29 Ekim 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 3

B SE P K T We TU G ÖL CA U MT YÜ SK et A SK L GAS ? < —U GT T <Ş ç * 26 Cumuriyet Çocuğu Cumuriyetîe Ulusalî _——Kızılay Kurumu e ” Har yöndeki — eksikliğimizi tamamlıyan — Cumuriyet hükümeti Türk çocuğunun sağlığını, kültür yüksekliği- — nbde dikkatle göz önünde tutmuştur. Cumuriyet devrinden tvel hasta çocuğu tedavi edecek hemen hiç bir mües tese yok idi. — İstanbuldaki Etfal hastahanesi bu günkü Rüzelliğin enda biri kadar Yarlık gösteremiyordu. Yalnı: İsmi çocuk hastahanesi idi. rulâcize metruk çocukla- tın toplandığı bir kabristan kapısı idi Ondan da hiç bir istifade temin edilemi Yordu ndan başka oza Mandaki Himayei Etfal Ce- tmiyetinin işleri de pek ya vaş gidiyordu. Yalnız bir isimden ibaretti Cumuriyet çocuk sağ ığını koruyacak ve eskileri'e kı yas edilemiyecek büyük iş er başarmıştır. Çocuk ölümünün daha ziyade ilk yaşlarda ol. Ması göz önünde tutularak Mmeme çocuğuna önem veril- miş evölâ bu yolda çalışa €ak kurumlar meydana ge tirilmiştir. Eskiden bunlar dan hiç biri yok iken bugün ntuzdan fazla müemsese ço €uk sağlığı için Fenni bakım yolları Öğretmekt :, çocuk lara fayda vermekle ve has ta çocuk tedavi etmektedir. Bunları kısaca sayalım: An kara. Konya, Adana, Çorum, Erzurum, Malatya, Kars, Balıkesir. Van. doğüm ve çocuk bakım evlerindeki ço cuk (uzmanları süt çocuk larının bakım ve yiyecekle- ris)çin öğül verirler. Hasta çocuklar yatırılarak tedavi edilir. İstanbulda Topkapı, Üsküdar ve Beşiktaşta bele diyenin birer çocuk anne'eri istişare evi vardır. - V'urada süt çocuklarının yiyecek eri tanzim idiler. Hastaları mu- âyene edilir Çocuk sağlığının büyük Öönem gösteren diş meselesi- le uğcaşan bir diş muayene hanesi vardır. Buraya gelen ilk oku! çocukları ve bütün çocük arın dişleri tedavi edi- İlr. Okul çocukl geniş — bulaşıklığa veren trahom h stalığından korunmak ve başkaca göz rasında meydan hastalıklarını eyileştirmek için bir de göz muayene hanesi vardır. Fuaodan başka çocuk yapamıyan kısır valdelerin tedavisi için bir de kadın has talıkları muayene yeri var dır. Bu kurumlar fakir ço tuklara yiyecek de vermek tedirler. İstanbulda Cibali — tütün fabrikası, amelesi en çok olan bir çalışma kaynağıdır. Orada çalışan kadınlar gü - nlük yiyeceklerini çocukla- rının masrafları — çıkarırlar. Küçük çocukları bırakacak yerleri olmadığından bura- da çalışamıyan veyahut ça- lışmak zorunda olupta — ev- lerinde çocukları bakımsız bırakan annelerin yavruları için Cumuriyet hükümeti fabrika bitişiğinde çok gü zel birçocuk yuvası w eyda- ha getirmiştir. Hurada — bir Çocuk uzmanı doktor, yav- ruların sıhhati ve - yaşayişi ile uğraşır. Çocuklar sabah- ları anne'eri tarafından bi rakılır. Anneler fabrikada çalışırken çocuklar yıkanır, yedirilir, içirilir, uyutulur, Meme alması lüzumu olan gocuklara anneleri zamanın da gelip meme verirler. Çocuk rahat, anne - rahat, Aakşam üzeri anne çocuğunu alıp evine döner Bu cum uriyetin çocuk koruyan ne gözel bir yuvasıdır Cumuriyet hükümeti, p üniversitesinde çocuk koru- yucu kürsü açmış ve bu sa- Vi Şişli çocuk hastanesin de yapmışdır. Şişi çocuk hastanesi Avrupadaki eşleri le bir ayarda çalışır üniver- sitenin mükemme! bir