20 Ocak 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

İ Us /ı/ısı_ı UL GÜNEŞ - DİL ANALİZİYLE Art, artist, artistik... üzerine Analizde kullandığımız unsurlar ve onlarda tçorinin prensiplerine - uygun Olarak bulduğumuz semantik koymct » İer türkçede yaşıyan bir çok recl söz Yrin Tanıklığı e tevsik edilbümek - tedir. Türkçenin muhtelif Tehçelerin * G İonetik ve semantikçe konumuz o - dan sarta kelimesiyle ilgili olarak ras sörlerin” başlıcaları ” şunlar 1. ağr (Yakutça, Pekarski) — en iyi (bir şeyin kendi cinsi içinde en iyisi); Önemli; temiz; mukaddes, ilâhi, dini:; 'ağr mas — (ormandaki ağaçlar arasın. da) en önemli, en güzel ağaç v. x» (Bu #öz ağ * ar'dan gelişmiş olup «ğ> sini henüz kayıp etmemiş, böylece arkaik bir| karakter göstermekte bulunmuştur) 2. aruk, aruğ, arıç. (arunğ'dan) arun (Rad. I. Çağ. Üyg: v. b.) — egüzel, iyi, temiz; mukaddes; 3 argıt (Rad. I. Lehçei - Osmani - den) — dağ geçidi, dağ beli geçidi> (bu sözağ H ar * iğ H t'dan geliş- aniş olup 3 üncü - ığ - unsurunun mev. cudiyetini meydana koymaktadır). Burada bir sual varittir: dağ geçidi, dağ beli ile aydınlık, güzellik arasında masıl bir münasebet vardır? «Bu müna- #ebeti anlamak- için aşılmaz dağlar a- Tasında avcılık veya çobanlıkla dola ganların çektiği güçlükleri düşünmeli- dir; onlar için geçit aydınlığa, nura gikaran; matlup olan iyiliğe eriştiren yasıtadır; ve biz işte türkçede buldu - ğumuz geçit ve yol anlamlı sözler de - Kletiyle <arta ı semantik anahtarını elde edebiliyoruz. Bu sözler türkçenin birçok lehçesinde mevcuttur: 4. arıt (Yakutça, Pekarski) — ciki arasındaki fasıla, aralık, iki şeyi sirleştiren vasata; (Rad. I. Çağ. D.L.T.) dağ sruhların geçtiği dar yola; Z 7 artığ (Rad. T. Leb. Şor. Sag. Ko- yb) artuğ (Tel.) — enehir geçidir; * (D.L.T. 1. 94, 17) — &tü Tük edilen yol> “Türkçede geçit ve yol anlamlr olan bu sözler tetkik edilmemiş olsaydı cart> mnlâtince ve cermencede haiz olduğu ma- Zaların inkişafı aydınlatılamazdı; an - cak bunların analizi sayesinde, zaman içinde takip edilmiş olan tesis edebiliyoruz: semantik gprosesi cağ * ar; ars temiyle caydınlık», dağın öbür ciheti ve o cihete geç mek gayesi de bu temin cağarığı şek- diyle işaretlenmiş, bu gayeyi realize e- den vasıtaya (yani geçide) de ağarı- Şöti argıt, arğıt, ağrıt, arıt, arta çe killerini arzetmekte olan bir dil işare- ti verilmiştir. Ondan sonra her başarı vasıtasr ve aksiyonu da bir geçit, bir “yel (metot, meslek) görülerek aynı söz- le isimlenmiştir. Bugün türkçede bu manalarla «yol> sözünü - kullanıyoruz, 've onun delâletiyle, <art> m inkişaf tarihini vuzuh ile anlamağa muvaffak oluyoruz. Bu misal ile de sabit oluyor ki, Avrupa lengüistiği türkçenin ana - dil olduğunu kabul etmedikçe ve Gü - neş - Dil prensiplerini analizlerinde tatbik etmedikçe hindoöröpeen famil - yasının da etimolojisini aydınlatamı - teminin - am unsuriyle de u- danmışı gerek sanskritçede gerek türk- gede müşterektir : Sanskritçe: artam Çimlâsı: rtam) — dinin emirlerine riayet, fazlüsalâh, u- mumiyetle âdet, nizam... v. “Türkçe: artam (T. Dergisi. Çul.) — meziyet. HATAY ÜZERİNE BİR KONFERANS İzmir Mebusu, Profesör MAHMUT ESAT BOZKURT tarafından 20-1-1937 çarşamba günü sa- at 15 de Siyasal Bilgiler