19 Mayıs 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

19 MAYIS 1935 PAZAR Büyük Kurultaydaki diyevlcrduıı Bayındırlık VUL US Bakanının sözleri Bayındırlık Bakanımız B. Ali Çetin Kaya perşembe günü C. H. P. Büyük Kurultayında Bayın- dırlık işlerini anlatmıştır. Bakanı- muzın bu önemli sözlerini aşağıya dercediyoruz: — Bayımdırlık işleri hakkında encüme- ninizde kâfi derecede izahat verdiğimi zannediyorum. Fakat Bayındırlık işleri famneyi daha fazla alâkadar ettiği için beyeti umumiyesi hakkında muhterem heyetinizi bir az tenvir etmeği faydalr görüyorum. Kurultayımızın ,Gört sene- lik fasrlası esnasında Nafıa Bakanlığı- tuın yaptığı işleri söylerken daha evve- line aid bazı işleri söylemek mecburi - yetindeyiz. Şimendifer yapmak ve işletmek Ba- yıadırlık Bakanlığının mühim ve esaslı vazifelerinden birisidir. Şimendifer yap- mak siyaseti Büyük Millet Meclisinin ikinel devresinde tamamen tekarrür et- raiş Büyük Başkanımızın esas siyasetle- rinden birisidir, Bu siyaset bütün ehem- miyetiyle ve hızıyla devam etmektedir. Bayındırlık Bakanlığına tevdi olunan ayni dere- cede ehemmiyetli olmakla beraber şi- vazifelerin diğer kısımları mendifer işi gerek memlektin idarf vah- deti ve gerekse iktısadi ve içtii Tf zaruretleri ve memleketin müdafaası noktai nazarından birinci derecede hıt ve kıymet verilmeğe lâyik olan bir esat- tır. Bu esatı takib etmekteyiz. 1920 se- nesinde memleketimizde mevcud hatlar dır: Anadolu - Bağdat demiryolu, Mersin - Adana dahil, 52.064,; İzmir - aba temdidi demiryolu 706, İzmir - Aydın hattı 6ll; Şark Demiryolu 330, Sarıkamış . Hudut hattı 124; bu geniş hatların yekünu 383841 kilemetre Bur- sa - Mudanya 174. K.M. 75 Sm. lik Er zurüm - Sarıkamış, 29 Km. 60 Sm. lık Tirca hattı, ki ceman 4082 km. Şimdi mevcud yollar böyle olduğu halde cumuriyet devrinde yapılanları grafikten söyliyeceği ve kaça mal oldu gö 925 senesinde 209, 9 $13, 928 de 595, 929 da 783, 930 da 1232, 931 de 1302, 932 de 1690, 933 de 1955, 934 de 2012, 935 de 2642 kilometreye bar liğ olmaktadır. Bunlara verilen paranın yekünu 282 milyon liradır. Cumuriyet devrinin haznesinden sarfedilen para- nin yekünu budur. 935 senesi nihayetine yollarının alacağı vaziyet şudur: iptidasında metre Di- 1 tamamlanacak. 04 kilo- metre Somücak - Eskipazar, 112 km. Sıvas . Erzurum, 22 km. Malatya, 113 km, Afyon - Karakuyu, 24 kın. Afyoa - Burdur, 13 km, Bozanönü . İsparta. Bu- nunla kilometrelik oluyor, 940 se- nesinde Sıvas - Errurum . Malatya, Fil- yos - Zonguldak kısmı ile 7311 kilomet- re olacaktır. kadar demir 6242 kilometre mayıs mevcut olan yollar. 130 yarbekir ha Şimdi yukarıda söylediğim gibi dört bin küsur kilometrelik hat cumuriyetin ilânında memlekette mevcut olan bat- lardır. Bu hatlar tamamen denecek de- recede devlet demir yolları sırasına gir- miş ve gatın alınmıştır. Bu hatların be- de 250 milyon liradıı olan nebi * tesirler altında elde ettiği imtiyazlara at ederek memleketin faydasına ©- * imkân göremiyorduk. ü bir taraftan tarifelerimizi, mem- leketin iktrsadi, içtimat hayatına göre tanızim etmek isterken diğer taraftan ayni tarifeleri bu hatlar üzerinde tatbi- ka imkân göremiyorduk. Çünkü muka- velecler buna müsait değildi. Onun için kçe inkişaf ederken mizde daha ziyade tesit vaziyetimiz bunların & ve tazyik yapmakta olduğunu görüy duk. Meselâ Kasaba - İzmir hattı mem- leketin