par çasıdır. Cumuriyetten — evel çok bakımsız olan İstanbul Sanayi ve Ticaretimiz. TÜRKDİLİ Ulusal. ticarat ve - sanayimize Tâyık - olduğu önemi | CuMuriyet - verdi. Ulusal ticaretimizin Cumu- riyet devrinde ulaştığı nki. şafi birkaç satırla avlatınuk mümkün değildir. Harici ticaretle ufak bir Çilgij mız olmadığı bu kısım ticarelim zi kâmilen ecne | biler elinde bulunduğa za manlarda (iç) ticaretimiz da- | bi Ik devirlere mohsus bir dürüum yaş yordu. İlmi ba- kımdan hiç. bir k ymet ve , verlik ifada etmiyen dünkü ticaretimiz Cumuriyet reji- ı minin feyizleri ile yavaş ya vaş ve esaslı şekilde ilerle / meğs başladı Çünkü dövlet Darülâcizesi metruk — çocuk | kısmı en son vesait ile ça lışir mevcudu (400 olan bu çocuk kurtarıcı bir yuya ha Tnde bundan başka İstanbul hastanelerinden Haseki, Ce rrahpaşa vegurabaya çocuk kısımları konmasını, bura ları da çocuk muayene ve tedavisi 1 € çoktanberi uğ raşmağa başlamıştır. Bursa, Anka,; paşa hastahanelerine çocuk şubeleri konmuştur. Mersin Gaziayıntap belediyeleri ço. cuk anneleri'e istişnre evle - ri açmıştır. İzmirde Karş yaka çocuk yuvası birçak çocukların hayatını kurtara- cok bir şeki'de tesis edil miştir. Çocuk Esirgeme Kurumu , Haydar- | nun Ankarada çalışmasi pek önemlidir. Süt çocuklari iç in. eme'e çocukları için ay ti ayrı bakım yerleri var dır. Her gün muayen-hane sinde birçok çocuk tedavi edilir. Burada ayrıca öne- mli işler başaran çocuk diş muayenehanesi üzerinde durmağa değer bir çalışma kaynağıdır. | 4 kurumun İs tanbulda İzmirde muayene evleri meme çocuğu hasta ne'ari vardır. Çocuk Esirgeme Kurumu nun çocuk bahçeleri, neşri yatı da cumuriyet devrinin yarayişli işlerindendir. Cüumuriyetten evel — bu kurumların hiç biri yok idi. Şüpke yok ki bu kadar çok müessesenin birden ça'ışma sı cumuriyet çocuğunu koru- muş ona sağ'ık vermiştir Cumuriyet, kültür alanın - da çocuğa bir çok yenilik ler vermiştir. Kültür iş'erinin esası ve başlangıcı olan ye ni harfer çocuğa - okuyup yazmada ko'aylık göstermiş tir. Bu sebeple okuyup yaz- mağa isteği artmış, okullar. da savaşlar düzen almıştır Bu devirde oku sayısı art- mış, terbive sistemi değişmiş #prora önem verilmiştir. Her ilde kurumlar, fakir okul çocuklarına öğle yeme ği vererek aç çocukları do | yurmuşlardır. İzm ir, Adana, Bursa giti bazı il erde sayif mektep çocuklarını — tatilde dağlık, ormanlık verlerde ku- rulan yurtlara götürülerek istirahat ve sağlıkları temin edilmiştir. Kültür Bakanlığı İstanbul- | yal durumunda bunlara da | daha büyük bir hiz milf sınsiys, milli ticareto altında tarzim «tmıek gaya lerimizin en buşda geleni Dolduğa için Lozan muahedesi ile tamtmen & hi p olduğu ( ktisadi istikiâ | imizin icep- larına uyorak vücüde getir. diğimiz mühtebi teşkilât ve esaslarla — diş — ticaretjmiz ehemmiyetli bir mevkj alma- , Türk malları cihan pi yusasında beklenilen rağhıt ve revaç bulmağa müvuffak olmuştur. Bu. gayededir ki devlefin ihtiyaç duyar:k yup- tığı ve tatbik ettiği kanun - lar ve kararlarla #on sne lere kadur Tüzumuna kani olmak şöyle dursun mahi Bu yıl açılan Kayseri bez fabrikasının görünüşü lâyik olduğu fönem|i vermiş bulunuyordu. yeti dahi hakkile bilemedi ğimiz |(t'caret müvazene) mi Bu açıları