23 Ekim 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 4

e SAYFA: 4 Kızamık Hastalığı Halkımıza Öğütleri.. (Dünkü nüshadan mabat) Eşya, emakini umumiye ve masakin vasıtasile kıza- mik - sirayeti: - kızamıklıla- rın yatak takımı — elbise ve eşyalarile sirayet vukuu jih- timali azdır. Bu da mikrop- ların hariçte müddeti hayat- ları pek kısa — olmasından mesakinin sirayette hemen dahli yok gibidir. Elhasıl kızamıkta bulaşmanın en mü- him amili mikrobu hamil insanlardır. Ve vikayenin bütün mesaiside insanları insanlara karşı siyanet et- mek — noktasında — tekâsüf eder. Kızamık salğınlarının ev- safı: Kızamık — salğın yap- mağa en çok meyyal has. talıklardan biridir. İnsanların bu hastalığa —karşı tabii muafiyetleri olmadığı gibi sirayet te hava tarikile ol- duğundan vesajti müsait bulunduğu yerlerde bütün insanları musap eder. Sal- Bınlar vesaiti — nakliyenin tekâmülile — mebsuten mü- tenasiptir. Bu sebeple her tarafta sık sık salğınlar görülmektedir. Şeraiti sıh- hiyenin fenaliği — kızamık vefiyatını yükselten avamil- dendir. Fakir halk arasında layikile teğaddi edemiyen ve muhtelif esbap tahtında yorgun bulunan insanlarda vefiyat daha ziyade görülür kış mevsimi de — kızamık vefiyatının artmasına sebep olabilir. Mütaleayi seririye: Kıza- mığın yatalak hali dört şekil izhar eder. Aşılanma, savlet, indifa, nekahet devreleridir. Sirayetin — vukuunda arazı iptidajyenin zuhuruna kadar geçen müddet yasati olarak 10-1? gündür. Bu müddet zarfında hastalar sıhhatleri- ni muhafaza ederler. Bu aşı. lanmak devridir, Savlet vey: hut arazı ibtidajye devresi, Bu devrede hastalık nezle ve hararetle başlar, Kızamık nezlesi aynı za- manda göz zarı, burun gi şası, hançere ve belumda da vardır. Bademcikler ve et. rafı da kızarır. İlk günde hararet — ekseriya — birden yükselerek (38 40) ka vasıl olur. Bundan sonra birden veya tedricen inerek indifa devresinde tokrar çıkar. Ba- zi hastalarda devrei iptida- iyesinde hararet yükselemez ve arazı — iptidaiye yalnız nezleden ibaret kalır. Nezle gittikçe kasobatta hissolu- nur. İlk günde daha fazla olan göz yaşarması — ve aksırmaya' kuru öksürük de inzimam eder. Bu devir va- sati olarak dört gün sürer. Bazan üç bazan da beş gün olabilir. Bu müddot hitamın- dın sonra hararet yeniden yükselir ve kabarcıklar zu. hur eder. Bundan sonra in- difa — devresi başlamıştır. Kızamığa hamj olan kırmızı kabarcıklar yüzün — kulağa yakın yerlerinden başlar ve buradan yüzün diğer kısıml- arına, alına intişar eder. 24 saatte bütün vücnde dağılır. Bu devrede nezle arazı da art- ar. Boğaz, beyin daha çok aşır. Hastanın sesi ve nezlevi bir hal alır. Burun ve göz ifrazatı da | tezayüt eder. Hasta bu devr- ede ilk devra nazaran daha hisseder. rse de ek- seriya inkıbaz mevcuttur. Devrej nekahat: Kaba- rcık devrinin faal — müddeti 24-36 saattir. Bu müddet za- rfında hararot en yüksek de- recede bulunur. Ve mebzul bir ter jile hararet birdenbire veyahut tadricon 38 — santte halı tabifye gelir. Ateşin dü- #mesile ahvali umumiye eyil- eşir. İndifaat birdenbire solar | ve yerlerinde iki hufta kadar devam eden esmer — lekeler birakır. Ve lekelerin üstünde ufak tefollüsat peyda — olur. | Atoşin