en nüfuslu ve mamüur ye den geçmektedir. Bunlar bir türlü tari femizi az çok kabul ederek tatbik etme- | ğe yanaşmamışlardır. Aynı zamanda bunlarla son 197 aveleye göre on de yapılmış olan bir mu ların, kendilerinin yaptıkları kesaplara göre hattın zararlarını ödemek esasını kabul etmişizdir. Müzakeresine giriştiğimiz 933 için 500 bin küsur lira açığı ödemek mecburiyetinde kalıyorduk. Dolayısile bu hattı almağa karar verdik ve aldık. Bu suretle hat memleketin esas hatları sırasına girdi. (Alkışlar) sonra Aydın hattı da, biliyorsunuz, memleketin en feyizli yerlerinden geçmektedir. Afyon - Antalya hattını yapmı zaman tabiatile bu sırada mecbur olduğumuz hattâ temas ettiği için aramızda ihtilâf hasıl oldu. Nihayet görüştük, hattı bize satmağa muvafakat ettiler. Biz de al- mük istedik. Ve bu hattı da aldık. Bu satın alma muamelesinin esas şeraitini de kısaca arzedeyim: Bir defa ilk mu- kavele üzerine şitkete 650 bin ingiliz lirası bir borcumuz vardı. Sonra harbi umumide hat işgalimiz altına alınmıştı. Bunun zarar ve ziyan hesabı birkaç se- ne evel rüyet edilmişti. Neticede 650 bin tira da dahil olduğu halde bir mil- yon küsur ingiliz livası kadar bir borç, esâs sermaye ve tesis masrafına ram ©- lunduktan sonra beş buçuk altı milyo- na yakın ingiliz lirası olmak üzere bir kaymeti vardı. Bunun borçlarından sarfı nazar etmek üzere hattın inşa kıymeti olan 3,$ milyon lira üzerinde müzakere- ye devam ettirdik. Ve en nihayet müret- tebatı seneviye esas: üzerinde 40 senede ödenmek üzere yüzde yedi buçuk faizle bir milyon sokiz yüz elli bin ingiliz li- rası olarak mutabık kaldık. Ve mukave- leyi bunun üzerine imzaladık. —(Alkış- lar) Yakında kanun lâyihasile bu mu- kaveleyi büyük moclise getirmek üze- reyiz, Onların da mayısın yirmi beşinde heyeti umumiyelerine tasdik ettirmele- ri memuldür. Şu halde memlekette ecnebi hatları hemen kalmamış gibidir. Şark demiryol- ları vardır. Mülkiyeti bize aittir, Ce- nupta bir kıtım hat vardır ki önun da mülkiyeti bizdedir, işletmesi şirketlere nittir, Artık mesele esas itibarile halle- dilmiş demektir. Şimdi bu hatları aldık- tan sonra memleketin ihtiyacına ve ik- tısadiyatına, halkın tamamen menfaat ve dolayısile refahına doğru - işletebik mek suretile ancak faideli olabilmek e- sasını prensip olarak kabul ve takip et- mekteyiz. Bilhassa Başbakanımızın ba- na sureti mahsusada olan direktif ve e- mirleri böyledir. Vekâlete gelip işe ba$- ladıktan sonra bilhassa tarife meselesi- ni 1slâh ettik, Ve zannederim ki az çok halkımızı memnun edebilecek bir şekil verdik. (Alkışlar.) İzmir - Kasaba battını aldığımız vâ> kit bu hattın 933 senesindeki vaı:idatı 2.5 milyon lira idi. Bu sene 3.5 milyon lira elde ettik. (Bravo sesleri) Cetvelleri, istatistikleri - vardır. Fa. u için fazla rahatsız kat vakit dar olduğ etmek İstemiyorum. Aydın hatırır elimize ge kit bu hattr da derhal devlet den a intibak ettirmek yolunu arıya- köprülerini ve sair İ di ğimiz d val yollarını cağız. Ve taylarını, cab eden tamitratı tarife tatbik edeceğiz, - İzmir - Kasaba ve tomdidi hattını İs- tediğimiz gibi tanzime muvaflak olduk. İzmir - Bandırma; İzmir - Afyon kı- sımlarında Devlet demiryollarında kul- Jandığımız 4 dingilli en iyi vagonlarımı (Sonu 6. cı sayıtada) da yapacağız. Ve bir Herkes Ankara Ufak memleket haberleri Havza'da kurultay şenlikleri Havza — Kurultay