat yapıl- maktadır. Bu mümkün olmadığı tak- Gal ve Bs ARİN TARRĞİ YERİ 0lE: yik Berke olacaktır. Belediyenin imar faaliyetinden bir kismt ds yeniden yapılacek Beyoğlu hastanesile stadyorm ve tiyatro insa. atıdır. Hastaneye git şartname de Pa- riste mimar Valter tarafından hazir- lanmaktadır. Stsdyomun şarisme ve detay plânları ise burada mimar- larımız tarafından hazırlanmakta. dir. Tiyatro binasının insaatı bu sene mümkün olmadığı takdirde gerek Şehir Tiyatrosu, gerek Komedi bu se. ne de eski yerlerinde temsillere de- vam edeceklerdir. Eski Galatasaray korakolunun ve yanındaki binaların yıktırılarak bu- rada mödern bir meydan vücude ge- tirilmesi de imar hareketleri arasın- da bulunmaktadır. Sümerbanka ait olan ve maili inhidem bir halde bu- lunan Galatasaray karakolu için, 81 bin lira gibi fahiş bir para İstenil mektedir. Halbuki yine bu #alktara yakın bir para da karakolun yanıba- sındaki dükkünlarım istimlâkine sar- fedileceğinden karakol binası için bir para ayırmak İmkân kalmamakta. dir. Bunun icin Belediye Msarif Ve, kületine mürscnat ederek Galatosa- ray İisesinin muhite yakışacak bir sekle sokulması icin karakol binası- nın Vekâlet tarafından istimlâk et- tirilerek vıktirılmasını ve verine hi. na yaptırılmamasını fstemistir. Me arif Vekili Hasn Ali Yücel bu fikri esas itibârile kabul etmiş bulunmak- tadır. Heyeti Toplandı Ankara, 19 (A.A) — Belediyeler Bankası senelik umumi heyet top- lantisını Bankanın umumi merkez binasmda yapmıştır. Umumi heyet. bankanın bü altın. idare meclisi ürakıplar ravorlarile bilânco ve kâr ve zarar hesaplarını tetkik ve tas- —— Belediveler Bankası Umumi | Cezası En Az 500 Lira Olacak, Hususi Mahkemeler Teşkil Edilecek İhtikâr yaptıklarından dolayı Ticaret Odası haklarında tahkikat yapılan beş tüccara ait evrak vilâyete verilmiştir. Bunların İsimleri ve tarzı memlekete olan fenalıklarının tesbiti için hükümete bildirile- tarafından hareketleri (şimdilik Yeni ihtikârla mücadele kanunu meçlisten çıktıktan sonra, bu husus. taki faaliyet daha geniş takip edile- bilecektir. Bu kanunla vilâyet ma- kamlafına geniş salâhiyet verilmek. tedir, Vilâyet, kanunun hükümlerine istinat ederek herhangi bir tüccarın ticari faaliyeti, piyasaya çıkardığı em tianın fiyatı, kazancı vesair hususlar hakkında tahkikat yaparak bunları tecziye ettirebilecektir. Mücrim tüc. carlara verilecek cezalar, yine mab- keme Karariyle tesbit edilecektir. Bu hüsüsa taallük edecek iptidai tahki. kat, Ticaret Odasiyle, kanunun hü- kümlerine tevfikan vilâyette kurula- cak bir komisyon tarafından tekem. mül ettirilecektir. Tahkikat evrakı Üzerine hüküm verecek mahkemeler de sureti mahsusada teşökkül etmiş, muhakeme safahatını kısa bir zaman da Intaç edecek, eski ihtısas mahke- meleri mahiyetinde olacaktır. Muh- tekirlere verilecek asgeri ceza 500 liradan başlıyacaktır. Muhtekir bu cürmü tekrar ederse ayni kanunun müeyyidelerine istinat edilerek bü- tün emlâki müsadere edilebilecektir. Ticaret Odasındaki mesai Ticaret Odasında toplanmakta olan ihtikâr yapanları tetkik heyeti mesa- isini tevsi etmiştir. Heyet âzuları ehri maddeler. diyelederirin'şi. etleri mahallinde tetkik etmekte dirler. Ticaret Odası, tüccar ve tica- retle alâkadar olanlardan başka hal- kımızın dahi ihtikâr hareketi gördük eri işlerden odayı veya heyeti haher- dar etmelerini ve şikâyetleri olan), rin hemen bu heyete müracns; e- melerini tavsiye etmektedir. Taahhütlerini yapmıyanlar cezalandırıdacak Bazı ihracat tacirlerinin dış mem- leketler için aldıkları siparişleri gön- dermedikleri alâkadar makamlara şi- kâyet edilmiştir. Dış memleketlere satılan malları göndermiyen firma- lar hakkında yapılan tahkikatta bu firmaların siyasi vaziyetten İstifade ederek satmayı kabul eyledikleri malları göndermedikleri anlaşılmış. tır. Memleketin ekonomik itibarını sarsan bu gibi hureketleri yapanlar hakkında hükümetçe kanuni mua mele yapılacaktır. Bursada ihtikârla mücadele Bursa, (TAN) — Belediye tarafın- dan yapılan sıkı kontrol neticesinde, zaruri ihtiyaç maddeleri piyasası ta. bil seyrini almıştır. Bir kaç fırının son günlerde esmer ve hamur ekmek çıkardığı görülmüş, bu ekmekler müsadere olunmuş ve fırın sahipleri hakkında kanuni taki- bata başlanılmıştır. TAKVİM ve HAVA | 20 Eylül 1939 ÇARŞAMBA 9 uncu ay (o Gün: 30 Hizir: 138 Arabi: 1358 Rumi 189 Eylül: 7 201 18.12 A0 18.36 — Akenmi 9 — İmsdk: Hava Vaziyeti Yeşilköy meteoroloji istasyonundan #h- nan malümata göre, yurtta hava cenubu görki Ansdolu bölgesi ile Egenin osnup sahillerinde açık, Marmara havzasında dik ile idare meclisini ibra etmiştir. — —— Ticaret Vekili Rahatsız Ankara, 19 (TAN) — Ticaret Ve- kili Cezmi Ercin rahatsız olduğu için bugün makamına gelememistir. İstanbuldan gelen maruf dok. torlarımız: kendisine bir kansü yon yapmışlardır. * © EN çek bulutlu, diğer yerlerde bulutlu geçmis, rüzglirlar orla ve cenübu görki Anadoluda şimal, diğer bölgelerde garbi istikamci- ten orta kuvvette esmiştir. Dün İstanbulda hava bulutlu geçmiş, rüzgür cenubu garbiden saniyede 2 * ire hızla esmiştir. Saat 14 de hava tar- 1 1018.06 miliber idi, Sühunet en yüksek ve en düşük 152 santigrat olarak ir