13 Mayıs 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

SAYIFA 4 ULUS Atatürkeher 4ya ndan kut- lama telgrafları geliyor. VBüyı'ik Kurultayın açılması dolayısile Atatürk'e yurdun her yanından kutlama telgrafları gelmektedir. Kurultay dolayı- sile, ulusun Büyük Öndere sevgi, bağlılık ve inanını bildi- ren ve her biri biribirinden güzel ve içten duygular taşıyan bu telgrafları gönderenleri aşağıya yazayoruz: BİLECİK Gölpazarı: Mustafa Barut, betediye başkanı — Bozüyük: Nafiz, C. H. P. başkanı ve şarbay — Bilecik: N. Tu- rumtay, halkevi başkanı yerine — Sö. güd: A, Osman Timurlenkoğlu, C. H. P. başkanı — İnönü: Hasip Yürük, be- lediye başkanı "— Böozüyük: Nafiz, C. H. P. başkanı ve şarbay — Bilecik: merkez heyeti başkanı İbrahim Katırcı oğlu — Osmaneli: S. Ömer, C. H. P. başkanı — Söğüd: A. Osman, belediye başkanı — Söğüd: İsmail Kaya, Tay- yare C Ş. başkanı — Osmaneli; Saral, Osmaneli şarbayı BOLU Bolu: Hüseyin Levent, nahiye ida- re heyeti başkanı — Bolu; Veli Ertem, halkevi başkanı — Bolu: Arif Yaman (dektor)), Kızılay başkanı — Göynük: Şakir Turan C. H P. başkanı — Göynük:; Göynük öğretmenler birliği — Düzce: Tayyare cemiyeti — Bolu: Hüseyin Ti- mur, Çocuk esirgeme kurumu — Akça. koca: Talat Uğur, belediye başkanı — Bolu: Kâşif Kulabaş, öğretmenler bir- liği başkanr kültür direktörü — Bolu: Tevfik Atay, Bolu ticaret adası başka- nı — Düzçe: H. Remzi, C. H. P. başka- nı — Bolu: H. Yaman, tayyare cemiye- ti başkanı — Mudurnu: Özdeş, kızılay kurumu başkanı — Mudurnu H. Ar. mutçu, halkevi başkanı — Bolu: A, Sai Bengin, C. H. P. başkan vekili — Düz- ce: İsmail Öztürk, belediye başkanı — Gerede: Y. Turan, C. H. P. başkanı — Merdenik: Atalay, C. H. P. başkanı BURDUR Burdur: Fazıl Gözey, çocuk esirge- me kurumu başkanı — Burdur: R. Er- dem, C. H. P. başkan vekili — Burdur: R. Erdem, belediye ve halkevi başkanı — Burdur: Hüseyin, Okutanlar birliği başkarır — Burdur- A, Aydemir, C. H. P. başkanı (merkez kaza) — Tefemni: Lütfi Yıldızelli, C. H. P. başkanı — Burdur: M. Doray, kızılay başkanı BURSA Bursa: M. Ataş, Dağ kulübü başkanı namıma umumi kâtib — Mustafakamâl- paşa: İbrahim, M. Kamâlpaşa namına belediye başkanı — Bursa: Rıza Bel- ger, Çocuk esirgeme kurumu başkanı — Armutlu: İbrahim Öz, Armutlu C. H. P. başkanı — İznik: O. Sorgun, Çocuk esirgeme kurumu başkanı — Bursa: AH Baysan, Öğretmenler birliği başka- nı — Burşsa: Dr. İsmail, Halkevi baş- kanı — İnegöl: İnegöl bakallar kuru- mu — M. Kemalpaşa: İspekter İhsan M. Kemalpaşa okutmanlar grupu namına — M. Kemalpaşa: M. Çetin, genç- ler başkanı — İnegöl: İnegöl kundu- racılar kurumu — İnegöl: İnegöl mani- faturacılar kurumu — Bursa: Ali Bay- san, Bursa