şenlikle 1 burada yılın en güzel günü olarak kulandı. İyi hazırlanan bir prog - gramla halka partinin tarihi, dev- rim hayatımızdaki büyük yeri, programı anlatıldı. Okullarda eğ- lentiler yapıldı. Talebeler ellerin de ve göğüslerinde güzel döviz - lerle donatılan caddeleri dolaşa - rak cumuriyet ve erkinlik marşla- riyle halkın ulusal duygularını ha- rekete getirdiler. O gün Havza daima anacağı günlerinden birini yaşadı. Anamor'da parti kurulta- yı şenliği Anamur — İlçemizde büyük kurultayın açılış günü eşsiz şen - liklerle kutlanmıştır. Şehir baş - tan başa donatılmış, moydanlar- da toplanan halk ulusal oyunlar oynamış, Partinin kuruluşu, parti programı ve tüzüğü halka anlatıl- mıştır. Resmimiz Kurultayın açı - lış gününü kutlamak için toplanan halkı gösteriyor. Şehrimiz Halkevinin kurulu - şundan bugüne kadar yaptığı iş- ler ve elde edilen verim gözde tu- tulursa eyi ve özlü bir varlık için- de bulunduğu görülür. Halkevimi: izn tüzükte yazılı i yolundaki hızı gö tacak bir durumdadır. 23 şubat 1934 de açılan evimi zi non be şaylık çalışmalarından alınan sonuçlar ona gösterilen il- gi ve sevginin en canlı bir örne- ğidir. Kruuluşundan kısa bir za - man içinde örgütünü tamamlıyan evimiz ulusal, sosyal ve kültürel bakımdan kıvançla anıla bir hıza ulaşmıştır. Evimiz! gün açılmış yedi çalışma kolu var- dır. Halkevinin bütün kolları şeh- rimizde hareketli bir hayat do - gurmak gayesiyle kendi alanında başarılş bir çalışma içindedirler. Halkevinin hızlı ve verimli çalış - ması Uşakın soysal hayatını örnek olacak bir duruma sokmuştur. İlçemiz parti yönetim kurulu - nun değerli yardımlariyle çalışma- sına ara vermiyen Halkevimiz U- şakta ideyel yerini bulmuştur. " SAYIFA 3 yük Kurultaydaki diyevlerden Finans Bakar:ının atlattıkları Finans Bakanı B. Fuad Ağralı da perşembe günü Büyük Kurul- ayda finans işlerini anlatmıştır. a zın anlattıklarını kısal- tarak alryoruz: Finans Bakanı, geçen dört yılın fi- anlattıktan minde nans ve büdce &: sonra endüstrim #mizin oynadığı rolü ve finansal erk arttıkça ekonomik kuramın pekiştirile- ceğini anlatmış ve cumuriyet finansı- nın en belirgen karakteri de bu olduğu- nu söylemiştir. Büdce politikamızın denkleşmiş for- mülünü, yol, demiryol, okul ve bayın« dırlık işlerinin devlet büdcesinden ya- pılmış olduğunu, yurdun baysallık ve güvenlik içinde; akan sulardan asığ- lanmak, bataklıkları kurutmak, halkın sağlığını korumak için çalışan ulusun ve erkinliğimizi koruyacak kuvette, tü- kel ordumuzun; paramızın yerine har- candığını gösteren canlı birer belge ol- duğunu anlatan B. Fuad Ağralı vergi sistemimize geçerek vergilerin ekono- mik hayattaki yerini izah etmiş, vergi stemlerinin kısa bir tarihini yapmış kriz karşısında dünyanın ve bizim al- dığımız tedbirleri anlatarak, son dört yıllık gelir ve masraflarda olan denk- leşmenin rakamlara dayanarak bir kı- yaslamasını yaparak bu yıl de büdcemi- zi 4-5 milyon fazlasile kapatmak umu- dunda olduğunu söylüyerek çok alkış- lanmıştır. Paramızın durluğunu sağlamak — için alınan tedbirleri anlatan finans bakanı, devlet kredisinin düzeninde — işlemesi için gereken yeni kaynakların, emisyon gibi ulusal kuramı sarsan çarelere baş- vurulmadan, kendi finansal erkimizle başarıldığını; Sümer Bank ve Cumuri- yet Merkez Bankasının — kuruluşlarını ve ödevlerini ve hazne ile olan ilgile- rini, para