Okulu konferans salonunda Hatay iş- leri üzerine bir konferans veri- lecektir. Herkes gelebi bir etüt Yazan: Ahmet Cevat Emre n Her ikisinde fonetik identi ve se - mantik yakmlık vardır. Kelime — iki grupta, dini ve ahlâki kıymet kazan - mıştır. Fakat maddi manasiyle: (Radlof I. Uygurca) — ın bütün manalarını bulmuş oluye Türkçede, sanskritçede olduğu — gibi, - am unsuru manayı objektif bir tem - sille tamamlar. Pamuk sanayiine ait muamele vergisi tenzilâtı 1996 malt yılıma ald iptidat madde- lez ienklllk cedfelinin ağtmer” mens cat İnalıaım İpok sarayilne alâ B. ge. llyüründa yaldiz ipek büküm n kalarında bükülen ipek iplikleri - için 'yüzde yetmiş tenailât paya kab edil. Giği halde pamak tanayline ald C. po: yenunda, yalkık büklln Yapan . l Fikaların bükülmüş — pamuk iplikleri için bir tenzilât nisbeti - kabul edilme- miştir. İi Je vergisi veren fabrikaların, — büküm tle defa tenzilktsez tutuldukları anlaşılmıştır. İçek mnayiine olduğa Çi pözmk se. zayiinde de (yalaız büküm yapan tab: Tikalar mamulâtınm) yüzde . yetmiş zikbetinde töneilâta tabi ttulmaır ka lyantr. 196 valt yöme S9 C leri heyetince kabul edilmiştir. İspanya KL listesinden istifade edecek İspanya ticaret ve kliring anlaşma- Sının akdi srrasında hâkim. olan fikre ve genel ithalât rejimi hükümlerine İ Vergi temyiz komisyonlarının işleri Müliye Vekâleti Temyiz komisyon- larına her ay vilâyetlerden gelen doe yaların en ae yünde yirmi - beşinin ev zakın soksenliği döleyiyle tetkikine imkân görülemiyerek mahallerine iade edilmekte olduklarını göcerek - deftee darlıklara bir tamim yapmıştır. Ehe- miyetine binsen tamimi aynen yazıyor Tarkolumun verilerin hatfleşmesi, temyiz taleblerinin zamanında intaç e- dilmesine bağir olduğu ve zamanında katileştirilmeyen vergilerle - tahsilleri de o nisbette güçleşeceği ve mükellef. derin de uzun saman Hereddüd ve meş. kükiyet içinde kalacakları izahtan va- restedir. Gerek hazine gerek mükellef kaklarının kanun bükümleri dairesin- de ve e kasa bir xumanda intaç edir mesi ehemiyetle matlüb — olduğundan yapılan tebliğat — bükümlerine riayet etmiyerek komisyonlara noksan evrak göndermekte devam edenlerin en şid- Getli ceralarla tecriye edilmesi takar. Komisyonlara gönderilen evrak, im- za sırasında varidat müdürleri tarafın- dan behemehal tetkika tâbi tutularak 'noksan görüldüğü takdirde derhal ta- mamlattırılmakla beraber alâkadarları da cezalandırılacak - ve buna riayet et- miyerek noksan evrak gönderen - vilâ- yet varidat müdürleriyle kaza malmü- dürleri ve bu hususta lâkaydileri gö- rülecek defterdarlar, hiç bir mazeret kabul edilmiyerek tecziye - olunacak- Ankara Halkevinde koro dersleri Geçen yıl olduğu gibi Ankara Hal- kevinde koro dersleri kompozitör Ul- vi Cemal tarafından verilmeye başla- Koroya kaydolmak istiyenle. rin Evimizin bürosuna müracaat etme- nacaktır Kömür yakan vasıtalar - sergisi Eti Bank türk maden nü- munelerini teşhir edecek 26 martta açılacak olan enternas- yonal kömür yakan vasıtalar ve teshin âletleri sergisi bazırlıkları devam et Bugüne kadar 82 firma ser; ye iştirak edeceklerini bildirmişlerdi Mülliyet itibariyle bunların başında ab manlar gelmektedirler. Macaristan hü- kümeti sergiye hükümet adına iştirak