düşmesi kabarcık- ların solması neka. hat devresinin başla. dığını gösterir. Kızamığın birde ihtilâti şekilleri dır. Bu aşkâl akıbet marazın selâmetini bozar bunlarda ihtilâcı semmi şari zatülka- sâbat, zatürrie, zatülcenp ka Ibi ihata eden zarların cer- ahatli iltihapları, üznü mu tavassıtın cerahatli — iltihabı bademciklerin ve mahfaza- sının mühtelif iltihabat ve takayubatıdır. Tedavi: Seyir ve eşkâli maraziyesini lelmihan arze. ttiğimiz kızamığın hususi todavisi yoktur. Tedavi araz var- ve ahkâmı umumiyeye kar- | şıdır. Kızamıklı hastalar s0 ğuğa karşı çok hassas old- uklarından bu hususta en ufak ihtiyatezlik ihtilâtotı sadriye zuhuruna sebebiyel | verir. Bunun — için hastada kızamık şüphe edildiği — za- mandan itibaren yatoğa yat. mağa ve hararetin sukutun- dan İMâakal bir hafta sonra- ya kadar yatakta kalmağa mecburdur. Yataktan kalktıktan son- ra da iki hafta kadar eğer nezlei — sedriye hali vaki ise daha uzun müddet oda- dan dışarı çıkmamalıdır. Hastanın ağzı her sık sık temizlenmeli yiye- cek olarak mayi gıdalarla süt, yoğurt, çorbalar, kakao ve saire verilir. Hararetin sukutundan sonra tedricen mutat gıdalara rücu edilir. Salim devam eden kızamık- ta bu umumi tedabir teda- vinin esasını tışkil — eder, Fakat ihtilâtat — zuhurunda veya bazı âraz kesbi şiddet ederse mütehassıs etibbaya müracaat etmek — mecburi- yeti hasıl olur. Kızamıktan vikaye: Kıza- mik en ziyade — hastalığın ilk devresinde sarı olduğu- ndan vikayenin esası bu devredeki hastaları muhitine muüzir. olmiyscak - bir hale koymaktan ibarettir. Bunun için hastaları ârazı nezlevi. yesinin zuhurundan evel tecrit etmek icabederak de — tatbi- katta bunun temini mümkün değildir. Hastalık — nezlevi devrede — teşhis ve tecrit edilse ilk arazın zuhurun- dan itibaren tecride kadar geçen zaman zarfında mu- hite sirayet vaki olmuş bu- gün - Bahusu , Mata Harri Vilâyet Sıhhat Müdürlüğünün | karışık | | Fransada tutularak kurşuna | zabıtası | muztaribim, Gidip mozarında| | göstermedikleri TÜRKDILİ Delilerle mülâkat:5 Olmaz.. Olmaz.. Rakıdan EV Varmı Bu Dünyada... «Oh.. Anam.. Sor.. Sorma.. Ba- Ba.. Bilif! O.. Ona.. O.. Olsa.. Şim.. Şim.. Di.” Alman casusunu - öldüren Alman casusudur. (Son posta) Harp içinde dizilen Alman casusu Matm. azol Matha Harinin Fransız tarafından bir ihb- &r Üzerine tutulduğu ötede- nberi malümdu. Bu ihbarı «Matmazel Doktor» gibi ga- rip bir lâkap taşıyan — bir kadırın yaptığı da biliniyo- rdu. Fakat bu tutulmanın hangi şerait altında olduğu, hele «Matmazel Doktor» un hakiki hüviyeti meçhuldü Halbuki, Zürih şehrinde kâin umumi bir sanatoryom müdürü sayesinde bu nokta da anlaşılmıştır. Bu zat di- yor ki: —&«Bir gece 16 numaralı odada yatan kadın hasta şi- ddetli bir buhrana tutuldu: Doktor — beni çabuk eyi ediniz. Mata Harinin mezarı. na gideceğim diye rğlamağa kaşladı, Neden diye sordum. —«Çünkü Matmazel dok- tor diye amlan ve onu Fra- nsızlara ihbar eden benim. O zaman ben de Alman teş kilâtında — çalışıyordum. Bir gün Mata Hari bana, casus teşkılâtından çekilmek iste. diği söyledi. Bu yasaktı na. sihat ettim, dinlemedi, mec- buren hadiseyi #mirlerime bildirdim ve onlardan sldığım emir üzerine — Mata Hariyi mahvedecek — olan evrakı hazırlıyarak Fransızlara verdim.Fakatşimdi vicdanon ağlamak istiyorum., Görülüyor ki — Fransızlar Mata Hariyi yine Alman casusu sayesindo tutmuşlardır. hamilleri — arazı nezleviye Veyl mev- kızamığı hölde — de cut nezleli hatırlatmadığı ( delilerin kızamıklı — hastalar gi- bi hastalığı etrafına jnti- şar — ettirebilirler. Siraye- yatin hava — tarikile olması ve kızamık geçirmiyenlerin hastalığı pek - kolaylıkla al- ması da hastalığın intişarı- na çok yardım eder. Mama- fi kızamıktan — vikayenin bu müşkülâtına — korgı — diğer emrazı indifaiyede bulunm- yan bazı kolaylıkları da me- cuttur. 1 —Hastalığın sirayet de- vrosi tamamen müayyen ve müddeti de pek azdır. 2 — Kızamık amilinin ba- riçte pek az zamanda mah- volmasından movzit kalabi- lir, bir hastalıktır. 3 — Kızamık evelce tatu- lanlara sağlam muafiyet ve- diğinden muaf insanlar isti. lânın alabildiğine ilerlemasi- ne mani teşkil ederler 4 — Kızamık geçirenlerin kanları kızamık çıkarmıyan. ları bir müddol vikayo etti. ginden etfali bu suretle vi- kaye mümkündür. 1 — İhbar ve teerit: Ha. Ik arasında kızamık münfe- rit vakayi hallinde iken ih- barı mecburi değildir. Has- talığın tevessüünden korku. lduğu zaman umumi hıfzıs- sıhha kanunu mucibince me. elisi sıhhi kararile hastalar. in ihbarı tahtı mecburiyete ı eValin eyi Onu, istasyonda, boylu bo- yunca, bir köpek veya kedi ile koyun koyuna yatarken veya belediye önünde ham- | mallarla şakalaşırken gör sünüz.. Dajma, neşelidir.. Güler, söylor.. Dün, kiminle mülâkat ya- payım, diye düşünüyordum.. Düşündükçe, muhayylem. den sıra sira deliler geçiy-? ordu., Meğer, Balıkesirde ne çok deli varmış.. Bence, deli doktorları, zi. ncirli delileri değil, serbest serbrat dolaşan istodiği ha- reketi yapan şuurlu insanl- ardan birkat fazla hürriyeti malik olan şehirimizdeki de- lileri tetkik etsinler. Haleti ruhiyelerini çarçabuk anlar- lar,. Benim bu — mülâkatlarım, belki doktorlarımıza bir fi- kir vormiş olur.. Sarbest delile.zararsız de. liler da desek olur; — vakıa içlerinden bazıları vakit, va- kit, kendilerini kaybederler. Fakat bu gibi hadiseler en- derdir bambaşka bir dir.. —Onlarla — konuşmak, hatta dostça konuşmak in- sana doyulmaz bir zevk ve- riİr... Ben, bu zevki kısmen tat- tım.. Hatta, bazıları ile içli dış- h oldüm,.. âlem. Recabi, istasyonda ve be. lediye önünde - belediye önü serselilerin — top- lantı yeridir - bulamayınca, her akşam gittiği meyhane- ye oğradım... Meyhaneci: — Daha gelmez, — dedi; _olunrı_va:kıdn'r mektebe de- | yamları kanunen menedilmi- ştir. Hasta kızamıklıları hastah- anelerde tecrit etmek en muvafık şekildir. Bu mümk. ün olmayıp evlerde tedavi edilmesi mecburiyeti hasıl olduğunda aynı ev içindeki çocuklar hastaya temastan menedilmesi lâzımdır. Müddeti tecrit kızamığın ihtilâtatı olmadığı takdirde hastalar için hararetin düş- tüğünden itibaren (15) gün ve hastaya temas etmiş ol- anlar için hastaya son tem- asından itibaeren — (15) gün tecrit edilmesi lâzımdır. Eşya tathiratı: Kızamık doğrudan doğruya sirayet ettiği için eşya tathiratına pek lüzüum yoktar. Bu - tathiratı hastanın yatak çarşafiarile mendiline balğam ve