politikamızın — dayançların çıkarılan tahvillere ulusun gösterdiği güveni ve bu güvenin değerini, cumurl- yet finansının yaptırdığı işlerin ve al- dığı malın parasını günü gününe öde- diğini ve parası 5-10 yıl sonra alınmak Üzere bayındırlık ve endüstri için çok ciddiğ önergeler karşısında bulundı muzu anlattı. kanıt olarak hazne tahvillerine yatırmanın en sağlam bir iş olarak u- lusça benimsendiğini gösteren B. Pu- ad Ağralı eski gümliş paraların kati « yen kaldırılacağını; onun yerine Ata- türk'ün resmini taşryan Cumuriyet gü- müş paralarının piyasaya çıakırlacağını, yurddaşm bankalardaki paralarının ko- Tunması için bütün tedbirlerin alındı- ğını anlattı. İki önemli tecimel llmanımız olan İzmir ve İstanbulun — Timan işlerinin veğritildiğini ve bu anlattıklaryile dört para arin özel katarla Kırıkkaledeki C. H. P. dördüncü büyük istasyonundan inde maliyenin yürüdüğü yol hak kında yeter izahatta bulunduğunu söy- ledi. Toprak vergisine geçen Finans Bakanımız eski kanunlarda pek ka - rışık olan vergi nisbetlerinin yeni kanunla düzeltildiğini ; 1931 de kıy- meti fazla gösterilen yerlerden evveli yüzde yirmi sonra yüzde elli nisbe- tinde kıymet düzeltme hakkı verildi- ğini ve yeni bir tahrir için hazırlanıl- makta olduğunu anlattı. i Üzerinde 1031 de yü kümlüden yana değişkeler yapıldığını, gelirleri yüksek olduğu söylenen İz - mir, Muğla gibi büyük — şehirlerde ikinci defa vergi yazıldığından ve 24 şehirde yapılan bu değişkelere bu yıl (6) tanesinin daha ekleneceğini töy - ledi H vergisine geçen Bay Bakan, geçen kurultaydaki sayım vergilerine in toplanış yılı olan 935 de alınan vergilerin düşük olduğa nu; bu verginin hayvan — ve hayvana aid maddelerin satış fiatı e ilgili ol ; devletin bu verginin azaltık: nı kararlaştırdığını ve bunun ö - nümüzdeki sayımdan Önce yapılacağı- ni söyledi. Kazanç vergisine geçen B. Fuad Ağralı geçen kurultayın bu vergi Ü « dileklerinin tükel olarak yerine getiril. para alma sitte - minin de yeğri ini, muamele ver- gisi üzerinde değişkeler istiyen üçüm cü kurultayın bu arzusunun yerine ge tirildiğini; yoğaltım vergisi sistemi » mizde araçsız vergilerin geliri, geniş ekonomik korumayı gözeten bağışıklıt dolayısiyle azalmakta olduğunu; arap li vergilere eğilimin ana prensipleri - miz içine girdiğini söyliyerek vergi- ler üzerndeki izahlarını bitirdi ve ilee ride yapmak istediği şeyleri anlatarak bugünkü ihtiyaçları — karşılıyamıyan maliye örgütünün — yeğritileceğini ve bugünkü ihtiyaçları tükel olarak kar- şılıyacak bir duruma sokulacağını, bi örgütlenme ve işyarlar kanunt harır- nsadan gelen uzmanla « a hazne ve vergi işleriyle uğraş. larını söyledi yül Kurağ vi göre bu kurult; zerinde olan Tan rın deleştirileceğini, ödeyebileceği anla- $ işlerinin rddaşların şekilde olmasının sağlanacağını tan Finans Bakanımız izalılarınin ee u ve kadastroya ge- rildiğiniş nur çerek bu kurumun da yen finans işyarlarının bilgilerinin derece- ; tapu su olarak tap sinin yükseltilmeye çalışıldığı ve finans okullarına önem verildiiğniş yüksek okullardan çıkmış gençlere Fi- nans Bakanlığında yer verilmesinin bi- rinci hedef yüksek bilgili genc elle bir gaye olduğunu söyledi kanımızın bu diyevini kurultay alkış- larla karşılamıştır. finansımızın e verilmesinin Finans Ba- duğunu süel fabrikaları gezmeğe giden kurultayı üyeleri, Ankara ayrılırlarken.. birası İçiyor.