öğretmenler birliği — Mu- danya: Kızılay başkanı — Mudanya: B. Birkan, Tayyare cemiyeti başkanı — İznik: H. Oktay, Tayyare Cemiyeti — İznik: C. Öztürk, Kızılay başkanı — Bursa: Sami, Bursa avcılar kulübü ge- nel yazganı — Bursa: Raif, Kızılay Başkanı — Bursa Cemil! Öz, Bursa şar- bayı — Mudanya: Hilmi Aktan, C. H. P. Eskel nahiye başkanı — Mudanya: Mahmut Yaman, Çiflik ocağı başka- nı — Mudanya: Mehmed, Hançerli Ali, Akif Eskel, Osman Emirler, Ömer Ru- ngus, Hasan Evciler, S. Sakıp Yürük, Çakaloğlu İkipural, Eğerce Muzaffer, Camlık Mehmed, Mesudiye —Mehmed Necip C. H. P. üyeleri. Yenişehir: Nedim Kural, Çocuk esir- geme kürüumu başkanı — Yenişehir: Lütfiye Aslen, Kızılay merkez başka- nı — İznik: O. Akım, Parti başkanı — İznık: Demircan, belediye başkanı — İnegöl: Nuri Doğrul; belediye başkanı — Gemlik; Reşid, C: H. P, başkanı — M WForaalpaşa: R. Sayın, Çocuk esirge- me başkanı — Orhaneli; Osman Yiıl- maz, Parti başkanı — Yenişehir: Os- man Mines, Parti başkanı. ÇANAKKALE Gelibolu: Mustafa Şaban, Bolayır köyü ocak başkanı ve muhtarı — Geli- bolr: Tevfik, Yeni koyolak başkan ve muhtarr — Gelibolu: Hüseyin, Ceviz- li kolu ocak başkanı ve mühtarı — Ge- libokr :Nazif, Galata köyü ocak baş - kanı ve muhtarı — Gelibolu: Recep Nazif, Bayırköy ocak başkanı ve muh- tarı — Gelibolu; İsmail Nuri, Cumalr köy ocak başkanr ve muhtarı — Geli- bolu:; Ömer, Burhanlr köyü ocak baş- kanı ve muhtarr — Gelibolu: Aziz İs- mail, Pazarlr köyü ocak başkanı ve muhtarr — Gelibolu: Murat Kasnı, Tayfur köyü ocak başkanı ve muhtarı — Hasan Mehmed, Burgaz Köyü O- cak Başkanı ve — Muhtarı — Geli- bolu; Reşit Halil Fındıklı köyü ocak başkanı ve muhtarı — Gelibolu: R. Ocal İdman yurdu başkanı — Ayvalık Hilmi Önen, Parti başkanı — Biğga: Z. Zeren Başkan — Biga: Ahmet, Parti başkan vekili — Kale: Bekir Lüt- fi Özsoy, Parti başkanı — Gelibolu: Ali Demirtaş, Tayyare başkanı — Bi- ga: Mehmet Esener, Belediye başkan vekili — Evrese; M, Basri, Hilâliah - mer başkanı — Evrense: B. Engin, Parti başkanı, H. Kaskavalcr Kavak ocak başkanı, Süleyman Yılmaz, Yulu- ca ocak başkanı, Sözer Çokal, Ortaköy ocak başkanı — Evrense: Recep Ergin Sadilli ocak başkanı — S. Kaya, Süley- maniye ocak başkanı — Ahmet Yıl - dız, Cakal ocak başkanı -— S. Mehmet, Bayramiç ocak başkanı — A. Uysal A- dil, Maariz ocak başkanı — R. Girgin Han ocak başkanı — Kale: Erdem, Dokumacılar kooperatif şirketi başka- nı namına — Biga: A. N. Sarıldal, Hi- lâliahmer başkan vekili Kale: A. Nuri, özsoy gençlerbirliği başkanı Kale:Ahmet Şahin, Çulhalar esnafr cemiyeti başka- nı — Biga: M. Anıl, Hilâliahmer baş- kanı — Kale: Osman Gül, Belediye başkanı — Eceabat: A. Güven, C. H. P. Başkanr — Biga: Tayyare Cemiyeti — Biga: Recek İkiz, fdman yurdu başkanı — Küçükküuyu: Saffet, Yusuf, Mümtaz kafadaşları Memduh — Ezine: Hayri, belediye başkanı, Ezine: Şükrü, C. H. P. başkanı — Bayramiç: Niyazi Özer, C. H. P. Başkanı, Çerkeş: İhsan Zeynelağlu, C. H. P. Başkanı — Çerkeş: H. Gönen, Beledi- ye başkanı — Çankırı: M. İnandık, Yurd postası. Yazan: Talât Mümtaz Yaman Tarim — ziraat, Önem — ehemmi « yet, Konu « mevzu, Durum — vazi « yet, — Toru — âdet, Ürün ««& mahsul; Deneç — tecrübe, Sonuç — netice, E« rek «« maksad, Girişim — teşebbüs, Bitki — nebat, Özel — hususf, Ilıman — iklim, Ortalama — vasati, Yaşak — rutubetli, Düzey — seviye, Uram — mahalle. Kastamonu, kendir. ve kendircilik işinde çok ileri bir tarım mıntakasıdır. Bugün memleketin — ve hattâ yabancı memleketlerin her tarafında tanınmış olan Kastamonu kendiri ve kendircili: ği, üzerinde önemle ve ısrarla durula: cak bir konudur. Memleketin bir gelir kaynağı olan, bugünkü Kastamonu kendiri ve kendir- ciliğinin durumunu gözden geçirmek çok lüzumlu ve faydalı bir şey olacak- tır. Kendir, Türkiye ve Kastamonu- ya nasıl girdi? Kendir, ilk defa Asyada; Çinde ekil- miştir. Asyadan Anadoluya gelen türk- ler, gelirlerken beraberlerinde pek çok törü ve ananaları ile birlikte tarım u - sullerini de getirmişler, bu arada ken- diri getirmeyi de unutmamışlardır. Yalnız kendir, diğer bir çok ekim ürünleri gibi rastgele — her mıntakada ekilmeğe ve yetiştirmeğe elverişli bir ürün olmadığı için, Anadolumuzun bir çok yerlerinde yapılan deneçler iyi so- nuç vermemiştir. Buna karşı Kastamo- nu mıntakasında kendir ekimi çok par- lak sonuçlar vermiş ve buraya tamami- le yerleşmiş ve kökleşmiştir. Kendir, ilk zamanları, yalnız tohu - mundan yağ almak eregiyle ekilmiş ise de, sonraları liflerinden de faydalanıl- maya başlatırlmıştır. Türkiyenin en iyi kendiri niçin Kastamonuda yetişmektedir? Kastamonuya girişi — ve yerleşmesi çok eski oları kendirin Anadolunun bir çok mıntakalarında da yetiştirilip ye - tiştirilmiyeceği imkânlarını araştırmak için ayrr devir ve zamanlarda pek çok girişimler yapılmıştır. Fakat hiç bir devirde ve hiç bir mıntakada kendirin istediği iklimi ve teknik şartları ken- disinde toplayan — Kastamonunun çok yüksek kaliteli kendiri ayarında bir ü- Kastamonukendirleri | Kastamonu'da bir rek iklimi ve gerekse toprakları bu ge- reklikleri kendinde topladığı içindir ki kendirin en güzelini ve endüstrinin is- tediği en ağır şartlara sahib bulunanı- nı yetiştirmekte güçlük çekmemekte - dir. K iklimi 1l dır. Gün - düzleri, istenilen sıcaklığı vermeye ye- tecek kadar sıcak ve geceleri de olduk- ça serin ve kısmen yaşaktır. Kastamonunun iklimini şöyle