Kayseri bez fabrigasında çalışan isçiler Ticareti hariciyemizi |mo- dern|) şartlar ve kajdeler da Acıbademde bir pare- | vantoryom açınış, ve burada bir çok zayif çocukları has lıktan korumuştur. Cumuriyet — hükümetinin | ortaya çıkardığı medeni ni kâh, erkek elinden keyfi ay tılma hakkını almış ve bu sayede ai e sasdeti emniyet altına girmiş, çocukda met rük kalmak - tehlikesinden kurtulmuş, ana ve baba sev- gi ve güayretleri'e eyi yetiş mek emeline kavuşmuştur. Cumuriyetin çocuğa ver: diği daha bir çok sağlık ve tekâmül kaynak'arı vardır Bunlar devam edecek her ha güzelleri katılacaktır. Cu Müriyet v : onu bize yaratan Atatürk bizim göz — bıbeği- mizdir. Bundan sonra çalışmamız alacak Urumu içinde bulunduğu muz kültür. savaşındaki muvaffakiyetimiz, her du rum için yol açıcı bir ser mayemiz olacaktır. ÇOLUR UZMANI Dr. Memduh Özçam | zin tesisine imkân verecek neticeler elde edilmiştir. Bugün tam bir kıvançla söyliyebiliriz ki iç ve dış ti- evretimiz hattâ daha umül- lâ manasile iktisadt duru mümuüz İmi ve ameli jcap A!wr ve oanelarla muayyen itkişafa doğru istikametler | almışt r Cumuriyet — hükümetinir başarmakta olduğu sanayi programı memleket sanayjin- de do esasli yükselmeler vü- cuda getirmeğe başlamıştır. Yakın sen lere kadar yiye- ceğimiz buğdayı bile dış memleketlerden — getirirken bugün bemen hemen türlü ihtiyaçlarımızı harice muhtaç olmudun — memleket mühsulâtile yerli sanayi ma- mulâtı ila temin edebilmek- toyız. Bu kalkınma sınayide inkilubın başlca karakteri olan ibtidai maddeler (istih- süli) nin artmısını, büyük sanayi merkezlerinin teaasü sünü mucip olmuştur. Türki yanın 9Z zımuan sonra garp memleketlerine benzer — bir | sanayj memleketi olacağına şüphemiz kalmamıştır. — * Türkiyonin vaziyeti iktisa- | mi bir Bahkesir markezinin | İkinci teştin 934 den -| birinci daşrin 995 sonuna kadar bir yıl içinde yaptığı yardımlar Merkezin bu yıl içindeki en mühim yardımı Marmara felâketzelelerinin imdadına | koşmak olmuşlur Tlenüz heyecanını unutma- d iğımız Mürmara havzasın- | da kişin vüküa gelen şittedli yersırsıntısı dolayısile tekmili evler yıkılmış, ahali yersiz yütrtsüuz ve gdasız olarak soğuk hava tesiratina ma- ruz kalmştı Ani olaruk baş layan bü korkunç felâketin günlerce devamı çok acıklı vaziyetler husule getirmiş h-pimizin yüreğini sızlatmış tı. Kızday genel — merkezi hâdiseyi haber alır — almaz derhui mühim miktarda pa- Ta ve çad r ile bir müfettişini felâket mıntıkasında gere- ken tetbirleri almak — üzere diyesi hakkında böyle umu- inceleme yaparken vilüyetimizin dünkü ve bu- günkü iktisadi durumlarını muüküyose etmek bizim için daha fsideli olabilir; fikrin- | deyie * Bal kesir, mahalli tcaret bukumından dün şu vazıyet | te idi: Memlekette ticari iş ler üzerine muame'e yapan | yala z bir banka vardı. Ti- çari krodi ve tabiatile piya. her | | sada mütedavj| sermaya sey. yelıyeti pek dar bir radde. de hi Rakipsiz çulışan — eonebi bir banka yüksek — faiz ve komisyonla iş yepabilmek kudret ve mevkiinde idi. Şehrin etraf ile muvasala | hatları mahduttu. Bu yüzden ticart faaliyet ve münasebet. | lerimiz pek az yerlerle müm kün olabiliyordu. | 13491) lira |75) kuruş nakit | yünde vukua gelen bir yan- SAYFA 