tükür- üklerine hasredilmek kifayet eder. Sadri ihtilâtat olan hastalardan — ihtilât mikropları — hariçte — da - ha ziyade yaşadıklarından bunların eşyaları tathir edi- Imolidir. Kızamıktan mesak- in tathirine lüzum yoktur. Sıhhat ve içtimaf muavenet Müdürü Dr. Yunus Vasfi akıyordu. ancak aaat altıdon — sönra damlar.. Öyle yaptım.. Saat 7 larında meyhaneye gittim Orada idi.. Köşedeki ma- salardan birine yaslanmış, eliddeki kadehi evire çevire dikiyordu.. Hiç sormadan bir sanda. liye çekerek yanına — sakul. dum.. su- — Merhaba Recap. — Merhaba anam.. — Beni arayan senmisin?.. —Ahmet usta;seni bir efen di aradı, dedi; Ne yapacak- sın beni?... — Konuşaçağım seninle be Recep.. San iyi bir adamm. ışsın... İyi odamlarla konuş- mayı severim de, — Sen, o gazeteci olma- yasın.. Hanj delileri gazete- ye basıyormuş.,, Geçen gün Deli Kâzımla benim resmim- ide basmış gazeteye.. Beni de deli yapmış diye kızdı idim.. Sonradan öğrendimki, Deli Kâzımla konuşmuş . Ben delimiyim, diye çıkışacak- tim ona,.* Nefesi rakı kokuyordu.. Recep tamamen olmuştu.. Yüzünü buruşturuyor, ka- nlı gözlerini süzüyor ve ba- zan bir gözünü — kupıyarak tek gözü jle bana bakıyordu. Söylerken hoeyecanlanıyor ve yüzünü yüzüme — kadar yakınlaştırıyordu .. İğrenç nefesine zor taha- mmül ediyordum,. — S8on de içsone * yahu.. Niye duruyorsun.. Ahmet usta, — efendiye doldar bir otuz sekiz.. — Yooo Recep, eyvallah; fakat, içmem bu mereti işte. Olmaz olmaz. Rakıdan eyi gey var mı bu dünyada? İçini boşaltırsın yahu.. —Eyvallah dedik ya Do. kunur bana bu Recep.. Yok- sa içerdim amma. — Getir sen getir Ahmet ağa.. Rakı geldi, benim his- semi de Recep içti.. — Sen eyi çocukmuşsun be Recep.. Recep tamamen cıvıtmıştı. Gülerken ağzından salyalar ıı'i" —Huu.. Öyledir. nam.. Öyledir haht Bazı şuurlü İN içince ve cıvıtıncâ — Saçmalıyor- riz. Fakat zaton W0” lara cıvıtınca ne * mem ki.. Masa altında, Rocebin çıplak *2ü sürterek bir kedi du.. Recep onu almak ildi, fakat, fıkıl_ ar ağırlamıştı ki; , tutamadı ve kedi ne yuvarlandı... Kaldırdık.. Ü acı acı f kediyi kucaklıyarâk — Kedile.. Lt Çok sev.. Sev. 5e' or, kediyi öpüy” ğ — Recîp I.’”' mısın? — Oh... Anam- $ rma... Ba.. Ba Rım On.. Ona.. © Şimdi öyle.. Çal.. Rım ki... Recep çekermiş... Fakat, şimdi _b' Her akşam bir zlik rakı ile dof üş. j Yan masalardt., | haykıran, gülen n sesleri gittikçe du., Artık, Receple #" lamışlardı... İçinde zla kalamazdım. MÜt” havası iğrençleşm — Eh, yine Recep. dedim bel be gideyim arlık--- — Dur.. Dut.. Ben de gideceğim O da ıenılılliyı." Meyhaneciye beni ek: — Bu nkşıml""* den, dedi... Hayrette - kalmli deliden bu akıllılık mi idi?.. ' Naçar, Recebif '_ ü mayhaneye tokâ © Başka kurlulu$ tu ki., V (sen” Macar başvekili 'ı. ) Varşova, 22 ( - Macar Bnşveki!ı ziyaret dolayısil? " çal bir tebliğde dahâ — gf onya ile Yugosla” asrar K | da inıza edilmiş Özjet” va ilmi bir. mukâÜy bundan maada * ” Lehistanın büyüY . Fi meyanındaki lll' ığı ve Lehistan * nde Macaristanih lâfa karşı ileri lillerden birini orta ve Şarki AV tısaden biri birin? gliliklarını nazar! almayan sureti kul değildir. Yali ', (' tanimiş oldnğ“l' | ktedir. Macar * gün Karakovi V€ “lu ile Budapeşt©)”