gös - termek imkânlıdır: Kastamonunun deniz — düzeyinden yüksekliği 750 metredir. Kendir saha- sı ise, 500 - 850 metre yüksekliktedir. Kendirin toprakta bulunduğu büyü- me devresindeki sıcaklık ve yaşaklık derecesi ise şöyledir: Ayın günlük ve aylık Aylar sıcak derecesi Nisan 8.7 santigrad Mayıs 104 * Haziran 18.9 a Temmuz 222 « Ağustos 21.6 ” Ayın günlük orta- Ay içinde düşen lama yaşaklığı yağmur tutarı 69 84.0 Mm 71 197.8 » a m ” 64 .7 n 67 25.5 « Kendir, en iyi şartlar altında yr tiştirilirse, 3,5 — 5,25 metre kadar boylanabilir. Ve 1 —3 santimlik bir kutur alır. K un rün elde etmek imkânı bulu: tır, Kastamonu kendirleri ise asırlardan beri tanınmıştır. Coğrafya kitabları da Kastamonuyu (kendir memleketi) di - ye anmaktadırlar. Her bitki, istenilen vasıflarda yeti- şebilmesi için, özel topraklar ister. Ö- teki bitkilerden — daha güç yetişir bir bitki olan kendirin de eksiksiz yetişe- bilmesi için, gereken havayı, suyu ve toprağı bulması lazımdır. Kendir ilrman iklimlerde yetişir, kendirin 20 nisandan 20 ağustosa ka - Şarbay V. ÇORUM Rize: Remzi, C. H. P. Deripazarı nahiye başkanı — Sungurlu: H. Demir- baş, T. Tayyare cemiyeti başkanı — Rize: İsmail, C. H. P. Ortapazar nahi- yesi başkanı — Rize; Talan, Halkevi başkanı — Rize: Ömer Tuzcu, C. H. P. Kaza başkanı — Sungurlu: M. Oğuz Özkan, Çocuk Esirgeme kurumu baş- kanı — Artvin: K. Çelik, C. H, P. baş- kanı — Hopa: Kadri, C. H. P.Kemal - paşa başkanı — Hopa: Mustafa, Bele- diye başkanı — Hopa; Hüseyin, C. H. P. Başkanı — Hopa: Nuri, C. H. P. Başkanı — Hopa: Riza, Sudura C. H. P. ocak başkanı — Hopa: Ekrem, C. H. P. Merkezi nahiye başkanı — Ho- pa: Mustafa, Bucak C. H. P. ocak baş- kanı — Hopa: Osman, Kise C. H.P. Ocak başkanı, Hopa: Lütfi, Aburslah C. H. P. ocak başkanı — Hopa: Os- man, Perunit C. H: P. ocak başkanı — Hopa: Lütfi, Zurbici C. H. P. ocak başkanı — Hopa: Osman, Hendek C. H. P. ocak başkanı, —Hopa: Mehmet, Çavuşla C. H. P. ocak başkanı — Ho- pa: Tahsin, İskarest C. H. P. ocak başkanı — Rize: Fehmi Biher, C. H. aa. dar dört aylık yetişme devresin- de 2300 — 2400 santigrad sıcaklığa ih- tiyacı vardır. Bu sıcaklığa göre, gün - lük sıcaklık ortalamalarının da ondan başlyarak olgunluk devresine doğru an cak 22 — 25 e kadar çıkmasına lüzum vardır. Ayrıca kendir ekilecek toprağın al- lüyonlu olmakla beraber potas ve kireç çe de zengin ol ve alt tabakaları yaşlığı saklryan, killi kumlu, kumlu kill ve herhalde ümüslü bulunması d; lazım gelmektedir. İşte bu yüzden, Kastamonunun ge P. V. İader'heyeti başkan vekili — Rize: Mehmet Dere, Pazarköy — Ri- ze: R. Bayraktar, Pazar — Rize: M. Kambur, Adamcı — Rize: O, Cenar, Pekmezli — Rize: Dağınık İsmail, Ta- ruh İlbayı — Rize:; Ahmet, Çarşı na » hiye başkanı — Rize: S. Tavil, Parta- kallık C, H. P. başlkranı — Rize: Mucip Kemal Yeri, Belediye başkanı — Şaw şat: Zihni, C. H. P. başkanı — Arda : nuce: Dilaver C. H. P. Başkanı — Ho: pa: Demir, Kaymakam — Hopa: Alp Er, Tayyare ve Kızılay Başkanı — Ho pa: Önen, Çocuk Esir .