3 moemuren göndermiştir. Ba- hkesir merkezide ilk imdat elarak (300) lira göndermek la beraber teşkil edilen yar- dim kolları vasıtasile halkı mızin hnmmiyetine müracaat- la para uşya ve zahire top- lamağa başlamıştır. — Hayır sever halkımızın seve seve vaku — bulan teberriatları son ucunda toplanmış olun ile (3738| purça eşya — ve ÇEHTOS) kilo gıda - maddesi (851)| parça kereste sayın Hbayımız Salim Gündoğanın boşkanlığında kurulan mer. koz yardım komitesine tes- lim edilmiş ve oradan felâ. ket mıntıkasına gönderilmiş- tir. Bundan başka bir ay evvel Sındırgının Döğürcüler köe gih neticosi (110) haneli olan bu köyün kül haline gelmesi ilo hasıl olan yü- rekler acısı manzara kargı- sında perişan bir halde ka- lan köylünün derhal imda- dina koşulurak ilk hamlede 300 lira para ile 200 çadır ve hasta olanlara bakmak ve gereken todbirleri almak ve ihtiyaçları tesbit etmek üzere kurumun ikinci baş- kanı Doktor Memduh Özçam felâket mıntakasına memu- ren gönderilmiştir. Ayrıca 3 Kızılay genel morkezinde de 800 lira para ile 19 balye eşya gelmiş - ve mahalline yollanarak harik zedelere 1 tovzı ettirilmiştir. Arzedilen — yardımlardan başka müteferrik — surette Türkiye dahilinden harice buğday çıkarılamadığı için çiftçi bir memleket olan Ba- hkesir — ilinin hububat ihracatı ancak etrolımizdaki bir iki kazaya münhasır olup hiç denccek bir mik dardu olduğundan bu şubei ticaretimizde de — esaslı canlı hareketler yoktu. Halbuki bugün şehirde üç bankamız olup her üçü de (ticari kredi) üzerine mua- mele yöpmakta ve azami yüzde 12 fuiz ve komiyona almaktadır, İzmir - Bandırma demir yolu üzerinde bulunan şeh- rimjiz son zamanlarda Kü- tahya - Eskişehir yolile orta Anadoluya bağlanmış, diğer torafdan muntazam şosa jle Çanakkale ile müvasalasını temin etmiştir. İşte bu yer- lerle ticari münasebetlerimi zin toossüs etmesi vilâyet morkezinin iklisadi vaziyetine fuvkıldılu bir ehemmiyet iza. fe etmiştir. Ziruatle ticaretin birbirine muhtaç iki-unaur olduğuna göre son senelerde çıftçinin kalkınmasını istihdaf eden kanuni tedbirlerimiz köylüyü refaha doğru — götürmeğe başlamıştır. Dün ancak bir şinik buğ- day — mükabilinde | | | okka şeker alabilen köylü bugün uyar mikdar buğdayla |(4)| kilodan fazla şoker tedarik edebilmektedir. Köylünüu iş. tira küdretini arttıran bu (durum) tabiatile (ticari mu- hiti) de canlandırmıştır. ve yapılan 39 lira 90 kuruş yardımla borober bir yıl içinde 4131 lira 65 guruş nukti yordm yapıldığı - tes- bit elilmiştir. Hulâsa Balıkesir - Kızılay merkezi her hangi bir felâ- ket karşısında gereken yar dunı yapabilmek için geliri- ni arttırmak yolunda önem. le çalışmıktadır. Yaklaşan kış mevsimi dolayısile yar-- dim için hazırlıklara başla mış olup odün kömür un gibi zaruri ihtiyaç madde- leri şimdiden depo edil. mektedir. Sayın halkımızın Kızılaya kerşi olan sevgi ve bağlılığı bu kurumu gün e. çükçe daha yararlı ve faid- eli bir hale getireceği mu. hakkaktır. - YORTRL ÜD Yurttaş: Kurduğunuz — fabrikalar ve paptığımız demir yollar hep ulusun birikdirme gü- cüne dayanır, bu gücü art tırma senin elindedir. Yurttaş: Bankada birikdirme he snbı olmıyan yurttaş, — Ara- sıu'usal — tasarruf gününü sende bir tasarruf hesabiyle çık.