edecektir. Sosyete Franko - türk Çeski Etegli şirketi) fzansız firmalarını top- Ju bir surette temsil etmektedir. Sergi evi içi ve etrafr tamamile kira- Janmıştır. İktisad vekâletinin yaptıraca- (H 600 metre murabbalık - pavyondan müdâ diğer firmaların vücude getirecek- leri pavyonlarla sergi mahalli büyük meş- her olacaktır. Maden tetkik arama ens- in hazırlıyacağı maden / ocağı örneğinden başka Eti Bank'da bütün maden nümuünelerini teşhir edecek bir köşe meydana getirmeğe karar vermiş- tir. Muhacirlere dağıtılacak arazinin tesbiti için Muhacirlere tevzi - olunacak erazi- yi tesbit etmek üzere Trakyada teşkil olunan tapu tahrir heyetleri kış dola- yasiyle faaliyetlerini Kırklareli ve Çor- Tunun merkez tapu / tahrirleriyle meş- gal olmaktadır. Köylerde - çalışabile- cek mevsim gelinceye kadar komisyon- dar yalnız bu iki kasabanın tahririyle uğraşacaklardır. Tapu tahrir heyetle- Fi Kırklareline bağlı İncce ve Tekir- dağına bağlr Bananlı nahiyelerinde bu- Tunan köylerde hazineye aid 20850 de- meydana çıkarmışlar ve bu- raların mesahalarını icra ve muntazam krokilerini yapmışlardır. mektedi İKamutay ziraat encümeninde Kamutay Ziraat - Encümeni orman müzakeresini” bitir- t Vekâleri | kantın projesinin miştir. Encümen yeni rak gösterilen aci- belerin mahiyetini anlatan bir muharrir, dövmelerle bütün vücudumu mavileştir. mniş bir ingilizin hikâyesini naklediyor: “Omi (bu, mavi adamın adıdır) ile dost olduk. Adamcağız bana karşı öyle bir yakınlık duymağa başladı ki nihayet, bir gün, bu yakınlık, aramızda şöyle bir muhavereye imkân verdi: — Rengimin böyle berkesinkinden başka olması, yahut milyonlarca iğne- nin bütün vücuduma batışı, ilk önce ba- bir zevk veriyordu. ma, pek husu! — Sonra? — Sonra, yüzüme ve kafama da döv- nn birer birer benden uzaklaştıklarını gördüm. — Şimdi? — Şimdi, yeryüzünde yalaızun! Mahkemelerde Kadın geçkinee, fakat çok zeki ve canlı iki gözü var; meyhane sahibi, er keğin, kollarınn kuvvetine - güvenerek başkalarının sırtından geçinmeğe alığ- mış caki bir çapkın; iki jandarma ara sında, maznum mevkünde. Hâkim — Silâh çekmiş ve bu kadını tehdid etmişsim. Miaznun — Şaka etmek istedim. Sa- biye aldı. meler yaptırdım. Ve, o zaman, dostları. Modern binalar — Çabuk mimara - telefon et. Zira çıldıracağıı kapıyı bulamadım. Kadın — Herkes gittikten sonra ge- lir. Kendisi gibi adamların masrafsız yaşamaları lâzmm geldiğini söyler, içer, para vermez giderdi. Geçen gün de geh di ve yiyip içtikten sonra bazı teklifler. de bulunup iltifat görmeyince tabanca- sını çıkardı. Yumuşamış görünerek işim bitinceye kadar beklemesi tenbihiyle götürdüm, aptalı arka odaya kilitledim. Maznur — (Haysiyetini kurtarmak kaygısma kapılarak) aptal asıl kendisi: şaka ettiğimi anlıyamadı. Kadın — Evet, şaka ediyordu, hattâ polisler gelip tuttulları zaman da ta- bancasını elinde buldular. .. Mazmun, altray hapse mahküm endüstrisinin merkezi Hollywood'un si- 'nema hususundaki düşüncelerini anlatı- yor. Bu fikirlerden, bizim için, dikkate- değer bir kaçına bakmız: 1— Hollywood'da, kadınlar için, ga- yeye erişmek vasıtası yıldız olmaktır. Mavi adam 2 — Greta Gar- Tauri i> YAK A KON U ee inin n um harikası olar — —e gilizce bil. 3 — Bir sahne vazu, son filmi değe- rindedir. 