*me kolu beş - kanı — Arhavi: H. Günal, C. H. P. bet kanı her tarafında ye tişen kendirlerin # boyu her zaman 4 — 5 metreden, * kutuurları da (2,! — 3) santimetre- den aşağı — ol- maz. Gerek eski usuller ve gerekse asrın ileri endüstrisi işliyeceği kendirlerin dalsız budaksız ve düzgün yetişmiş ol- masını İ ktedir. Kastı kendir leri bu ihtiyaçları karşılıyacak kadar iyidir. Kastamonu kendirinin iyi yetişmesinde suyun oynadığı büyük rol Kendir, suya çok ihtiyacı olan bir bitkidir. Fenniğ esaslara göre, kendir tohu - bumu, kolayca yeşerir, ekim mevsimin. kendir tarlası de, ilkbaharda*aralı yağmura ihtiyacı vardır. Eğer, 80 — 90 santimetre bay aldığı zamanlar yağmur yağmazsa, o za- man sulanmak ister. Bu birinci sulan- madan sonra, gene yağmur yağmazsa, on beşer gün ara ile iki defa daha se- lanır. Kendirin kökü ile beraber top- Yanması istenilirse biçmeden bir hafta önce dördüncü bir sulama daha yapmak gerekir. Kastamonu gerek ilkbahardaki yağmurlarının bolluğu ve gerekse akar sularının çokluğu ile ötedenberi tanm- mış bir yayla mıntakasıdır. K kendirinin iyi yetişmekte — olmasında işte bu bol yazmurlarla akar sularının oynadığı rol çok büyüktür. Kastamonu ili içinde, kendir saha- larını ortalarından bölüp geçen ve her mevsimde durmadan akan dereler, hiç bir mıntaka ile ölçülemiyecek derecede çoktur. Her vadi, birkaç derenin bir- leşmesi ile meydana gelmiş büyük çay- larla kaplıdır. Böyle birkaç sulama ile elde edilen kendirlerin asıl bundan sonra, suya da- ha fazla ihtiyacı vardır. Liflerinin sa- pından ayrılması için kendirleri, 15—18 gün ıslak tutmak ve lifler ile gövdeyi birleştiren yapışkan maddeleri eriterek Hiflerin saplardan kolaylıkla ve zedeler meksizin ayrılmasına yardım eder. Kastamonu'nun beş metre uzunluğ undaki kendirlerden bir demet Tabiat, Kastamonu topraklarını, ken- dir yetiştirmeğe en elverişli bir hale getirirken, kendire soyma zamanı lazım olan suyu da bol bol vermiştir. Yaz ve kış aynı sıcaklıkta ve aynı şi mik terkibte olan bu kaynakların en ö- nemlisi, Kastamonu — Taşköprü şose- sinin 18 inci kilometresinde bulunan Gölveren suyudur. Bu sudan başka ken- dir mıntakası içinde, Taşköprü ilçesi - nin Etem uramındaki Sulukesede ve ğer yerlerde aynı vasıflara sahib ve Gölveren suyunun terkibine çok yakın pek çok sular daha vardır. Kastamonu'da bir he-dir tarlanı SK Y Ş ŞAÇ