4 — Sinema âleminde beş yıl devam etmiş olan evlililler bozulmaz şekilde mesuddur. Bir sporcu — Kuzum, kime başvuracağımı ba- a söyler misiniz? Şu, herkesin bahset tiği, silâhlanma yarışına ben de girmek istiyordum. $ — Şarlo şüphesiz Bir jeni kü “Hamlet” ile “Hapolâon” u aynamak istiyor. 6 — Yirmi altımnı aşmış bütün ka- dınlar ihtiyar sayıkmalıdırlar. 7 — Yıldızların ticari kaymetini al- dıkları mektubların sayısı gösteri 8 — Artistler, kendileri hakkında i- lan acentelerinin yazdıklarına ergeç ina- nırlar. HABERLERİMİ İpotekli malları başkalarına sattığı söylenen şebeke hakkında Tapu ve kadastro umum müdürünün gazetemize söyledikleri ipotekli gayri menküllerin ipotel- in fekkiyle başkalarma — mumaya temin eden bir şebekenin müddei umur milikçe yakalandığını ve bu şebekede bazı avukatlarla, icra ve tapu memurlar rının da dahil bulunduğu hakkında f- tanbul gazetelerinden birinin neşriyatı ctrafında “Tapu ve Kadastso. Umum Müdürü B. Cemal gazetemize gu beyar natta bulunmuştur : “— Bu sahtekâelik işinde tipu me- murlarının dahil bulunduğu doğru de ğildir. Bilâkis - tapu memurlarımız bu gebekeyi meydana çıkarmışlardır. Hâ- dise şudur: Hocapaşa - mahallesinde bir gayri- menkulün üzerindeki - hacizlerin fek- kiyle ahara satış için Eminönü tapu sir cil muhafızlığına bir müracaat yapılmışı tr. Bu hacizlerin fekki için idareye ibraa olunan İstanbul beşinci icra menturlu- Hunun tezkeresi altında bulunan mühü: Tün vaziyetinden şüphe eden tapu sicil memuru, keyfiyeti icra dairesinden gizlice sormuş ve bu suretle tezkerer nin sahteliği anlaşılmıştır. Bunun üze. rinde bu işte alâkası olanların güya takeleleri almayonlmap göhi. sivül polis. memurlarının ve müddelumuminin hu zuriyle bir cürmü meşhud tertib edil. miş ve sahtekârlar bu süretle cürüm - zerinde yakalanmışlardır. — Hâdisenin. bu vaziyette cereyan ettiğine - göcr bu sahtekârlık işinde İstanbul gazetesinin yazdığr gibi memurlarınız alâkadar bulunmamaktadırlar. Bilâkis memurla- Tumiz hâdisenin meydana çıkmasını ve cürmü meşhud / yapılmasını temin et mişlerdir. Her haber alman işin bir hax Tımızın haysiyet ve şerefini ihlâl ede- cek sürette neşriyatta - bulunulması bilmem ki ne dereceey kadar doğrudur. Bu işin tahkikatına el koyan İstanbul müddei umumi — muavinlerinden biri meselede tapu memurlarının biç bir su- retle alâkalı bulunmadığını beyan et miş ve bu gazetenin bu neşriyatını da diğer İstanbul gazeteleriyle tekzib et, miş bulunmaktadır. Ziraat Vekâleti müsteşarlığı B. Nakı tarafından idare edilecek Mebusluğa intibab olunan B. Atıfın yerine yenisi tayin olununcaya kadar Ziraat Vekâleti müsteşarlık vazifesini vekâleten teftiş heyeti reisi B. Naki acaktır. ——— KAMUTAY ÇAĞRILARI Arzuhal Eacümeni bugün Umumt Heyet içtimamdan sonra — toplanacak- tır. Adliye bugün Umumt Heyet içtimamdan sonra — toplanacak- tır. Encümeni Dahiliye Encümeni 20-1-1937 çaş Şamba günü saat 10 da toplanacaktır. BN ARATEL PADESELEAA Yeni tefrikamız Ulus okurlarının bu sayfa« larda zevkle takib etmiş olduk ları “Yüzbaşniı kızı,, romanı müellifi PUŞKİN in, ölümünün yüzüncü yıldö- nümü dolayısile yapılacak olan neşriyata başlangıç olarak Maça Kızı adındaki romanını pek yakında tefrikaya başlıyacağız -a